TVP Dokument Sobota, 25.11.2023 06:00 DZIKA POLSKA - POGADAĆ Z SÓWECZKĄ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Jako chłopiec rzucił kamieniem do dziupli. Wyleciała sowa. Być może właśnie tak zaczęła się przygoda z sowami Romualda Mikuska. Dziś oddaje pracę doktorską na temat sóweczki - maleńkiej, mało znanej i niezmiernie rzadkiej sowy naszych puszcz. By badać jej życie, sypia w puszczańskich ostępach Gór Stołowych na hamakach, wabi ptaki typowymi dla nich gwizdami, wspina się na drzewa i skały, zaczaja koło dziupli. Gromadzi niezliczone, unikalne obserwacje. Jedne sowy go lubią i tolerują, ale od niektórych obrywa po głowie. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza, jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. 07:00 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA SZWAJCARIA - DZIKI TESSYN (FASCINATING SWITZERLAND - WILD TICINO) Cykl dokumentalny, 18 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich W tym odcinku udamy się w okolice Ticino - inaczej Tessyn - najbardziej wysunięty na południe kanton szczyci się surowymi górami i niemal śródziemnomorskim klimatem. To region kontrastów i piękna. W górnych partiach Ticina niedaleko jeziora Maggiore krajobraz zdominował las. W XIX wieku bieda wygnała z regionu wielu mieszkańców. Matka Natura nie tęskniła za ludźmi, bo dzięki temu w górach rozrósł się nieposkromiony, dziewiczy las. Rozlega się tu charakterystyczny grzmot wodospadów. Niektóre pojawiają się jedynie wiosną, niosąc stopione ze śniegu wody. Inne można podziwiać przez cały rok - jak wodospad Foroglio w dolinie Bavona spadający z wysokości 100 metrów. Wioska o tej samej nazwie Foroglio zabudowana jest tradycyjnymi dla kantonu prostymi budynkami z kamienia. To jedna z 12 osad w Val Bavona, dolinie zamieszkanej tylko latem. 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 251 KOŻUCHÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kożuchów to miasto w województwie lubuskim. Na przełomie XIII i XIV wieku dostępu do niego broniły ośmiometrowe mury obronne. Do dzisiaj zachował się tu średniowieczny układ urbanistyczny. Miasteczko było umiejscowione na skrzyżowaniu szlaków handlowych, co czyniło z niego jeden z najważniejszych ośrodków gospodarczych w okolicy. Dziś spacerując ulicami Kożuchowa można wspominać niemal każdy okres historii Polski. Doskonałym przykładem jest ratusz. Okazały budynek, znajdujący się na rynku był wielokrotnie przebudowywany - jego bryła składa się z elementów gotyckich, neoromańskich i powojennego socrealizmu. Wizytówką miasta jest zamek, pochodzący z czasów Średniowiecza, czyli prawdziwego okresu świetności Kożuchowa. Został on wzniesiony w stylu gotyckim pod koniec XIV wieku. Kożuchowski zamek przez lata był siedzibą książęcą, następnie rezydencją możnych rodów, a także klasztorem zakonu karmelitów. Obecnie mieści się w nim Centrum Kultury Zamek. W okolicach Kożuchowa też nie sposób się nudzić. Na terenie historycznego Dolnego Śląska można zwiedzać licznie zachowane tutaj zamki i pałace jak chociażby zamek w Broniszowie, który odzyskuje dawny blask. 07:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /83/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Szczeciński celebryta, kot Gacek i student Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego - Maciuś. Przy poszanowaniu ich naturalnych potrzeb można z nimi egzystować w centrum wielkiego miasta czy na uczelni. Do Domu Kota w Dobrej rocznie przyjmowanych jest kilkaset kotów, które wymagają opieki. To koci raj z drapakami, siedziskami, tunelami i zabawkami, a do tego z własnym ogrodem. To przykłady dobrego świata. A w tym złym? Kilka miesięcy temu Poznański Ogród Zoologiczny przyjął uratowane z makabrycznego transportu tygrysy. Pięć, po heroicznej walce, udało się przygotować i wysłać do azylu w Hiszpanii, gdzie ich opiekunów czeka bardzo długa droga, by choć częściowo zaufały człowiekowi. Kan i Gogh, ze względu na zły stan zdrowia, pozostały w Poznaniu. Przyjechaliśmy zobaczyć, jak po raz pierwszy wyjdą na swój wybieg. Sprawdźcie też koniecznie, kto czeka na Waszą miłość w Kąciku Adopcyjnym. 08:30 KSIĘŻYC - ÓSMY KONTYNENT (MOON WARS / LUNE, LE HUITEME CONTINENT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Veronique Preault Film dokumentalny o podboju Księżyca. Dlaczego staje on dziś bardziej niż kiedykolwiek w centrum geopolitycznych i ekonomicznych dyskusji? Kilkadziesiąt lat po pierwszym kroku postawionym przez człowieka na Księżycu w 1969 roku, ten satelita Ziemi jest dziś bardziej niż kiedykolwiek w centrum nowych wyzwań. Odskocznia do przyszłych misji na Marsa, kraina możliwości dla nowego rodzaju inwestorów, obietnica nowych źródeł energii... Podbój Księżyca już się rozpoczął. Po tym, jak Amerykanie i Rosjanie planują zagospodarować księżyc, również Chińczycy, Koreańczycy i Hindusi, wraz z firmami finansowanymi prywatnie przez miliarderów postrzegają go jako swoje nowe Eldorado. Granice między interesami geostrategicznymi i ekonomicznymi staja się coraz bardziej płynne. 09:30 DZIKA SRI LANKA - ODC. 2 LASY WŚRÓD CHMUR (WILD SRI LANKA) Cykl dokumentalny, 53 min, Austria, 2015 Reżyseria: Mike Birkhead Trzyczęściowy serial dokumentalny o Sri Lance. Państwo w Azji Południowej, na wyspie Cejlon wraz z mniejszymi przybrzeżnymi wyspami. Oddzielone od Półwyspu Indyjskiego cieśniną i zatoką Manna. Lasy Sri Lanki strzegą swoich tajemnic. W tym żyjącym labiryncie trwa nieustanna walka o przetrwanie. Piękne niczym klejnoty drapieżniki polują na dnie lasu. Tymczasem pośród gałęzi drzew rodzą się nowe pokolenia tutejszych mieszkańców. Każdy poziom lasu to odrębne królestwo, zamieszkane przez charakterystyczne gatunki. W miejscowych lasach także człowiek ma własne miejsce wśród drzew. Przez całe wieki ukryte skarby Sri Lanki zwabiały wędrowców z całego świata. Przybysze docierali do krainy, w której rozkwitała cywilizacja. Miejscowy świat zwierząt różnorodnością dorównuje kontynentalnemu. Na otoczonej przez potężny ocean wyspie o długości zaledwie 430 kilometrów toczy się zaciekła batalia o przetrwanie. Najgwałtowniej przebiega w środkowej części krainy - w spowitych chmurami lasach. Lasy Sri Lanki wznoszą się ponad resztę kraju jak wyspy ponad poziom morza. Porośnięty drzewami płaskowyż zamieszkują zwierzęta, które nie występują nigdzie indziej na świecie. Lutung białobrody spotykany jest wyłącznie w tutejszych lasach. Ten gatunek żyje jedynie w bujnych lasach deszczowych wyspy. Lutungi rzadko schodzą na ziemię. Rozmnażają się i odżywiają wśród dających większe bezpieczeństwo koron drzew. Gałęzie i liany zapewniają wspaniałe warunki do zabawy. Niektórym z dorastających osobników udziela się nastrój beztroski. Obserwując ich figle, trudno zaprzeczyć, że te małpy urodziły się, by żyć wśród drzew. Ostatnio miejscowi przyrodnicy wytropili w tych lasach nieco odmienne zwierzęta. To jeszcze rzadszy, biały podgatunek lutunga białobrodego. Badacze odkryli te małpy skupione w zaledwie czternastu stadach, na niewielkim skrawku odizolowanej części lasu deszczowego. To może być przykład zachodzącej ewolucji. Zróżnicowany poziom pigmentacji oznacza, że ubarwienie osobników tego gatunku może przybierać formę od plamistej po śnieżnobiałą. 10:30 SŁODKI WIEDEŃ - CZAR TRADYCJI (SWEET VIENNA / SUSSES WIEN - TRADITION VERZAUBERT) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2019 Reżyseria: Gerald Benesch, Barbara Weissenbeck Film dokumentalny o słodkościach wiedeńskich. Kiedy Wiedeń był centrum monarchii austro - węgierskiej, stał się tyglem składników i przepisów z całego świata. To dało początek tradycjom, które istnieją do dziś, ale w końcu radość jest ponadczasowa. Film oprowadza po smakach, biografiach i nowinkach wiedeńskiej kuchni deserowej. Od Wiener Schokoladekönig i Karlsbader Oblatenbäckerei po legendarny wystrój Demel, od ponczowych pączków cukierni Gerstner po innowacyjne dzieła cukiernika Zoli Auböck i słynną cukiernię Tart’a tata. 11:30 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - KATARZYNA TRZASKA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterką odcinka jest Katarzyna Trzaska. 12:05 ALTAMIRA, KORZENIE SZTUKI (ALTAMIRA, THE DAWN OF ART) Film dokumentalny, 75 min, Hiszpania, 2018 Reżyseria: Jose Lopez Linares W 1879 roku mała dziewczynka Mara Sanz de Sautuola y Escalante i jej ojciec Marcelino odkryli w jaskiniach Altamiry malowidła naskalne przedstawiające różne zwierzęta. Historia, opowiedziana oczami Mary, za pomocą animacji i technologii 3D pokazuje życie ludzi w Kantabrii 14.000 lat temu i przybliża szczegóły ich artystycznej twórczości. 13:30 TWOJE SERCE Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1971 Reżyseria: Józef Arkusz Scenariusz: Józef Arkusz Filmowy wykład na temat budowy i pracy serca. 13:45 W PRZEMYSŁOWEJ ŁODZI Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1965 Reżyseria: Jan Riesser Film ukazuje zmiany jakie zaszły w Łodzi w ciągu 20 - lecia PRL. Skupia się na kilku aspektach rozwoju miasta. Pokazuje kontrasty w wyglądzie architektonicznym Łodzi z przełomu XIX - XX wieku oraz po wojnie. Z brzydkiego, przemysłowego miasta staje się przemysłową metropolią. Powstają nowe oddziały włókiennicze, dziewiarskie (Olimpia, Telimena, Zakłady Anilana), poprawia się bezpieczeństwo pracy w tkalniach, powstają nowe zakłady dziewiarskie czy kinotechniczne. Rozwija się przemysł maszynowy (WIFAMA, MAJET), przemysł elektrotechniczny (transformatory firmy ELTA), precyzyjny (łódzkie zegary) oraz przemysł filmowy (WFF, WFO, Semafor). W filmie poświęcono również uwagę nowo powstałej architekturze modernistycznej. Wykorzystane zostały zdjęcia archiwalne z pierwszych lat powojennych. 14:00 WALIA - DZIKA KRAINA S.I - ODC. 4 OZNAKI BURZY (WALES: LAND OF THE WILD EP. 4 THE GATHERING STORM) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 4 - "Oznaki burzy". Nastała jesień. Dni są jeszcze ciepłe, ale widać oznaki zmiany. Żółkną liście, gromadzą się burzowe chmury, zwierzęta rozpoczynają wędrówkę. Dla nich to ważny czas, czas przygotowania się na nadchodzące dni chude. Trzeba stoczyć walki i zdobyć miłość. Czasu jest niewiele - nadchodzi zima. Początek jesieni. Walijskie drzewa nie zgubiły jeszcze listowia i tworzą nieprzenikliwy baldachim. Połowa września. Choć dni są coraz krótsze, południowa Walia wciąż jest skąpana w słońcu. Długie, upalne lato pozostawiło po sobie obfitość strawy. W południowej Walii, o rzut kamieniem od Port Talbot, znajduje się park Margam. Jelenie szlachetne to największe ssaki lądowe na wyspach brytyjskich. O tej porze roku samce, czyli byki, kroczą dumnie. W listopadzie nie tylko zwierzęta przygotowują do zimy. Drzewa także. 15:00 EKSTREMALNE WYZWANIA - ODC. 4 MOKRADŁA (LIFE AT THE EXTREME WITH DAVINA MCCALL EP. 4 WET) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Barny Revill Serial dokumentalny (4 odcinki) opowiadający o odkryciach Daviny McCall, która mierzy się z ekstremalnymi warunkami w środowisku naturalnym. Chce się dowiedzieć w jaki sposób niektóre zwierzęta i ludzie mogą przeżyć w najbardziej nieprzyjaznym otoczeniu? Udaje się w egzotyczne miejsca, poddając się najgorętszym, najzimniejszym, najgłębszym i najbardziej mokrym warunkom życia na Ziemi, aby osobiście doświadczyć i poczuć na własnej skórze na czym polega życie w ekstremalnych warunkach. Odc. 4 - "Mokradła". Tym razem Davina wybrała się do kostarykańskiej dżungli, jednego z najbardziej wilgotnych miejsc na ziemi. Choć dla ludzi jest dość nieprzyjazna, zwierzęta ją uwielbiają. Tropikalne temperatury i duże ilości wody sprawiają, że rośnie tu jeden z najbogatszych lasów deszczowych na świecie. Kostaryka położona jest na wąskim skrawku lądu, który oddziela Amerykę Północną od Południowej. Choć kraj zajmuje mniej niż jedną czwartą powierzchni Wielkiej Brytanii, jest domem dla oszałamiającej różnorodności życia. 16:00 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 5. BŁĘKITNA KULA (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 05 BLUE MARBLE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 5 - "Błękitna kula". W tym odcinku przyjrzymy się najważniejszym odkryciom przybliżającym naszą błękitną kulę. Zanim ludzkość poleciała w kosmos, nasz obraz Ziemi był rozproszonym kolażem niepowiązanych krajobrazów. Naszą perspektywę odmieniło zdjęcie wykonane w roku 1972 przez załogę Apollo 17. "Błękitna kula" wykonana z odległości dwudziestu dziewięciu tysięcy kilometrów stała się pierwszą fotografią całej Ziemi i ukształtowała całkiem nowy punkt widzenia. Przez ostatnie 50 lat nauczyliśmy się tak wiele o wzajemnych powiązaniach naszego świata, od podmorskich kominów hydrotermalnych po najwyższe szczyty górskie. Nasza obecność jest odczuwalna niemal wszędzie. W całej historii ludzkości potrzeba zrozumienia Ziemi jeszcze nigdy nie była tak istotna. Tworzymy nową epokę. To my jesteśmy dominującą przyczyną zmian zachodzących na Ziemi. Przebieg Antropocenu będzie uzależniony od nas. 17:05 PODRÓŻE DO UKRYTYCH ŚWIATÓW - ODC. 5 DHARAVI (THE HIDDEN WORLDS EP. 5 DHARAVI) Serial dokumentalny, 41 min, Turcja, 2020 Reżyseria: Orcun Behram Seria dokumentalna (5 odcinków) o kilku tajemniczych i bardzo ciekawych miejscach na świecie. Obecnie języki i kultury szybko zanikają, ponieważ globalizacja ma coraz większy wpływ na wszystko. Poznamy różne historie życia, poprzez poetycki tekst i strukturę wizualną. Narratorami odcinków będą ludzie, którzy są punktem wyjścia tych historii. W takim okresie społeczności, które potrafią zachować swoje dziedzictwo kulturowe lub stworzyć własną kulturę, zyskały na atrakcyjności. Będziemy mieli okazję zobaczyć bogatą paletę wizualną i niezwykłe miejsca: Makoko w Nigerii; La Rinconada w Peru; Manilę stolicę Filipin; dolinę rzeki Omo w Etiopii; Dharavi w Bombaju. Odc. 5 - "Dharavi". Pod wieżowcami hinduskiej metropolii, Bombaju, znajduje się drugi, ukryty świat. To Dharavi, rozpościerające się na trójkątnym pasie ziemi. W tym slumsie mieszka około miliona ludzi. To jedno z najsłynniejszych gett na świecie. Dharavi stało się symbolem cierpienia, ale to też żywa, kosmopolityczna okolica. Widać tu jak na dłoni wielowarstwowość kultury i społeczeństwa Indii. Rodziny mieszkają tu w 60 tysiącach chat, a warsztaty i proste fabryki stanowią podporę tutejszej gospodarki, wartej około miliarda dolarów rocznie. Wielu uważa to miejsce za symbol nierówności w kraju i nieudolności władz w kwestii migracji do miast. Mieszkańcy Dharavi widzą tu szansę na poprawę swojego losu. Tutejsi imigranci znani są z przedsiębiorczości. Lokalny przemysł tekstylny zatrudnia wielu z nich. Wszędzie słychać terkot maszyn do szycia, a prace nad ubraniami trwają od świtu do zmierzchu każdego dnia. 18:00 PASJONACI S.II - SEZON 2 ODC. 12 STARANIA Dokument fabularyzowany, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Danuta Damek, Agnieszka Szygenda, Artur Dziurman Zdjęcia: Jacek Fabrowicz Aktorzy: Monika Błaszczyk - Bylica, Alicja Czarnuszka, Danuta Damek, Dorota Ziental, Stanisław Turza, Helena Suchan, Irena Budzyń, Janusz Bąk, Wojciech Czarnota, Aldona Jankowska, Maria Siedlecka, Mieczysława Kołton, Janina Budka - Pytel, Renata Szczepaniak - Pajor, Beata Paluch - Zarycka W Bukowinie od rana trwa próba "Wesela". Tymczasem rozgoryczona Malwina cierpi w domu. Kiedy pojawia się Walenty z bukietem kwiatów, na początku jest nieufna, jednak w końcu go wysłuchuje. Kiedy Malwina zaczyna rozumieć, że pomyliła się podejrzewając Walentego o zdradę, kamień spada jej z serca. W Bukowinie mają bardzo pracowity dzień. Po pierwszej próbie w kostiumach aktorzy odpoczywają w pokojach, albo na łonie natury. Dorota z Jankiem podsumowują własne życiowe wybory. Do ich stolika w ogrodzie dosiadają się Renata, Mietek i Adam. Tymczasem Alicja informuje Jaśka, że podjęła decyzję o powrocie do Gdyni. Zmartwiony Jasiek idzie do pustego kościoła, a później na spacer. Zajęty myślami, szybko traci orientację w nieznanej okolicy. Ale Alicja, z pomocą Anety i Adama odnajdują go i przywożą do pensjonatu. W Krakowie Maciek, zmęczony prześladowaniami atrakcyjnej Kasi, postanawia poradzić się mecenaski, jak może się bronić przed stalkingiem. Matylda zabiera Dankę do Wadowic. Po ciężkim dniu prób zespół Itana wreszcie ma chwilę wytchnienia: wszyscy wybierają się na basen, żeby zregenerować siły. 18:30 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 8 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W ósmym odcinku trzeciej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po Rumunii. Kraju, z którym Polska przez pewien okres swojej historii miała wspólną granicę. Podróż zacznie się od poszukiwania polskich śladów w Siedmiogrodzie, gdzie urodził się jeden z najwybitniejszych polskich władców - Stefan Batory. W odcinku dowiemy się także jaki związek miała polska księżniczka z hospodarstwem mołdawskim i jaki prezent dostała po ożenku od swojego męża. Stefan Tompson opowie także m.in. o wyjątkowo trudnej do zdobycia twierdzy w Suczawie, o dominacji jaką Polska miała nad hospodarstwem, o wspólnych walkach z Osmanami oraz o zdradzie. Czy polskie powiedzenie ''Za Króla Olbrachta Wyginęła Szlachta'' było słusznym powiedzeniem? Odpowiedź na to pytanie również w 8 odcinku "Polskiego Dziedzictwa". 19:05 Z WIESZAKA HISTORII - ODC. 8 MODA W ZAKONACH Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Migoń Scenariusz: Lucyna Rotter, Jarosław Migoń Prowadzący: Lucyna Rotter Lektor: Magdalena Zbylut - Wiśniewska Zdjęcia: Kacper Solan, Bartłomiej Gąsienica Muzyka: Marcin Gałażyn Program o tematyce dokumentalno - historycznej, który w kostiumowej formule odsłania ukryte znaczenia, symbole i dzieje ubioru. Ubiór, a raczej strój zakonny zawsze społecznie był obecny w ośrodkach kultu, miejscach opieki, uczelniach, przedszkolach. Kroje wyróżniające się prostotą, oszczędnością i precyzją formy były jasnym przekazem akceptowanym społecznie. W odcinku prof. Lucyna Rotter omawia dzieje ubioru zakonnego. Z o. Maciejem Majdakiem - przeorem Zakonu Cystersów w Mogile - rozmawia o symbolice habitu. 19:40 HISTORIE SOLECZNICKIE - ANDRZEJ WIĘCKIEWICZ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Radosław Wikiera Soleczniki, najbardziej polski rejon w Litwie, gdzie kultura i polska tradycja jest kultywowana od pokoleń. To właśnie tutaj autorzy szukali niezwykłych historii i pasji ludzi, podobnie jak w pierwszej serii dokumentalnej z Wilna. Historie wileńskie pokazały, jak ciekawa i złożona jest społeczność Polaków na Litwie. Podobnie jak poprzednio twórcy zamierzają przyjrzeć się kolejnym polskim bohaterom na Litwie, którzy swe korzenie mają w oddalonym o 40 kilometrów od Wilna okręgu solecznickim. Odcinek 7. Andrzej Więckiewicz najlepiej czuje się na sali sportowej. Zresztą właśnie tam spędza najwięcej czasu. Jest trenerem i nauczycielem wychowania fizycznego w litewskiej szkole w Solecznikach. Po godzinach pracy uczy zaś miejscową młodzież gry w siatkówkę, czy w ringo. 20:15 GOOGLE I ELEKTRONICZNY MÓZG ŚWIATA (GOOGLE AND THE WORLD BRAIN) Film dokumentalny, 88 min, Wielka Brytania/Niemcy/Hiszpania, 2013 Reżyseria: Ben Lewis Zdjęcia: Frank-Peter Lehmann Muzyka: Lucas Ariel Vallejos W 1937 roku Herbert George Wells, angielski pisarz, przepowiedział stworzenie biblioteki, która zawierałaby całą wiedzę świata i prowadziłaby do stworzenia sztucznej inteligencji. 70 lat później Google zaczęło skanować miliony książek do bazy Google Books. Pisarze z całego świata rozpoczęli kampanię by temu zapobiec. Film opowiada o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą Internet. 21:55 CHICAGO GIRL. FACEBOOKOWA REWOLUCJA (CHICAGO GIRL. THE SOCIAL NETWORK TAKES ON A DICTATOR) Film dokumentalny, 70 min, USA, 2013 Reżyseria: Joe Piscatella Ala 'a Basatneh jako dziewiętnastolatka w 2011 roku za pomocą własnego laptopa pomagała w koordynacji rewolucji w Syrii. Urodziła się w Damaszku, w 1992 r. , ale kiedy miała sześć miesięcy wyjechała z rodzicami do Stanów Zjednoczonych i mieszka obecnie na przedmieściach Chicago. Działa za pomocą mediów społecznościowych, które okazują się ważnym czynnikiem wspierającym syryjską rewolucję. Na Facebooku ma 1200 znajomych, a na Twitterze jej profil śledzi 2000 osób. W ten sposób promuje na świecie działania syryjskich rewolucjonistów. Wrzuca demonstracje jako wydarzenia na Facebooku, używa Google Maps do informowania o trasie ich przebiegu i publikuje na swych stronach materiał nakręcony przez demonstrantów. Zapewnia im też odpowiedni sprzęt do filmowania, wysyłając minikamery w przygotowanych przez siebie paczkach. Nie ma czasu na znajomych i własne hobby, bo każdą wolną chwilę spędza na wspieraniu działań opozycyjnych wobec dyktatury Baszszara al - Assada. Oprócz niej poznajemy w filmie także kilku jej syryjskich przyjaciół - rewolucjonistów, w tym młodego dziennikarza Mazhara Omara Tayara oraz młodego filmowca Basela Szahade, którzy zginęli podczas zamieszek, a także Aousa al Mubaraka. Poznajemy też opinię ekspertów na temat konfliktu w Syrii, w tym: dziennikarzy Kurta Andersena i Claya Shirky ’ego, a także wykładowczyni Zeynep Tufekci i programisty Davida Gorodyansky ’ego. Dzięki temu mamy okazję obejrzeć nie tylko poruszający obraz heroizmu i odwagi młodej dziewczyny, która z poświęceniem próbuje wspierać z odległego kraju opozycję we własnej ojczyźnie, lecz również ciekawą analizę konfliktu w Syrii i role, jaką odgrywa w nim internet, a w szczególności media społecznościowe. 23:20 ĆWICZENIA WARSZTATOWE Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1996 Reżyseria: Marcel Łoziński Scenariusz: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Uliczna sonda na temat dzisiejszej młodzieży, pozwalająca ukazać możliwości filmowego preparowania podwójnych odpowiedzi. Każda wypowiedź może być poczytana albo za pozytywną, albo za negatywną. 23:30 DOTKNIĘCIE Reportaż, 12 min, Polska, 1978 Reżyseria: Marcel Łoziński Reportaż jednego dnia pobytu w Warszawie uzdrowiciela Clive'a Harrisa. 23:55 DRUŻYNA E (E - TEAM) Film dokumentalny, 85 min, USA, 2014 Reżyseria: Katy Chevigny, Ross Kauffman Scenariusz: Katy Chevigny, Ross Kauffman Zdjęcia: Ross Kauffman Muzyka: Tom. Grifiin Human Rights Watch posiada drużynę ekspertów, wysyłanych w rejony, w których istnieje podejrzenie popełniania zbrodni przeciwko ludzkości. Specjalna E - drużyna (od ang. Emergency Team) udaje się w zapalne zakątki świata, aby na miejscu dokumentować potencjalne nadużycia władzy oraz ataki na ludność cywilną. Anna, Ole, Fred i Peter są członkami jednej z takich drużyn. Ich zadaniem po przyjeździe na miejsce jest zbieranie informacji i dokumentowanie oraz w przypadku faktycznego zaistnienia naruszenia praw człowieka międzynarodowe nagłaśnianie poszczególnych przypadków. Jednocześnie starają się znaleźć osoby odpowiedzialne za zbrodnie i pociągnąć je do odpowiedzialności przed społecznością międzynarodową. Łamanie praw człowieka odbywa się przeważnie w sferze sekretów i milczenia, praca drużyny polega więc na rzuceniu światła na utajnione działania władzy i oddaniu głosu tysiącom ofiar, które bez tej organizacji pozostałyby nieme. W stylu cinema verite kamera podąża śladem członków E - drużyny zarówno podczas gdy starają się złożyć strzępy informacji o wydarzeniach rozgrywających się w różnych niespokojnych rejonach świata, jak Syria, czy Libia, jak i w ich prywatnych domach w Genewie, Berlinie i Paryżu. Bohaterowie usiłują połączyć życie rodzinne z wymogami tak szczególnej pracy. Charaktery i motywacje Anny, Ole, Freda i Petera są różne, ale łączy ich odwaga i całkowite poświęcenie celowi obnażania i powstrzymywania łamania praw człowieka gdziekolwiek na świecie. Film zdobył Nagrodę za zdjęcia na festiwalu Sundance 2014 oraz był prezentowany na najbardziej prestiżowych festiwalach dokumentu na świecie (m.in. Sheffield, Toronto, Waszyngton, Sydney i Paryż). 01:30 "MUZYCZKA MI GRAŁA...". TADEUSZ SYGIETYŃSKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2005 Autor: Lucyna Smolińska Scenariusz: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Film poświęcony Tadeuszowi Sygietyńskiemu, wybitnemu muzykowi, który przeszedł do historii głównie jako twórca Zespołu "Mazowsze". Film został zrealizowany z okazji 50 - tej rocznicy śmierci, tej wybitnej postaci w kulturze polskiej. 02:30 ŻYCIE BUJNE I TRAGICZNE. MAREK HŁASKO Film dokumentalny, 33 min, Polska, 1982 Scenariusz: Temida Stankiewiczówna Zdjęcia: Andrzej Dmoch, Hubert Waliszewski Opowieść o Marku Hłasce. Pisarza wspominają znajomi i jego matka. W programie wykorzystano archiwalne materiały ikonograficzne /m. in. z domowego archiwum matki M. Hłaski/ i filmowe. 03:10 OSTATNI LEGIONIŚCI Film dokumentalny, 41 min, Polska, 1989 Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Ryszard Janowski Film dokumentalny poświęcony ostatnim z żyjącym żołnierzom Legionów Polskich. Legioniści wspominają swój udział w walkach o niepodległość, mówią o tym, czym były dla nich Legiony i jaką rolę odegrał w ich życiu Józef Piłsudski. Rozmowy zarejestrowano w domach bohaterów programu, zaprezentowano wiele pamiątek (książek, zdjęć, dokumentów) związanych z podejmowanym tematem.