TVP Dokument Niedziela, 17.12.2023 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - NOCKA NOCKÓW Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska O zmierzchu nietoperze wzdłuż leśnego potoku podążają w góry. Po drodze wpadają w delikatną sieć badaczy i dostają obrączki lub nadajniki telemetryczne. Dzięki nim wiemy, że część tych lotników podąża do nocnego klubu na wspólną imprezę. W filmie przewodnikiem po świecie nietoperzy jest dr Robert Mysłajek. Celem jego badań jest poznanie składu gatunkowego nietoperzy zamieszkujących lasy Beskidu Śląskiego, wyznaczenie szlaku ich wędrówek, wykrycie miejsc rozrodu, wypoczynku i zimowania. Tajemnice życia nietoperzy odsłaniane są powoli. Jednak są one na tyle fascynujące, że wielu badaczy jest gotowych do podejmowania kolejnych wyzwań. Jednym z nich jest właśnie dr Robert Mysłajek. Towarzyszymy mu z kamerą podczas odłowu nietoperzy w delikatne siatki chiropterologiczne i zakładania nadajników telemetrycznych, które pozwalają poznać ich wędrówki. Podsłuchujemy nietoperze za pomocą detektorów ultrasonicznych, które przetwarzają wydawane przez nie ultradźwięki na dźwięki słyszalne dla ludzi i umożliwiające identyfikację gatunków. Późnym latem i jesienią obserwuje się wzmożoną aktywność nietoperzy w pobliżu otworów jaskiń. Rola rojenia nietoperzy w takich miejscach nie jest do końca jasna. Sugeruje się jego związek z zachowaniami godowymi, przekazywaniem przez dorosłe osobniki młodym informacji o rozmieszczeniu kryjówek zimowych, wykorzystaniem jaskiń jako schronień tymczasowych itd. Bez względu jednak na pełnioną funkcję, rojenie stwarza doskonałą okazję do lepszego poznania fauny nietoperzy danego regionu i zdefiniowania miejsc ważnych dla ich ochrony. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 23 OWCZYM PĘDEM Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem rusza w polskie Tatry, aby zbadać, czy tamtejsi górale nadal pielęgnują historyczne tradycje wypasania owiec. Czy naprawdę codziennie wyprowadza się je w wysokie góry? Jak dawniej wyrabiano oscypki i czy dzisiaj również używa się pierwotnych metod? Odpowiedzi na te wszystkie pytania znajdą się w programie. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 273 ŚLADAMI JAKUBA FONTANY Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek prowadzi widzów śladami Jakuba Fontany, jednego z najważniejszych architektów dawnej Warszawy. To jemu stolica zawdzięcza m.in. kościół franciszkanów, Collegium Nobilium (obecnie siedziba Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza), kamienicę Prażmowskich, fasadę kościoła Świętego Krzyża, a nade wszystko przebudowę wnętrz Zamku Królewskiego. Choć warszawskie Stare Miasto zostało podczas okupacji doszczętnie zniszczone, staraniami m.in. prof. Jana Zachwatowicza odbudowano je na podstawie szczegółowych planów miasta, a także obrazów Canaletta (kamienica Prażmowskich). Prowadzący w ciekawy sposób opowiada o dawnej Warszawie oraz jej powojennej odbudowie. To piękny i kształcący spacer po stolicy Polski. 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /105/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. 08:05 SIEDEM DNI NA MARSIE (SEVEN DAYS ON MARS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Film dokumentalny, w którym Profesor Brian Cox spędza bezprecedensowy tydzień w NASA Jet Propulsion Laboratory, spotykając się z zespołem odpowiedzialnym za misję Perseverance na Marsa. Śledzimy czołowych światowych naukowców zajmujących się kosmosem, którzy prowadzą łazik Perseverance po powierzchni Marsa, szukając dowodów życia. Odkryjemy tajemnice, przeszłość i teraźniejszość Czerwonej Planety, gdy obrazy przesyłane na żywo z powierzchni Marsa ukazują krajobrazy, których nigdy wcześniej nie widziano. Poznamy najnowocześniejszą technologię, która steruje łazikiem i Ingenuity Helicopter - pierwszym samolotem latającym w atmosferze innej planety. Dołączymy do zróżnicowanego zespołu NASA pracującego nad technologią, która pewnego dnia wyśle ludzkich odkrywców na Marsa i podzieli się triumfami oraz ludzkim dramatem najodważniejszej misji, jaką kiedykolwiek wystrzelono w kosmos. Czy życie mogło się rozwinąć na sąsiedniej planecie? Pokażemy też, że dzięki tej misji ludzkość może dokonać kolejnego wielkiego skoku w podboju kosmosu. Wspólnie z NASA będziemy szukać śladów życia na Marsie. 09:00 DZICY LOKATORZY MIAMI (MIAMI WILD) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Nathan Dappen, Neil Losin Film dokumentalny o Miami i wspaniałej, dzikiej przyrodzie w tym mieście i w jego okolicy. Miasto powstało w 1896 - m zyskując miano "magicznego". Urosło bowiem z małej osady na moczarach do rozmiarów metropolii niemal z dnia na dzień. Miami tętni życiem. Lokalnym i napływowym. Przybysze dostosowują do warunków, a miejscowi do nowych sąsiadów. To najbardziej szalone miasto Stanów Zjednoczonych. Tutaj Natura to nie tylko szczury i gołębie. Nigdy nie wiadomo, co ujrzymy za rogiem. Ta metropolia południowej Florydy stała się domem dla papug, pawi, lisów, jaszczurek i gigantycznych niebieskich krabów lądowych, które migrują ze swoich ziemskich nor do płytkich wód Zatoki Biscayne. W skomplikowanej sieci kanałów przecinających miasto można spotkać manaty, aligatory i krokodyle. Tropikalne ryby akwariowe, wypuszczane do miejskich dróg wodnych przez zmęczonych opieką właścicieli, rozwijają się tu wraz z kolorowymi pielęgnicami i Gambuzją. Nawet stado koczkodanów pochodzących z Afryki Wschodniej przetrwało dziesięciolecia w gęstych lasach namorzynowych w pobliżu lotniska Fort Lauderdale. Gdy w słonecznym Miami zapada zmrok, nietoperze wyłaniają się z kryjówek na strychach, by polować na zdobycz, a lądowe drapieżniki, takie jak szop pracz, lis szary i kojot, polują na wszystko, co mogą znaleźć. To najbarwniejsza, najbardziej egzotyczna i zaskakująca metropolia Stanów Zjednoczonych. Miasto znane jako "szalone Miami". 10:00 BAROKOWE BOŻE NARODZENIE (A BAROQUE CHRISTMAS IN THE PALACE OF SCHLOSS HOF / BAROCKE WEIHNACHTEN IN SCHLOSS HOF) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2020 Reżyseria: Anita Lackenberger W tym filmie dokumentalnym, dzięki rekonstrukcji w historycznych strojach, w pałacach Hof i Niederweiden w Marchfeld w Dolnej Austrii zostały ożywione barokowe tradycje bożonarodzeniowe i ich kulinarne sekrety. W dzień św. Katarzyny, 25 listopada, Adwent rozpoczynał się tańcem św. Katarzyny. Rolnicy musieli płacić właścicielom gruntów podatki częściowo w naturze, np. drobiem czy jajkami. Celem było przygotowanie majątków szlacheckich na zimę poprzez gromadzenie żywności. Kupcy z południa przywozili cenne owoce cytrusowe i przyprawy do monarchii austro - węgierskiej. 24 grudnia był dniem ciężkiego postu do jutrzni, ale potem można było ucztować tak jak i w kolejne świąteczne dni. W epoce baroku nie było ani choinek, ani ciastek. Zamożne domostwa rozkoszowały się wybornymi pączkami cytrynowymi, ciastkami marcepanowymi czy najnowszym modnym napojem: gorącą czekoladą, gotowaną na gęsto z cukrem. Każdy otrzymywał kawałek świątecznego tortu. 11:00 RZECZ POLSKA S.I - CRYSTAL I ALEXIS Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! W 9. odcinku prezentujemy niezapomniany duet - czajnik Crystal i krajalnicę Alexis. Te produkty AGD, inspirowane serialem "Dynastia", były jednymi z najbardziej popularnych przedmiotów lat 90. O tym, że zostały dobrze zaprojektowane, niech świadczy fakt, że wciąż się świetnie sprzedają zarówno w kraju jak i za granicą. Nowy cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Będzie to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program ma opowiadać o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach stanie się również opowieścią o najnowszej historii Polski. 11:15 MISJA ZAMBIA - TU DZIECI UCZĄ WIARY RODZICÓW Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Robert Jażdżyk, Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot Muzyka: Wojciech Mularczyk W pierwszym odcinku towarzyszymy salezjaninowi ks. Michałowi Wziętkowi w odwiedzinach u rodzin zamieszkujących slumsy Kabwe w Zambii. Misjonarz przyjeżdża tutaj kilka razy w tygodniu. W slumsach odwiedzamy domy rodziców chłopców, którzy mieszkają w Don Bosco Chilloto Makululu. Pobyt tu chłopców i nauka są w wielu przypadkach finansowane z Polski w ramach programu "Adopcja na odległość". Koordynowane jest przez Salezjański Ośrodek Misyjny w Warszawie. 11:35 MISJA ZAMBIA - CHŁOPCY Z MAKULULU Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot, Robert Jażdżyk Muzyka: Wojciech Mularczyk W tym odcinku gościmy w Makululu - salezjańskiej misji niedaleko Kabwe. Placówka w Makululu to aktualnie duży kompleks szkolno - dydaktyczny. Poza szkołą jest to miejsce stałego pobytu, swoisty internat dla "chłopców ulicy", czyli dzieci, które znalazły się na ulicach Kabwe. Ci, którzy trafili tutaj dzięki księdzu Michałowi Wziętkowi, otrzymują pomoc, edukację i wsparcie. Nieocenioną pomocą dla księdza Michała są wolontariuszki przybyłe za pośrednictwem Salezjańskiego Ośrodka Misyjnego w Warszawie. 11:45 MISJA ZAMBIA - WYCIĄGAMY POMOCNĄ DŁOŃ Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot, Robert Jażdżyk Muzyka: Wojciech Mularczyk Powracamy do slumsów Kabwe. Droga przez slumsy nie jest łatwa - wszędzie wertepy i dziury, dojechać tam można tylko samochodem terenowym. Ksiądz Michał Wziętek odwiedza miejsca, z których pochodzą chłopcy i dziewczęta mieszkający na misji. W salezjańskiej placówce mają możliwość mieszkania i edukacji. To uczniowie szkoły Don Bosco Makululu. 12:00 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - DAVID HOCKNEY W KRÓLEWSKIEJ AKADEMII SZTUKI (DAVID HOCKNEY AT THE ROYAL ACADEMY OF ARTS) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, przy pomocy prywatnych listów ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w najbardziej renomowanych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt, Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 23. David Hockney w Królewskiej Akademii Sztuki jest jednym z kilku artystów, którzy pojawili się w Wielkiej Brytanii po drugiej wojnie światowej i na nowo wynieśli sztukę brytyjską na bardzo wysoki poziom. Taki, jaki osiągała w XIX wieku za czasów Turnera i Constable’a. Hockney oraz Francis Bacon, Lucien Freud, Frank Auerbach oraz paru innych, dokonali też czegoś, co zdaniem krytyków i historyków sztuki miało się już nigdy nie wydarzyć. Przywrócili do głównego nurtu sztuki malarstwo figuratywne. Hockney jest kwintesencją artysty brytyjskiego i jednym z najwybitniejszych artystów, jakich wydał ten kraj 12:55 Z WIESZAKA HISTORII - ODC. 11 Z CZEGO USZYĆ UBRANIE? Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Migoń Scenariusz: Jarosław Migoń, Lucyna Rotter Zdjęcia: Kacper Solan, Bartłomiej Gąsienica, Damian Gradek Muzyka: Marcin Gałażyn Prowadzący: Lucyna Rotter Wykonawcy: Magdalena Zbylut - Wiśniewska W tym odcinku prof. Lucyna Rotter przedstawia historię rozwoju technologii i zagadnień społecznych, które wynikały z powstawania nowych tkanin, krojów, projektów i idących za nimi zmian społecznych i norm estetycznych. Od listka figowego do futurystycznych ubiorów pochodzących z drukarek 3d - potrzeba zawsze inspirowała do szukania nowych rozwiązań na wyjątkowe fatałaszki. W krakowskim Muzeum Archeologicznym prof. Lucyna Rotter rozmawia z dr hab. Jackiem Górskim o tym, w co ubierali się nasi przodkowie ponad 7 tys. lat temu. 13:25 NATURA BEZ GRANIC - ODC. 11 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Krystian Matysek, Jan Mamoń Historia XX wieku i obecna wojna zdominowały myślenie o Ukrainie. Tymczasem nasze pogranicze to również obszar fascynującej i niezwykle zróżnicowanej przyrody: od Bieszczad, Gór Słonych i Pogórza Przemyskiego przez Roztocze i Polesie po Dolinę Bugu. Na tych terenach można spotkać gatunki zwierząt i roślin, których na próżno już dziś szukać w innych częściach Europy. Pogranicze jest domem niedźwiedzi, rysi i wilków. Wielkie leśne przestrzenie przemierzają stada jeleni i żubrów. Przyroda nie zna granic. Wilcze rodziny z pogranicza mają swoje terytoria na terenie obu państw. Po jednej stronie polują, po drugiej mają bezpieczne ostoje, w których wychowują potomstwo. Stada roślinożerców, jeleni czy żubrów, w rocznym cyklu wędrówki w poszukiwaniu najlepszych żerowisk regularnie przekraczają graniczny San. Administracyjne linie podziałów nie są też znane ptakom. Bociany gnieżdżące się w przygranicznych wioskach regularnie latają na łowy na łąki po obu stronach granicy. Podobnie rzecz ma się z orłami przednimi i orlikami zamieszkującymi lasy Pogórza Przemyskiego. Razem odpowiadamy za ochronę tego dziedzictwa. Polscy i Ukraińscy przyrodnicy od lat podejmują wspólne działania na rzecz ochrony unikalnych środowisk i gatunków. Współczesne metody badawcze potwierdzają, że czasami obserwują te same osobniki po obu stronach granicy. 14:00 RODZINA NIEDŹWIEDZI (MEET THE BEARS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Anuschka Schofield Od potężnego niedźwiedzia grizzly, po pandę jedzącą bambusy i dziwnie wyglądającego niedźwiedzia leniwca, ta niezwykła rodzina zwierząt od dawna pobudza naszą wyobraźnię. Jako jedne z największych ssaków lądowych na naszej planecie, potrzebują wielu zasobów, aby przetrwać i muszą wykorzystać wszystkie swoje umiejętności, siłę i mózg, aby uzyskać to, czego potrzebują - niezależnie od tego, czy napadają na spiżarnię w naturze, stawiają czoła rywalom lub wychowują młode. Będziemy śledzić przygody ośmiu gatunków niedźwiedzi z całego świata, które wykorzystują swoje unikalne adaptacje, aby przetrwać w ciągle zmieniającym się świecie i dowiemy się, co jest tak naprawdę potrzebne, aby być niedźwiedziem. 15:00 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 10/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 16:00 TELESKOP KOSMICZNY ZA 10 MILIARDÓW DOLARÓW (JAMES WEBB: THE $10 BILLION SPACE TELESCOPE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Anthony Willis Epicka historia ośrodka Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, zaprojektowanego w celu ujawnienia początków wszechświata. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ma orbitować milion mil od Ziemi, z możliwością cofania się do początku wszechświata, znajdowania nowych planet i być może wykrywania oznak życia pozaziemskiego. Ten dokument przedstawia niepowodzenia, opóźnienia i rosnące koszty, które nękały projekt od jego powstania 25 lat temu do pierwszych oszałamiających obrazów starożytnego wszechświata w maju 2022 roku. Niesamowita opowieść o najbardziej ambitnym, złożonym i najdroższym eksperymencie naukowym naszych czasów opowiedziana przez pionierów w sercu misji. 17:00 CHIŃSKI NOWY ROK - NAJWIĘKSZE ŚWIĘTO ŚWIATA ODC. 1 (CHINESE NEW YEAR - THE GREATEST CELEBRATION ON EARTH - EP. 1) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Sarah Sarkhel Trzyczęściowy dokument opowiadający o Chińskim Nowym Roku - jednym z największych wydarzeń na świecie. Każdego roku jedna szósta ludności świata podróżuje do domów, aby świętować z rodzinami. To największa sezonowa migracja ludności. Zobaczymy, jak Chińczycy obchodzą najważniejsze święto w roku; opowiemy o jego roli w bogatej, chińskiej kulturze; prześledzimy przygotowania do uroczystości oraz ich przebieg. W odcinku pierwszym pokażemy, jak wyglądają dni poprzedzające święta. Dowiemy się, jak niegdyś Nowy Rok obchodziła chińska prowincja. Ruszymy w trasę z tysiącami motocyklistów. Trwający 15 dni Chiński Nowy Rok, nazywany także Świętem Wiosny, to główne święto w chińskim kalendarzu. Określane kalendarzem księżycowym, ruchome święto przypada na okres stycznia i lutego. W okresie Chińskiego Nowego Roku liczba podróży samochodami sięga trzech miliardów dwustu milionów. Chiński Nowy Rok to fascynujące połączenie tradycji i nowoczesności, z jaką kojarzymy współczesne Chiny. W kolejnym odcinku porozmawiamy o rodzinie i noworocznych pokarmach. 18:00 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2020 Program "Tomek na granicach II Rzeczypospolitej" to reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 18:30 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 12 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański Trzeci sezon prowadzonego przez Stephana Thomsona cyklu dokumentalno - historycznego o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich i nie tylko, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane zostaną najciekawsze polskie posiadłości oraz zabytki i świadectwa kultury związane z polskością, usytuowane poza naszymi obecnymi granicami (w znacznej mierze wschodnią). Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te o których już dawno zapomniano. W dwunastym, ostatnim już odcinku trzeciej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" Stefan Tompson, zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiej spuścizny po Dreźnie i okolicach. W pierwszej kolejności wybierzemy się na zachód od polskiej granicy do historycznej krainy zasiedlonej przez Słowian połabskich. W tym regionie ponad 1000 lat temu ich plemiona zakładały takie grody jak Budziszyn. Setki lat później w pobliskim Dreźnie i Miśni kwitła saska i polska kultura. To wszystko za sprawą królów Rzeczypospolitej - Augusta II Mocnego i Augusta III, których marzeniem było uniezależnienie się od rosnącego w siłę wspólnego wroga i utworzenie silnego polsko - saskiego królestwa. Jak zmieniało się polskie dziedzictwo począwszy od Słowian połabskich po królów saskich w tych regionach? O tym już w najbliższym, ostatnim już odcinku serii "Polskie Dziedzictwo". 19:10 WIGILIE POLSKIE - LITWA Reportaż, 15 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marzena Strąk Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska, Marzena Strąk Zdjęcia: Zbigniew Gryziak, Robert Jażdżyk Prowadzący: Walenty Wojniłło Reportaż prezentujący widzom tradycje wigilijne na Litwie. Wybierzemy się z kamerą do miasta Jaszuny, by przyjrzeć się, jak mieszkańcy tego regionu obchodzą najważniejszy czas w roku, jakie potrawy spożywają i jak pielęgnują świąteczne tradycje zapoczątkowane przez ich przodków wiele lat temu. Sprawdzimy, co znajduje się na wigilijnym stole, jakie pieśni się przy nim śpiewa i jak spędza się święta Bożego Narodzenia u naszych sąsiadów. 19:30 UWAGA, CHULIGANI! Film dokumentalny, 12 min, Polska, 1955 Reżyseria: Edward Skórzewski, Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski Zdjęcia: Antoni Staśkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi Wykonawcy: Andrzej Łapicki Film ukazuje plagę rozrastającego się chuligaństwa w Warszawie. Obrazem tym zadebiutowali w 1955 roku dwaj absolwenci moskiewskiej szkoły WGIK Jerzy Hoffman i Edward Skórzewski, dając początek tzw. ''czarnej serii'' społecznych dokumentów. 19:45 LUDZIE Z PUSTEGO OBSZARU Cykl dokumentalny, 14 min, Polska, 1957 Reżyseria: Władysław Ślesicki, Kazimierz Karabasz Scenariusz: Władysław Ślesicki, Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Stanisław Niedbalski Muzyka: Zbigniew Jeżewski Dokument o grupie młodzieży z warszawskiej Pragi. Jak mówią realizatorzy filmu, "film ten jest opowiadaniem o pewnej poznanej przez nas grupie młodzieży. Ludzie, których pokazujemy, są podobni do bardzo wielu swoich rówieśników. Jest to jak gdyby synteza naszych obserwacji. Zadaniem filmu jest zasygnalizowanie problemu, którego korzenie tkwią głęboko w życiu społeczeństwa". 20:15 ZDRADZONE PIEŚNI (SINGING IN THE WILDERNESS) Film dokumentalny, 98 min, Chiny, 2021 Reżyseria: Dongan Chen Film zabiera nas do małej wioski na wzgórzach, w południowo - zachodnich Chinach. Ping and Cheng to dwie kobiety z grupy etnicznej Miao, która utraciła więź ze swoją kulturą, w tym z językiem pisanym, za sprawą częstych migracji i wojnie z dominującą w Chinach grupą etniczną Han. Jedna rzecz, która została w tradycji Miao, to śpiew chóralny o tematyce związanej z naturą i z duchowością, która miała chronić ich przed demonami. W latach 30. XX wieku chrześcijańscy misjonarze nauczyli ich śpiewać hymny, ale obdarli z resztek obrzędów i tradycji. Dziś chińska propaganda przypadkowo odkryła chór Miao i zaczęła wykorzystywać go do swoich komercyjnych celów, robiąc z niego folklorystyczną sensację. 22:05 BRIGITTE BARDOT, BUNTOWNICZKA NIE BEZ POWODU (BARDOT, REBEL WITH A CAUSE / BRIGITTE BARDOT, LE SEREMENT FAIT AUX ANIMAUX) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Rachel Kahn, Francois Chaumont Film dokumentalny o Brigitte Bardot. W 1973 roku, w wieku 39 lat, Brigitte Bardot postanowiła przerwać karierę aktorską. Była wówczas u szczytu sławy. Poświęciła się ochronie zwierząt. Jej buntownicza natura znalazła prawdziwy wyraz tego, kim naprawdę jest. To intymny portret, ekskluzywne wywiady, opis jej podróży jako ikony kina, która wyprzedziła swój czas stając się radykalną orędowniczką ochrony przyrody. 23:10 TAMTE LATA, TAMTE DNI - EWA BŁASZCZYK Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykamy się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem do swojego wnętrza zaprosi nas Ewa Błaszczyk, która opowie o swojej drodze do aktorstwa. Dowiemy się, co dzięki niemu zyskała i co dzięki grze na scenie udało się jej w sobie przełamać. 23:50 BEZ POWROTU (NO U - TURN) Film dokumentalny, 93 min, Francja, 2022 Reżyseria: Ike Nnaebue Film dokumentalny, w którym nigeryjski reżyser Ike Nnaebue opowiada swoją wstrząsającą historię ucieczki z Nigerii, a następnie wędrówki przez Benin, Mali i Mauretanię do Maroka, gdzie musiał ostatecznie zawrócić, nie mogąc dotrzeć do Europy. W filmie dokumentalnym, odtwarza tę zmieniającą życie podróż, którą odbył ponad 20 lat temu. Po drodze spotykał tych, którzy wybrali tę samą drogę i poprzez rozmowy z nimi stara się zrozumieć, co motywuje dzisiejszą młodzież do narażania się na niepewną przyszłość. Większość zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw związanych z podróżowaniem bez dokumentów, jednak coraz więcej dołącza do grona tych, którzy podejmują to ryzyko, pomimo szeroko rozpowszechnianych informacji, zdjęć i zeznań w Internecie od osób, które zostały zwabione do niewoli. Ten autorefleksyjny dziennik podróży, opatrzony mocnym poetyckim komentarzem, wskazuje na głęboką tęsknotę całego pokolenia za lepszym życiem. Reżyser, który dziś jest uznanym twórcą w Nigerii, stara się zrozumieć, co obecnie skłania Afrykańczyków do emigracji. 01:30 KOBUSZ Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2005 Autor: Tadeusz Pikulski Aktorzy: Jan Kobuszewski Wykonawcy: Robert Górski, Katarzyna Pakosińska Aż trudno uwierzyć, że Jan Kobuszewski, zwany przez niektórych, z racji wzrostu, "Longinusem Polskiej Estrady", przed laty sądził, że nie nadaje się do ról komediowych i występów w kabarecie. Swoją przyszłość wiązał z postaciami czarnych charakterów. Na szczęście, stało się inaczej: bawi nas do dziś. Spotykamy się z nim w sytuacji niecodziennej: w lesie, na Mazurach, gdzie od kilkudziesięciu lat spędza wakacje. Przy grillu opowiada o swojej karierze, przygodach z kabaretami, występach w telewizji. Jego wspomnienia ilustrują liczne materiały archiwalne, pokazujące, jak rozśmieszał nas na wiele sposobów. 02:25 GDYBY TO NIE BYŁ EVEREST Film dokumentalny, 30 min, Polska, 1981 Scenariusz: Stanisław Jaworski Zdjęcia: Jerzy Bakalarski, Walenty Fiut, Stanisław Jaworski, Walenty Fiut, Stanisław Jaworski, Ryszard Szafirski Film jest relacją z polskiej zimowej wyprawy na Mount Everest, której kierownikiem był Andrzej Zawada. 17 lutego 1980 roku wyprawa została uwieńczona sukcesem. Jej dwóch członków: Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy, jako pierwsi ludzie na świecie zimą stanęli na najwyższym szczycie Ziemi. 03:05 LECH MAJEWSKI. ŚWIAT WEDŁUG BRUEGELA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Mieczysław Chudzik "Droga krzyżowa" jest jednym z najbardziej niezwykłych i najmniej znanych obrazów Pietera Bruegla. Znajduje się w wiedeńskim Kunsthistorisches Museum i do dziś pobudza wyobraźnię historyków sztuki, artystów i zwyczajnych widzów. Obraz Bruegla z 1563 roku stał się inspiracją dla filmu Lecha Majewskiego zatytułowanego "Młyn i krzyż". W realizacji wzięły udział zarówno hollywoodzkie gwiazdy, jak i setki statystów. Przygotowano ponad półtora tysiąca elementów scenograficznych oraz kostiumów. Dagmara Drzazga, dziennikarka i reżyserka Telewizji Katowice, postanowiła nie tylko prześledzić proces powstawania tak niezwykłego filmu, ale przede wszystkim poznać filozofię flamandzkiego mistrza: rozszyfrować ukryte symbole oraz "spotkać się" z owymi maleńkimi figurkami z jego obrazu. "Lech Majewski. Świat według Bruegla" to opowieść o tym, że dla sztuki czas i przestrzeń nie istnieją. A ludzie - ze swoimi zaletami i przywarami - wciąż pozostają tacy sami, bez względu na to, w jakiej epoce historycznej przyszło im żyć. Film Dagmary Drzazgi został nagrodzony Prix Italia dla najlepszego filmu dokumentalnego w konkursie 62. edycji prestiżowego festiwalu produkcji telewizyjnej Prix Italia w Turynie. Jest to trzecia w historii imprezy i pierwsza dla filmu o sztuce tak wielka nagroda dla dzieła z Polski.