TVP Historia                         Środa, 06.12.2023


Zmiany z dnia 22.11.2023
w stosunku do raportu z dnia 15.11.2023


(dodano pozycję programową)
18:00 SPÓR O HISTORIĘ - ZWIĄZEK PATRIOTÓW POLSKICH

Debata, 30 min, Polska, 2020
Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska
Prowadzący: Tomasz Muller

Od marca 1943 roku polscy komuniści w organizowali w Związku Sowieckim Związek Patriotów Polskich. Formalnie został on 
powołany 9 czerwca 1943 roku. We władzach związku znaleźli się: Wanda Wasilewska, Stanisław Skrzeszewski, Stefan 
Jędrychowski, Włodzimierz Sokorski i Zygmunt Berling. Było to de facto narzędzie polityki Stalina w kwestii polskiej. Związek 
miał przygotować warunki do przejęcia władzy przez komunistów w powojennej Polsce. Prowadził działalność kulturalną, 
socjalną i propagandową wśród ludności polskiej w Związku Sowieckim. Jej rozwinięcie nastąpiło po zerwaniu przez Związek
Sowiecki stosunków dyplomatycznych z rządem polskim na uchodźstwie po ujawnieniu zbrodni katyńskiej w kwietniu 1943 roku. 
Od maja 1943 roku związek współorganizował 1. Dywizję Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W lipcu 1944 podporządkował się 
Krajowej Radzie Narodowej. Uczestniczył w powołaniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Przesiedlał Polaków 
i Żydów ze Związku Sowieckiego do Polski. Został rozwiązany w 1946 roku. 
Kwestie do poruszenia w dyskusji: Treny zajęte przez Związek Sowiecki w 1939 roku - tu znaleźli schronienie polscy komuniści. 
Czy dobrze się tu czuli? Czy Stalin ufał im? Kim była Wanda Wasilewska? Jakie plany miał Stalin wobec polskich komunistów? 
Powstanie Związku Patriotów Polskich - narodziny idei. Jakie cele stawiał? Kiedy związek "rozwinął skrzydła"? Zerwanie przez 
Związek Sowiecki w kwietniu 1943 roku stosunków dyplomatycznych z Rządem RP na uchodźstwie. Działalność wśród Polaków 
przebywających w Związku Sowieckim. Powstanie 1. Dywizji im. Tadeusza Kościuszki. Czy działacze ZPP chcieli powstania 
polskiego wojska? Lipiec 1944 - podporządkowanie Krajowej Radzie Narodowej; Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. 
Udział w repatriacji. Rozwiązanie ZPP w 1946 roku. Powojenne kariery działaczy związku. 
Goście: prof. Henryk Stańczyk - Wyższa Szkoła Menedżerska, prof. Daniel Boćkowski - Instytut Historii PAN, dr Wojciech 
Marciniak - Uniwersytet Łódzki.