TVP Kultura Środa, 06.12.2023 09:15 UPAŁ Komedia, 82 min, Polska 1964 Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Jeremi Przybora i Jadwiga Berens Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Jerzy Wasowski Występują: Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski, Barbara Krafftówna, Wiesław Michnikowski, Wiesław Golas, Kalina Jędrusik, Anna Górna, Zdzisław Leśniak, Krzysztof Litwin, Jerzy Bielenia W opustoszałym z powodu upału mieście z polecenia premiera o porządek dbają dwaj Starsi Panowie. Pomaga im przybyła z Londynku Zdroju żeńska Drużyna Przeciwudarowa im. Kupały z piękną Zuzanną na czele. Do miasta przyjeżdża Ambasador egzotycznego państwa. Niestety, nikt nie przygotował powitania i obrażony gość składa ostrą notę protestacyjną. Starsi Panowie starają się załagodzić sytuację, pomaga im w tym piękna kasjerka z baru mlecznego, Basia. O jej względy ubiegają się: robotnik drogowy Albin, subiekt z Domu Mody, a także sam Ambasador. Honor miasta chce ratować także Miss Upału, piękna Grzanka. Po wielu perypetiach konflikt zostaje zażegnany, a wieczorny deszcz ożywia życie w mieście. "Upał" jest filmową kontynuacją Kabaretu Starszych Panów, który po raz pierwszy pojawił się w telewizji w październiku 1958 roku. Z czasem Kabaret stał się jednym z najoryginalniejszych i najpopularniejszych widowisk telewizyjnych. Jego twórcami i głównymi wykonawcami byli Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski. Obok nich występowały i śpiewały liryczne piosenki (z muzyką Wasowskiego i słowami Przybory) gwiazdy teatru i filmu. Kabaret Starszych Panów doczekał się także wersji radiowej. Komedia gagowa "Upał" nawiązuje do w konwencji słuchowisk radiowych Wasowskiego i Przybory. Nastrój groteski, niepowtarzalny typ humoru i niezwykli bohaterowi tworzą całość oryginalną i wielce zabawną. A był to przecież debiut komediowy reżysera Kazimierza Kutza. Zdjęcia plenerowe kręcono w Warszawie, a atelierowe - w wytwórni filmowej w Łodzi. Popularnym aktorom w wędrówce po wyludnionym mieście towarzyszy "Drużyna Przeciwudarowa im. Kupały", którą stworzyły młode aktorki ze studenckich teatrów, m.in. warszawskiego STS-u. 11:00 PRZEPROWADZKI - ODC. 3/10 - SERWANTKA GENERAŁOWEJ Serial obyczajowy, historyczny, 53 min, Polska, 2000 Reżyseria: Leszek Wosiewicz Scenariusz: Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Krzysztof Banaszyk, Artur Janusiak, Anna Romantowska, Leon Charewicz, Maja Ostaszewska, Piotr Adamczyk, Krzysztof Kolberger, Łukasz Lewandowski, Paweł Gędłek, Marian Glinka, Tomasz Pijanowski, Maciej Stuhr, Kinga Preis Rok 1905. Po kolejnym nieudanym zamachu na generała - gubernatora jego żona ma dosyć życia w ciągłym zagrożeniu. Postanawia więc wrócić do Petersburga. Przeprowadzkę zleca firmie Szczygła. Niebawem dowiadują się o tym koła konspiracyjne. Do Cześka zgłasza się bojowiec, który zamierza zgładzić namiestnika, umieszczając w jego serwantce bombę. Szczygieł staje przed poważnym dylematem: dobro ojczyzny czy klienta, który mu zaufał. Mimo oporów Czesiek przyjmuje bojowca do pracy, by ułatwić mu umieszczenie śmiercionośnego ładunku. Tymczasem pozostali tragarze buntują się, widząc, że "nowy" wyraźnie i bezkarnie lekceważy swoje obowiązki. Niewygodną dla Cześka sytuację niespodziewanie rozwiązuje Róża. Znalazłszy bombę, zwraca ją bojowcom, oświadczając, że jej firma nie zajmuje się wysadzaniem klientów w powietrze. Nawet, jeśli stoją za tym wzniosłe pobudki patriotyczne. 12:05 KINEMATOGRAF - NARODZINY NOWEJ SZTUKI (THE CINEMATOGRAPH, BIRTH OF AN ART) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Stefan Cornic Dokument przypomina historię kinematografii i pierwszych odkryć, które umożliwiły rozwój kina. W drugiej połowie XIX wieku Thomas Edison konstruuje fonograf, na podstawie którego Louis Lumiere tworzy kinematograf, czyli maszynę ukazującą ruchomy świat. Już pierwsze filmy Lumiere’a zapisują obraz zmieniającego się świata, a jego kamerzyści pod koniec XIX wieku wyruszają w świat, żeby filmować codzienność na różnych kontynentach. Staje się to okazją do unowocześniania kinematografu, a odkrywanie nowych technik kinematograficznych bywa dziełem przypadku. Kamera staje się doskonałą maszyną do snucia opowieści, wykorzystując do tego motywy znane już wcześniej z historii i sztuki. Od 1907 roku filmy zdecydowanie się wydłużają, a kinematograf staje się kinem i ulubioną rozrywką mas. 13:10 HENRYK MIKOŁAJ GÓRECKI - AUTOPORTRET Reportaż, 47 min, Polska, 1993 Autor: Krzysztof Bukowski Reżyseria: Krzysztof Bukowski Zdjęcia: Andrzej Skoczylas Henryk Mikołaj Górecki - współczesny wybitny kompozytor polski dopiero po 40 latach intensywnej pracy twórczej zrobił nagle niezwykłą, nie mającą precedensu światową karierę dzięki powtórnemu nagraniu i promocji jego III Symfonii tzw. "Symfonii pieśni żałosnych". Kompozytor - wcześniej niechętny rejestracjom jego pracy i wypowiedzi - zgodził się na uczestnictwo kamery w jego pracy i życiu codziennym. Henryk Mikołaj Górecki opowiada o sobie i swoich utworach, o trudach pracy i sukcesach. Oprócz wypowiedzi kompozytora fragmenty utworów. Henryk Mikołaj Górecki zmarł 12 listopada 2010 roku. 14:15 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 14/18 - EDYTA Serial sensacyjny, wojenny, 57 min, Polska, 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Aleksandra Zawieruszanka, Emil Karewicz, Irena Szczurowska, Józef Kostecki, Stanisław Zaczyk, Bronisław Pawlik, Stefan Śródka, Józef Łodyński, Andrzej Herder, Stanisław M. Kamiński Do miasteczka, w którym stacjonują Kloss i Brunner, przyjeżdża dawna miłość prawdziwego Hansa Klossa, niemieckiego agenta schwytanego przez Rosjan. Edyta Lausch została zmobilizowana, będzie pracować na kolei. Do spotkania dwojga niegdyś zakochanych w sobie ludzi dochodzi w wieczór sylwestrowy 1944 - 45 roku. Edyta zauważa, że Hans mocno się zmienił, ale odżywa w niej dawne uczucie. Kloss widzi, że ma do czynienia ze zdeklarowaną faszystką. Spostrzega też, że Brunner boi się Edyty. Postanawia dowiedzieć się dlaczego. Gdy dochodzi do nieudanego zamachu na życie kobiety, Kloss demaskuje Brunnera jako dawnego bandytę - Edyta była przed kilku laty świadkiem dokonanego przezeń morderstwa. W trakcie akcji Kloss dekonspiruje się jednak przed nią i Brunnerem jako Polak. Brunner zabija Edytę i ucieka. 15:55 WOJNA PŁCI (THE BATTLE OF THE SEXES) Komedia, 80 min, Wielka Brytania, 1959 Reżyseria: Charles Crichton Scenariusz: Monja Danieschewsky Zdjęcia: Freddie Francis Muzyka: Stanley Black Aktorzy: Peter Sellers, Constance Cummings, Meadows White, Robert Morley, Alex Mackenzie Film powstał na podstawie opowiadania Jamesa Thurbera. Pożeraczka męskich serc, Angela Barrow, zostaje wysłana przez swoją firmę do Edynburga, aby prześledzić sprawy dotyczące kwestii eksportu. Spotyka biznesmena, Roberta MacPhersona, który przekonuje nowopoznaną kobietę, żeby pomogła mu wprowadzić jego firmę w XX wiek. Personel firmy ma nieco inne pomysły na modernizację. Zaczyna się wojna pomiędzy starymi i nowymi metodami biznesu. 17:35 ROZMOWY ISTOTNE - HENRYK MIKOŁAJ GÓRECKI Rozmowa, 24 min, Polska, 2008 Scenariusz: Violetta Rotter-Kozera Spotkanie z kompozytorem Henrykiem Mikołajem Góreckim. 18:10 KSIĘGA PRZESTRZENI S.II - CEGŁY HISTORYCZNE, POLITYCZNY BETON Program edukacyjny, 30 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Prowadzący: Bogna Świątkowska, Jarosław Trybuś W odcinku pokażemy budowle o charakterze muzealno - wystawienniczym, a także założenia pomnikowe. Wszystkie związane z historią Polski. Szczególny nacisk położymy jednak na obiekty związane w historią najnowszą i zastanowimy się, jak dalece architektura może wspierać edukację historyczną. Prezentowane budowle: - Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku (FORT) - Centrum Dialogu "Przełomy" w Szczecinie (KWK Promes) - Brama Poznania - Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego w Poznaniu (AD Artis Architects) - Muzeum Katyńskie w Warszawie (BBGK Architekci) - Muzeum Ognia w Żorach (OVO Grąbczewscy Architekci) 18:50 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - KLEE Magazyn, 5 min, Polska, 2023 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Krzysztof Iglikowski Muzyka: Bartosz Kruczyński "Pejzaż w zieleni z czerwonymi elementami" to dzieło Paula Klee, które wymyka się jednoznacznemu podziałowi na sztukę figuratywną i abstrakcję. Jest to gwasz namalowany na papierze w 1922 roku, który stanowi świadectwo poszukiwań formalnych artysty i badania stosunku form geometrycznych i rytmiczność użytych barw. Podobnie jak wielu innych twórców tego okresu, artysta zrywa z tradycyjnym, charakterystycznym jeszcze dla XIX wieku nurtem akademickim. Odwołuje się natomiast do emocji, intuicji i wrażliwości widza, oczekując od niego pełni zaangażowania. Choć w nazistowskich Niemczech sztuka Klee została uznana za zdegenerowaną, a jego prace usuwano z muzeów, to proceder ten ominął Muzeum Miejskie w Gdańsku i dzieło udało się ocalić. O wyjątkowym pejzażu Paula Klee opowie Maja Mociewicz z Muzeum Narodowego w Gdańsku. 19:05 SCENA MUZYCZNA - MARIA HOLKA - "BAJKA O SIWOBRODYM KRASNALU" Koncert, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Maria Holka, Joanna Trzepiecińska Na kolejny odcinek "Sceny muzycznej" zapraszamy przede wszystkim dzieci! Z okazji mikołajek muzyka przeniesie nas w magiczny świat baśni, której bohaterem będzie siwobrody krasnal! Muzyczną bajkę z elementami bluesa, swingu i muzyki latynoamerykańskiej wykona kompozytorka Maria Holka z zespołem. 22:35 ABC MORDERSTWA - ODC. 3 (ABC MURDERS) Serial krminalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Alex Gabassi Scenariusz: Sarah Phelps, Agatha Christie Zdjęcia: Joel Devlin Muzyka: Isobel Waller - Bridge Aktorzy: Eamon Farrel, Michael Schareffen, John Malkovich, Rupert Grint W 1933 roku emerytowany detektyw Herkules Poirot zostaje namierzony przez szyderczego zabójcę, który wysyła listy podpisane ABC. Poirot musi je rozszyfrować, aby odkryć tożsamość mordercy. 00:10 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - UZALEŻNIENI OD EKRANU (SCREENED OUT) Film dokumentalny, 667 min, Kanada, 2020 Reżyseria: Jon Hyatt Scenariusz: Karina Rotenstein Film dokumentalny, w którym filmowiec John Hyatt rozmawia z dziećmi, rodzicami i ekspertami o wpływie i przerażających konsekwencjach ciągłego spędzania czasu przed ekranem smartfona w dzisiejszym świecie. Firmy technologiczne zatrudniają psychologów behawioralnych, którzy świadomie projektują uzależniające urządzenia. Można to porównać, do uzależnienia od narkotyków. Rezonans magnetyczny daje wyniki podobne do kokainisty na haju. Uzależnienie od internetu to zagrożenie dla stanu zdrowia społeczeństwa. Otwierający oczy film o tym, jak smartfony i media społecznościowe zmieniają świat, w którym żyjemy i jak wpływają na umysły dzieci i dorosłych. Film skupia się na dobrym samopoczuciu dzieci. Pewien psycholog obawia się, że nuda i błądzenie umysłowe, tak ważne dla pielęgnowania kreatywności, znikają z życia dzieci. W Kalifornii, w szkole, gdzie czesne wynosi 40 000 dolarów rocznie, technologia jest zabroniona u dzieci poniżej 14. roku życia, a zamiast tego zachęca się je do wspinania się na drzewa. Psycholog Jean Twenge, bada korelację między używaniem smartfonów a rosnącym poziomem depresji, samookaleczeń i samobójstw wśród nastolatków. To bardzo uzależniające, kompulsywne zachowanie. Pójdźmy na zebranie, do restauracji lub na lotnisko. Zobaczymy setki osób przykutych do ekranów i niezwracających uwagi na otoczenie. Wpływa to na relacje międzyludzkie. Na nasze życie osobiste. Na naszą zdolność koncentracji, naszą osobowość. To jak pracujemy i jacy naprawdę jesteśmy. Nie musimy, uczniom, zwłaszcza szkół wyższych odbierać komórek. Ograniczamy korzystanie z nich. Dwie godziny dziennie nie spowoduje poważnych zmian w mózgu. Wystarczą, żeby napisać do znajomych, zajrzeć do mediów społecznościowych, obejrzeć zabawny filmik, a potem wrócić do życia. To dobra rada dla każdego. Nastolatków, rodziców, dorosłych, wszystkich. Dużym wyzwaniem dla nas wszystkich jest nauczenie się, jak korzystać z tych technologii w rozważny i przemyślany sposób. 03:20 LEKKIE OBYCZAJE - DZIECI SŁOŃCA (KHORSHID / SUN CHILDREN) Dramat, 94 min, Iran, 2020 Reżyseria: Majid Majidi Scenariusz: Majid Majidi Zdjęcia: Hooman Behmanesh Muzyka: Ramin Kousha Aktorzy: Roohollah Zamani, Tannaz Tabatabaei, Javad Ezati, Ali Nassirian Dwunastoletni Ali i jego przyjaciele ciężko pracują, by przetrwać i wesprzeć finansowo swoje rodziny, wykonując drobne prace lub dopuszczając się drobnych przestępstw, by szybko zdobyć środki niezbędne do życia. Nagle jednak zdarzenia przyjmują inny, zdawałoby się cudowny bieg. Alemu zostaje powierzone zadanie znalezienia ukrytego skarbu.