TVP Nauka Czwartek, 07.12.2023 06:00 ROK MIKOŁAJA KOPERNIKA W TVP NAUKA CZ. 1 50 min, Polska, 2023 Podsumowanie Roku Kopernika. Piknik we Fromborku. 07:05 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (107) PIGMEJE Cykl reportaży, 22 min, Polska, 2010 Tym razem kierunek: Kongo. Przy drodze prowadzącej przez tropikalny las napotykamy osiedle Pigmejów. Wojciech Cejrowski tłumaczy widzom ich niski wzrost będący przykładem adaptacji do warunków środowiska. Opisuje stosunki społeczne panujące w tym plemieniu i wyjaśnia konieczność utrzymywania kontaktów z sąsiednimi hordami. Wraz z przewodnikiem docieramy też do pigmejskich chat położonych w sercu dżungli. Mamy okazję zobaczyć, jak przyrządzany jest lokalny przysmak. Obserwujemy również przygotowania do przeniesienia osiedla. 07:35 CZY WIESZ, ŻE? - /231/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:05 DORWAĆ WIRUSA - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku definiujemy wirusy, poznajemy ich budowę, występowanie w przyrodzie. W laboratorium naukowcy zdradzają tajemnicę, jak namnażają się wirusy i pokazują metody ich badania. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 08:35 ASTRONARIUM - 5/23 (156) - POCHODZENIE WODY Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Skąd wzięła się woda na Ziemi? Naukowcy podejrzewają, że na powierzchnię naszej planety mogły ją dostarczyć zbudowane z lodu komety. Dotychczasowe badania tych obiektów nie dały jednak jednoznacznej odpowiedzi. W tym programie pokażemy projekt polskiego satelity, który ma udzielić odpowiedzi na pytania o kosmiczne źródło wody na Ziemi. 10:10 OTCHŁAŃ ŻÓŁWIA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Limbus oznacza otchłań, pierwszy krąg dantejskiego piekła, do którego trafiały niewinne dusze nieochrzczonych. U wybrzeży dzikiej wyspy Borneo leży maleńki skrawek ziemi - Sipadan. Wysepka to wygasły wulkan, kształtowany w ciągu tysięcy lat przez lawę i pokolenia koralowców. Skrywa mroczną tajemnicę. We wnętrzu wyspy czas i natura ukształtowały niebezpieczną jaskinię. W podwodnej otchłani wypełnionej mrokiem drzemie śmierć. Jaskinia Żółwi ma swoich strażników, jednak można ich ominąć, pogrążając się w całkowitej ciemności. W 1989 roku do jaskini wpłynął zespół Jacques'a - Yves'a Costeau. Ze względu na ograniczenia techniczne spenetrowali jedynie część korytarzy. Nakręcili jednak niezwykły materiał. Tutaj najmniejszy błąd człowieka i zwierzęcia może kosztować życie. "Limbus Chelonidum" to pierwszy na świecie film dokumentalny w pełni odkrywający tajemnicę śmierci tysięcy istnień przez tysiąclecia historii jaskini. Dantejska podróż trójki płetwonurków prowadzi do konfrontacji z największą tajemnicą istnienia, jaką jest śmierć. Z Jaskini Żółwi nikt nie wychodzi takim, jakim był wcześniej. Film zdobył w 2014 r. specjalne wyróżnienie PC - Pro Category (dla profesjonalnych produkcji) na 18. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Podwodnych w Belgradzie. 11:10 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - ŚWIATOWA UNIA ŻUBRÓW Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka, Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Jest symbolem skutecznej ochrony przyrody i eksportową chlubą polskich przyrodników. Nasz kraj wręcz kojarzy się z żubrem. Ale - dodajmy: z żubrem w Puszczy Białowieskiej, bo tu, w ostatnim pierwotnym lesie Europy został ocalony od zagłady i przywrócony naturze. W ich cieniu pozostają żubry, sprowadzone w połowie minionego stulecia w Bieszczady. Mają niewielką przymieszkę krwi górskich, wymarłych już dziś żubrów kaukaskich. To zwierzęta naprawdę dzikie, których zresztą nikt tutaj nie zaprasza zbyt szerokim gestem do żłobu i nie oswaja. Nie mają, jak białowieskie, pokazowych wybiegów. Ich historia jest nie mniej ciekawa i równie pełna meandrów, jak tamtych. Zna ją dobrze, bo i prawie od początku czynnie się jej przypatruje prof. Kajetan Perzanowski. Traktuje zwierzęta nieledwie jak dalszych członków rodziny. Ale prace, zmierzające do odnowy górskiego stada żubrów wykraczają poza wszelką rodzinność, a nawet poza granicę państwa. Chodzi o stworzenie całego karpackiego państwa leśnych i zarazem górskich żubrów, sięgającego po Bałkany. 11:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /113/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Minęły wakacje, podczas których wielu właścicieli uznało, że ich dotychczasowy pupil przeszkadza. Zwierzęta trafiają do schronisk. Problem bezdomności zdecydowanie się nasila. Odwiedziliśmy kilka placówek dla bezdomnych zwierząt. Dziś podopieczni schroniska w Płocku. Podglądaliśmy również wizytę w przychodni weterynaryjnej Pani Gabrieli z jej niedomagającą szynszylą - Luckiem. Cukrzyca?! Taką diagnozę postawiła doktor Agata. Lucka czeka radykalna zmiana diety. 12:10 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (107) PIGMEJE Cykl reportaży, 22 min, Polska, 2010 Tym razem kierunek: Kongo. Przy drodze prowadzącej przez tropikalny las napotykamy osiedle Pigmejów. Wojciech Cejrowski tłumaczy widzom ich niski wzrost będący przykładem adaptacji do warunków środowiska. Opisuje stosunki społeczne panujące w tym plemieniu i wyjaśnia konieczność utrzymywania kontaktów z sąsiednimi hordami. Wraz z przewodnikiem docieramy też do pigmejskich chat położonych w sercu dżungli. Mamy okazję zobaczyć, jak przyrządzany jest lokalny przysmak. Obserwujemy również przygotowania do przeniesienia osiedla. 12:45 CZY WIESZ, ŻE? - /231/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:20 DORWAĆ WIRUSA - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku definiujemy wirusy, poznajemy ich budowę, występowanie w przyrodzie. W laboratorium naukowcy zdradzają tajemnicę, jak namnażają się wirusy i pokazują metody ich badania. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 14:00 SUPERNATURA - /2/ (SUPERNATURA) 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Frederic Planchenault Zdjęcia: Jean L’Appartien, Antoine Delemarre, Claire Djian Dzięki zdolności przylegania do różnych rodzajów powierzchni w naturze wiele organizmów może liczyć na schronienie, darmowy transport lub nowy dom. Z drugiej strony istnieją inne organizmy, które mają na tyle śliskie powierzchnie, że nic nie jest w stanie się na nich utrzymać. A co, jeśli te supermoce adhezji i śliskości wykorzysta się w technologii? Eksperci inspirują się światem przyrody od lat. Swoje obserwacje wykorzystują do prac nad materiałami zdolnymi do przyłączania lub odpychania obiektów. Celem naukowców jest opracowanie skutecznych, tanich i jeszcze bardziej wydajnych rozwiązań. W tym odcinku Kalina Raskin spotka się z badaczami współpracującymi z wiodącymi producentami klejów. W programie zostanie wyjaśnione, jak gekon, bluszcz, biały lotos, rekin oraz cykady inspirują i pomagają naukowcom w projektowaniu innowacyjnych materiałów. 15:00 NOBLE 2023 - NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE FIZYKI 90 min, Polska, 2023 Transmisja ze Sztokholmu, gdzie tradycyjnie na początku października ogłaszane są nominacje do Nagród Nobla. 3 października poznamy nagrodzonego w kategorii Fizyka. Tylko w TVP Nauka pełna transmisja z wydarzenia oraz komentarze ekspertów specjalizujących się w tej dziedzinie naukowej. Nagrody w dziedzinie fizyki przyznaje Królewska Szwedzka Akademia Nauk. Czym jest Nagroda Nobla? Czy wśród noblistów byli Polacy? Jakie znaczenie mają naukowe odkrycia dla naszej życiowej codzienności? O tym wszystkim w TVP Nauka. 17:00 RAPORT NAUKOWY - /61/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 17:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /114/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Psia bezdomność - temat rzeka - to hasło niezwykłego rejsu od źródeł do ujścia Wisły, o dystansie 970 km. Na taki pomysł wpadli dwaj bracia, aby promować psiaki długo czekające na dom w schronisku w Czaplinku. Rejs trwał 12 dni, a relacja z trasy z każdego dnia dedykowana była promocji jednego psiego rezydenta schroniska. Gdańskie ZOO to jedna z niewielu placówek tego typu, w których możemy obserwować szkolenie lwów. Dzisiaj poznacie lwy angolskie i dowiecie się, na czym polega i dlaczego jest dla nich tak bardzo ważny trening medyczny. 18:05 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (108) - PERU. CUZCO Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Wojciech Cejrowski zabierze widzów do Cuzco - Świętego Miasta Inków. Jest położone wysoko w Andach i trzeba się zaaklimatyzować. Pokazuje jak radzić sobie z chorobą wysokościową: po indiańsku. Co tu jeść? Hm.. peruwiańska kuchnia jest trochę dziwna. Sporym zaskoczeniem dla widzów może być też masa tęczowych flag trzepoczących nad głowami. 18:35 CZY WIESZ, ŻE? - /232/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:05 OPERACJA ZDROWIE - KARDIOCHIRURGIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2021 Autor: Piotr Poraj - Poleski W miarę rozprzestrzeniania się nowego koronawirusa SARS-CoV- 2 szpitale na całym świecie były zmuszone ograniczyć procedury medyczne, w tym ratujące życie operacje serca. Musiały poradzić sobie z pandemią i z kolejnymi falami COVID-19. Ale przecież choroby serca nie zniknęły. Kardiochirurdzy każdego dnia, pomimo trudności ratują chorych. W Polsce w ostatnim miesiącu przeprowadzono unikalne w skali Europy i świata zabiegi kardioelektroablacji i neurokardioablacji. Dzięki tym zabiegom chorzy z rozrusznikiem serca będą mogli funkcjonować bez niego. 19:35 ASTRONARIUM - 6/23 (157) - Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski, Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Miały powstać tuż po narodzinach Wszechświata i mogłyby stanowić rozwiązanie wielu z jego zagadek. Pierwotne czarne dziury to obiekty, o których spekulowali naukowcy tacy jak Stephen Hawking. Ich istnienie to jedynie hipoteza. Ale grupa polskich naukowców ma pomysł, jak ją sprawdzić. W tym programie pokażemy, w jaki sposób proponują szukać śladów pierwotnych czarnych dziur. 20:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - ŁOWCY PLANET (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 21:10 WIELKIE WYNALAZKI - /22/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 22:05 NOBLE 2023 - NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE CHEMII 90 min, Polska, 2023 Transmisja ze Sztokholmu, gdzie tradycyjnie na początku października ogłaszane są nominacje do Nagród Nobla. 4 października poznamy nagrodzonego w kategorii Chemia. Tylko w TVP Nauka pełna transmisja z wydarzenia oraz komentarze ekspertów specjalizujących się w tej dziedzinie naukowej. Nagrody w dziedzinie chemii przyznaje Królewska Szwedzka Akademia Nauk. Czym jest Nagroda Nobla? Czy wśród noblistów byli Polacy? Jakie znaczenie mają naukowe odkrycia dla naszej życiowej codzienności? O tym wszystkim w TVP Nauka. 23:40 OTCHŁAŃ ŻÓŁWIA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Limbus oznacza otchłań, pierwszy krąg dantejskiego piekła, do którego trafiały niewinne dusze nieochrzczonych. U wybrzeży dzikiej wyspy Borneo leży maleńki skrawek ziemi - Sipadan. Wysepka to wygasły wulkan, kształtowany w ciągu tysięcy lat przez lawę i pokolenia koralowców. Skrywa mroczną tajemnicę. We wnętrzu wyspy czas i natura ukształtowały niebezpieczną jaskinię. W podwodnej otchłani wypełnionej mrokiem drzemie śmierć. Jaskinia Żółwi ma swoich strażników, jednak można ich ominąć, pogrążając się w całkowitej ciemności. W 1989 roku do jaskini wpłynął zespół Jacques'a - Yves'a Costeau. Ze względu na ograniczenia techniczne spenetrowali jedynie część korytarzy. Nakręcili jednak niezwykły materiał. Tutaj najmniejszy błąd człowieka i zwierzęcia może kosztować życie. "Limbus Chelonidum" to pierwszy na świecie film dokumentalny w pełni odkrywający tajemnicę śmierci tysięcy istnień przez tysiąclecia historii jaskini. Dantejska podróż trójki płetwonurków prowadzi do konfrontacji z największą tajemnicą istnienia, jaką jest śmierć. Z Jaskini Żółwi nikt nie wychodzi takim, jakim był wcześniej. Film zdobył w 2014 r. specjalne wyróżnienie PC - Pro Category (dla profesjonalnych produkcji) na 18. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Podwodnych w Belgradzie. 00:35 RAPORT NAUKOWY - /61/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 01:15 WETERYNARZE Z SERCEM - /113/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Minęły wakacje, podczas których wielu właścicieli uznało, że ich dotychczasowy pupil przeszkadza. Zwierzęta trafiają do schronisk. Problem bezdomności zdecydowanie się nasila. Odwiedziliśmy kilka placówek dla bezdomnych zwierząt. Dziś podopieczni schroniska w Płocku. Podglądaliśmy również wizytę w przychodni weterynaryjnej Pani Gabrieli z jej niedomagającą szynszylą - Luckiem. Cukrzyca?! Taką diagnozę postawiła doktor Agata. Lucka czeka radykalna zmiana diety. 01:45 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (107) PIGMEJE Cykl reportaży, 22 min, Polska, 2010 Tym razem kierunek: Kongo. Przy drodze prowadzącej przez tropikalny las napotykamy osiedle Pigmejów. Wojciech Cejrowski tłumaczy widzom ich niski wzrost będący przykładem adaptacji do warunków środowiska. Opisuje stosunki społeczne panujące w tym plemieniu i wyjaśnia konieczność utrzymywania kontaktów z sąsiednimi hordami. Wraz z przewodnikiem docieramy też do pigmejskich chat położonych w sercu dżungli. Mamy okazję zobaczyć, jak przyrządzany jest lokalny przysmak. Obserwujemy również przygotowania do przeniesienia osiedla. 02:20 NOBLE 2023 - NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE CHEMII 90 min, Polska, 2023 Transmisja ze Sztokholmu, gdzie tradycyjnie na początku października ogłaszane są nominacje do Nagród Nobla. 4 października poznamy nagrodzonego w kategorii Chemia. Tylko w TVP Nauka pełna transmisja z wydarzenia oraz komentarze ekspertów specjalizujących się w tej dziedzinie naukowej. Nagrody w dziedzinie chemii przyznaje Królewska Szwedzka Akademia Nauk. Czym jest Nagroda Nobla? Czy wśród noblistów byli Polacy? Jakie znaczenie mają naukowe odkrycia dla naszej życiowej codzienności? O tym wszystkim w TVP Nauka.