TVP Dokument Piątek, 24.11.2023 06:00 DZIKA POLSKA - KLEKOT NA STO BOCIANÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy odcinek to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są "szaleńcy natury" - ludzie zafasynowani przyrodą polską. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor pokazują ich działania w terenie. Tym razem będzie mowa o bocianach, które są jednym z symboli polskości. Nie każdy wie, że co czwarty bocian żyjący na świecie pochodzi z Polski. To na naszej ziemi bociany wybierają miejsce narodzin dla swoich młodych. Tutaj łączą się w pary, odbywają gody, a później zakładają gniazda i wychowują młode. Para bocianów musi włożyć wielki wysiłek, żeby wykarmić potomstwo i doprowadzić do momentu, kiedy młode już samodzielnie wykonają swój pierwszy lot. Uzupełnieniem programu są malownicze zdjęcia: bociany w locie na tle zachmurzonego nieba, a także w gniazdach na drewnianych, starych chałupach w maleńkiej bocianiej wsi Żywkowo, położonej w województwie warmińsko - mazurskim. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 54 ZWYKŁA HISTORIA NIEZWYKŁYCH NAZW Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Skąd wzięły się nazwy polskich miast i miasteczek? Jak to się stało, że dzisiaj mieszkamy na terenie zwanym Warszawą, Lublinem czy Szczecinem? Co o tym zdecydowało? Na te pytanie stara się odpowiedzieć Radosław Kotarski. Rusza w podróż po Polsce, aby odkryć historie stojące za nazwami, którymi posługujemy się na co dzień. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 250 JAWOR Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Jawor jest malowniczym miastem położonym na Dolnym Śląsku. To tu znajduje się jeden z obiektów wpisanych na zaszczytną Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Kościół Pokoju w Jaworze to podobno największa drewniana budowla o funkcjach religijnych na świecie. Miasto Chleba i Pokoju, bo tak promowany jest Jawor, naprawdę zaskakuje i zasługuje na szczególną uwagę wielbicieli ciekawej architektury. Prężnie rozwijający się Jawor pod koniec XVIII wieku otoczono murami obronnymi. Do dziś zachowały się jedynie fragmenty np. basteja nazywana Zamkiem Anioła. W okresie międzywojennym w jej ściany wmurowano krzyże pokutne. Średniowieczny rodowód charakteryzuje także Basztę Strzegomską. Pełniła rolę wieży obserwacyjnej, a w kolejnych wiekach: więzienia i prochowni. Ze średniowiecza pochodzi też zamek oraz dawny klasztor bernardynów. Kolejnym obowiązkowym przystankiem na trasie spaceru po Jaworze jest rynek. Otaczają go domy mieszczańskie z arkadami. Najstarsze - XVI i XVII - wieczne kamienice znajdują się w pierzei południowej. W centralnym punkcie rynku usytuowany jest Teatr Miejski, którego historia sięga XVIII stulecia. Ratusz to kolejny gmach godny obejrzenia i zwiedzenia. Pierwsze wzmianki na jego temat pochodzą z końca XIV wieku. Z tego okresu zachowała się 65 - metrowa wieża powstała jako symbol bogactwa miasta. Na przestrzeni wieków zmieniało się jej przeznaczenie: wypatrywano stąd pożaru, mieścił się w niej skarbiec, a nawet więzienie. 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /82/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Według legend, nietoperze należą do ciemnej strony tego świata, ponieważ kochają noce. Z trzech krążących o nich pogłosek - że wypijają krew, wkręcają się we włosy i śpią do góry nogami - tylko ostatnia okazuje się prawdziwa. Zimową porą nietoperze skryły się w poniemieckich szczecińskich bunkrach. Zapraszamy do ich królestwa. Przedstawiamy też psa szkolonego do odnajdywania nietoperzy. Często, spacerując zimą po lesie, zostawiamy tzw. ludzkie jedzenie. Czy aby na pewno pomagamy w ten sposób dzikim zwierzętom? A co z dokarmianiem ptaków zimą? Pomagamy czy szkodzimy? Kilkanaście zwierząt, które w święta zostały wyrzucone przez swoich właścicieli na parkingach czy przy drogach, znalazło dom dzięki Fundacji Znajdki. Kto jeszcze czeka tam na miłość? 08:10 JANE - NOWE POKOLENIE (JANE NEW GENERATION) Film dokumentalny, 48 min, Francja, 2020 Reżyseria: Pascal Sarragot Scenariusz: Floriane Brisotto Film dokumentalny, który jest spojrzeniem na życie i obecne projekty Jane Goodall - światowej sławy etnolożki, specjalistki od prymatologii i paleontologii oraz wszechstronnej pionierki badań naukowych. Opowiedziana oczami jej wnuka Merlina. Jak opowiadał - "Dorastałem w Tanzanii. Tutaj czuję się jak w domu Od dziecka byłem bardzo związany z tą kulturą. Moja babcia spędziła tu większość swojego życia. Przyjeżdżała dwa razy w roku. Bardzo za nią tęskniłem. Mam nadzieję, że ona też za mną tęskniła! Moja babcia, ja i miliony ludzi wierzymy w przyszłość i mamy wszelkie powody do nadziei. Nowe pokolenie wie, co ma robić. Nazywam się Merlin van Lawick, a moją babcią jest Jane Goodall." To intymny portret i jej jasne przesłanie - nowe pokolenia są naszą najlepszą nadzieją na lepsze jutro. Świetnym przykładem tej nadziei jest właśnie jej wnuk, za którymi podążamy przez Tanzanię, gdzie dla Jane wszystko się zaczęło, gdy zdecydowała się opuścić swoje brytyjskie życie i zamieszkać w lesie z szympansami. Przyczyniła się do poznania procesów społecznego uczenia się, myślenia, działania i kultury wśród dzikich szympansów. Pełen nadziei na przyszłość dokument to wzruszająca opowieść o życiu, działaniach i doświadczeniach Jane Goodall. 09:10 DZIKA SRI LANKA - ODC. 1 KRAINA JEZIOR (WILD SRI LANKA) Cykl dokumentalny, 53 min, Austria, 2015 Reżyseria: Mike Birkhead Trzyczęściowy serial dokumentalny o Sri Lance. Skrawek lądu na Oceanie Indyjskim. Sri Lanka na wyspie Cejlon. Porośnięte palmami wybrzeża przez wieki przyciągały tu wędrowców z całego świata. Kusiła ich górzysta kraina w głębi wyspy, zamieszkana przez niezwykłe zwierzęta ukryte wśród spowitych chmurami drzew. Przybyszów intrygowały opowieści o cennych przyprawach i perspektywa zdobycia zielonego złota. Ale dużo wcześniej, zanim plantacje herbaty pokryły miejscowe wzgórza, panowały tu prastare cywilizacje. Dawni Syngalezi ujarzmili siły natury, przekształcając dziką wyspę w krainę świątyń i jezior. Stworzyli ogromne zbiorniki wodne, by zapewnić sobie dostęp do życiodajnej wody w czasie pory suchej. Ich królestwa rozpadły się, ale niezwykła spuścizna Syngalezów przetrwała. Prastara kraina jezior stworzonych przez człowieka jest miejscem największego nagromadzenia słoni w Azji. Dziś króluje tu nowy władca. Tutejsze pantery należą do największych na świecie. Lampart lankijski potrafi bez trudu przenieść łup o wadze równej masie swojego ciała. Chętnie jednak wykorzystuje dogodną chwilę na odpoczynek. Na niektórych fragmentach tych nizin występują jedne z największych na świecie zagęszczeń lampartów. To jedyna na ziemi populacja lampartów, która zyskała status szczytowych drapieżników w swoim ekosystemie. W Afryce lamparty rywalizują z lwami. W Indiach - z tygrysami. Tutaj drapieżca może odpoczywać bez obaw, że ktoś zakłóci jego spokój. 10:05 ADRIATYK HABSBURGÓW (THE HABSBURG EMPERORS' ADRIATIC SEA / DIE ADRIA DER HABSBURGER) Film dokumentalny, 45 min, Austria, 2017 Reżyseria: Stephanie Ninaus, Alfred Ninaus Adriatyk Habsburgów. Miasta żyjące z handlu. Wielokulturowe cesarstwo pełne imponujących gmachów oraz willi. Wioski rybackie przeobrażone w ekskluzywne ośrodki wczasowe. Kurorty, hotele i promenady, a w nich ważne osobistości i różne kultury. Bez wątpienia Morze Adriatyckie było najbardziej prestiżową letnią destynacją klasy wyższej w XIX wieku. Abacja była jednym z pierwszych międzynarodowych kurortów nadmorskich i pierwszym uzdrowiskiem na riwierze austriackiej. Tam, gdzie rodzina cesarska spędzała wakacje, zaraz pojawiała się śmietanka towarzyska. Książęta, arystokraci, przemysłowcy i artyści z całej Europy. Wszyscy przybywali do Abacji. Wszyscy musieli się tu pokazać. Hotele, wille i pensjonaty zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu. W kurorcie spełniano wszelkie zachcianki szlachetnych gości. Bogaci i potężni turyści, wycieczkowicze i poszukiwacze udanych wakacji jechali pociągiem do takich miejsc jak Opatija, Lovran, Losinj, Rijeka i Portoroz. Miejsca te były przez jakiś czas nieznane, ale zmieniło się to bardzo szybko. Wspaniała architektura odzwierciedla całą historię Europy. Czasy, w których ludzie z całej monarchii jeździli koleją na wybrzeże Adriatyku. Bagaże dam i gentelmanów tamtej epoki zawierały kulturę, tradycje, wizje, oraz marzenia. 11:00 WPŁYW ZMIAN KLIMATU NA LAS Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Skupiński Scenariusz: Michał Magnuszewski, Łukasz Skalski Film porusza ważny temat zmiany naszego klimatu i konsekwencji tego procesu. Zmiany klimatyczne to wyzwanie naszych czasów. Wpływają na otaczający nas świat. Nie inaczej jest w każdym elemencie ekosystemów, jakimi są lasy pokrywające jedną trzecią naszego kraju. Drzewa, niczym czarne skrzynki, podczas wzrostu zaznaczają na przekroju poprzecznym każdy rok. Idąc w głąb, możemy zobaczyć, jak na przestrzeni lat zmieniał się klimat i kondycja lasu. Czy możemy jakoś zapobiegać negatywnym skutkom zmian klimatu? Co robimy i co możemy zrobić w lesie, aby te zmiany ograniczać? 11:45 JANTAROWY BIZNES Reportaż, 17 min, Polska, 1982 Scenariusz: Jerzy Boj Reportaż podejmuje problem nielegalnego pozyskiwania bursztynu w lasach na Wybrzeżu. Nielegalne poszukiwania, wykopywanie i wypłukiwanie bursztynu powoduje duże straty materialne dla środowiska nadmorskiego i mieszkających w pobliżu ludzi. Wypowiedź milicjantów na temat niebezpieczeństw i bezkompromisowej walki ze złodziejami kruszcu. Niekontrolowane wydobycie bursztynu powoduje nieodwracalne szkody m.in. uszkodzenia domów czy terenów okolicznych wsi. Rozwiązanie tego problemu, pomimo podjętych już działań jest trudne, ze względu na to, że środowisko zajmujące się tym procederem jest dobrze zorganizowane. 12:10 WIELKIE RODZINY - ODC. 4 Cykl dokumentalny, 43 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków U wszystkich rodzin trwają przygotowania do Bożego Narodzenia. W każdej wygląda to zupełnie inaczej. U Twarowskich wspólne pakowanie dwudziestu kilku prezentów, w które mama Bernadetta zaangażowała dzieci w średnim wieku. Jak to zrobić, żeby każdy pod choinką znalazł jednak niespodziankę? W tym czasie Andrzej Twarowski z najmłodszymi dziećmi jedzie po ryby. Lewoccy pomiędzy przygotowaniami do świąt, znajdą czas na celebrowanie urodzin syna Józefa, który kończy właśnie 20 lat. U Kacprzyków tata wybiera się z dziećmi do lasu, szukają pośród już ściętych drzewek odpowiedniej choinki dla siebie. Przy tej okazji dzieci bliżej poznają świat dzikich zwierząt. Da Cruzowie całą rodziną pieką pierniki, a chwilę potem Weronika z Janu odwiedzają lekarza, bo poród tuż tuż. Po powrocie do domu Weronika wspomina swoje jedynactwo i tłumaczy tym chęć posiadania dużej rodziny. W tej miłej rodzinnej atmosferze dzieci wraz tatą robią gipsowy odlew brzucha przyszłej mamy i czekają niecierpliwie na nowego członka rodziny, który już rwie się na ten świat. 13:05 PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Polska, 2013 Reżyseria: Anna Schmidt Scenariusz: Anna Schmidt Zdjęcia: Adam Bajerski, Bogumił Godfrejow, Stephan Boerger, Sebastian Hattop, Carsten Waldbauer Wykonawcy: Krzysztof Penderecki, Anne-Sophie Mutter, Julian Rachlin, Janine Jansen, Andrzej Wajda, Johnny Greenwood, Elżbieta Penderecka Autorka, która znała Krzysztofa Pendereckiego, towarzyszyła kompozytorowi przez rok poprzedzający 80. rocznicę jego urodzin. Kamera Anny Schmidt podąża za Pendereckim w drodze z Krakowa do Monachium, z Wiednia do Lipska, z miejskich salonów do jego wiejskiej posiadłości w Lusławicach. Obserwuje każdy aspekt twórczego procesu Pendereckiego: podczas komponowania, planowania parku czy sadzenia nowych drzew, ale też z rodziną - spacerującego po plaży lub komponującego muzykę z wnuczką. Widz staje się świadkiem tworzenia nowych dzieł. W filmie pokazano prawykonanie "Podwójnego koncertu" przez solistów Janine Jansen i Juliana Rachlina 22 października 2012 roku w wiedeńskim Musikverein z towarzyszeniem Sinfonieorchester des Bayerischen Rundfunks pod batutą Mariss Jansons. Kamery Anny Schmidt nie zabrakło też podczas premierowego wykonania "Epiphany cantata" napisanej dla Chóru Chłopięcego św. Tomasza z kościoła św. Tomasza w Lipsku w styczniu 2013 roku. Premiera zamknęła rok uroczystości z okazji 800 - lecia chóru. W filmie wzięły udział postaci odgrywające kluczowe role w artystycznym i prywatnym życiu Krzysztofa Pendereckiego, między innymi Anne - Sophie Mutter, Lorin Maazel, Valery Gergiev, Mariss Jansons, Jonny Greenwood, Andrzej Wajda, Elżbieta Penderecka. "Penderecki. Droga przez labirynt" nie jest standardowym dokumentem biograficznym, to osobisty, intymny i zabawny portret wybitnego kompozytora, którego muzyczne i towarzyskie powiązania łączą Wschód z Zachodem, tradycję z nowoczesnością. 14:00 ŻYRAFA - ŚWIAT Z WYSOKA (GIRAFFE UP HIGH AND PERSONAL) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Herbert Ostwald Film dokumentalny o żyrafach. Ten afrykański ssak ma prawie sześć metrów wysokości i jest uważany za cud fizjologii. Podziwiany przez naukowców i miłośników przyrody. Zwierzę intrygowało różne kultury, i starożytne, i współczesne, z uwagi na swój charakterystyczny wygląd. Często przedstawiano je na rysunkach, w książkach i kreskówkach. Żyrafy występują na afrykańskich sawannach od Czadu po RPA i od Nigru po Somalię. Główne źródło pożywienia żyrafy to liście akacji. Osobniki dorosłe nie tworzą silnych więzi społecznych, choć gromadzą się w luźnych grupkach, gdy przemieszczają się w tym samym kierunku. Samce tworzą hierarchię społeczną ustanawianą poprzez walkę na uderzenia szyjami. W filmie zobaczymy wspaniałe ujęcia z lotu ptaka przemieszczających się żyraf. 15:00 DZIKA SRI LANKA - ODC. 2 LASY WŚRÓD CHMUR (WILD SRI LANKA) Cykl dokumentalny, 53 min, Austria, 2015 Reżyseria: Mike Birkhead Trzyczęściowy serial dokumentalny o Sri Lance. Państwo w Azji Południowej, na wyspie Cejlon wraz z mniejszymi przybrzeżnymi wyspami. Oddzielone od Półwyspu Indyjskiego cieśniną i zatoką Manna. Lasy Sri Lanki strzegą swoich tajemnic. W tym żyjącym labiryncie trwa nieustanna walka o przetrwanie. Piękne niczym klejnoty drapieżniki polują na dnie lasu. Tymczasem pośród gałęzi drzew rodzą się nowe pokolenia tutejszych mieszkańców. Każdy poziom lasu to odrębne królestwo, zamieszkane przez charakterystyczne gatunki. W miejscowych lasach także człowiek ma własne miejsce wśród drzew. Przez całe wieki ukryte skarby Sri Lanki zwabiały wędrowców z całego świata. Przybysze docierali do krainy, w której rozkwitała cywilizacja. Miejscowy świat zwierząt różnorodnością dorównuje kontynentalnemu. Na otoczonej przez potężny ocean wyspie o długości zaledwie 430 kilometrów toczy się zaciekła batalia o przetrwanie. Najgwałtowniej przebiega w środkowej części krainy - w spowitych chmurami lasach. Lasy Sri Lanki wznoszą się ponad resztę kraju jak wyspy ponad poziom morza. Porośnięty drzewami płaskowyż zamieszkują zwierzęta, które nie występują nigdzie indziej na świecie. Lutung białobrody spotykany jest wyłącznie w tutejszych lasach. Ten gatunek żyje jedynie w bujnych lasach deszczowych wyspy. Lutungi rzadko schodzą na ziemię. Rozmnażają się i odżywiają wśród dających większe bezpieczeństwo koron drzew. Gałęzie i liany zapewniają wspaniałe warunki do zabawy. Niektórym z dorastających osobników udziela się nastrój beztroski. Obserwując ich figle, trudno zaprzeczyć, że te małpy urodziły się, by żyć wśród drzew. Ostatnio miejscowi przyrodnicy wytropili w tych lasach nieco odmienne zwierzęta. To jeszcze rzadszy, biały podgatunek lutunga białobrodego. Badacze odkryli te małpy skupione w zaledwie czternastu stadach, na niewielkim skrawku odizolowanej części lasu deszczowego. To może być przykład zachodzącej ewolucji. Zróżnicowany poziom pigmentacji oznacza, że ubarwienie osobników tego gatunku może przybierać formę od plamistej po śnieżnobiałą. 16:00 KSIĘŻYC - ÓSMY KONTYNENT (MOON WARS / LUNE, LE HUITEME CONTINENT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Veronique Preault Film dokumentalny o podboju Księżyca. Dlaczego staje on dziś bardziej niż kiedykolwiek w centrum geopolitycznych i ekonomicznych dyskusji? Kilkadziesiąt lat po pierwszym kroku postawionym przez człowieka na Księżycu w 1969 roku, ten satelita Ziemi jest dziś bardziej niż kiedykolwiek w centrum nowych wyzwań. Odskocznia do przyszłych misji na Marsa, kraina możliwości dla nowego rodzaju inwestorów, obietnica nowych źródeł energii... Podbój Księżyca już się rozpoczął. Po tym, jak Amerykanie i Rosjanie planują zagospodarować księżyc, również Chińczycy, Koreańczycy i Hindusi, wraz z firmami finansowanymi prywatnie przez miliarderów postrzegają go jako swoje nowe Eldorado. Granice między interesami geostrategicznymi i ekonomicznymi staja się coraz bardziej płynne. 17:05 SŁODKI WIEDEŃ - CZAR TRADYCJI (SWEET VIENNA / SUSSES WIEN - TRADITION VERZAUBERT) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2019 Reżyseria: Gerald Benesch, Barbara Weissenbeck Film dokumentalny o słodkościach wiedeńskich. Kiedy Wiedeń był centrum monarchii austro - węgierskiej, stał się tyglem składników i przepisów z całego świata. To dało początek tradycjom, które istnieją do dziś, ale w końcu radość jest ponadczasowa. Film oprowadza po smakach, biografiach i nowinkach wiedeńskiej kuchni deserowej. Od Wiener Schokoladekönig i Karlsbader Oblatenbäckerei po legendarny wystrój Demel, od ponczowych pączków cukierni Gerstner po innowacyjne dzieła cukiernika Zoli Auböck i słynną cukiernię Tart’a tata. 18:05 GENE KELLY: ŻYCIE I TANIEC (GENE KELLY: LIVE TO DANCE (GENE KELLY, VIVRE ET DANCER)) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Bertrand Tessier Scenariusz: Bertrand Tessier Gene Kelly - słynny tancerz, aktor, piosenkarz, choreograf, reżyser, artystyczny innowator. Arcydzieła takie jak "Amerykanin w Paryżu" czy "Deszczowa piosenka" były prawdziwą rewolucją w dziedzinie musicali. Wprowadził typowo amerykański sposób tańca, bardziej męski i atletyczny. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - ARMENIA - KRAINA NOEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Armenia, położona między morzami Czarnym, Kaspijskim i Śródziemnym, jest krajem nieznanym, choć pięknym. Graniczy z Gruzją, Azerbejdżanem, Iranem i Turcją. W ciągu tysiącleci niezwykła siła duchowa Ormian i ich umiejętność przystosowywania się do zmieniających się warunków ukształtowały niezłomną chrześcijańską cywilizację uznawaną dziś za jedną z najstarszych na świecie. W roku 1991 ten mały kraj, o powierzchni około 30 tysięcy kilometrów, uzyskał niepodległość od ZSRR. Szybko stał się krajem nowoczesnym, zaspokajającym potrzeby najbardziej wymagających turystów. W Armenii cofamy się do najczystszych korzeni ludzkiej tradycji i odkrywamy fascynujące europejskie enklawy. 20:15 HISTORIA BRONI - WALKA WRĘCZ. ODC. 3/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. "Historia broni" to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 21:20 MORDERSTWO W RODZINIE - ODC. 3 KELLY FITZGIBBONS, AVA I LEXI NEEDHAM (A MURDER IN THE FAMILY / AMERICAN MURDER: THE FAMILY NEXT DOOR EP. 3 KELLY FITZGIBBONS, AVA I LEXI NEEDHAM) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jenny Popplewell Odc. 3 - "Kelly Fitzgibbons, Ava i Lexi Needham". Policja bada sprawę zabójstwa czterech osób w Woodmancote. Zastrzelone Kelly Fitzgibbons, czteroletnia Ava i dwuletnia Lexi. Robert Needham znaleziony ze strzelbą w rękach. Sześć dni od rozpoczęcia lockdownu w marcu dwa tysiące dwudziestego roku Robert Needham zastrzelił swą partnerkę Kelly Fitzgibbons i ich dwie córki: czteroletnią Avę i dwuletnią Lexi. Śledztwo jest w toku. Na miejscu technicy szybko stwierdzili, że oddano sześć strzałów. Wszystkie trafiły w cel. Nie było śladów szarpaniny. Wygląda na to, że Rob zaskoczył Kelly. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zaktualizowało wytyczne. Policja jednak nadal musi podejmować indywidualne decyzje. Lekarzom i policji nie zapewniono dodatkowych środków dotyczących wydawania pozwoleń na broń. 22:20 MIASTO GNIEWU S.I - /12/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 12. Współpraca z politykami. Zabójstwo: 11 kwietnia 2001 r. zabójstwo byłego ministra sportu Jacka Dębskiego. Historia: W tym odcinku opowiemy o współpracy gangsterów z politykami, jak te układy wpływały na działalność przestępczą. Gangsterzy już w latach 80. byli informatorami SB i UB. Poszukamy odpowiedzi po co służby szukały informatorów w takich środowiskach i czy to służby świadomie pozwoliły urosnąć gangom do takich rozmiarów, że utracono nad nimi kontrolę. Wspomnimy o przekręcie z jednorękimi bandytami. Widzowie dowiedzą się też, jakie legalne interesy zakładali gangsterzy. Jak w tych interesach pomagali im politycy i co w zamian otrzymywali od gangsterów. Wspomnimy również o tajemniczej śmierci byłego prezesa GUC Ireneusza Sekuły. Sprawę umorzono, ponieważ uznano, że Sekuła popełnił samobójstwo, strzelając do siebie trzy razy, a według opinii lekarza medycyny sądowej pierwsza rana była śmiertelna. 23:10 ROHINGOWIE, W PUŁAPCE WYGNANIA (THE ROHINGYAS: TRAPPED IN EXILE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Mathilde Cusin, Alban Alvarez Film dokumentalny o sytuacji Rohingya, społeczeństwa które po masakrach dokonanych przez armię birmańską w 2017 r. uciekło masowo do sąsiedniego Bangladeszu, a ten zamknął ich w obozie dla uchodźców Cox’s Bazar. Ten zaś stał się najgęściej zaludnionym obozem dla uchodźców na świecie i zarazem najniebezpieczniejszym, zagrożonym powodziami, pożarami i wojnami gangów. W obozie panuje nędza, ale może być jeszcze gorzej. Dwa lata temu rząd Bangladeszu postanowił przenieść część uchodźców na odizolowaną wyspę Bhasan Char w Zatoce Bengalskiej. Ta baza wojskowa, nazywana wyspą więzienną, została przekształcona w obóz recepcyjny dla Rohingya. Już 23 000 ludzi zostało przeniesionych, a łącznie ma tu ich być 100 000. Po raz pierwszy od otwarcia obozu w grudniu 2020 roku Bangladesz zezwolił na wizytę ekipy filmowej. Zdjęcia lotnicze są uderzające: horyzont identycznych baraków, który nieuchronnie przywołuje na myśl obóz koncentracyjny. Wyspa jest narażona na cyklony i nie ma pewności, czy zbudowana tama wystarczy do ochrony jej mieszkańców. Po przybyciu na wyspę rodzinom zostaje przydzielona przestrzeń osobista, ale nie ma możliwości pracy, edukacji, prawa do wyjazdu. 00:10 LEGENDA O BAŁTYKU Reportaż, 14 min, Polska, 1976 Scenariusz: Marek Pisarski Zdjęcia: Andrzej Wyglądała Reportaż o urokach krajobrazowo - turystycznych wyspy Wolin na polskim zachodnim Wybrzeżu, ukazane w świetle legendy o Bałtyku. Morze Bałtyckie, krajobrazy wyspy Wolin, bogactwo flory i fauny Narodowego Parku Wolińskiego, Świnoujście i plaża w Międzyzdrojach. Młodzi ludzie prowadzą wykopaliska archeologiczne. Według legendy, pradawny gród Wolin został zalany wodą, jako kara bogów za złe postępki jego mieszkańców. Teraz, zawierzając podaniom, Słowianie wynurzają się z morza, wspinają na latarnię morską, podziwiają krajobrazy wyspy i bogactwo przyrody parku narodowego: rośliny nadmorskie, las, krzewy, zwierzęta, ptaki i Jeziora Wolińskie. Później oglądają Świnoujście ze statkami w porcie, stocznię remontową, przystań promową i prom. Oglądają plażę w Międzyzdrojach, plażowiczów i kąpiących się w morzu. Na koniec, według legendy, Słowianie wracają do morza. 00:35 TRZY ROZMOWY O ŻYCIU Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Julia Staniszewska Scenariusz: Julia Staniszewska Zdjęcia: Kacper Lisowski, Adam Palenta, Tomasz Wolski Trudna i bolesna rozmowa matki i córki. Matka - lekarka, wierząca i praktykująca katoliczka. Córka - agnostyczka, jej dzieci przyszły na świat dzięki metodzie in vitro. Jej matka kocha swoje wnuki, ale nie akceptuje tej metody. Córka marzy, że matka zmieni swoje przekonania. Matka jest rozdarta między miłością do córki i wnuków a dogmatami Kościoła. Chciałaby, żeby córka spróbowała ją zrozumieć. Film próbuje zrozumieć je obie. Pierwszy dokument, Studio Munka. 01:10 FOTOGRAF PARTYZANTÓW Film dokumentalny, 31 min, Polska, 2010 Reżyseria: Wiesław Paluch Scenariusz: Wiesław Paluch W czasie II wojny w małym miasteczku Biłgoraj Edward Buczek (1906 - 1983) prowadził zakład fotograficzny. Z jego usług korzystali mieszkańcy i okupujący te tereny żołnierze niemieccy. Buczek robił portrety i zdjęcia rodzinne, fotografował także codzienne życie miasteczka i okolic. Był również zaprzysiężonym fotoreporterem partyzanckim, na terenie biłgorajskiego obwodu AK, z prawem przebywania w obozach i oddziałach stacjonujących w okolicznych lasach. W tajemnicy dokumentował działalność oddziałów partyzanckich (Konrada Bartoszewskiego "Wira" i Józefa Steglińskiego "Corda"). Są to unikatowe zdjęcia, pokazujące życie i działania oddziałów partyzanckich na Zamojszczyźnie. Dokumentacja ta jest niepowtarzalna, nasiąknięta rzeczywistością partyzancką. Autor utrwalił klimat i nastrój tamtych dni. Większość fotografii wykonał wiosną 1944 roku, przed bitwą osuchowską. Udało mu się zatrzymać w kadrze ludzi, którzy w większości zginęli w walce. W czerwcu 1944 roku, wycofująca się z frontu wschodniego armia niemiecka okrążyła oddziały partyzanckie stacjonujące w lasach Puszczy Solskiej. Około tysiąca partyzantów stanęło naprzeciw 30 - tysięcznej armii niemieckiej ze wsparciem lotniczym i artyleryjskim (tak wielkich sił do walki z partyzantami nigdzie w Polsce nie użyto przez cały okres okupacji). Przeżyło około 200 partyzantów. Niestety, w świadomości Polaków ta ważna bitwa nie istnieje. Nie uczono o niej w szkołach, a partyzanci, którzy przeżyli, byli prześladowani przez NKWD i UB. Film opowiada o żołnierzach walczących w lasach Puszczy Solskiej podczas II wojny, utrwalonych na fotografiach Edwarda Buczka. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚMIERĆ PRZYSZŁA LETNIĄ NOCĄ... Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:25 METRYKA GOŹDZIKA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2001 Reżyseria: Joanna Tryniszewska Obłoj, Joanna Pieciukiewicz Scenariusz: Joanna Tryniszewska Obłoj, Joanna Pieciukiewicz Wykonawcy: Jerzy Kałwa, Bożena Puchalska Hibner, Leszek Wielgosiński, Marek Edelman, Jerzy Porębski, Genowefa Goździk, Hanna Krall, Jan Wesołowski, Barbara Jackowska, Lechosław Goździk, Adam Michnik, Stanisław Kuziński, Jacek Kuroń, Zuzanna Pikuła, Alina Goździk Film dokumentalny o Lechosławie Goździku - legendarnym przywódcy Polskiego Października 1956. Zapanował nad gotowym do wybuchu tłumem studentów w auli Politechniki Warszawskiej. Nie dopuścił do wyjścia na ulicę robotników z FSO. Pod Warszawą czekały już gotowe do walki pancerne oddziały Armii Czerwonej. Przez 3 dni faktycznie rządząc Polską, zapobiegł krwawej tragedii narodowej, która stała się miesiąc później udziałem Węgrów. Po dojściu Gomułki do władzy, brutalnie odsunięto go od życia politycznego i społecznego. 03:25 21 X NOWY JORK Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Piotr Stasik Scenariusz: Piotr Stasik Zdjęcia: Piotr Stasik Muzyka: Karol Rakowski Dlaczego lubimy czytać biografie, wspomnienia, pamiętniki, reportaże? Jak często łapiemy się na próbie zgadywania, kim jest nasz współpasażer w pociągu lub człowiek siedzący samotnie w kawiarni? Czy śledzenie losów innych ludzi to zwykła potrzeba podglądania, czy też może próba odnalezienia w tych historiach siebie, poszukiwanie recepty na życie, chęć skorzystania z cudzych doświadczeń? "21 x Nowy Jork" - od metra do transcendencji. Jesteśmy w nowojorskim metrze. Tutaj spotykają się wszyscy - młodzi i starzy, właściwie każda osoba ma inny kolor skóry albo inne pochodzenie. Kamera zatrzymuje się na niektórych twarzach, przygląda się im dłużej. Kim są ci ludzie? Z off - u słyszymy opowieści niektórych z nich: o czym myślą, czym się zajmują, dokąd jadą. To jest punkt wyjścia. Za kilkoma osobami podążamy do ich miejsca pracy, zamieszkania, czy tam gdzie lubią przebywać: do nocnego klubu, na miejską plażę. Obserwujemy ich. Czasem będą to zwykłe sceny z codziennego życia (przygotowania do pracy, samotnie jedzona kolacja), czasem ważne momenty (pierwsza randka, kłótnia z przyjacielem). Kamera pokazuje sytuacje, w których się znajdują, oraz miejsca, które tworzą ich świadomość: widok z okna, ulubiony kąt w mieszkaniu, kawiarnię, w której spędzają kilka godzin dziennie. Poznajemy także ich obrazy "wewnętrzne": to, co widzą w swojej wyobraźni, w jaki sposób postrzegają świat. W off - ie wybrani bohaterowie opowiadają swoje historie, szukają w pamięci ważnych wydarzeń, czytają fragmenty dzienników, listy, maile od najbliższych osób. Opowiadają o poszukiwaniu bratniej duszy, odnajdowaniu sensu życia, czy w końcu, obecnej w ich życiu transcendencji. Trzy najważniejsze elementy w filmie to obserwacje życia bohaterów, rozważania bohaterów w off - ie na temat ich filozofii oraz oddanie klimatu i ducha miasta poprzez ukazanie intymnego życia jego mieszkańców.