TVP Nauka Piątek, 08.12.2023 06:00 ROK MIKOŁAJA KOPERNIKA W TVP NAUKA CZ. 2 60 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Szaj Prowadzący: Robert Szaj, Marta Kielczyk Zakończenie lata z TVP Nauka. Zaproszeni eksperci opowiedzą o metodach, jakie Mikołaj Kopernik stosował do wyznaczenia dokładnej daty równonocy. Odwiedzimy zamek w Olsztynie, w którym zachowały się służące do tego tablice Mikołaja Kopernika. Podsumujemy także wydarzenia związane z obchodami Roku Mikołaja Kopernika i porozmawiamy o powstałej z tej okazji Akademii Kopernikańskiej. W związku ze zbliżającą się rocznicą powstania TVP Nauka przypomnimy najważniejsze wydarzenia, które relacjonowaliśmy na antenie. 07:05 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (108) - PERU. CUZCO Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Wojciech Cejrowski zabierze widzów do Cuzco - Świętego Miasta Inków. Jest położone wysoko w Andach i trzeba się zaaklimatyzować. Pokazuje jak radzić sobie z chorobą wysokościową: po indiańsku. Co tu jeść? Hm.. peruwiańska kuchnia jest trochę dziwna. Sporym zaskoczeniem dla widzów może być też masa tęczowych flag trzepoczących nad głowami. 07:35 CZY WIESZ, ŻE? - /232/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:05 GWIAZDA ŻYCIA 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Szaj Prowadzący: Marta Kielczyk, Robert Szaj O życiodajnej, ale też zabójczej energii Słońca Marta Kielczyk i Robert Szaj rozmawiać będą z prof. Andrzejem Niedzielskim, odkrywcą planet poza Układem Słonecznym, podczas pikniku naukowego w Obserwatorium Astronomicznym w Niepołomicach. Goście z Polskiej Agencji Kosmicznej przybliżą widzom TVP Nauka oraz uczestnikom pikniku tajniki Systemu Informacji Satelitarnej, pozwalającemu np. prognozować suszę i dostosowywać do tych prognoz choćby plany upraw rolnych. 08:35 ASTRONARIUM - 6/23 (157) - Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski, Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Miały powstać tuż po narodzinach Wszechświata i mogłyby stanowić rozwiązanie wielu z jego zagadek. Pierwotne czarne dziury to obiekty, o których spekulowali naukowcy tacy jak Stephen Hawking. Ich istnienie to jedynie hipoteza. Ale grupa polskich naukowców ma pomysł, jak ją sprawdzić. W tym programie pokażemy, w jaki sposób proponują szukać śladów pierwotnych czarnych dziur. 09:10 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - ŁOWCY PLANET (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 10:10 LUBAWA - KOPERNIK 550 Relacja, 50 min, Polska, 2023 Relacja z obchodów Dnia Kopernika. W poniedziałek, 29 maja 2023 r. naukowa antena Telewizji Polskiej zaprasza widzów na specjalne wydania studia TVP Nauka z Lubawy, gdzie odbywać się będzie międzynarodowa konferencja "Kopernik na Ziemi Lubawskiej". Z okazji Roku Mikołaja Kopernika TVP Nauka zorganizuje w Lubawie wydarzenie "Następcy Mikołaja Kopernika", towarzyszące corocznej konferencji kopernikańskiej organizowanej przez Fundację Nicolaus Copernicus, Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk i burmistrza miasta Lubawa. Kanał TVP Nauka zaprasza ponadto na programy Astronarium, Mikołaj Kopernik i Sondy kosmiczne (Kopernik 550). 11:10 RAPORT NAUKOWY - /61/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 11:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /114/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Psia bezdomność - temat rzeka - to hasło niezwykłego rejsu od źródeł do ujścia Wisły, o dystansie 970 km. Na taki pomysł wpadli dwaj bracia, aby promować psiaki długo czekające na dom w schronisku w Czaplinku. Rejs trwał 12 dni, a relacja z trasy z każdego dnia dedykowana była promocji jednego psiego rezydenta schroniska. Gdańskie ZOO to jedna z niewielu placówek tego typu, w których możemy obserwować szkolenie lwów. Dzisiaj poznacie lwy angolskie i dowiecie się, na czym polega i dlaczego jest dla nich tak bardzo ważny trening medyczny. 12:10 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (108) - PERU. CUZCO Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Wojciech Cejrowski zabierze widzów do Cuzco - Świętego Miasta Inków. Jest położone wysoko w Andach i trzeba się zaaklimatyzować. Pokazuje jak radzić sobie z chorobą wysokościową: po indiańsku. Co tu jeść? Hm.. peruwiańska kuchnia jest trochę dziwna. Sporym zaskoczeniem dla widzów może być też masa tęczowych flag trzepoczących nad głowami. 12:45 CZY WIESZ, ŻE? - /232/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:20 OPERACJA ZDROWIE - KARDIOCHIRURGIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2021 Autor: Piotr Poraj - Poleski W miarę rozprzestrzeniania się nowego koronawirusa SARS-CoV- 2 szpitale na całym świecie były zmuszone ograniczyć procedury medyczne, w tym ratujące życie operacje serca. Musiały poradzić sobie z pandemią i z kolejnymi falami COVID-19. Ale przecież choroby serca nie zniknęły. Kardiochirurdzy każdego dnia, pomimo trudności ratują chorych. W Polsce w ostatnim miesiącu przeprowadzono unikalne w skali Europy i świata zabiegi kardioelektroablacji i neurokardioablacji. Dzięki tym zabiegom chorzy z rozrusznikiem serca będą mogli funkcjonować bez niego. 14:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - ŁOWCY PLANET (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 15:00 NOBLE 2023 - NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE CHEMII 90 min, Polska, 2023 Transmisja ze Sztokholmu, gdzie tradycyjnie na początku października ogłaszane są nominacje do Nagród Nobla. 4 października poznamy nagrodzonego w kategorii Chemia. Tylko w TVP Nauka pełna transmisja z wydarzenia oraz komentarze ekspertów specjalizujących się w tej dziedzinie naukowej. Nagrody w dziedzinie chemii przyznaje Królewska Szwedzka Akademia Nauk. Czym jest Nagroda Nobla? Czy wśród noblistów byli Polacy? Jakie znaczenie mają naukowe odkrycia dla naszej życiowej codzienności? O tym wszystkim w TVP Nauka. 16:35 EUREKA - PŁYNNA BIOPSJA 12 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski W cyklu "Eureka" TVP Nauka przedstawia sylwetki polskich naukowców i wynalazców. Piotr Lewandowski, student V roku Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, otrzymał grant w ramach programu "Talenty jutra" za prace nad płynną biopsją pozwalającą w nieinwazyjny sposób prowadzić diagnostykę chorób serca. Pod okiem prof. Romualda Wojnicza, kierownika Katedry i Zakładu Histologii i Patologii Komórki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz dr Joanny Śliwki, kardiochirurg ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Piotr tworzy zespół, który być może wkrótce zrewolucjonizuje diagnostykę chorób serca. Piotr studiuje, prowadzi badania i... nie rezygnuje ze swoich pasji. Lubi żeglarstwo, jest jachtowym sternikiem morskim oraz motorowodnym sternikiem morskim. 17:00 JAK ŻYJE LAS... - DOM DLA ZWIERZĄT Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Słowik Leśny ekosystem nie mógłby funkcjonować bez mieszkańców lasu - przedstawicieli fauny, od najmniejszych owadów po przedstawicieli dużych ssaków, bez ptaków, płazów i gadów. Każdy gatunek leśnych zwierząt ma swoją niepowtarzalną rolę w utrzymaniu w równowadze całego ekosystemu lasu. O rolach rozpisanych przez naturę i o leśnikach dbających o dobrostan leśnej zwierzyny opowiemy w tym odcinku programu. Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 17:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /115/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W Gdańsku kibicowaliśmy dzielnej suni Nutce w walce z groźną, szczególnie dla szczeniąt, chorobą - parwowirozą. Ostrzegamy! Niepokojące zachowania szczenięcia natychmiast powinniście skonsultować z lekarzem weterynarii. Tylko wcześnie wykryta parwowiroza daje szansę na całkowite wyleczenia Waszego pupila. Posłuchajcie też praktycznych porad behawiorystki, jak skutecznie nauczyć szczeniaczka zachowania czystości w domu. Zapraszamy też do innego niż wszystkie schroniska w Czaplinku, gdzie na nowy dom oczekuje psiak Tedi. 18:05 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (109) - PERU. KOKA Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Koka w Peru to święta roślina. Jej liście zawierają kokainę i są stosowane jako używka. Wojciech Cejrowski zabiera widzów na plantację koki. Zobaczymy, jak się uprawia tę roślinę, wspólnie weźmiemy udział w zbiorach. Sprawdzimy aktualne ceny w skupie i dowiemy się, do czego kokę wykorzystują Peruwiańczycy. Jak on to zrobił, że nie bali się kamery? Ma jakiś dar. 18:35 CZY WIESZ, ŻE? - /233/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:35 ASTRONARIUM - 7/23 (158) - REWOLUCJA KOPERNIKAŃSKA Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski, Agnieszka Słowikowska Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Człowiek, który pokazał, że Ziemia nie jest centrum Wszechświata. Mikołaj Kopernik dokonał jednego z największych naukowych przełomów w dziejach ludzkości. W tym programie pokażemy, na czym tak naprawdę polegała rewolucja kopernikańska. 20:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 10 AFRYKA DZIŚ (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 21:10 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - ROBOT. ODC. 3/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Riley Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każde z nich zrodziło się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Kolejny odcinek serii poświęcony jest robotom. 22:10 NOBLE 2023 - NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE EKONOMII 90 min, Polska, 2023 Transmisja ze Sztokholmu, gdzie tradycyjnie na początku października ogłaszane są nominacje do Nagród Nobla. 9 października poznajemy nagrodzonego w kategorii Nauk Ekonomicznych. Tylko w TVP Nauka pełna transmisja z wydarzenia oraz komentarze ekspertów specjalizujących się w tej dziedzinie nauki. Czym jest Nagroda Nobla? Czy wśród noblistów byli Polacy? Jakie znaczenie mają naukowe odkrycia dla naszej życiowej codzienności? O tym wszystkim w TVP Nauka. 23:50 JAK ŻYJE LAS... - DOM DLA ZWIERZĄT Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Słowik Leśny ekosystem nie mógłby funkcjonować bez mieszkańców lasu - przedstawicieli fauny, od najmniejszych owadów po przedstawicieli dużych ssaków, bez ptaków, płazów i gadów. Każdy gatunek leśnych zwierząt ma swoją niepowtarzalną rolę w utrzymaniu w równowadze całego ekosystemu lasu. O rolach rozpisanych przez naturę i o leśnikach dbających o dobrostan leśnej zwierzyny opowiemy w tym odcinku programu. Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 00:25 WETERYNARZE Z SERCEM - /114/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Psia bezdomność - temat rzeka - to hasło niezwykłego rejsu od źródeł do ujścia Wisły, o dystansie 970 km. Na taki pomysł wpadli dwaj bracia, aby promować psiaki długo czekające na dom w schronisku w Czaplinku. Rejs trwał 12 dni, a relacja z trasy z każdego dnia dedykowana była promocji jednego psiego rezydenta schroniska. Gdańskie ZOO to jedna z niewielu placówek tego typu, w których możemy obserwować szkolenie lwów. Dzisiaj poznacie lwy angolskie i dowiecie się, na czym polega i dlaczego jest dla nich tak bardzo ważny trening medyczny. 01:00 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (108) - PERU. CUZCO Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Wojciech Cejrowski zabierze widzów do Cuzco - Świętego Miasta Inków. Jest położone wysoko w Andach i trzeba się zaaklimatyzować. Pokazuje jak radzić sobie z chorobą wysokościową: po indiańsku. Co tu jeść? Hm.. peruwiańska kuchnia jest trochę dziwna. Sporym zaskoczeniem dla widzów może być też masa tęczowych flag trzepoczących nad głowami. 01:30 CZY WIESZ, ŻE? - /233/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 02:25 NOBLE 2023 - NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE EKONOMII 90 min, Polska, 2023 Transmisja ze Sztokholmu, gdzie tradycyjnie na początku października ogłaszane są nominacje do Nagród Nobla. 9 października poznajemy nagrodzonego w kategorii Nauk Ekonomicznych. Tylko w TVP Nauka pełna transmisja z wydarzenia oraz komentarze ekspertów specjalizujących się w tej dziedzinie nauki. Czym jest Nagroda Nobla? Czy wśród noblistów byli Polacy? Jakie znaczenie mają naukowe odkrycia dla naszej życiowej codzienności? O tym wszystkim w TVP Nauka.