TVP Dokument Środa, 13.12.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - PROMYK NAD ŻABIM OCZKIEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Cykl filmów przyrodniczych prezentujący piękne zakątki, dzikie zwierzęta i ludzi, którzy je chronią. W tym odcinku wizyta w Wigierskim Parku Narodowym. Poszukiwanie naturalnych kolektorów słonecznych. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 19 NA TORACH HISTORII Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem dosłownie i w przenośni podąża torami historii. Sprawdza, jak dawniej podróżowano koleją i dowiaduje się czym było piąte koło u wozu. Poznaje także sekrety, które skrywa zabytkowa parowozownia w Wolsztynie oraz próbuje uruchomić dawne maszyny i drezyny. To prawdziwie historyczna podróż. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 269 BARCZEWO Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. Położone w powiecie olsztyńskim Barczewo nosi swą nazwę stosunkowo krótko, do 1945 roku nazywało się Wartenburg i należało do Prus Wschodnich, a jednak to tutaj urodził się i wychował kompozytor Feliks Nowowiejski, twórca melodii Roty. Wraz z prowadzącym odwiedzamy rodzinny dom artysty. Dziś mieści się tu muzeum. Wraz z Tomaszem Bednarkiem odwiedzamy też kościół św. Anny i Szczepana, w którym organistą był ojciec kompozytora. Z Barczewem związała się też artystka Barbara Hulanicka. Tu, w dawnym budynku synagogi, podjęła się zorganizowania Centrum Tkactwa Warmii i Mazur. W domu nieżyjącej już mistrzyni tkactwa mieści się niewielkie muzeum, w synagodze zaś tętni kulturalne życie Barczewa. W dawnym kościele ewangelicko - augsburskim odbywa się natomiast Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego. 07:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /101/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Dzisiaj poznacie Tościka i Kokę oraz Henia. Tościk to łakomczuch, dzięki któremu dowiecie się, co dla psa może okazać się trujące, mimo że dla nas jest przysmakiem. Koka to ofiara ludzkiej bezduszności i bicia za to, że nie okazała się agresywnym amstafem oraz kolejny przykład bezmyślnego zakupu zwierzęcia. Henio to baranek, który mieszka w Przemyskim Ośrodku Rehabilitacji Zwierząt Chronionych i jest pupilem wszystkich pracowników. To przykład przedstawiciela zwierząt niewidzialnych i o nich dowiecie się w naszym programie. 08:10 SEKRETY CZŁOWIEKA Z CHEDDAR (SECRETS OF THE 10, 000 YEAR OLD MAN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Steven Clarke Film dokumentalny. Kwestia naszej ludzkiej tożsamości nigdy nie była przedmiotem tak gorącej debaty. Teraz nowe, przełomowe techniki badawcze DNA mogą odpowiedzieć na pytanie, skąd pochodzimy i jak wyglądaliśmy? W 2017 roku Muzeum Historii Naturalnej ujawniło wyniki najbardziej oczekiwanej analizy genetycznej w Wielkiej Brytanii przeprowadzanej na najważniejszym pojedynczym szkielecie w historii. Zespół badaczy Muzeum stworzyło pełną sekwencję DNA człowieka z Cheddar liczącego 10 000 lat najstarszego kompletnego szczątku - szkieletu ludzkiego, jaki kiedykolwiek znaleziono w Wielkiej Brytanii. On i jego klan byli jednymi z pierwszych ludzi, którzy zaludnili opuszczoną Brytanię pod koniec epoki lodowcowej. Ponieważ ludzka okupacja tych wysp trwa od tamtej pory nieprzerwanie, tak naprawdę jest on najstarszym przodkiem: pierwszym Brytyjczykiem. 09:10 KORSYKA - GÓRY ZANURZONE W MORZU (CORSICA, MOUNTAINS IN THE SEA / KORSIKA - WILDNIS ZWISCHEN SCHNEE UND SAND) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2019 Reżyseria: Heike Grebe, Michael Riegler Korsykanie są znani z niezależności, podobnie jak flora i fauna ich wyspy. Śródziemnomorski klimat, piaszczyste plaże... Korsyka. Najbardziej górzysta wyspa na Morzu Śródziemnym! W surowym habitacie rozwijają się nowe podgatunki... kształtują nowe zachowania. Oto skalista wyspa - między piaskiem a śniegiem. Dla nowo przybyłych jest to trudne, ale skaliste krajobrazy, legendarna makia, gęste, aromatyczne krzewy i zarośla, które przytłaczają całe wioski, muszą być trzymane w ryzach i chronione. Żyją tu licznie pająki czarnej wdowy, motyle, jaszczurki i pszczoły miodne. W opuszczonych wioskach dominują nietoperze. Góry Korsyki to pierwotny dom muflonów. Z kolei korsykańskie jelenie wytępiono, a następnie przywożono, żeby ratować gatunek, z sąsiedniej Sardynii. Spotkamy tu również salamandry, żółwie, świnie hybrydowe, kanie, żołny i kowaliki. Wody z roztopów z Monte Cinto. To najwyższy szczyt Korsyki o wysokości 2700 metrów. Stąd jest zaledwie 25 km do brzegu, ale szlak wiedzie przez ekstremalny krajobraz. Niewiele ssaków przetrwa tu - gdzie woda dochodzi do linii drzew. Żaden inny śródziemnomorski ląd nie jest nadal tak gęsto porośnięty lasami jak Korsyka. Wysokie góry i głębokie wąwozy sprawiają, że wycinka jest niemal niemożliwa. Las Vizzavona rozciąga się od wschodu do zachodu - dzieląc wyspę na pół. Drugim bogactwem Korsyki jest woda. Żadna wyspa śródziemnomorska nie może się mierzyć z setką korsykańskich rzek. Dzięki roztopom - ich koryta nigdy nie wysychają. Idealne warunki dla płazów! 10:10 PODRÓŻE HABSBURGÓW - CZĘŚĆ TRZECIA: FRANCISZEK JÓZEF (THE TRAVELS OF THE HABSBURGS / DIE REISEN DER HABSBURGER) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Isabel Gebhart Scenariusz: Andreas Augustin, Carola Augustin Dokumentalna opowieść, która przeniesie nas w czasy, kiedy podróżowali Habsburgowie. Za panowania cesarza Franciszka Józefa I wzrost zainteresowania podróżami był decydującym krokiem rozwojowym. W latach 1848 - 1916 ludzie przesiadali się z koni i powozów na statki parowe i do pociągów. Później z pociągów do samochodów i z samochodów do samolotów. Cykl przedstawia podróże królewskich ikon swoich czasów: cesarzowej Elżbiety, cesarza Franciszka Józefa I oraz dwóch spadkobierców tronu, Rudolfa i Franciszka Ferdynanda, w świetle rewolucji w podróżowaniu, ewolucji hotelarstwa i rozwoju telekomunikacji. Będziemy im towarzyszyć w ich największych podróżach, w tym dookoła świata. Wrócimy do miejsc, w których miały miejsce ważne, historyczne wydarzenia, odtworzymy różne sytuacje i zaprosimy do udziału specjalistów o międzynarodowej renomie. 11:10 SOLIDARNOŚĆ GDAŃSK SIERPIEŃ 80 Reportaż, 27 min, Polska, 1980 Zdjęcia: Włodzimierz Resiak Reportaż o strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 roku, sytuacji związkowców z Solidarności oraz roli Lecha Wałęsy. Praca biura prasowego rzecznika NSZZ Solidarność, biura interwencji i komisji do spraw budownictwa. Lech Wałęsa w kontaktach ze współpracownikami i delegatami z NSZZ Rolników Indywidualnych Solidarność, w czasie rozmowy telefonicznej z przedstawicielami władz oraz interweniujący w jednostkowej sprawie poszkodowanego pracownika (Anny Pisarskiej). 11:45 CZŁOWIEK O CHMURNYCH OCZACH I UŚMIECHNIĘTEJ DUSZY. JERZY TRELA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Wykonawcy: Jerzy Trela Film dokumentalny o jednym z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych i filmowych. Sylwetka Jerzego Treli w wielu odsłonach - opowieść o dzieciństwie, pochodzeniu z rodziny o kolejarskich tradycjach, fascynacji sztuką i drodze od teatrów lalkowych na scenę narodową. Ilustracją są fragmenty materiałów archiwalnych dokumentujących jego artystyczną drogę. Jerzy Trela odbywa sentymentalną podróż do miejsca swego urodzenia - podkrakowskich Leńcz. W pociągu relacji Kraków - Zakopane opowiada o życiu, najważniejszych wydarzeniach, decyzjach, ludziach, pracy, odpoczywaniu, o rodzinie. Ta podróż po życiu biegnie jakby od tyłu. Od Krakowa do Leńcz. Jerzy Trela mówi o współczesności, decyzjach artystycznych, wyborach i ostatnich dokonaniach. W Leńczach wspomina dom rodzinny, matkę, psa i potrawy na stole. W pociągu powrotnym do Krakowa wraca do przeszłości, debiutu filmowego, spotkań ze Zbyszkiem Cybulskim, Teatru STU i Starego Teatru. Cała ta podróż w czasie i przestrzeni jest ilustrowana materiałami archiwalnymi, pojawiającymi się na szybie jadącego pociągu. 12:40 PIENIĄDZE ALBO ŻYCIE: CZYLI JAK SIĘ LECZYĆ W USA (HEALTHCARE SYSTEM: AN AMERICAN SICKNESS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Gary Grabli Film dokumentalny o amerykańskim systemie opieki zdrowotnej na przestrzeni wielu lat. Uważany jest za zdumiewająco dysfunkcyjny, ale pierwotnie został zaprojektowany z myślą o korzyściach ekonomicznych i politycznych. Ten film prezentuje portrety prawdziwych obywateli amerykańskich, którzy padli ofiarą tego systemu, a także wywiady z ekspertami, politykami i osobami z branży medycznej. Film analizuje niezrozumiałe wady systemu, który konsekwentnie obniża średnią długość życia w jednym z najbogatszych krajów świata. Mobilny szpital powstał z myślą o niesieniu pomocy w krajach rozwijających się. Dziś funkcjonuje głównie w Stanach Zjednoczonych. Amerykańska klasa pracująca z konsultacji i zabiegów medycznych korzysta w improwizowanych klinikach. W państwie uważanym za największą potęgę gospodarczą podstawowa opieka zdrowotna to luksus, na który stać tylko nielicznych. W Stanach Zjednoczonych należy uiszczać comiesięczną składkę ubezpieczenia zdrowotnego. Nie jest to mały wydatek: czteroosobowa rodzina musi wydać na ten cel średnio 15 tysięcy dolarów rocznie. A i tak nie oznacza to, że gwarantujemy sobie pokrycie wszystkich kosztów leczenia. Każda placówka samodzielnie i dowolnie wycenia świadczenia. Szpitale kasują pacjentów za dodatkową opiekę, używając niejasnych dla obywateli kodów. W większości państw europejskich rządy negocjują ceny leków z producentami. Ale nie w USA, gdzie koncerny robią, co w ich mocy dla zachowania lukratywnego status quo. Za szybującymi cenami leków stoi trzygłowa hydra: koncerny farmaceutyczne, towarzystwa ubezpieczeniowe i mało komu znane spółki nadzorujące refundację leków, tak zwane PBM. 13:45 CZY ŻÓŁWIE CZEKA ZAGŁADA? (THE LAST TURTLES?) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: John Boyle Ten fascynujący dokument bada wpływ globalnego ocieplenia na przetrwanie żółwi jako gatunku. Poznamy nie tylko kwestię temperatury, która implikuje płeć rodzących się osobników tego gatunku, ale także inne problemy, takie jak znikanie plaż lęgowych z powodu podnoszenia się poziomu mórz. To wszystko przyczynia się do nieubłaganego spadku liczebności tego wspaniałego i wrażliwego gatunku. W ciągu swojego życia pokonują w oceanie dziesiątki tysięcy kilometrów. Mimo to potrafią odnaleźć tę samą plażę wiele lat po tym, jak ją opuściły. Teraz wyspa Raine maleńki fragment bariery koralowej na Oceanie Spokojnym odsłoniła zupełnie nową tajemnicę. Każdego roku nawet 50 tysięcy samic wychodzi tu na brzeg, by złożyć jaja. Badacze dokonali niezwykłego odkrycia. Wygląda na to, że przychodzą tu na świat niemal wyłącznie samice. Prawie w ogóle nie wykluwają się tu małe samce. Jeśli to zjawisko się upowszechni, może zagrozić istnieniu tych pradawnych stworzeń. 14:40 BIG BEND - DZIKA PRZYRODA AMERYKI (BIG BEND AMERICA’S WILDEST FRONTIER / BIG BEND AMERIKAS WILDESTE GRENZE) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2020 Reżyseria: John Murray Legendarna rzeka Rio Grande przecina głębokie kaniony między Stanami Zjednoczonymi a Meksykiem, ale dzika przyroda nie zna granic. Ta najsłynniejsza granica to rozległa kraina spokojnego piękna i ogromnych pustynnych krajobrazów i dom dla najwspanialszych dzikich zwierząt Ameryki. Park Narodowy Big Bend może pochwalić się większą liczbą gatunków ptaków, motyli, nietoperzy, gadów, kaktusów, mrówek i skorpionów niż jakikolwiek inny park narodowy w USA. Strzeliste góry Chisos to podniebne wyspy, na których znajdują się ocaleni i szukający wytchnienia podczas migracji. To jest prawdziwe pogranicze Ameryk, gdzie horyzonty nigdy się nie kończą, a gwiazdy płoną jak przez eony; gdzie wędruje lew i niedźwiedź, gdzie nietoperze czają się nocą, szukając skorpionów. To dziki zachód z naszych kreskówek, dom kojota i grzechotnika. Jak wtedy, gdy rdzenni Amerykanie byli jedynymi ludźmi, którzy pili z tutejszych źródeł i polowali na zwierzynę, zanim wozy białych osadników pojawiły się po raz pierwszy na horyzoncie. 15:40 W BLASKU GWIAZD (IN THE STARLIGHT) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2019 Reżyseria: Mathieu Le Lay Zanim Paul Zizka został fotografem, uwielbiał otwartą przestrzeń. Jego pierwszy kontakt z górami Kanady zrodził zamiłowanie do fotografii. Zachwycony ich potęgą, raptem zaczął dostrzegać piękno swojego otoczenia na nowo. Postanowił od tamtej pory wyrażać swoją więź z dzikimi krajobrazami najodleglejszych miejsc na Ziemi za pomocą fotografii. Jego zdjęcia są natychmiast rozpoznawalne. Obiegły cały świat i zostały opublikowane w czołowych magazynach fotograficznych. Praca Paula często wiąże się z wyprawami na odludzie. Żyje przygodami i wciąż stawia sobie nowe wyzwania, aby dotrzeć jak najbliżej swoich celów. Noc ujawnia głębszy aspekt fotografii Paula. W ramach serii nocnych zdjęć uchwycił ulotny czar rozgwieżdżonych niebios podziwianych z czterech krańców świata. Przyroda wciąż oferuje Paulowi nowe wyzwania. Jego zamiłowanie do fotografii i chęć doskonalenia warsztatu stale zapisują kolejne karty w jego historii. Film został nakręcony w 4K. To podróż do świata pełnego gwiazd. Nieustające pragnienie zachwytu skłania Paula do podróżowania po świecie w pogoni za gwiazdami i zorzą. Każda wyprawa przynosi nowe odkrycia i chwile spędzone w zawieszeniu, pomiędzy niebem i ziemią. 16:35 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCY SCHWARZWALD (FASCINATING BLACK FOREST) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Fascynujący Schwarzwald zwany też Czarnym Lasem albo Selva Negrato to to zrębowe pasmo górskie w południowo - zachodnich Niemczech. Pasmo jest poprzecinane licznymi dolinami rzek. We wschodniej części Schwarzwaldu ma swoje źródła Dunaj. Kiedyś Schwarzwald - Czarny Las - odpowiadał swojej nazwie, był niedostępnym azylem dzikich stworzeń. Dziś ten bujny region górski przyjmuje wszystkich przybyszów. Schwarzwald ma na całym świecie reputację miejsca o wyjątkowym krajobrazie. Wysokie świerki i jodły są charakterystyczne dla Czarnego Lasu. Teren rezerwatu w Czarnym Lesie jest ważny nie tylko dla zagrożonych gatunków fauny i flory. Tereny okalające las i pole to habitat wyjątkowo dużej liczby i różnorodności gatunków. Paprocie i mchy pięknie się rozwijają w grze światła z cieniem, razem z ziołami, trawami, krzewami i roślinami kwitnącymi. Schwarzwald jest jednym z największych obszarów leśnych w Niemczech. Późnym latem, gdy jest ciepło i wilgotno, pokazują się grzyby. Istnieje ponad 800 różnych gatunków grzybów w Czarnym Lesie, ale tylko 100 jest jadalnych. Na początku jesieni zwierzęta zaczynają gromadzić i chomikować pożywienie. Od września niesie się tu charakterystyczny odgłos rykowiska jeleni. Jesień to również pora, gdy lasy mieszane Schwarzwaldu mienią się barwami. Intensywne opady śniegu i pokryte nim drzewa iglaste to klasyczny, idylliczny, zimowy widok Schwarzwaldu. W styczniu i lutym zima mocno ściska Czarny Las. Region górski jest całkowicie pokryty śniegiem. Zimą Schwarzwald jest szczególnie fascynujący. 16:50 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA ANTARKTYKA - DNI WIECZNEGO ŚWIATŁA (FASCINATING ANTARCTICA - DAYS OF ETERNAL LIGHT) Cykl dokumentalny, 16 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Annette Scheurich, Anneliese Possberg II sezon cyklu Fascynujące miejsca. Kolejne odcinki są poświęcone środowisku naturalnemu, przyrodzie, krajobrazom i zwierzętom najciekawszych miejsc na świecie. Pierwszy odcinek opowiada o Antarktyce latem. Po miesiącach ciemności wreszcie pojawia się słońce. Na wielu wyspach bieguna południowego śnieg i lód zaczyna znikać. Zwierzęta wiedzą, że należy dobrze wykorzystać dni wypełnione światłem. Krótkie lato antarktyczne pulsuje życiem. Georgia Południowa jest jedną z wysp subantarktycznych. Jest oddalona od kontynentu południowoamerykańskiego o 2000 km na wschód. Góry, śnieg i lód zdominowały jej krajobraz. Dalej na południe tylko 2 % Antarktydy jest wolne od lodu nawet w lecie. Większość - to Półwysep Antarktyczny. 17:15 PODRÓŻE HABSBURGÓW - CZĘŚĆ CZWARTA: FRANCISZEK FERDYNAND (THE TRAVELS OF THE HABSBURGS / DIE REISEN DER HABSBURGER) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Isabel Gebhart Scenariusz: Andreas Augustin, Carola Augustin Dokumentalna opowieść, która przeniesie nas w czasy, kiedy podróżowali Habsburgowie. Za panowania cesarza Franciszka Józefa I wzrost zainteresowania podróżami był decydującym krokiem rozwojowym. W latach 1848 - 1916 ludzie przesiadali się z koni i powozów na statki parowe i do pociągów. Później z pociągów do samochodów i z samochodów do samolotów. Cykl przedstawia podróże królewskich ikon swoich czasów: cesarzowej Elżbiety, cesarza Franciszka Józefa I oraz dwóch spadkobierców tronu, Rudolfa i Franciszka Ferdynanda, w świetle rewolucji w podróżowaniu, ewolucji hotelarstwa i rozwoju telekomunikacji. Będziemy im towarzyszyć w ich największych podróżach, w tym dookoła świata. Wrócimy do miejsc, w których miały miejsce ważne, historyczne wydarzenia, odtworzymy różne sytuacje i zaprosimy do udziału specjalistów o międzynarodowej renomie. 18:15 LUWR PONADCZASOWY (THE TIMELESS LOUVRE / LE LOUVRE) Film dokumentalny, 44 min, Francja, 2019 Reżyseria: Anne - Claire Danel Od ponad 200 lat położony w Paryżu Luwr jest obowiązkowym miejscem odwiedzin oraz źródłem wzruszeń, marzeń i fantazji. Muzeum mieści się w Pałacu Luwru (Palais du Louvre) znanym już w średniowieczu. Znajduje się tu ponad 38 000 dzieł sztuki. Nigdy nie przestaje urzekać, zadziwiać i angażować gości. Ten dokument to podróż do tego pięknego miejsca, w którym pracuje dwa tysiące ludzi, aby zadbać o wszystko i utrzymać w dobrej kondycji. Spotkamy tych, którzy są od dawna związani z tym miejscem. Skorzystamy z wyjątkowych archiwów i opinii ważnych osób. Zbadamy, co powoduje, że to miejsce jest tak ponadczasowe i wieczne. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PLAŻE TAJLANDII (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ten niezwykły serial dokumentalny pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i słynne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:15 WYBUDZENI - OLA JANCZARSKA Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński Prowadzący: Ewa Błaszczyk Życie Oli, Jaśka, Pawła, Sebastiana zmieniło się kiedyś w sekundy wypadek komunikacyjny, podtopienie, zakrztuszenie, nagłe zatrzymanie krążenia. Zapadli w śpiączkę na kilka, kilkanaście miesięcy albo kilkanaście lat. Czas się zatrzymał. Znany świat zamienił się w świat snu. Wybudzeni to 10. odcinkowy serial dokumentalnych o ludziach, którzy przeżyli śpiączkę, wrócili do życia i naszego świata. Klaudia, pierwsza wybudzona w Klinice Budzik dla dzieci, wyszła za mąż i urodziła zdrową córeczkę, Jagoda jest uczennicą liceum, Krzysiek w tym roku będzie zdawał maturę. Jak śpiączka przewartościowała ich życie, co teraz jest dla nich najważniejsze o tym mówią Wybudzeni i ich bliscy. Jak sobie radzić z cierpieniem, jak nie tracić nadziei i walczyć do końca. Ola Janczarska, córka Ewy Błaszczyk i bohaterka pierwszego odcinka "Wybudzonych", od kilku lat jest w stanie minimalnej świadomości. Czasem rozumie co się do niej mówi, ma rozluźnioną twarz, a czasem jest gdzieś w swoim świecie. Gdyby nie Ola nie byłoby Budzika dla dzieci i dorosłych, programu dla ludzi w śpiączce, nie powstałaby Fundacja Akogo?. Nic by się nie wydarzyło. Ola ma dziś 27 lat. W majowe popołudnie 22 lata temu zakrztusiła się popijając tabletkę, doszło do niedotlenienia mózgu. Współczesna medycyna niewiele może jej zaproponować - mówi Ewa Błaszczyk - Są dwie drogi jak myślę o przyszłości - utrzymać Olę w jak najlepszej kondycji, żeby była gotowa na coś, co się objawi nowego w nauce, medycynie albo tak zwany cud. 20:45 WYBUDZENI - SEBASTIAN MACIOROWSKI Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński Prowadzący: Ewa Błaszczyk Trzynastoletni Sebastian z Ełku dwa lata temu doznał rozległego udaru. Do dziś nieznana jest jego przyczyna. Po wybudzeniu ze śpiączki chłopiec dzielnie walczy o powrót do zdrowia. Utracił wzrok, ale się nie poddaje, głęboko wierzy, że kiedyś go odzyska i będzie mógł spełnić swoje dwa marzenia zostać informatykiem i zwiedzić Stany. Każdego dnia wytrwale ćwiczy z mamą oczy przy pomocy mocnych bodźców świetlnych. 21:20 STAN WOJENNY. NIE BYLIŚMY SAMI Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jan Czarlewski Strajki sierpniowe i działania Solidarności w latach 1980 - 1981 doprowadziły do prawdziwego trzęsienia ziemi w globalnej polityce i spowodowały reakcje antagonistycznych bloków sowieckiego i wolnego świata. Dokument ukazuje reakcje wolnego świata i konsekwencje ogłoszenia stanu wojennego nad Wisłą w grudniu 1981 roku w kontekście nie tylko wielkiej polityki, ale także wśród poszczególnych ludzi i narodów, którzy solidaryzowali się z Polakami i im pomagali. Pokazane reakcje, działania i zachowania zagranicznych przywódców, olbrzymie zainteresowanie i sympatia dla Solidarności zachodniej opinii publicznej oraz zaangażowanie się osobistości o różnych poglądach i formacji na rzecz Polski. Jest to opowieść o wydarzeniach z punktu widzenia zagranicznych korespondentów, polityków, aktywistów, ludzi kultury i Kościoła, którzy swoją działalnością i pomocą wsparli ówczesny ruch antykomunistyczny. Reżyser przeprowadził rozmowy z zagranicznymi bohaterami rozsianymi w wielu krajach, dla których stan wojenny w Polsce był często jednym z ważniejszych wydarzeń w życiu. O wydarzeniach mówią między innymi historyk Norman Davies i muzyk Jean - Michel Jarre. W filmie wykorzystano unikalne archiwalia uzupełniające fascynujące historie opowiadane przez zagranicznych świadków tamtego czasu. 22:35 GRUDZIEŃ NASZ I WASZ - NIEOCENZUROWANA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Autor: Joanna Pieciukiewicz Reżyseria: Joanna Pieciukiewicz Scenariusz: Joanna Pieciukiewicz Muzyka: Joanna Napieralska Grudzień 70. Władza podnosi drastycznie ceny produktów żywnościowych. Wizja głodu i narastający komunistyczny terror budzą bunt Polaków. 17 grudnia na ulicę Szczecina wychodzi kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Przed partyjnym komitetem znajdują się robotnicy, młodzież, przypadkowi mieszkańcy. Staną naprzeciw wojska i milicji. 50 lat później krwawa konfrontacja budzi traumatyczne wspomnienia. Ból, gniew, cynizm władzy. Nieznane nagrania ze sztabu Gabinetu Ministra. Wyciągnięte z szafy nagrania Milicji Obywatelskiej. Po kilku grudniowych dniach to miasto nigdy nie będzie już takie samo. 23:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /77/ Reality show, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. 00:20 NIKT NIE POMOŻE Reportaż, 14 min, Polska, 1983 Zdjęcia: Adam Kaczanowski Kobieta ze starszą matką oraz dwójką nastoletnich dzieci od kilku lat mieszka w dwunastometrowym garażu, bez wody i prądu - taka informacja dotarła do łódzkiego oddziału Telewizji Polskiej. Tropem tym ruszył Michał Fajbusiewicz i okazało się, że przyczyną tej sytuacji jest konflikt rodzinny. Małżeństwo, po rozstaniu, nie może porozumieć się w sprawie podziału gospodarstwa rolnego, w którym wspólnie mieszkali. Sprawa trafia do sądu, ale postępowanie ciągnie się latami. Ten spór podzielił nie tylko małżonków, ale całą rodzinę. Kimś, kto liczy na szybkie rozwiązanie tego konfliktu, jest też właścicielka garażu, która zgodziła się przyjąć kobietę, ale nie spodziewała się, że do jej ogródka wprowadzi się więcej osób i że będą tam mieszkać aż tak długo. 00:40 NOTACJE - OLGA LIPIŃSKA. NASTAŁ STAN WOJENNY Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2007 Autor: Lucyna Smolińska Olga Lipińska urodziła się w 1939 roku. Ukończyła Wyższą Szkołę Teatralną - Wydział Reżyserii. Współpracowała ze Studenckim Teatrem Satyryków (STS). Olga Lipińska jest reżyserem teatralnym (prowadziła także teatry, m.in. była przez 40 lat dyrektorem warszawskiego Teatru Komedia) i telewizyjnym (współtworzyła Telewizję Polską: pracowała w Ośrodku Doświadczalnym TVP), ma w swoim dorobku wiele spektakli teatralnych. Pasją jej życia jest twórczość kabaretowa. 00:55 CZESŁAW MIŁOSZ W OCZACH PRZYJACIÓŁ Film dokumentalny, 48 min, Polska, 1991 Scenariusz: Halina Olejniczak, Andrzej Miłosz Aktorzy: Artur Żmijewski Zdjęcia: Grzegorz Lachman Film dokumentalny, który ukazuje sylwetkę poety, laureata Literackiej Nagrody Nobla Czesława Miłosza, widzianą oczami jego przyjaciół. Każdy z nich zetknął się po raz pierwszy z Miłoszem i jego literaturą w innym czasie i okolicznościach. Opowiadają o fascynacji jego osobowością i wpływie, jaki wywarła na ich życie jego twórczość. Na tym tle wyłaniają się mniej znane fakty z życia Miłosza, które miały miejsce na emigracji w Paryżu. Film ilustrowany jest materiałami archiwalnymi z życia Czesława Miłosza. Wiersze poety prezentowane są w interpretacji samego autora i aktora - Artura Żmijewskiego. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 282 GLORIA VICKERS Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Gloria Vickers" W miejscowości Kasina byliśmy wielokrotnie, zawsze z myślą o wrześniowych pancerniakach i niezwykłym dziele czołgów Vickers. Po wrześniowych wydarzeniach został tu niezwykły pomnik. Jego siła polega na tym, że elementem konstrukcji jest autentyczny fragment czołgu - to właśnie wieża Vickersa. I gdy wydawało się, że Vickersy będzie można już oglądać tylko na zdjęciach i archiwalnych filmach, uruchomił się niezwykły łańcuch ludzi dobrej woli. Części czołgu wydobywane w różnych miejscach Polski przez zapaleńców i poszukiwaczy zostały złożone w jedną całość i do Kasiny powrócił piękny Vickers, w którym ponad 50% części to oryginały. Przy okazji wspomnimy szlak bojowy 121. Samodzielnej Kompanii Czołgów Lekkich kapitana Stanisława Rączkowskiego, dywagując, gdzie dokładnie zakończył swój żywot ostatni Vickers? 02:25 KRAKOWIANIN Z PARYŻA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jerzy Tuszewski Scenariusz: Jerzy Tuszewski Wykonawcy: Nicole Gdalia - Kamiński, Andrzej Seweryn, Aneta Lastik, prof. dr Stanisław Jaworski Film ma charakter liryczno - dokumentalnej opowieści, historii niezwykle twórczego życia naszego bohatera, który niestety, nie jest już wśród nas obecny. Bronisław Kamiński - Durocher był polskim i francuskim poetą, tłumaczem poezji i paryskim wydawcą, laureatem dwóch nagród literackich Akademii Francuskiej. Obecnie - pośmiertnie - kandyduje do nagrody "Prix Europe". Urodził się 4 maja 1919 roku w rodzinie żydowsko-polskiej w Krakowie. Tam też debiutował w roku 1937 tomikiem poezji pt. "Przeciw". W rok później ukazuje się kolejny tom poezji pt. "Pieśń Barbarzyńcy". Początkowo związany był z ugrupowaniami lewicowymi i Awangardą Krakowską. Był wychowankiem Szkoły ojców Pijarów. Tuż po wybuchu wojny dostaje się do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Po wyzwoleniu wyjeżdża do Paryża, aczkolwiek planował wędrówkę do Ameryki Południowej, gdyż znał język hiszpański. Paryż zatrzymuje Bronisława na stałe. Zaczyna pisać i publikować po francusku. Już w roku 1949 wychodzi pierwszy tom poezji w języku francuskim pt. "Droga Kolorów", który został bardzo życzliwie przyjęty przez paryskie środowisko literackie i recenzentów. Nieco później, wraz z kilkoma paryskimi poetami zakłada czasopismo poetyckie i wydawnictwo: "Caracteres". Po październiku 1956 roku Kamiński przyjeżdża do Polski na zaproszenie jednego ze swoich pierwszych redaktorów - Karola Kuryluka, który wtedy został Ministrem Kultury, a przed samą wojną redagował we Lwowie słynne pismo "Sygnały". Niestety, pech chciał, iż Karol Kuryluk przestał być Ministrem z chwilą przyjazdu do Warszawy Kamińskiego z Paryża. Zabierają mu paszport francuski i skazują na pozostanie w kraju. Początkowo próbuje tłumaczyć z języka francuskiego, wydaje kontrowersyjną książkę: "Rozmowy z czasem" oraz przekłady poezji afrykańskiej. Jednakże zniechęcony brakiem przychylności polskiego środowiska literackiego wyjeżdża po sześciu latach z małymi "przygodami" do Francji - swojej przybranej ojczyzny. Nad Sekwaną powraca z niezwykłą energią do działalności wydawniczej i pisarskiej. W dzielnicy Łacińskiej zakłada małe, skromne wydawnictwo pod dawną nazwą: "Caracteres". W latach siedemdziesiątych publikuje w nim blisko 100 tytułów rocznie - cała litania autorów francuskich i obcych - między innymi we własnym przekładzie francuskim antologia współczesnej poezji polskiej, zawierająca 200 poetów. Zmarł po ciężkiej chorobie 9 lipca 1996 roku w Paryżu pełen twórczych planów, ale jednocześnie nieco zgorzkniały, nie rozumiejący do końca tego, co dzieje się obecnie w Polsce, choć serdecznie tęskniący za Polską, za Krakowem, gdzie pozostała jego młodość "górna i chmurna", niezwykle wojownicza. Na własne życzenie został pochowany na Górze Oliwnej w Jerozolimie. Pozostawił żonę, również poetkę - Nicole Gdalia i dwóch dorosłych już synów - Dawida i Jeremiasza. 03:15 NOTACJE - JERZY KAWALEROWICZ. NICZEGO NIE ŻAŁUJĘ Cykl dokumentalny, 8 min, Polska, 2007 Autor: Krzysztof Tadej Jerzy Kawalerowicz (1922 - 2007), reżyser i scenarzysta ormiańskiego pochodzenia. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Instytucie Filmowym. Od 1955 kierował Studiem Filmowym Kadr. Był współzałożycielem i pierwszym prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, współtwórcą polskiej szkoły filmowej. Wykładał na PWSFTViT. Został uhonorowany doktoratem honoris causa Uniwersytetu Sorbona II w 1998 r. i PWSFTViT w Łodzi w 2001. Wyreżyserował znane filmy: "Matka Joanna od Aniołów", "Faraon", "Śmierć prezydenta", "Quo Vadis" i inne. 03:25 HASIOR Film dokumentalny, 43 min, Polska, 1982 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Jerzy Passendorfer Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Film o sztuce Władysława Hasiora, jednego z największych polskich artystów XX wieku, zrealizowany przez Jerzego Passendrofera. Stwarza okazję do bliższego poznania artysty i jego dzieł. Zawiera wiele prezentacji kompozycji rzeźbiarskich, instalacji projektów w górskich plenerach. Przedstawia również samego artystę w jego ukochanych podhalańskich "klimatach".