TVP Historia Środa, 06.12.2023 06:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1912 - odkrycie popiersia Nefretete; 1917 - deklaracja niepodległości Finlandii przyjęta przez tamtejszy parlament; 1971 - pierwszy w Polsce kolorowy program telewizyjny; 1980 - ukazał się "Niby - dziennik" Zygmunta Mycielskiego; 06:05 HISTORIA DZIEJE SIĘ - NIEDŹWIEDŹ I SMOK Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Kurka, Tobiasz Gruchel Scenariusz: Paweł Nowakowski Prowadzący: Paweł Nowakowski Dwóch potężnych sąsiadów i ich kontakty polityczne. Czy wzorują się na relacjach z okresu rządów Czang Kaj Szeka albo Mao Zedonga? Czy Rosjanie są w stanie rozgrywać Chińczyków, jak to miało miejsce sto lat temu? Jak Chińczycy podchodzą do swojego północnego sąsiada? Czy formy ustrojów pomagają, czy przeszkadzają we wzajemnym poznaniu? 07:00 CZAS HONORU - ODC. 19 "WOJNA I MIŁOŚĆ" S. II Serial wojenny, 46 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Halbe pokazuje Rainerowi zdjęcia Władka i Kamila zrobione w restauracji Woźniaka. Władek zakochuje się w od pierwszego wejrzenia w nowej łączniczce, Rudej. Michał pokazuje Margaret legitymację z fabryki Woyciechowskiego. Sowińska wyjaśnia Bronkowi sytuację Elżbiety, której Niemcy rozstrzelali rodzinę. Otto tłumaczy Marii, że otrzymał rozkaz pracy w jej szpitalu i nie mógł odmówić. Maria czuje się zakłopotana tą sytuacją. Michał przekazuje Celinie fałszywe dokumenty na nazwisko Beata Heinemann. Władek znajduje pokój w domu w Józefowie, skąd będzie nadawać radiostacja. Mosler daje Kwapiszowi pieniądze. Zauważa Janka na zdjęciu z Leną. Władek przedstawia Doktorowi i chłopakom plan napadu na Reichsbank. Janek prosi Bronka o pieniądze dla Kwapisza. Tymczasem Kamil melduje Władkowi, że radiostacja działa. Próbuje złapać Londyn, zgłasza się jednak radiostacja niemiecka. Michał i Celina jako małżeństwo poznają w kasynie Halbego. 08:00 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - DZIENNIKARZE: STEFAN WIECHECKI "WIECH", ANDRZEJ K. WRÓBLEWSKI. 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Mateusz Wołoczko Muzyka: Filip Kuncewicz Prowadzący: Andrzej Dobosz Bohaterami tego odcinka są dziennikarze Stefan Wiechecki "Wiech" i Andrzej K. Wróblewski. 08:25 HISTORIA POLSKI - KARTA. ARCHIPELAG PAMIĘCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Karolina Anna Kuta Scenariusz: Karolina Anna Kuta, Marek Tomasz Pawłowski Wykonawcy: Zbigniew Gluza Opowieść o KARCIE to historia ludzi, którzy poświęcili życie, żeby dokumentować polską historię u źródeł, wychodząc od pojedynczych nazwisk, świadectw, dokumentów, zdjęć. 40 lat tego środowiska nadaje się na scenariusz filmu fabularnego, opowiada o bezprecedensowych dokonaniach, które zmieniały wiedzę i świadomość historyczną polskiego społeczeństwa, ale też o odkryciach, wzruszeniach i osobistych poświęceniach. Kluczowym doświadczeniem KARTY jest dążenie do dialogu polsko - ukraińsko - rosyjskiego. W świetle ostatnich wydarzeń historia 40 - lecia organizacji nabiera rozpaczliwej, współczesnej dramaturgii i znaczeń. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY ZAMEK Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Rafał Mohr, Radosław Pazura, Andrzej Szopa, Jerzy Schejbal, Dorota Deląg, Andrzej Szczytko, Eryk Lubos Zdjęcia: Waldek Szmidt W 1945 roku, gdy klęska Rzeszy była już właściwie przesądzona, zachodni wojskowi i politycy coraz baczniej przyglądali się dotychczasowemu radzieckiemu sprzymierzeńcy, a w najbliższej przyszłości - potencjalnemu rywalowi lub wręcz wrogowi. Alianci przechowywali ogromne ilości niezłamanych radzieckich szyfrogramów. Gdyby udało się zdobyć niemiecki "Aparat" i odczytać komunikaty, można by nie tylko zweryfikować intencje sojusznika, lecz także ujawnić jego agenturę na Zachodzie. Rozpoczęła się tajna, amerykańsko - radziecko - niemiecka rozgrywka o cenne trofeum. 10:40 TELEWIZJA - HISTORIA TELEWIZJI. POCZĄTKI Cykl dokumentalny, 54 min, Polska, 1992 Reżyseria: Barbara Pawłowska, Dariusz Król Scenariusz: Barbara Pawłowska, Dariusz Król Zdjęcia: Zbigniew Maziarz, Przemysław Chrząstek, Zygmunt Januszewski, Jacek Szostak Film dokumentalny przedstawiający historię telewizji w latach 1949 - 1959. Opowieść o początkach polskiej telewizji jest poprzedzona krótkim rysem historycznym, dotyczącym okresu przedwojennego w Polsce i na świecie. Obraz początków telewizji wyłania się z wypowiedzi osób, które ją tworzyły: twórców telewizyjnych i artystów. Ilustracją są materiały archiwalne, fotografie z prób, fragmenty spektakli i programów telewizyjnych. W dokumencie wykorzystano piosenki: "Pionierska brygada szturmowa" (muz. Władysław Szpilman, sł. Franciszek Pałka), "Wesoły pociąg" (muz. Marek Sart, sł. Kazimierz Winkler), "Kasztany" (muz. Zbigniew Korepta, sł. Krystyna Wodnicka) oraz materiały archiwalne TVP i WFDiF. 11:45 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - KRÓTKI ODDECH WOLNOŚCI Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Białoruś utknęła pod presją Moskwy. Dziś reżim w Mińsku jest agresorem i wspólnikiem Rosji. Łukaszenko nie kryje goryczy: "Błędem Moskwy i Mińska było, że nie rozwiązały kwestii Ukrainy wcześniej, kiedy nie miała armii, kiedy nie była przygotowana". O znaczeniu Białorusi dla Rosji mówią: Wojciech Konończuk - dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich; Marek Budzisz - ekspert ds. Rosji; Agnieszka Romaszewska - Guzy - dyrektor Biełsat TV oraz Pawieł Łatuszka - białoruski opozycjonista i były ambasador Białorusi w Polsce. 12:20 ZMIENNICY - ODC. 6/15 - PRASA SZCZEGÓLNEJ TROSKI Serial komediowy TVP, 53 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Wojciech Pokora, Krzysztof Kalczyński, Halina Rowicka, Jerzy Przybylski, Adam Ferency, Piotr Pręgowski, Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Ewa Serwa, Kazimierz Wysota Tytułowa "prasa szczególnej troski" to tygodnik, który masowo wykupują ludzie prezesa Kluska. W paczkach z gazetami ukrywają narkotyki i wysyłają do Niemiec, do prezesa Gonschorka. Z radości, że kolejna dostawa dotarła na miejsce, Klusek spędza wieczór z prostytutką Mariolą. Zostaje przez nią kompletnie okradziony i nie ma czym zapłacić Kasi za kurs. Kasia wozi młode małżeństwo, które musi pilnie zrobić zakupy, by wykorzystać kredyt dla młodych małżeństw. Sklepy świecą jednak pustkami, nie ma ani pralek, ani lodówek czy odkurzaczy. Zdesperowani małżonkowie kupują więc całkiem nieprzydatną rzecz, byle tylko wykorzystać kredyt, który przepadnie. 14:20 HISTORIA BRONI - ZASKOCZYĆ WROGA. ODC. 8/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 15:15 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 8 UTRZYMAĆ CZY ODBIĆ? Program historyczny, 24 min, Polska, 2020 Prowadzący: Piotr Legutko Przez pryzmat Wawelu pokazujemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. Wawel jako symbol niepodległości i trwania polskości mimo naszej trudnej historii. Wawel był zajmowany parokrotnie przez obce wojska, nie zdobywany, ale zajmowany, a ostatecznie zdobywali, odbijali go Polacy. Na ten temat rozmawia Piotr Legutko ze swoimi gośćmi. 15:55 JEDWABNY SZLAK - 1/3 (THE SILK ROAD) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Fascynująca opowieść o historii szlaku handlowego, który odmienił świat. A wszystko zaczęło się od jednego towaru - materiału utkanego z kokonu pewnej ćmy, z którego zaczęto szyć cesarskie szaty. Jedwabny Szlak mierzył ponad osiem tysięcy kilometrów i biegł z dawnej chińskiej stolicy przez mityczne miasta Azji Środkowej Samarkandę i Persepolis aż po Morze Śródziemne do bazarów Konstantynopola i do weneckich kupców. Od Aleksandra Wielkiego po Czyngis - chana, cesarze i książęta zawsze chcieli go kontrolować. Warto było o niego walczyć. Przynosił nie tylko zyski materialne. Ludy, których ziemie przecinał, wymieniały towary, ale też idee i zdobycze techniki, od których później zależał byt Zachodniej Europy. Papier. Proch. Instrumenty muzyczne. Jedwabny Szlak przekraczał granice, umożliwiał kontakt między różnymi kulturami, ale rodził też konflikty. W pierwszym odcinku nasz przewodnik dr Sam Willis przemierzy ponad trzy tysiące kilometrów śladem starożytnego chińskiego wysłannika, bez którego Jedwabny Szlak by nie powstał. Przedstawi boginię, która odkryła jedwab. Wybierze się w podróż z Chin przez Azję Środkową, Iran, Turcję z powrotem do Wenecji. Podobną trasę ponad 700 lat temu przebył Marco Polo, wenecki podróżnik, kupiec i niezwykły odkrywca. 17:00 HISTORIA POLSKI - TADEUSZ ROMER. MISJA NIEMOŻLIWA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jacek Papis Film opowiada historię Tadeusza Romera, skupiając się głównie na okresie II wojny światowej. Ukazuje reakcję Japończyków na początek wojny (napaść Niemiec na Polskę) i rolę Romera we wzbudzeniu ich sympatii względem Polaków. Następnie - w skrótowy sposób - pokazana jest dyplomatyczna kariera Tadeusza Romera, która doprowadziła go do objęcia stanowiska ambasadora RP w Tokio. Widzowie dowiadują się, przed jakimi wyzwaniami stanął wówczas Romer i jak spieszył z pomocą żydowskim (choć nie tylko) uciekinierom z Polski i Litwy. Ukazana zostaje droga Romera (przez Szanghaj i Afrykę Południową) aż do objęcia przez niego funkcji ambasadora na najtrudniejszej placówce dyplomatycznej - w ZSRR. Tam, sytuację, w jakiej się znajduje, dodatkowo komplikuje odkrycie grobów katyńskich, co w konsekwencji prowadzi do zerwania stosunków dyplomatycznych między ZSRR a rządem polskim na uchodźstwie. Romer trafia na Środkowy Wschód, gdzie spotyka się z wizytującym armię generała Andersa premierem Władysławem Sikorskim. Okazuje się, że Romer jest nieustannie w oku cyklonu wszędzie tam, gdzie dzieje się historia, gdzie ważą się przyszłe losy naszego kraju. Jest jednym z ostatnich, który widzi generała Sikorskiego żywym (przed katastrofą na Gibraltarze). Kolejnym epizodem wojennej działalności Romera jest objęcie przez niego funkcji ministra spraw zagranicznych rządu na uchodźstwie i misja ostatniej szansy: podróż do Moskwy na rozmowy ze Stalinem. Klęska tych negocjacji przyprawia Romera o zawał serca. Ostatnie lata swojego życia spędza na emigracji w Kanadzie, angażując się aktywnie w sprawy tamtejszej Polonii. 18:00 SPÓR O HISTORIĘ - SŁOWIANIE WSCHODNI Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Słowianie wschodni zajmowali wschodnią i środkową część Europy. Co dziś wiemy o Słowianach wschodnich? Czy współcześni Białorusini, Rosjanie, Ukraińcy są ich potomkami? Jak powstawały pierwsze główne ośrodki polityczne Słowian wschodnich, czyli Kijów i Nowogród Wielki? Co dziś wiemy o powstaniu Rusi Kijowskiej? 19:00 CZAS HONORU - ODC. 20 "ŚLAD NA FOTOGRAFII" S. II Serial wojenny, 46 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Sajkowski dostaje pierwszą pensję, jednak Mosler zabiera mu większą część pieniędzy. Bronek planuje ucieczkę Wandy z Pawiaka, Elżbieta szkicuje plan Serbii. Rainer i Halbe wpadają na trop komórki fałszującej dokumenty. Michał zaprasza Hanię na randkę. W szpitalu Otto domyśla się, że Maria współpracuje z podziemiem. Radzi jej, w imię dawnej przyjaźni, żeby tak nie ryzykowała. Halbe widzi Michała z Hanią. Grażyna, strażniczka na Pawiaku, próbuje załatwić przeniesienie Wandy do pracy w szklarni, gdzie Bronek mógłby się przebić przez mur od strony getta. Władek z chłopakami rozpoczynają przygotowania do napadu na Reichsbank. Wybierają miejsce napadu ulicznego na konwój. Janek i Bronek sprawdzają kamienicę w getcie, z której można się przebić na Pawiak. Oficerowie łączności sprawdzają radiostację Władka i Kamila. Dochodzi do połączenia radiowego z Londynem. Janek namawia Romka, żeby wystawił mu Moslera. Romek prowokuje Moslera informacją o wielkim szmuglu. Tymczasem na Pawiaku Wanda trafia do izolatki. 21:00 KRONIKI HITLERA - ODC. 6. FUHRER. LATA 1936 - 1937 (KRONIKI HITLERA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 22:00 TEATR TELEWIZJI - AMBASADOR Spektakl teatralny, 93 min, Polska, 1997 Autor: Sławomir Mrożek Reżyseria: Erwin Axer Scenografia: Ewa Starowieyska Realizacja tv: Anna Minkiewicz Muzyka: Jan Zawierski Występują: Zbigniew Zapasiewicz (Ambasador), Maja Komorowska (Amelia), Krzysztof Kowalewski (Pełnomocnik), Henryk Bista (Człowiek), Marcin Troński (Otello, Pierwszy Sekretarz Ambasady) "Jest taka możliwość czytania Mrożka, która pozwala dostrzec w jego sztukach analizę sytuacji bez wyjścia, sytuacji doskonale zamkniętej i wyizolowanej. Mrożek uprawia, jeśli nie zawsze, to przynajmniej bardzo często, dramaturgię osaczenia i wydaje się, że w świecie, którego preparaty buduje w kolejnych utworach scenicznych, zatrzasnęły się wszystkie drzwi" - pisał przed z górą dziesięciu laty jeden z polskich krytyków teatralnych. Powstały na przełomie lat 70. i 80 "Ambasador" doskonale wpisuje się w ową poetykę osaczenia. Jego główni bohaterowie cierpią bowiem na wyjątkowo złośliwą odmianę klaustrofobii. Złośliwą dlatego, że wielopostaciową - psychologiczną, egzystencjalną, polityczną... Uleczyć jej nie można, a jeśli ktoś wierzy, że jest inaczej, grzeszy albo idealizmem, albo krótkowzrocznością, która - jak zdaje się sugerować Mrożek - jest tylko inną nazwą tego pierwszego. Oto bowiem Człowiek pragnie wyrwać się z totalitarnego piekła do kraju liberalno - demokratycznej szczęśliwości. Pełnomocnik, choć na zewnątrz gorliwy poplecznik rodzimego zamordyzmu, skrycie marzy o tym samym. Żona Ambasadora i jego Sekretarz uciekają naprawdę (tak im się przynajmniej wydaje), zmęczeni i zniesmaczeni "życiem na niby". I wreszcie Ambasador - kluczowa i najbardziej skomplikowana postać dramatu. Jego przypadek jest najcięższy. Spętany dyplomatyczną konwencją, powinnościami wobec ojczyzny, a gdy ich zabraknie - odpowiedzialnością za życie drugiego człowieka, w zasadzie nie ma ruchu. Jego świat w pewnym momencie rozpada się. Państwo, któremu służył, przestaje istnieć, odchodzą najbliżsi. Zostaje tylko samotność i propozycja uczestnictwa w wielkiej politycznej mistyfikacji ku większej chwale złowrogiego reżimu. Cena jest wszakże wysoka - całkowite złajdaczenie oraz śmierć drugiego człowieka. I tu Ambasador zdobywa się na swoisty heroizm, tym większy, że pozbawiony nadziei. Niczym bohaterowie Conrada i Herberta wybiera wierność do końca. Wierność nie ojczyźnie, przekonaniom (czy je ma?) lub religii. Wierność wewnętrznemu przeczuciu własnej godności, która w sytuacji bez wyjścia nakazuje mu zachować się najlepiej jak można. Oznacza to ni mniej, ni więcej tylko zgodę na samozagładę - ale z klasą i wielkim stylu. W "Ambasadorze" po raz kolejny z wielką siłą ujawnia się filozoficzny pesymizm Mrożka. W ujęciu dramaturga współczesny człowiek jest pogrążony w różnych rodzajach niewoli. Totalitarny knebel i drut kolczasty to tak naprawdę dalecy krewni demokratyczno - liberalnej pustki i chaosu. Bohaterowie "Ambasadora" nie znajdują wolności ani tu, ani tam. Uciekając przed bezlitosną pięścią tyrana, wpadają w magmę pozornej swobody i nudy nieograniczonych możliwości. Czym zatem jest wolność? Czy w ogóle istnieje? Czy warto do niej dążyć? To fundamentalne pytania "Ambasadora". Jest ich zresztą więcej. Dramat Mrożka nie daje się bowiem interpretować jednoznacznie. Oprócz obsesyjnego drążenia problemu wolności, można tu jeszcze odnaleźć przenikliwe rozważania o ludzkiej samotności, tożsamości, a także - zasygnalizowane już w "Tangu" - niewesołe przekonanie, że szlachetni i niepokorni zawsze muszą przegrać z pozbawionymi skrupułów chamami. Akcja "Ambasadora" toczy się współcześnie w ambasadzie demokratycznego państwa, znajdującej się w kraju rządzonym autorytarnie. Do Ambasadora przybywa z zapowiedzianą wizytą Pełnomocnik miejscowych władz. Na ręce gospodarza składa osobliwy prezent - pokaźnych rozmiarów globus pozbawiony rysunku kontynentów. Zdumienie Ambasadora rośnie jeszcze, gdy dowiaduje się, że w mniemaniu swego gościa nic - nawet kontynenty - nie może istnieć, jeśli takie jest zdanie rządu jego kraju. Nagle z globusu zaczynają dochodzić podejrzane odgłosy. Chwilę potem powłoka pęka i z wnętrza wychodzi Człowiek. Wyjaśnia, że jest pracownikiem fabryki globusów i prosi o azyl polityczny. Niedługo później Pełnomocnik zwraca się do Ambasadora z żądaniem wydania zbiega. Kiedy ten odmawia, dowiaduje się, że jego państwo przestało istnieć, a zatem jego funkcja również nie ma już sensu. Zwierzchnicy Pełnomocnika gotowi są jednak utrzymywać ambasadę, by móc dalej mamić miejscowe społeczeństwo, dla którego podstawowym motorem istnienia jest rywalizacja z państwem Ambasadora. Spektakl Erwina Axera został przeniesiony na ekran z warszawskiego Teatru Współczesnego. Przedstawienie to dobitnie udowadnia, że dramat Mrożka - w kilkanaście lat po prapremierze i pozbawiony doraźnych politycznych odniesień wciąż jest aktualny. Więcej - ujawnia nowe znaczenia i możliwości interpretacji. Świetnie sprawdza się też na scenie, w czym duża zasługa doborowego aktorstwa, zwłaszcza Zbigniewa Zapasiewicza w tytułowej roli. 23:50 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY ZAMEK Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Rafał Mohr, Radosław Pazura, Andrzej Szopa, Jerzy Schejbal, Dorota Deląg, Andrzej Szczytko, Eryk Lubos Zdjęcia: Waldek Szmidt W 1945 roku, gdy klęska Rzeszy była już właściwie przesądzona, zachodni wojskowi i politycy coraz baczniej przyglądali się dotychczasowemu radzieckiemu sprzymierzeńcy, a w najbliższej przyszłości - potencjalnemu rywalowi lub wręcz wrogowi. Alianci przechowywali ogromne ilości niezłamanych radzieckich szyfrogramów. Gdyby udało się zdobyć niemiecki "Aparat" i odczytać komunikaty, można by nie tylko zweryfikować intencje sojusznika, lecz także ujawnić jego agenturę na Zachodzie. Rozpoczęła się tajna, amerykańsko - radziecko - niemiecka rozgrywka o cenne trofeum. 00:55 KOLUMBOWIE W KOLORZE FELDGRAU Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2001 Reżyseria: Paweł Woldan, Włodzimierz Filipek Scenariusz: Paweł Woldan, Włodzimierz Filipek Zdjęcia: Tomasz Malinowski Muzyka: Andrzej Krauze Film przedstawia losy służących w Wehrmachcie w czasie II wojny światowej obywateli polskich pochodzących z mieszanych rodzin polsko - niemieckich oraz mieszkających na terenie pogranicza polsko - niemieckiego. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NIE POZWOLIMY O WAS ZAPOMNIEĆ". ODC. 274 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Nie pozwolimy o Was zapomnieć" Wyruszamy do lasów Roztocza, gęsto utkanych powstańczymi ścieżkami, na wezwanie jednego z widzów. Tu, pośród leśnych ostępów, ukryta jest, według wskazań najstarszych mieszkańców, powstańcza mogiła. Powrócimy tu niebawem, uzbrojeni w stosowane zezwolenia, by wykonać wstępne, nieinwazyjne badania terenu. "Wronów 1831" Następnie opowiemy historię podobną, jednak geograficznie umiejscowioną na przedpolach Kazimierza Dolnego, a dotyczącą dramatycznego czasu powstania listopadowego. Wronów, to miejscowość bardzo wyraźnie zapisana w historii tego niepodległościowego zrywu. 17 kwietnia 1831 roku pod Wronowem doszło do starcia wojsk polskich i rosyjskich, zakończonego porażką wojsk polskich dowodzonych przez Jana Kantego Juliana Sierawskiego. "I dokonało się" Przez wiele lat przypominaliśmy widzom historię Józefa Seweryna Liniewskiego, który był organizatorem cywilnej siatki powstańczej w okolicach Parczewa. Kiedy Rosjanie pojmali i stracili w Lublinie jego szwagra Kazimierza Bogdanowicza, nie bacząc na ryzyko aresztowania, postawił pod świątynią w Lejnie krzyż ze stosowną dedykacją bohaterowi. Zaborcy próbowali go zmusić do usunięcia świętego znaku, ale nawet w obliczu utraty majątku nie ustąpił. Krzyż przetrwał zabory, ale nie przetrwał PRL - u. Teraz powrócił. Pokażemy go. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - O HONOR FRANCJI CZ 2 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony przygotowaniom Niemiec do inwazji na Francję w 1940 r.