TVP Kultura Środa, 18.10.2023 11:00 ZAKLĘTY DWÓR - ODC. 2/7 MARZYCIEL I AWANTURNIK Serial przygodowy, historyczny, TVP, 56 min, Polska, 1976 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Andrzej Wydrzyński Zdjęcia: Stefan Pindelski, Maciej Kijowski Aktorzy: Krzysztof Jasiński, Gustaw Lutkiewicz, Roman Wilhelmi, Jerzy Bińczycki, Wiesław Gołas, Jan Nowicki, Danuta Kowalska, Olgierd Łukaszewicz, Wiesław Wójcik, Tadeusz Bartosik, Andrzej Żarnecki, Mirosława Gwoździńska, Jerzy Cnota, Aleksandra Karzyńska, Stanisław Jaroszyński Damazy Czorgut odwiedza swego przyjaciela, Juliusza Żwirskiego. Nie widzieli się przez sześć lat. Damazy opowiada, jak udało mu się wymigać od służby w wojsku austriackim. Z kolei Juliusz zwierza się ze swojej życiowej porażki. Próbował kontynuować tradycje Mikołaja, chciał znieść pańszczyznę, omal nie został zabity przez rozzuchwalonych chłopów. Opowiada też o swoich wizytach u Zygmunta Żwirskiego i o jego pięknej córce Eugenii. Jeszcze tego samego dnia Juliusz mianuje Damazego swoim rządcą. Obaj postanawiają rozwiązać tajemnicę "zaklętego dworu", w którym wieczorami pali się światło i widać ludzkie sylwetki. Czy to duch Mikołaja - czy raczej realni ludzie: Bulij, kręcący się po okolicy tajemniczy maziarz, czy może Eugenia Żwirska? 12:10 GINTROWSKI Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2015 Reżyseria: Arkadiusz Bartosiak Film dokumentalny o Przemysławie Gintrowskim. Opowieść o artyście, którego legenda nie przetrwała dziejowej rewolucji, mimo że on sam przyczynił się do jej zwycięstwa. To historia genialnego muzyka, który śpiewając rewolucyjne pieśni, porywał tłumy. Kiedy wreszcie zwyciężył, przestał być potrzebny i popadł w zapomnienie. 13:10 KILOF ZAMIAST KARABINU Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Fudala - Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala - Barańska Zdjęcia: Sławomir Chudowski, Michał Sławiński Film dokumentalny poświęcony żołnierzom odbywającym przymusową służbę wojskową w kopalniach. Przez 10 lat, od 1949 roku aż po rok 1959, blisko 200 tysięcy młodych ludzi zostało poddanych tej okrutnej represji. 14:20 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 7/18 - PODWÓJNY NELSON Serial sensacyjny, wojenny, 54 min, Polska, 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski i Zbigniew Safjan) Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Wiesława Mazurkiewicz, Iwa Młodnicka, Henryk Bąk, Feliks Żukowski, Aleksander Sewruk, Adam Pawlikowski Aresztowana przez Niemców agentka aliancka Eva Fromm nie wytrzymuje tortur i zaczyna sypać. W efekcie Kloss i major Hanna Busel zostają wysłani do małej miejscowości wypoczynkowej Liski, by do końca rozpracować informacje wydobyte od Evy Fromm. Kloss i Busel prowadzą przed sobą grę. Każde z nich dociera do partyzanckiego oddziału "Kornela", oboje żądają, by Kornel zlikwidował "tajnego agenta". Okazuje się, że Hanna Busel też jest agentką aliancką, ale Kloss, któremu tamci nie wierzą, jest w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Dopiero w ostatniej chwili Hans i Hanna sprzymierzają się przeciw prawdziwemu wrogowi. 16:00 ZŁOTO DEZERTERÓW Komedia, 117 min, Polska, 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Marek Kondrat, Bogusław Linda, Wiktor Zborowski, Katarzyna Figura, Piotr Gąsowski, Jan Englert, Piotr Machalica, Leonard Pietraszak, Paweł Delag, Artur Żmijewski, Stanisława Celińska, Krzysztof Kowalewski, Marek Walczewski, Wojciech Pokora, Ewa Wiśniewska, Zoltan Berezedy, Jan Kobuszewski i inni Jesień 1942 roku. Na warszawskim Żoliborzu odbywa się konspiracyjne spotkanie oficerów AK. Rotmistrz Leliwa informuje zebranych, że dowództwo powołało oddział do zadań specjalnych oznaczony kryptonimem "Litzmanstadt". Dowódcą mianowano majora Jeremiego. Pierwszą misją grupy jest zdobycie gotówki na zakup broni i amunicji od armii włoskiej, która, wycofana z frontu wschodniego, tymczasowo stacjonuje w Polsce. Warunki finansowe stawiane przez Włochów przekraczają możliwości Armii Krajowej. Wywiad AK ustala jednak, że w jednym z łódzkich banków Niemcy przechowują gigantyczną fortunę w złocie. Problem tylko, jak ją zdobyć. Wszystkie tradycyjne metody (wysadzenie drzwi sejfu, sterroryzowanie personelu w celu zdobycia szyfru otwierającego zamki) w warunkach okupacyjnych nie rokują szans powodzenia. Jedyny sposób to dobry kasiarz. Na szczęście, wśród podwładnych Jeremiego jest sierżant Rudy, który przed wojną współpracował z prawdziwymi mistrzami ogołacania kas pancernych. Niestety, obaj, z przyczyn od siebie niezależnych, rozstali się z zawodem. Silberman przebywa w getcie, zaś "mecenas" Kania w więzieniu. Grupa "Litzmanstadt" musi jednak jakoś rozwiązać ten problem, gdyż niecierpliwieni Włosi gotowi poszukać na swój towar innych kupców. "Złoto dezerterów" to kontynuacja "C. K. Dezerterów", największego polskiego przeboju kinowego lat osiemdziesiątych (7 mln widzów). Jego bohaterami było pięciu zbiegów z cesarsko - królewskiej armii: cwany Polak Kaniowski (w skrócie: Kania), wiedeński Żyd Haber, Włoch Baldini, Węgier Benedek i Czech Chudej. Wszyscy ponownie się spotykają, mimo że akcja "Złota dezerterów" toczy się ponad dwadzieścia lat później, w czasie II wojny światowej. Obok nich pojawiają się także nowe, niezwykle ważne dla fabuły postaci, grane przez czołówkę polskich aktorów. Wśród wykonawców najliczniej reprezentowana jest rodzina Wiktora Zborowskiego. Na planie "Złota dezerterów" zadebiutowały jego matka Hanna i córka Zosia, znalazło się też miejsce dla wuja (Jan Kobuszewski) i samego Zborowskiego. Pewną niespodziankę stanowił występ Bogusława Lindy, który jako Rudy ujawnił w filmie Majewskiego spory talent komediowy. W "C. K. Dezerterach" z racji daty premiery (1986 rok), krytyka często dopatrywała się drwiny ze sprawców stanu wojennego. Wymowa "Złota dezerterów" jest inna. Oprócz kpiny z niektórych naszych narodowych przywar film ten stanowi przede wszystkim pochwałę odwagi i poświęcenia nie w imię podniosłych haseł, lecz przyjaźni i zwykłej, ludzkiej przyzwoitości. "Złoto..." to także próba dowartościowania tzw. pozytywnego myślenia jako postawy życiowej. Lepiej wierzyć w sukces, niż załamywać ręce, lepiej być sprytnym i przedsiębiorczym, niż dobrowolnie skazywać się na przeciętność i nudę. Lepiej wreszcie kierować się zdrowym rozsądkiem, aniżeli bezrozumnymi porywami. "Jest w tym filmie taka scena, w której szkolący młodych komandosów podporucznik mówi im, że trzeba walczyć tak, by nie zginąć głupio, bo ich życie jest bardziej potrzebne ojczyźnie niż śmierć" - mówił w jednym z wywiadów Janusz Majewski. Dość poważna to refleksja jak na komedię. Nie osłabia ona jednak humorystycznego wigoru "Złota dezerterów", lecz jedynie go "uszlachetnia". 18:10 KSIĘGA PRZESTRZENI S.I - ODC. 7 BAZAR WKŁADA FASADĘ Cykl edukacyjny, 24 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Prowadzący: Bogna Świątkowska Wykonawcy: Natalia Paszkowska W tym odcinku: architektura współczesnych sklepów i galerii handlowych oraz flirt handlu z architekturą poprzemysłową. Obiekty pokazywane w odcinku: Centrum handlowe Stary Browar w Poznaniu, centrum handlowe Cuprum Arena w Lubinie, pawilon meblowy Dobroteka w Dobrodzieniu, dom towarowy Vitkac w Warszawie, dom towarowy Nowa Renoma we Wrocławiu. 18:50 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - SCHULTZ Magazyn, 5 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Krzysztof Iglikowski, Nicolas Villegas Muzyka: Bartosz Kruczyński Daniel Schultz był najwybitniejszym twórcą działającym na terenie siedemnastowiecznej Rzeczpospolitej. Urodził się w Gdańsku. Na początku swojej artystycznej drogi, w latach 40. XVII wieku, odbył studyjną podróż do Niderlandów, która odegrała istotną rolę w jego późniejszej twórczości. Badacze dostrzegają w niej dalekie wpływy Rembrandta i jego naśladowców, a także Flamandów, zwłaszcza Antona van Dycka. Po latach pracy dla najbardziej wpływowych zleceniodawców, ostatecznie powrócił do Gdańska. To tutaj powstał portret Marii von Holten Schumann, córki zamożnego kupca Constantina von Holtena i żony Gabriela Schumanna - burmistrza miasta. Portrety Daniela Schultza mają jedną cechę wspólną - zdolność wnikania w psychikę modela. Jest to umiejętność, którą posiadają najlepsi malarze. I choć Portret Konstancji jest niesygnowany i niegdyś uważany był za dzieło Andreasa Stecha, to ostatecznie, właśnie dzięki wyjątkowym, psychologicznym subtelnościom, uznany został za obraz Schultza. Opowie o nim Alicja Andrzejewska - Zając z Muzeum Narodowego w Gdańsku. 19:05 SCENA MUZYCZNA - DUO KAROLINA MIKOŁAJCZYK & IWO JEDYNECKI Koncert, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Duo Karolina Mikołajczyk & Iwo Jedynecki W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Duo Karolina Mikołajczyk (skrzypce) & Iwo Jedynecki (akordeon). To jeden z najciekawszych zespołów kameralnych młodego pokolenia. Laureaci I nagród i Grand Prix na międzynarodowych konkursach muzycznych we Francji, Chorwacji, Austrii, Włoszech oraz Polsce. Wykonania duetu określane są jako perfekcyjne i dojrzałe, ale też błyskotliwe i pełne młodzieńczej witalności. Wiele utworów zyskuje w interpretacji duetu nowe, oryginalne brzmienie, dzięki transkrypcjom na akordeon autorstwa Iwa Jedyneckiego. Artyści odważnie sięgają po znane dzieła literatury kameralnej, dając im nowe oblicze, które zachwyca różnorodną kolorystyką. Bogaty repertuar duetu obejmuje kompozycje minionych epok do baroku włącznie. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - GERMINAL (GERMINAL) Dramat obyczajowy, 152 min, Francja, 1993 Reżyseria: Claude Berri Zdjęcia: Yves Angelo Muzyka: Jean-Louis Roques Aktorzy: Miou-Miou, Gérard Depardieu, Jean Carmet, Renaud Ekranizacja głośnej powieści Emila Zoli. Dramat rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku w środowisku francuskich górników, do którego trafia bezrobotny Étienne Lantier. Wkrótce jego socjalistyczne poglądy wyniosą go na czoło strajkujących pracowników kopalni. Jednak ich bunt zostanie brutalnie stłumiony, a nadzieje na polepszenie życia legną w gruzach. 00:25 TANIE DRANIE - MOROZ I KŁOPOTOWSKI KOMENTUJĄ ŚWIAT Talk-show, 30 min, Polska, 2023 Scenariusz: Krzysztof Kłopotowski, Jakub Moroz O nie - demokracji w Ameryce. W demokracji jeden obywatel ma jeden głos, ale nie w Ameryce. Donald Trump dostał mniej głosów niż jego rywalka Hillary Clinton w wyborach roku 2016. Trump wygrał, bo miał większe poparcie w kolegium elektorów. Obywatele głosują bowiem na elektorów i dopiero oni wybierają prezydenta. W kolegium któraś partia może zdobyć większość, mając tylko jedną czwartą poparcia ogółu obywateli. Mechanizm ten stworzono 250 lat temu, żeby głos ludu nie podważył władzy posiadaczy niewolników. Dzisiaj ogranicza wpływ mieszkańców dużych miast. Obecny stan sprzyja republikanom, więc nie godzą się na demokratyczne zmiany. Demokraci mogą mieć więcej głosów w skali kraju, jednak uzyskać mniej senatorów niż republikanie. Tak dowodzi Piotr Tarczyński w krytycznej książce "O nie - demokracji w Ameryce". Tytuł nawiązuje z ironią do traktatu Tocqueville’a. Rozmowa o demokracji w USA. Gośćmi Krzysztofa Kłopotowskiego i Jakuba Moroza są Artur Wróblewski i Marcin Giełzak. 01:10 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - JESZCZE DZIEŃ ŻYCIA (ANOTHER DAY OF LIFE) Film animowany, 85 min, Francja/Polska/Hiszpania/Niemcy/Belgia, 2018 Reżyseria: Damian Nenow, Ral De La Fuente Scenariusz: Ral De La Fuente, Amaia Remirez Muzyka: Mikel Salas Wykonawcy: Marcin Dorociński, Arkadiusz Jakubik, Tomasz Borkowski, Olga Bołądź Historia trzymiesięcznej wyprawy wybitnego reportera Ryszarda Kapuścińskiego do ogarniętej wojną i chaosem Angoli, gdzie linia frontu zmienia się jak w kalejdoskopie. Podczas wyprawy Kapuściński zdaje sobie sprawę, że jest świadkiem wydarzeń, których znaczenie będzie wymagać wyjścia poza rolę obserwatora. To pozwoli mu narodzić się ponownie zarówno jako pisarzowi, jak i człowiekowi. Pod względem formalnym film jest stylizowaną animacją z fragmentami zdjęć dokumentalnych. Przy pomocy narracji animacyjnej opowiedziano historię dziejącą się w przeszłości oraz oddano surrealistyczne realia wojny. Dokument pozwolił autorom uwzględnić pamięć tych, którzy przeżyli, a historii dodać realizmu. 02:45 JAZZ.PL - WOJTEK MAZOLEWSKI QUINTET 10 LAT OD DEBIUTU Koncert, 73 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Wojtek Mazolewski, Joanna Duda, Oskar Török, Tymek Papior, Marek Pospieszalski Wojtek Mazolewski Quintet eksperymentuje, wzbudza skrajne emocje i udowadnia, ze muzyka jazzowa ma potencjał burzenia muzycznych schematów. Jazzu w wydaniu WMQ słuchają wszyscy, od fanów kameralnych przestrzeni domowego zacisza, po entuzjastów wielkich koncertów kończących się owacjami na stojąco. Od dziesięciu lat basista ze swoim kwintetem przesuwa granice muzycznych interpretacji i prezentuje słuchaczom nowy sposób postrzegania muzyki jazzowej. Twórczość kwintetu to nieoczywiste aranżacje i energetyczne połączenie tradycji z nowoczesnością, które inspiruje i porywa amatorów (nie tylko) jazzu w kraju i za granicą. Zespół występował m.in. we Francji, Japonii, Chinach, Meksyku, Kolumbii, Peru, Niemczech, Indiach i Brazylii.