TVP Historia Sobota, 25.11.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1795 - abdykował Stanisław August Poniatowski; 1867 - Nobel opatentował dynamit; 1970 - powstał film "Rynek" w realizacji Józefa Robakowskiego; 1981 - strajk w warszawskiej Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarnictwa; 07:10 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 65 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Łukasz Wiśniewski, Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ewa Ratusińska, Tomasz Wojtczuk, Anna Krasuska Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Marcin Piętowski, Jakub Szlachetka, Maciej Raniszewski, Dawid Czupryński, Krzysztof Brzazgoń, Karol Dziuba, Adam Młynarczyk, Żaneta Homa, Julia Łukowiak, Aleksandra Sroka, Katarzyna Dominiak, Daniel Mosior, Mariusz Jakus, Jakub Wieczorek O wojnie sprawiedliwej. Wiosna 1409. Władysław Jagiełło (Sebastian Skoczeń) szuka argumentów, które nastawią Europę pozytywnie do Korony i Litwy w wypadku konfliktu z Zakonem Krzyżackim. Znany krakowski wykładowca Stanisław ze Skarbimierza twierdzi, że istnieje wojna sprawiedliwa. Zbigniew Oleśnicki (Przemysław Stippa) chce jak najszybciej powiedzieć o tym królowi. Ciołek (Daniel Mosior) ma szybko skończyć pisać sonet, który zamówił król dla królowej. Ale kradnie mu go książę Siemek (Jakub Szlachetka) i podrzuca Femce (Żaneta Homa). Mścisław (Karol Dziuba) na białym koniu wjeżdża na wawelski dziedziniec i prosi o rękę Sofię (Julia Łukowiak). Królowa (Milena Staszuk) i dwórki próbują namówić Sofię, aby jak najszybciej przyznała się Mścisławowi do swoich kontaktów z Dypoldem. Na Wawel przyjeżdża poselstwo tatarskie. Karim Berdim (Adam Młynarczyk) jest pod urokiem Katarzyny z Goraja (Aleksandra Sroka). 07:40 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 66 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Tomasz Matuszczak, Łukasz Wiśniewski Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Monika Zięba-Rybowska Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Milena Staszuk, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Bogdan Kalus, Jędrzej Jezierski, Przemysław Stippa, Jakub Szlachetka, Michał Chorosiński, Małgorzata Klara, Michał Chruściel, Szymon Nygard, Bartosz Głogowski, Ksawery Szlenkier, Mateusz Grydlik "Powstanie na Żmudzi". Lato 1409. Karim Berdim (Adam Młynarczyk) i delegacja Tatarów przyjmowani są na Wawelu z honorami. Król Władysław dziękuje im za dostarczenie Świdrygiełły do Wilna i uzyskuje obietnicę, że Tatarzy wspomogą Koronę w wojnie z zakonem. Wybucha powstanie na Żmudzi. Rekutis i Arunas (Filip Gurłacz) czekają na pomoc Jagiełły i Witolda. Jagiełło mówi Annie Cylejskiej (Milena Staszuk) o konieczności wojny z zakonem. Nie może jednak przekonać polskich panów, którzy są przeciwni wojnie. Nie pomagają nawet tłumaczenia Stanisława ze Skarbimierza (Rafał Maj) o wojnie sprawiedliwej. Anna Witoldowa (Małgorzata Klara) namawia księcia Witolda (Michał Chorosiński) do neutralności w szykującym się konflikcie Korony z zakonem. Zbigniew Oleśnicki (Przemysław Stippa) rozpoczyna karierę w królewskiej kancelarii. Wprowadza swoje porządki. Ciołek (Daniel Mosior) wietrzy kłopoty. Mścisław (Karol Dziuba) słyszy w stajni plotki o Sofii (Julia Łukowiak). Zabija stajennego. Ale widzi to Pietrek (Filip Smoliński) i zapamiętuje buty mordercy. 08:15 W KOTLE HISTORII - KUCHNIA ARCYBISKUPÓW. GDZIE W POLSCE JADŁO SIĘ NAJLEPIEJ? Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Dobra arcybiskupów gnieźnieńskich w Żninie były czymś w rodzaju specjalnej strefy ekonomicznej. Nic dziwnego, że korzystając ze specjalnych przywilejów, rozwijały się szybko. Właściciele byli zachwyceni. To Żnin uchodził w średniowieczu za stolicę polskiego piwowarstwa, w której rywalizowały zakłady świeckie i zakonne. Tam również, jak zaświadcza jeden z prymasów, pieczono najlepszy chleb na świecie. Staramy się tym zachwytom dorównać. 08:45 WOJOWNICY CZASU - PRUSKI MUR, CZYLI GRUDZIĄDZ 1807 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy w maju 1776 roku król pruski Fryderyk, zwany Wielkim, zarządził budowę twierdzy na nadwiślańskim brzegu w okolicach Grudziądza, czynił to z nadzieją, że przysłuży się ona w wojowniczych latach panowania jego albo jego następców. Chwila ta nastąpiła ponad 30 lat później, kiedy w 1806 roku w Grudziądzu schroniły się szczątki pruskiej armii rozgromionej przez francuskiego Boga Wojny pod Jeną i Auerstaedt. 09:40 ALTERNATYWY 4 - ODC. 4/9 - PROFESJONALIŚCI Serial komediowy TVP, 58 min, Polska, 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybinski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Jerzy Kryszak, Kazimierz Kaczor, Krystyna Tkacz, Anna Chitro, Bożena Dykiel, Wojciech Pokora, Gustaw Lutkiewicz, Ryszard Pietruski, Stanisława Celińska, Zbigniew Buczkowski, Hanna Bieniuszewicz, Zofia Czerwińska Jedną z lokatorek bloku przy Alternatywy 4 jest śpiewaczka Kubiak - Kolińska. Jej próby głosu stają się uciążliwe dla sąsiadów. Śpiewaczce z kolei przeszkadza każdy szmer, wysyła więc męża, by uciszał robotników używających wiertarek, młotów i innych narzędzi. Gdy interwencje nie skutkują, z zemsty każe wszelkie prace w swoim mieszkaniu wykonywać nocą. Cichocki nieustannie nachodzi prezesa, jego koledzy udają ekipę telewizyjną. Prezes obiecuje mu mieszkanie po wdowie, ale wtedy właśnie zgłasza się dygnitarz partyjny Jan Winnicki. To on otrzymuje przydział, a prezesowi rewanżuje się od razu talonami na samochody dla niego i syna. 11:55 PODRÓŻE PO BAŁTYKU: LATO NA WODZIE - SZWECJA (CRUISING THE BALTIC SEA - A SUMMER ON THE WATER) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Johannes Backes Dokumentalna seria (5 odcinków) podróżnicza. Odc. 1. Szwecja; Odc. 2 Finlandia; Odc. 3 Sankt Petersburg; 4. Estonia; 5. Litwa i Łotwa. Każdego roku do nadmorskich krajobrazów Bałtyku zbliża się nowy rodzaj krzyżowców, tak jak kiedyś łodzie wikingów czy statki Hanzy. Pływają po morzu, aby odkrywać korzenie cywilizacji europejskiej. Od zakończenia zimnej wojny i otwarcia Europy Wschodniej coraz więcej turystów wyrusza w długie rejsy po Bałtyku, jednym z najmłodszych mórz na świecie - powstałym po ostatniej epoce lodowcowej. Fascynują ich dobrze zachowane zamki, malownicze archipelagi, rozległe i dziewicze krajobrazy, marzycielskie wioski, historyczne metropolie handlowe i niekończące się piaszczyste plaże. Seria łączy niezwykłe piękno nadbałtyckich krajobrazów z ekskluzywnymi obrazkami życia na pokładzie statków wycieczkowych. Zobaczymy też atrakcje przyrodnicze i imponujące miasta, spotykając ich mieszkańców, którzy zaproszą nas do swojego domu. Podróż przez Morze Bałtyckie rozpoczyna się w Szwecji i prowadzi przez Finlandię i Sankt Petersburg do krajów bałtyckich. Równolegle do trasy po morzu i do dużych miast portowych widz odkryje ekscytujące przystanki na lądzie. Krajobrazy opowiedzą historię. Usłyszymy też codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, sprawiają, że prawdziwa osobliwość tego świata staje się nam bliższa. 13:00 TROPIKALNE WYSPY ŚWIATA - HAWAJE ODC. 3 (EARTH'S TROPICAL ISLANDS 3. HAWAII) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Kathryn Jeffs, Roger Webb Film Dokumentalny BBC Studios Trzeci odcinek to podróż na Hawaje. Pośród wód otwartego Pacyfiku leży najbardziej oddalony od kontynentów archipelag. W miejscowych ciepłych, płytkich tropikalnych wodach samica humbaka przed dwoma tygodniami wydała na świat jedno młode. Przepłynęła cztery tysiące kilometrów z wód Alaski, żeby rodzić w warunkach idealnych dla jej dziecka. U brzegów odizolowanych od świata wysp to młode znajduje się poza zasięgiem większości drapieżników. Tu może pływać w jedynych ciepłych płyciznach w promieniu półtora tysiąca kilometrów. Woda o kojącej temperaturze 27 stopni Celsjusza ma kluczowe znaczenie dla rozwoju nowo narodzonego humbaka, u którego jeszcze nie wykształciła się gruba, izolująca warstwa tłuszczu. Hawaje zapewniają też schronienie przed wiatrem i prądami morskimi otwartego oceanu. Młode może tu odpocząć i w pełni wykorzystać energię, jaką daje mu mleko matki, by dobrze się rozwijać. Wszyscy wędrowcy, którzy dotrą na odległy archipelag, mogą liczyć na schronienie i wyjątkowe warunki do rozpoczęcia nowego życia. Hawaje leżą na środku Oceanu Spokojnego, 3000 kilometrów od zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej. Tworzy je łańcuch ponad stu wysp, ciągnący się na długości 2400 kilometrów. Największa i najmłodsza z nich jest najdalej wysunięta na południe. Wędrując na północny zachód, napotykamy coraz starsze i coraz mniejsze wyspy. Archipelag Hawajów znajduje się na płycie tektonicznej, która przesuwa wszystkie wyspy na północny zachód. 14:00 GIGANCI NAUKI - TADEUSZ SENDZIMIR Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek, którego z Gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w mini cyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. 14:15 WALECZNE Z GÓR - ODC. 2 ANTONINA TATAR Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Agata Puścikowska, Wojciech Kursa Scenariusz: Agata Puścikowska Zdjęcia: Wojciech Kursa Antonina Tatar - aktywistka i społecznica przedwojenna. Bogata panna, która postanowiła przeznaczyć swoje życie na służbę ludziom i Panu Bogu. Jeszcze przed wojną aktywnie walczyła o biednych mieszkańców Podhala, w czasie wojny - w ruchu oporu. Po wojnie - założyła sierociniec i walczyła o godne życie sierot. Umarła w cierpieniu, na raka. Piękna, niezłomna, dumna góralka. Inspirująca współczesnych do dziś. Obecnie zainteresowanie jej postacią jest coraz większe, jakby się odradzało. Film jest próbą uchwycenia fenomenu dzielnej kobiety, jej psychiki, motywacji w życiu. Czy może być autorytetem i inspiracją dla współczesnych? 16:15 ARABSKA WYPRAWA LEVISONA WOODA - ZIEMIA ŚWIĘTA. ODC. 4/5 (ARABIA WITH LEVISON WOOD 1) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Bonner Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum. 17:15 CZARNA WOŁGA - ODC. 1 PORWANIA DZIECI Cykl dokumentalny, 38 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Przemysław Semczuk, Piotr Litka Wykonawcy: Przemysław Semczuk Zdjęcia: Michał Bożek, Andrzej Misaczek 3 kwietnia 1965 roku w Warszawie zostaje porwana trzyletnia Lilka. Świadkowie zapamiętują porywaczki wsiadające do taksówki, czarnej wołgi. Następnego dnia gazety wzywają społeczeństwo do poszukiwań. Dziecko zostaje odnalezione, jednak milicji nie udaje się dotrzeć do taksówkarza, który pomagał w uprowadzeniu dziewczynki. Same porwania dzieci są w PRL plagą. Co roku znika ich blisko 200. Milicja boryka się także z porwaniami seryjnymi. Tak jak w wypadku Mieczysławy Chały z Oławy czy nieletniej dziewczynki, która notorycznie odbiera z przedszkoli maluchy, by po kilku dniach podróżowania pociągami porzucić je na drugim końcu Polski. Porwań jest tak dużo, że w Komendzie Głównej Milicji Obywatelskiej powołany zostaje specjalny zespół funkcjonariuszy. 18:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 23/24 Serial sensacyjny, wojenny, 55 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Pęczek, Lech Łotocki, Sławomir Matczak, Stanisław Jaskułka, Marian Glinka, Miłogost Reczek, Piotr Krukowski, Jarosław Tyrański, Andrzej Jakubas, Grażyna Jakubecka, Krystyna Chmielewska, Iwona Słoczyńska, Zbigniew Buczkowski Rok 1938. Franz Relke otrzymuje wiadomość, że w polskiej prasie ukazały się sformułowania z tajnej instrukcji gauleitera Forstera dotyczące postępowania z Polakami w Gdańsku. Przeciek nastąpił w gdańskim oddziale NSDAP, którego szefem jest Willy Neumann. Z nim właśnie Franz ma współpracować, aby znaleźć agenta Polaków. Podejrzany jest Rutkowski, nierzucający się w oczy polski kolejarz mający rozległe kontakty wśród Niemców. Przez agenta NSDAP Geibla, pracującego dla Czarka, Rutkowski przekazuje Polakom informacje. Gestapowcy Neumanna zabijają kolejarza. Czarek otrzymuje wiadomość, że jego informator zginął na skutek zdrady Wernera, polskiego celnika będącego konfidentem gestapo. Postanawia "wrobić" Wernera we współpracę z Polakami i skierować na niego podejrzenia Neumanna. Polscy wywiadowcy podrzucają Wernerowi sfałszowane dokumenty. Neumann daje się nabrać na "zdradę" Wernera i razem ze swoimi ludźmi jedzie go aresztować. W mieszkaniu gestapowcy znajdują sfałszowane dokumenty, pieniądze oraz tajną instrukcję Forstera. Zaskoczony Werner wpada w pułapkę i w czasie ucieczki ginie. 19:00 GIGANCI HISTORII - ROZBICIE DZIELNICOWE W POLSCE Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz "Dla zabieżenia przeto domowym wojnom, zwadom i rozterkom, mogącym po jego zgonie wybuchnąć, Królestwo Polskie, którego dotąd sam jeden książęciem był i monarchą, między synów podzielił" - tak kronikarz Jan Długosz opisywał przyczyny sukcesji jaka wywarła decydujący wpływ na dzieje Polski. Jej inicjator - Bolesław Krzywousty miał już za sobą doświadczenia konfliktu z bratem Zbigniewem, jaki nastąpił po śmierci Władysława Hermana. Miał temu zaradzić testament będący próbą znalezienia równowagi między sprawiedliwym podziałem kraju a troską księcia o utrzymanie jedności państwa. Na jego mocy Krzywousty, opiewany przez wielu sobie współczesnych, jako ideał władcy, ustanowił z pryncypialnej części kraju tzw. dzielnicę senioralną. W zamierzeniu nie podlegała ona dziedziczeniu, a rządy miał tu sprawować zawsze najstarszy z rodu. Po śmierci księcia na konflikt między niezadowolonymi braćmi nie trzeba było długo czekać. 19:45 KALENDARIUM POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 - ODC. 47 Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2023 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Celem cyklu Kalendarium powstania styczniowego 1863 jest przypomnienie współczesnym Polakom wydarzeń jakie miały miejsce 160 lat temu. Powstanie styczniowe było największym i najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym Polaków, jaki miał miejsce w okresie zaborów. Jego wybuch 22 stycznia 1863 r. wywołało ogłoszenie branki czyli poboru do wojska rosyjskiego. Choć powstanie zakończyło się klęską, pamięć o nim trwała w narodzie do końca zaborów. Doświadczenie tajnego państwa z okresu powstania było wzorem dla państwa podziemnego z czasu okupacji niemieckiej i sowieckiej. Jego herb Orzeł Biały, Pogoń i św. Michał Archanioł przypominał niezrealizowaną ideę Rzeczpospolitej trojga narodów. Z doświadczenia powstania styczniowego czerpał Piłsudski, planując walkę o odzyskanie niepodległości. Powiedział m.in. Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 r. są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy. Kalendarium powstania styczniowego 1863 będzie zawierać cotygodniowy przegląd wydarzeń na ziemiach polskich, ale także reakcji świata na wybuch powstania, biogramy postaci, przegląd prasy powstańczej i rosyjskiej. W każdym odcinku znakomici polscy historycy tj. Włodzimierz Suleja, Janusz Odziemkowski, Andrzej Nowak, Wojciech Karwat, Michał Kopczyński, Mariusz Wołos opowiedzą o jednym, najważniejszym wydarzeniu z danego tygodnia bądź przypomną ważną, a często zapomnianą postać z okresu powstania. Cykl będzie ilustrowany archiwaliami pochodzącymi z zasobów TVP oraz archiwów polskich i zagranicznych. 20:00 JAK ROZPĘTAŁEM II WOJNĘ ŚWIATOWĄ, CZ. 2 - ZA BRONIĄ (CZARNO - BIAŁY) Komedia, 71 min, Polska, 1970 Reżyseria: Tadeusz Chmielewski Scenariusz: Tadeusz Chmielewski Aktorzy: Marian Kociniak, Piotr Fronczewski, Wacław Kowalski, Kazimierz Rudzki, Lech Ordon, Zdzisław Kuźniar, Zdzisław Maklakiewicz, Andrzej Krasicki, Krystyna Borowicz, Jerzy Duszyński, Witold Kałuski Franek Dolas (Kociniak) trafia jako "przymusowy ochotnik" do Legii Cudzoziemskiej. Przez pomyłkę przypada mu funkcja kucharza. Ogrywa Arabów w grę trzy karty i zdobywa w ten sposób świeżą żywność. Legioniści po apelu generała de Gaulle'a przechodzą na stronę Wolnych Francuzów. Anglicy traktują Dolasa jako jeńca. Obozowisko Brytyjczyków atakują Włosi. Franek dostaje się do ich obozu, gdzie wywołuje wielkie zamieszanie. 21:25 DEWAJTIS - ODC. 2 Serial obyczajowy, kostiumowy, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Filip Zylber Scenariusz: Paweł Jurek, Monika Franczak, Ariadna Lewańska Zdjęcia: Piotr Śliskowski Aktorzy: Karol Dziuba, Małgorzata Pieczyńska, Maria Pakulnis, Tomasz Sapryk, Anna Bielawska, Elżbieta Trzaskoś, Ada Szczepaniak, Wojciech Skibiński odc.2 Marek Czertwan, spełniając ostatnią wolę ojca, wyrusza zaopiekować się Pałacem Orwidów w Poświciu. Odwiedza przedtem Saudwile, gdzie mieszka jego ukochana Marta, którą chce zabrać ze sobą. Wojnat, który po śmierci najbliższych opiekuje się dziewczyną, protestuje. Marta rozpacza, czując, że Poświcie jest ważniejsze dla Marka. On obiecuje, że do niej wróci. Po trudnym pożegnaniu, Marek szuka otuchy w rozmowie z Dewajtisem. Świadkiem tych zwierzeń jest Julka, która uświadamia mu, co się dzieje w Dworze Czertwanów. Witold i Czertwanowa muszą ratować rodzinne fundusze. W związku z tym chcą poświęcić marzenia Hani o studiach w Paryżu i wydać ją za mąż za majętnego Rymwida. Marek płaci Czertwanowej pokaźną kwotę, by temu zapobiec. Pełna wdzięczności Hania doradza Markowi, żeby walczył o swoją miłość, tak jak ona o naukę. Pokrzepiony Marek wraca po swoją Martusię, jednak natrafia na niespodziewane przeszkody. 00:10 SŁUŻYĆ POLSCE Film dokumentalny, 31 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Baczuń Scenariusz: Michał Baczuń Życie jednostek, ich rodzin składają się na dzieje narodu. Dlatego tak ważne jest, aby słuchać świadków historii, których jest coraz mniej, szybko odchodzą, a przecież to oni są najbardziej wiarygodnym zapisem narodowych dziejów. Bohaterem film SŁUŻYĆ POLSCE jest Zbigniew Zieliński, żołnierz Armii Krajowej, pułkownik Wojska Polskiego, sekretarz stanu w rządach po 1989 roku, prezes honorowy leśników kombatantów, inicjator i realizator kilkudziesięciu pomników i tablic upamiętniających zapomnianych bohaterów dwóch okupacji, niemieckiej i sowieckiej, żołnierz konspiracji zbrojnej leśników, świadek zdobycia części rakiety V - 2 w leśniczówce Brzozówki i Brytyjskiej Misji Wojskowej SOE FRESTON w lasach częstochowskich, po wojnie żołnierz Konspiracyjnego Wojska Polskiego, bardzo dzielnego ugrupowania pod dowództwem Stanisława Sojczyńskiego Warszyca. Autor 36 książek i wielu opracowań z dziedziny wojskowości, inżynierii, ochrony środowiska, urbanistyki, architektury i historii I i II wojny światowej. Uhonorowany wieloma odznaczeniami w kraju i za granicą, posiadający pamiątki, dowody uznania z całego świata. Sam mówi zawsze, że najważniejsza dla niego jest służba Polsce. Historia Zbigniewa Zielińskiego i jego rodziny jest niejako obrazem dziejów Polski. 00:45 DZIEWCZYNY DO WZIĘCIA Komedia obyczajowa, 45 min, Polska, 1972 Reżyseria: Janusz Kondratiuk Scenariusz: Janusz Kondratiuk Zdjęcia: Wiesław Pyda Muzyka: Czesław Niemen Aktorzy: Jan Mateusz Nowakowski, Jan Stawarz, Ewa Szykulska, Ewa Pielarz, Regina Regulska, Zbigniew Buczkowski, Jadwiga Chojnacka, Jan Himilsbach, Iga Cembrzyńska, Stanisław Mikulski Dziewczyny są do wzięcia raz w tygodniu: w sobotę. Przyjeżdżają do stolicy z podwarszawskich miejscowości z nadzieją na rozrywkę, na przerwanie monotonii szarej egzystencji, na poznanie mężczyzny, może - w perspektywie - na trwały związek. Wyprawiają się po męża i po odrobinę wielkomiejskiego blichtru. Z takim zamiarem przybywają pewnej soboty do Warszawy trzy panny. Są nieładne i bezbarwne, tandetnie ubrane, ale bardzo starają się utwierdzić w swojej wyjątkowości i atrakcyjności. Trzymając się sztywno żelaznej zasady, że porządna dziewczyna "nie zawiera znajomości na ulicy", dają się poderwać dopiero w kawiarni, gdzie wpadają w oko dwóm młodzieńcom z miasta, równie niezdecydowanym i skrępowanym jak one. By dodać sobie odwagi i wypaść jak najlepiej w oczach dziewcząt, panowie przedstawiają się jako "Inżynier" i "Magister". Ale ich ubogi repertuar metod podrywania sprowadza się do fundowania wybrankom kolejnych porcji kremu, co przynosi dość opłakane skutki żołądkowe. Pójście do kina okazuje się już przedsięwzięciem za trudnym do zrealizowania, gdyż cała piątka nie może się zdecydować na konkretny tytuł i z góry zakłada, że nie starczy dla nich biletów. Gdy wydaje się, że z braku pomysłów przyjdzie zakończyć przed czasem tak dobrze rozpoczętą znajomość, honor męski ratuje znajomy kelner, "światowiec", właściciel mieszkania w stolicy, który zaprasza całe towarzystwo do siebie. Bohaterowie filmu Kondratiuka: nudni i rozpaczliwie przeciętni, nieporadnie szukają wzajemnego kontaktu, są żałośni w tworzeniu mitów z własnych, niezrealizowanych marzeń. Z uporem oszukują się, że wyjazd był opłacalny, a zawarte znajomości będą miały swój dalszy ciąg. Reżyser obserwuje ich wnikliwie, chłodno i beznamiętnie, bez cienia napastliwości, ale i bez sympatii, ze specyficznym sposobem narracji, ujęcia tematu, gorzko-ironicznym humorem. "Dziewczyny do wzięcia" przypominają wczesne filmy Milosza Formana ("Czarny Piotruś", "Miłość blondynki") i innych reżyserów czeskiej "nowej fali" końca lat 60. , szalenie trafne i wnikliwe w swej prostocie. 01:40 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA MUZUŁMAŃSKIEJ KOBIETY W BAKU Reportaż, 24 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia Nassiby - muzułmanki, która jest mieszkanką Baku, stolicy Azerbejdżanu. Ta była radziecka republika nad Morzem Kaspijskim jest od wieków krajem muzułmańskim, gdzie wyznawcy islamu stanowią ponad dziewięćdziesiąt procent ludności.