TVP Historia Środa, 22.11.2023 06:15 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1928 - Maurice Ravel skomponował "Bolero"; 1949 - koniec zjazdu polskich filmowców - początek socrealizmu w filmie polskim; 1963 - zamordowano Johna Kennedy' ego; 1981 - w mieszkaniu Jacka Kuronia powołano "Kluby Rzeczypospolitej Samorządnej", zebranie przerwało wtargnięcie SB; 06:20 HISTORIA DZIEJE SIĘ - IRAŃSKIE REWOLUCJE Cykl dokumentalny, 43 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Kurka, Tobiasz Gruchel Scenariusz: Paweł Nowakowski Prowadzący: Paweł Nowakowski Iran jest państwem rewolucyjnym. Czy czeka nas kolejna rewolucja w tym kraju? Czy jest szansa na powrót szacha albo na modernizacyjną zmianę? Kto chce przemian wewnątrz Iranu i poza jego granicami? 07:10 CZAS HONORU - ODC. 9 W MATNI Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Usiłując zdobyć fundusze na wydostanie się z getta, Sajkowscy sprzedają futro, potem obraz Kossaka. W transakcjach pośredniczy Mosler. Sabina podejrzewa jednak, że Mosler jest oszustem. Michał zostaje wysłany na wieś, żeby wyjaśnić sprawę zaginionych pieniędzy. Aktor Gerard Majer proponuje Wandzie występy w teatrze. Kobieta waha się, ale w końcu, pod wpływem matki, odmawia. Bronek bierze na siebie odpowiedzialność za akcję podwładnych. Może czekać go sąd. Korzystając ze sfałszowanej przepustki, Janek dostaje się do getta. Nie udaje mu się jednak spotkać z Leną. 08:05 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - POECI: STANISŁAW JERZY LEC, ZBIGNIEW HERBERT. Cykl publicystyki kulturalnej, 15 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Mateusz Wołoczko Muzyka: Filip Kuncewicz Prowadzący: Andrzej Dobosz Bohaterami tego odcinka są poeci: Stanisław Jerzy Lec i Zbigniew Herbert. 08:30 HISTORIA POLSKI - DROGI DO NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1988 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Jerzy Ziarnik Zdjęcia: Andrzej Arwar, Leszek Krzyżanowski Lektor: Andrzej Racławicki Część czwarta filmu dokumentalnego o historii Polski obejmująca okres od stycznia 1920 do czerwca 1922 roku. Autorzy przedstawiają walkę o granice państwa i dramatyczne wydarzeniach wojny polsko - bolszewickiej 1920 roku. Film operuje głównie materiałami ikonograficznymi i w niewielkim stopniu fragmentami filmów archiwalnych. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - "PSEUDONIM"PUCH" Widowisko historyczne, 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 10:45 OSTATNI POWRÓT STANISŁAWA MIKOŁAJCZYKA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2000 Reżyseria: Sylwester Kiełbiewski Scenariusz: Sylwester Kiełbiewski Zdjęcia: Grzegorz Borowski Film dokumentalny o życiu i działalności Stanisława Mikołajczyka, prezesa PSL, premiera rządu RP w latach 1943 - 1944, przymusowego emigranta. 11:40 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - DZIECI NA WOJENNYM CELOWNIKU Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Rosjanie wkraczali na Ukrainę z gotowym planem: przymusowe wywożenie dzieci w głąb Rosji. Raporty ukraińskiej rzecznik praw dziecka przypominają świadectwa repatriantów latach 40. z Nieludzkiej Ziemi: "Proszę wyciągnąć z tego pisma treść i umieścić w historii, aby czytali nasze dzieci, gdy powrócą do ojczyzny". Taki zapisek zostawił Bolesław Karus, kowal z kolonii Stanisławówka, wywieziony na Wschód w 1939 z setkami tysięcy Polaków. O kulisach zbrodni rosyjskich przeciw dzieciom opowiedzą historycy: prof. Piotr Grochmalski i dr hab. Daniel Boćkowski, Natalia Izdebska - radna miasta Irpień oraz Pawieł Łatuszka - białoruski opozycjonista i były ambasador Białorusi w Polsce. 12:15 NAD NIEMNEM - ODC. 2/4 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Pawlak, Marta Lipińska, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Bożena Rogalska, Jacek Chmielnik, Michał Pawlicki, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Decówna, Ewa Wencel, Jan Prochyra, Zbigniew Bogdański Zygmunt Korczyński chciałby uczynić z Justyny swoją kochankę. Ona tymczasem zakochuje się, z wzajemnością, w Janku Bohatyrowiczu. Jej pierwsza wizyta w zaścianku staje się wielkim wydarzeniem; jedni okazują jej życzliwość, drudzy wylewają przed nią pretensje do dworu. Anzelm i Jan Bohatyrowiczowie prowadzą Justynę na grób legendarnych przodków rodu, Jana i Cecylii, a także mogiłę, w której leżą brat Benedykta Korczyńskiego i brat Anzelma Bohatyrowicza. Tymczasem Teofil Różyc prosi swoją kuzynkę Kirłową, by wybadała, czy Justyna zechciałaby go poślubić. 15:10 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 7 W ZAGROŻENIU Program historyczny, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł Nowakowski Prowadzący: Piotr Legutko Przez pryzmat Wawelu pokazujemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. W kolejnym odcinku prowadzący program Piotr Legutko rozmawia o zagrożeniach, jakie dotykały Wawel. Wprawdzie baszty dają poczucie mocy, ale i one nie były wolne od zagrożeń. Okazuje się, że nie ma siły i potęgi, która nie byłaby zagrożona... Na Wawelu widać to dość dobrze - dotykały go pożary w różnych momentach. Niektóre z nich dziś mogą skłonić do historycznej refleksji także nad tym, jakie zarzewia kłopotów czekały Rzeczpospolitą. 15:50 PERSOWIE. HISTORIA IRANU - ODC. 2/3 (PERSIA: A HISTORY OF IRAN) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Samira Ahmed Dzięki tej serii widzowie będą mogli odkryć fascynującą i skomplikowaną historię Persji, pierwszego imperium na świecie, które powstało w szóstym wieku przed Chrystusem i wywarło wielki wpływ na kulturę rzymską, bizantyjską i arabską. To świat królów i najeźdźców, epickich poetów i wyjątkowych artystów. Twórców dokumentu najbardziej interesuje żywotność perskiej cywilizacji. Język farsi przetrwał wszystkie inwazje, rewolucje i religijne zawieruchy. Perską mowę i obyczaje przyjmowali Mongołowie, Turkmeni, Turcy i Afgańczycy. Islamizacji nie towarzyszyła arabizacja. Najeźdźcy zapożyczyli od Persów stroje, kuchnię, architekturę, administrację, nawet Aladyna i "Opowieści z tysiąca i jednej nocy". "Szahname", poetycki epos z przełomu X i XI wieku, do dziś jest publicznie recytowany, "Rubajaty" - wolnomyślicielskie wiersze Omara Chajjama stały się bestsellerem na Zachodzie 800 lat po śmierci autora. Kopuła meczetu w Isfahanie swego czasu była największa na świecie. Persowie mieli nawet swojego Machiavellego, który napisał podręcznik dobrego rządzenia. Jeden z szachów zajął Delhi i zasiadł na Pawim Tronie, lecz kres imperialnym ambicjom położyły europejskie potęgi. XX wiek zajmuje w tym cyklu zaledwie siedem minut i to głównie w kontekście polityki historycznej Mohammeda Rezy Pahlaviego uważającego się za nowego Cyrusa. Od 40 lat, gdy władzę przejęli ajatollahowie, niewielu ludzi z Zachodu widziało Iran. Brytyjczykom udało się dostać pozwolenie na filmowanie. Narratorka, Samira Ahmed, rozmawia z tubylcami, przechadza się po bazarze, zagląda do klubu - siłowni. Perskie dzieje przedstawione są w porządku chronologicznym. Od starożytnych wykopalisk, pozostałości zigguratu w Czoga Zanbil, ruin Suzy i Persepolis. Ahmed odwiedza świątynię zoroastrian, w której płonie wieczny ogień, zachwyca się perską kaligrafią, ceramiką i rzemiosłem artystycznym. Atrakcyjności filmowi dodają orientalna muzyka i niesamowite krajobrazy. 16:55 HISTORIA POLSKI - VI BRYGADA PANI KOMENDANT Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski Zdjęcia: Sławomir Chudowski W dwudziestoleciu międzywojennym, w Warszawie, pewna dzielna kobieta postanowiła rzucić wyzwanie środowiskom przestępczym. Kim była niewysoka brunetka, która zdecydowanie, z pełną determinacją, zwalczała prostytucję, handel dziećmi, stręczycielstwo? W jaki sposób od zera stworzyła formację, o której z podziwem pisano w europejskiej prasie? Jaką tajemnicę skrywała? Kobieta, której całe życie, praca, były ściśle związane z odradzającym się państwem polskim, a korzenie sięgają starożytnej Grecji? Czego mogłaby dokonać gdyby nie wojna? Film dokumentalny poświęcony postaci Stanisławy Paleolog, która od 1935 r. kierowała nowo utworzonym Referatem Policji Kobiecej w Centralnej Służbie Śledczej. Do niej też należało organizowanie szkoleń dla kandydatek do policji kobiecej oraz inspekcja poszczególnych jej komórek. Nadzorowała utworzoną w 1935 r. przez gen. J. K. Zamorskiego kobiecą policję mundurową. Poszukiwała też optymalnych rozwiązań w pracy policyjnej i utrzymywała kontakty z policjantkami z innych państw. Szczególnie bliskie, przyjacielskie stosunki łączyły ją z funkcjonariuszkami angielskimi. Kierowana przez nią policja kobieca cieszyła się uznaniem w całej Europie, a Palelog sama też pisała o zadaniach realizowanych przez swoje podkomendne i ich sukcesach. Zabiegała o prestiż i wizerunek medialny kierowanej przez siebie formacji. Prostytucja była dla niej przede wszystkim problemem społecznym, a jej źródła widziała w niskim poziomie kultury i upadku moralności. W listopadzie 1938 r. reprezentowała polskie policjantki na paryskim kongresie, poświęconym walce z handlem kobietami i wygłosiła referat poświęcony dorobkowi polskiej policji kobiecej i sprawie resocjalizacji prostytutek oraz dziewcząt zagrożonych demoralizacją. 18:00 SPÓR O HISTORIĘ - BEREZA KARTUSKA Debata, 30 min, Polska, 2023 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller W latach 1934 - 1939 w Berezie Kartuskiej funkcjonował obóz odosobnienia. Władze administracyjne mogły - bez postępowania sądowego i prawa obrony - na trzy miesiące umieszczać tu osoby, których "działalność lub postępowanie daje podstawę do przypuszczenia, że grozi z ich strony naruszenie bezpieczeństwa państwa, spokoju lub porządku publicznego". Czas pobytu w Berezie Kartuskiej mógł być dowolnie przedłużany. Likwidacja obozu była jednym z żądań wysuwanych przez opozycję antysanacyjną. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 10 SPOTKANIA Serial wojenny, 44 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Dzięki zeznaniom Muchy Bronek zostaje oczyszczony z zarzutów. Pod pretekstem załatwiania Sajkowskim możliwości opuszczenia getta Mosler domaga się od nich pieniędzy. Sajkowscy postanawiają sprzedać obraz Kossaka. Michał poznaje brata Hani, Olka, który jest granatowym policjantem. Olek zapewnia go, że może przydać się w konspiracji. Major Halbe żąda od Karola grypsów z męskiego oddziału. Na razie dostaje bowiem tylko te z oddziału kobiecego. Karol poprzez Grażynę nawiązuje odpowiednie kontakty. Bronek wykonuje wyrok na Iwo Majerze. 21:00 KRONIKI HITLERA - ODC. 4. MORDERCA. LATA 1933 - 1934 (KRONIKI HITLERA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 22:05 TEATR TELEWIZJI - GOLGOTA WROCŁAWSKA Teatr, 88 min, Polska 2008 Autor: Piotr Kokociński, Krzysztof Szwagrzyk Reżyseria: Jan Komasa Zdjęcia: Radosław Ładczuk Muzyka: Michał Jacaszek Występują: Adam Ferency (Henryk Szwejcer), Marcin Sztabiński (Henryk Gerlich), Marcin Czarnik (Władysław Czarnecki), Kinga Preis (Róża Szwejcer), Adam Woronowicz (Feliks Rosenbaum), Natalia Rzeźniak (Uczennica Asia), Piotr Głowacki (Krzysztof), Katarzyna Maciąg (Ewa), Łukasz Gosławski (Uczeń Staszek), Alicja Laube (Uczennica Ania), Laura Breszka (Uczennica Basia), Ewelina Paszke - Loewitsch (Archiwistka), Andrzej Gałła (Archiwista), Paweł Wolak (Milicjant), Rafał Kronenberger (Kapitan UB), Lech Gwit (Kombatant), Marta Jarczewska (Krystyna Szwejcer), Barbara Pigoń (Alicja Szwejcer), Teresa Sawicka (Strużyna), Marian Czerski (Kapelan Szemraj), Piotr Łukaszczyk (Geolog), Michał Majnicz (Prokurator WPR), Arkadiusz Cyran (Prokurator Lisowski), Norbert Kaczorowski (Ubek 1), Michał Pieczatowski (Ubek 2), Jarosław Strzała (Felczer), Grzegorz Wojdon (Sędzia Jęczmyk) i inni Otworzyć czy nie otworzyć? Złamać pieczęcie, rozpruć zalakowane koperty? Pracownicy archiwum okrzykną wandalem. Mogą być i inne kłopoty. Dla młodego doktoranta historii konflikt z archiwum może oznaczać koniec marzeń o doktoracie. Lecz ukryty w kopercie fragment opisu dziejów sprzed czterdziestu pięciu laty kusi i nęci, prawda chce wyjść na jaw. Wreszcie Krzysztof, młody historyk z Wrocławia, podejmuje decyzję. Chwilę później, w trakcie lektury, nie jest w stanie ukryć wzruszenia. Dokumentem okazuje się list pożegnalny skazanego na śmierć w 1949 roku Henryka Szwejcera do jego żony i rodziny. Krzysztof zdaje sobie sprawę, że list nigdy nie dotarł do adresatów. Postanawia bliżej poznać historię jednej z tysięcy ofiar polskiego komunizmu. Mimo narastającej niechęci archiwistów, niepokojących anonimów, pogróżek i głuchych telefonów, kontynuuje swoje prywatne śledztwo. Tragedia Henryka Szwejcera, przedwojennego przemysłowca i powstańca śląskiego, dyrektora Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w Wałbrzychu, zaczęła się od przesłuchania jednego z jego współpracowników. Ten, oskarżony o pozornie błahy występek, nieopatrznie wyjawia parę nazwisk, w tym Szwejcera. Oficerowie Urzędu Bezpieczeństwa szybko chwytają trop. Henryk Szwejcer zostaje wraz z dwoma innymi pracownikami Zjednoczenia oskarżony o sabotaż. "Celem tego faszystowsko - hitlerowskiego spisku jest doprowadzenie do niewykonania Planu Trzyletniego" grzmią prokuratorzy podczas sfingowanego procesu. Oskarżeni początkowo nie przyznają się do winy. Lecz ubecy groźbami, obietnicami i torturami stopniowo łamią ich opór. Kiedy pół żywy i pozbawiony nadziei Szwejcer podpisuje spreparowane przez swoich oprawców zeznanie, nie ma już dla niego ratunku. Karą za zdradę Polski Ludowej może być tylko śmierć... "Golgota wrocławska" to kolejny dramat w ramach przyciągającej przed ekrany telewizorów miliony telewidzów Sceny Faktu. Scenariusz powstał na podstawie badań oraz własnych doświadczeń doktora habilitowanego Krzysztofa Szwagrzyka pierwowzoru postaci Krzysztofa. Reżyser Jan Komasa, dla którego "Golgota wrocławska" jest debiutem w Teatrze Telewizji, zaprosił do współpracy znakomitych aktorów. W tragiczną postać Henryka Szwejcera wcielił się Adam Ferency, w żonę nieszczęsnego przemysłowca Kinga Preis. Zdjęcia do spektaklu kręcono we Wrocławiu, m. in. w starym budynku szpitala przypominającym wnętrza Urzędu Bezpieczeństwa, w więzieniu przy ulicy Kleczkowskiej oraz na Cmentarzu Osobowickim. 23:50 DROBNY, KRUCHY CZŁOWIEK.. Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Zdjęcia: Tobiasz Czołpiński, Jakub Klimaszewski W 2021 roku Białowieski Park Narodowy obchodził swoje 100-lecie. To najstarszy park narodowy w Polsce i jedyny w kraju obiekt przyrodniczy wpisany na listę przyrodniczego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. To miejsce znane na całym świecie, które co roku oglądają miliony turystów. Puszcza Białowieska jest bowiem ostatnią wielką puszczą, o cechach pierwotnych, która rosła kiedyś na całym niżu europejskim. Film opowiada o tym wyjątkowym miejscu przez postać związanego z nią niezwykłego człowieka, zasłużonego nie tylko dla Białowieskiego Parku Narodowego, ale i dla nauki polskiej i światowej. Tą osobą jest prof. Jan Jerzy Karpiński, pierwszy dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego. 01:00 SENSACJE XX WIEKU - PSEUDONIM "PUCH" Widowisko historyczne, 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - OFLAG II D GROSS BORN Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Oflag II D Gross Born To niepojęte, że przez ponad pół wieku na mapie Polski istniało miejsce wyglądające tak, jakby ktoś wyciął w niej nożyczkami czarną dziurę. Milczały o nim leksykony geograficzne, na dystans od niego utrzymywano ruch drogowy. Badania jego wojennej historii, dla nas Polaków ważnej, dopiero nabierają rozmachu. Borne Sulinowo długo istniało tylko na mapach sztabowych. W powszechnej świadomości to miasteczko funkcjonowało jako obszar eksterytorialny zajęty przez sowietów i niedostępny dla Polaków. Ale dla nas jest to przede wszystkim miejsce męczeństwa. Tu w czasie wojny Wehrmacht zorganizował obóz jeniecki, gdzie znalazło się około 6 tysięcy Polaków. 02:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PIRAMIDY XX WIEKU Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony fortyfikacjom Linii Maginota, Linii Zygfryda oraz Wałowi Atlantyckiemu.