TVP Kultura Niedziela, 19.11.2023 08:00 LITURGIA PRAWOSŁAWNA Z CERKWI PROROKA ELIASZA W BIAŁYMSTOKU Sprawozdanie, 60 min, Polska, 2023 Autor: Katarzyna Popławska W XXIV niedzielę po Pięćdziesiątnicy zapraszamy do uczestniczenia w liturgii świętej z cerkwi św. Proroka Eliasza, w której znajduje się piękny ikonostas z ikonami: św. Proroka Eliasza, Zbawiciela, Narodzenia Matki Boskiej oraz archaniołów Gabriela i Michała. 09:05 DOKUMENT TYGODNIA - NASKALNE KINO PRZODKÓW (STONE AGE CINEMA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2015 Reżyseria: Pascal Cuissot, Marc Azema Scenariusz: Pascal Cuissot Muzyka: Renaud Barbier W ciągu ostatnich 150 lat odkryto liczne przykłady sztuki prehistorycznej, z których większość to niezwykle realistyczne przedstawienia zwierząt: koni, żubrów, lwów, koziorożców, reniferów, dzików czy mamutów. Historycy próbują odkryć, dlaczego te dzieła powstawały w jaskiniach i jakie było ich znaczenie. Malowidła te są pełne życia, a niektóre zwierzęta wydają się wręcz poruszać, lecz aby osiągnąć taki efekt, prehistoryczni artyści musieli rozbić ich ruch na fazy. Na przykład obraz konia z jaskiń Lascaux we Francji składa się z wielu wersji zwierzęcia reprezentujących różne pozycje ruchu. W ten sposób udawało się oddać dynamikę zachowania zwierząt. Reżyser i archeolog Marc Azema wyodrębnia te pojedyncze obrazy i wyświetla je po kolei, pokazując, że odtwarzają się jak kreskówka. Animacje graficzne, które przedstawiają ruch zachodzący w określonym czasie, układają się w graficzną ruchomą mikropowieść, np. relacje z łowów i polowań. 10:10 OD UCHA DO UCHA - NOS KLEOPATRY (NOBODY NOSE CLEOPATRA / NEZ EN MOINS DISAIT CLEOPATRE) Film animowany, 6 min, Francja, 2016 Reżyseria: Charlotte Lebreton, Chams Chitou Krótki film animowany. Akcja toczy się w starożytnym Egipcie podczas panowania Kleopatry. Praktykant malarza przez przypadek tworzy idealny portret, który trafia w gust władczyni. 12:20 ŚWIAT CYRKU (CIRCUS WORLD) Film obyczajowy, 131 min, USA, 1964 Reżyseria: Henry Hathaway Aktorzy: John Wayne, Claudia Cardinale, Rita Hayworth, Lloyd Nolan, Richard Conte W filmie Henry'ego Hathawaya ("Niagara", "Złoto Alaski") zwracają uwagę przede wszystkim spektakularne popisy cyrkowe, gwiazdorska obsada i bez wątpienia zdjęcia Jacka Hildyarda (zdobywca Oscara za "Most na rzece Kwai"). Rozgrywająca się w europejskiej scenerii, w świecie cyrkowców, opowieść o miłości, wierności i zerwanych więzach rodzinnych sięga korzeniami do odległej przeszłości bohaterów, ale - jak przystało na hollywoodzką produkcję tamtych czasów - wszystko zakończy się szczęśliwie. Choć dramatyczne wydarzenia rozegrały się przed 14 laty, właściciel cyrku, Matt Masters (John Wayne), nie może o nich zapomnieć. Zginął wówczas - spadając z wysokości - akrobata Alfredo, a jego żona, również artystka cyrkowa, zniknęła po tej tragedii, nie dając więcej znaku życia. W środowisku szeptano, że nie był to tragiczny wypadek lecz samobójstwo. Lili Alfredo (Rita Hayworth) miała romans z Mattem, a jej mąż, nie mogąc pogodzić się ze zdradą, wolał zginąć. Osieroconą Toni Alfredo przygarnął Masters i przez te lata wychowywał jak własną córkę, dając jej miłość i poczucie bezpieczeństwa. Toni (Claudia Cardinale w swoim piątym anglojęzycznym filmie) wyrosła na urodziwą pannę oddaną Mattowi i cyrkowej trupie. Chcąc ratować podupadający finansowo cyrk, Matt Masters postanawia wyruszyć na wielkie tournée po Europie. W głębi duszy ma nadzieję, że odnajdzie za oceanem ukochaną Lili, za którą wciąż bardzo tęskni. Ukrywa jednak swój prawdziwy cel podróży, opłacając nawet sowicie milczenie reportera miejscowego brukowca, który już zwęszył sensację, wyobrażając sobie krzykliwy nagłówek na pierwszej stronie: "Słynna artystka Lili Alfredo po 14 latach wychodzi z ukrycia". Gdy statek dobija do portu w Barcelonie, podczas powitalnego pokazu cyrkowego dochodzi do dramatycznych wydarzeń. Napierający tłum gapiów powoduje przechylenie się statku, wybucha pożar, ludzie uciekają w panice. Na szczęście, nikt nie ginie, ale ucierpiały cyrkowe zwierzęta, a sprzęt został kompletnie zrujnowany. Matt nie załamuje się pierwszym niepowodzeniem i już planuje kolejny etap zagranicznego tournée. Z Hiszpanii rusza na podbój Francji, a towarzyszą mu wierni druhowie: Toni, jej chłopak Steve McCabe i Cap Carson. Widowiskowy spektakl z kowbojami na koniach i sceną napadu na dyliżans, zorganizowany na Polach Elizejskich, podbija serca paryżan. Następnego dnia gazety rozpisują się o wielkim show amerykańskiej trupy cyrkowej, natychmiast sypią się nowe propozycje. Toni wbrew woli swego przybranego ojca zaczyna intensywnie ćwiczyć, marząc o karierze akrobatki. Matt nie chce jednak, by dziewczyna poszła w ślady matki i spędziła całe życie na tułaczce w cyrkowej trupie. Tymczasem długo oczekiwane spotkanie z Lili staje się coraz bardziej realne. Matt dowiaduje się od cyrkowca Aldo Alfredo, brata zmarłego tragicznie męża Lili, że kobieta być może przebywa w Hamburgu. 15:25 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PSA CYWILA - ODC. 4/7 POŚCIG Serial przygodowy, kryminalny dla młodych widzów, 27 min, Polska, 1968 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz, Andrzej Ramlau Aktorzy: Krzysztof Litwin, Wojciech Pokora, Henryk Bąk, Elżbieta Borkowska, Józef Bieracki, Krzysztof Litwin, Wacław Kowalski, Włodzimierz Kmicik, Andrzej Krasicki, Jolanta Bohdal, Zdzisław Kielecki, Adam Dębski, Ewa Braun, Wiesław Nowosielski Dramatyczny pościg za groźnym przestępcą zmusza Cywila do wykazania się niezwykłą odwagą. By ująć zbiega, wskakuje do pędzącego pociągu. Uciekinier zostaje schwytany. Jednak ranny pies nie ma już sił, by wyskoczyć z jadącego pociągu. 16:05 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PSA CYWILA - ODC. 5/7 PRZEZ GRANICĘ Serial przygodowy, kryminalny dla młodych widzów, 28 min, Polska, 1968 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz, Andrzej Ramlau Aktorzy: Krzysztof Litwin, Wojciech Pokora, Henryk Bąk, Elżbieta Borkowska, Józef Bieracki, Wacław Kowalski, Krzysztof Kalczyński, Maria Chwalibóg, Joanna Sobieska, Bogdan Łysakowski, Lech Sołuba, Andrzej Siedlecki, Wiesław Nowosielski, Marek Siudym Ranny Cywil dojeżdża pociągiem niemal do granicy państwa. Tu odnajduje go przemytnik. Szybko odkrywa niecodzienne umiejętności psa i postanawia wykorzystać do swoich celów. Po odzyskaniu pełni sił Cywil staje się posłusznym narzędziem w rękach przestępcy. Jednak pewnego dnia dostrzega milicyjny mundur. Reaguje tak, jak kiedyś nauczył go sierżant Walczak. 17:15 NIEDZIELA Z... TWÓRCZOŚCIĄ STANISŁAWA GRZESIUKA Program publicystyczny, 40 min, Polska, 2023 Scenariusz: Katarzyna Sitnik Prowadzący: Katarzyna Sanocka W pamięci warszawiaków zapisał się jako warszawski apasz, chłopak z ferajny, symbol miejskiego folkloru. Autor autobiograficznej trylogii "Boso, ale w ostrogach", 'Pięć lat kacetu", Na marginesie życia". Był poetą, i chuliganem. Do dziś jest symbolem Warszawy - jej ulicznej poezji i knajackiego uroku. W programie "Niedziela z..." wspominamy Stanisława Grzesiuka. 19:30 NIEDZIELA Z... - GRZESIUK. ŻYCIE WYGRANE NA BANDŻOLI. Reportaż, 13 min, Polska, 2018 W programie przypomnimy sylwetkę Stanisława Grzesiuka. O jego karierze muzycznej opowiada Jan Młynarski z Warszawskiego Combo Tanecznego, który dziś gra na bandżoli Grzesiuka. Ukazała się płyta Combo Sto lat, panie Staśku. Członkowie zespołu zagrają fragmenty piosenek z płyty. O życiu Grzesiuka, faktach i mitach opowiada autor jedynej jego biografii - Bartosz Janiszewski. Wnuczka Stanisława Grzesiuka opowiada o dziadku. Spotkanie w mieszkaniu, w którym Grzesiuk mieszkał do śmierci; pamiątki, albumy ze zdjęciami. Heniek Małolepszy - artysta uliczny i performer mówi o fenomenie Grzesiuka, a także o tym jak traktowali go konkurenci z różnych kapel. Paweł Nowak - fan Grzesiuka - oprowadza nas po miejscach ważnych dla artysty i bohaterów jego książek. Teatr Baza gra specjalnie dla programu fragmenty swojego spektaklu Ferajna, opartego na książce "Boso, ale w ostrogach". Program bogato ilustrowany archiwaliami: zdjęciami starej i współczesnej Warszawy, zdjęciami Grzesiuka i oryginalnymi wykonaniami jego piosenek. 20:00 MIŚ Komedia, 112 min, Polska, 1980 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym Zdjęcia: Zdzisław Kaczmarek Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Stanisław Tym, Barbara Burska, Christine Paul-Podlasky, Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Zenon Wiktorczyk, Janusz Zakrzeński, Wojciech Pokora Prezes klubu sportowego "Tęcza", Ryszard Ochódzki zwany Misiem, ma wyjechać do Londynu. Zostaje jednak zatrzymany, bo z jego paszportu wyrwano kilka kartek. Ochódzki podejrzewa żonę Irenę, która chciała uniemożliwić, a przynajmniej opóźnić jego wyjazd i dotrzeć do Londynu przed nim. Małżonkowie założyli bowiem przed laty konto w jednym z londyńskich banków. Odejście Ireny zmusiło ich do podzielenia posiadanych dóbr. Pieniędzmi zdeponowanymi za granicą żadne z nich nie chce się jednak dzielić z drugą stroną. Całą sumę zagarnie więc ten, kto pierwszy dotrze nad Tamizę. Ochódzki nie poddaje się jednak łatwo i usiłuje wszelkimi sposobami udaremnić plan małżonki, a jednocześnie zdobyć dla siebie inny paszport. Film powstał w przełomowym okresie najnowszej polskiej historii, kiedy nagle okazało się, że śmiać się można już niemal ze wszystkiego. Tym trudniej było więc wymyślić coś, co rozbawiłoby publiczność. Ale chociaż upadła większość wcześniejszych tabu, nieodmiennie groteskowa pozostała otaczająca nas rzeczywistość. Stanisław Bareja i Stanisław Tym (współautor scenariusza) wymyślili więc nieco zawiłą historyjkę o Rysiu - Misiu rywalizującym zachłannie z eksmałżonką o grubą forsę zdeponowaną za granicą, ale opowiastka służy głównie jako pretekst do ukazania wielu nonsensów swojskiej codzienności przełomu lat 70. i 80. Są więc w filmie kpiny z nierozgarniętych milicjantów, przedrzeźnianie piosenkarzy z kołobrzeskich festiwali, szydzenie z imprez rozrywkowych dedykowanych "ludziom Do - Ro", groteskowe parodie urzędniczych rytuałów albo zachowań w placówkach zbiorowego żywienia, gdzie talerze przyśrubowane są do blatu stolika, a łyżki przykute doń wspólnym, przesuwającym się w rytm jedzenia łańcuchem. Na tle tego idiotycznego świata pojawia się problem tzw. tworzenia nowej tradycji. Sztuczność tego rodzaju zabiegów nieźle uosabia w "Misiu" noworodek nazwany pokracznie Tradycja. Kapitalna jest też scena uroczystego wręczania paszportu przy folklorystycznych hopsach. Ale to już problem nie na komedię i świadomi tego realizatorzy stawiają go w finale filmu całkiem serio, w tonacji podniosło - lirycznej, łącząc piosenkowy komentarz z wizyjną fantastyką. 23:15 SCENA MUZYCZNA - KINGA GŁYK Koncert, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Kinga Głyk, Paweł Tomaszewski, Arek Grygo, Yoran Vroom W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Kinga Głyk, uważana za najlepszą polską basistkę młodego pokolenia i wschodzącą gwiazdę muzyki jazzowo - bluesowej. Najnowszy album artystki został wydany przez jedno z najbardziej uznanych wydawnictw na świecie WARNER MUSIC GROUP COMPANY. Koncerty promujące płytę Dream odbędą się min. w USA, Kanadzie, Norwegii, Francji i wielu innych krajach. 00:15 NOC KRÓTKICH FILMÓW - LITERA Film animowany, 8 min, Polska, 1962 Reżyseria: Daniel Szczechura Scenariusz: Daniel Szczechura Zdjęcia: Stanisław Śliskowski Muzyka: Włodzimierz Kotański Film rysunkowy przedstawiający perypetie człowieka zagubionego w abstrakcyjnym świecie liter. Nagrodzony Brązowym Smokiem Wawelskim - Kraków 1963. 00:25 NOC KRÓTKICH FILMÓW - GRAND BASSIN (GRAND BASSIN) Film animowany, 6 min, Francja, 2018 Reżyseria: Chloe Plat, Heloise Courtois Krótki film animowany. Jeden dzień na publicznym basenie. 01:25 KINO NOCNE - OFICER I SZPIEG (J'ACCUSE) Dramat historyczny, polityczny, biograficzny, 126 min, Włochy/Francja, 2019 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz: Robert Harris, Roman Polański Aktorzy: Jean Dujardin, Louis Garrel, Emmanuelle Seigner Film zrealizowany na podstawie bestsellerowej powieści Roberta Harrisa. To oparta na faktach historia Alfreda Dreyfusa, francuskiego oficera żydowskiego pochodzenia, skazanego na dożywocie za zdradę swojej ojczyzny i zesłanego na wygnanie. Georges Picquart, nowy szef wywiadu, wkrótce po uwięzieniu Dreyfusa odkrywa, że dowody przeciwko skazanemu zostały spreparowane. Wbrew swoim przełożonym Picquart postanawia za wszelką cenę ujawnić prawdę. 05:05 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 16 SMAK TORUNIA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wiele miasto może zawdzięczać piernikom? Okazuję się, że naprawdę sporo. To one rozsławiły imię Torunia na całym świecie i co najciekawsze - dzieje się tak do dzisiaj! Radosław Kotarski tym razem bierze sprawy we własne ręce, dosłownie i w przenośni, ponieważ sam wypieka pierniki według tradycyjnej receptury. Poza tym sprawdza, jak wiele słów i stwierdzeń przeniknęło do języka polskiego dzięki toruńskim wyrobom.