TVP Nauka Wtorek, 12.12.2023 06:00 NOBLE 2023 - NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE FIZJOLOGII LUB MEDYCYNY 90 min, Polska, 2023 Transmisja ze Sztokholmu, gdzie tradycyjnie na początku października ogłaszane są nominacje do Nagród Nobla. 2 października poznamy nagrodzonego w kategorii Fizjologia lub Medycyna. Tylko w TVP Nauka pełna transmisja z wydarzenia oraz komentarze ekspertów specjalizujących się w tej dziedzinie naukowej. Nagrody w dziedzinie Fizjologii lub Medycyny przyznaje Komitet Noblowski w Instytucie Karolińska. Czym jest Nagroda Nobla? Czy wśród noblistów byli Polacy? Jakie znaczenie mają naukowe odkrycia dla naszej życiowej codzienności? O tym wszystkim w TVP Nauka. 07:45 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (110) - PERU. INKOWIE Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Święta Dolina Inków. Wojciech Cejrowski pokaże, co pozostało z tego potężnego imperium i objaśni, jak funkcjonowało. Przyjrzymy się inkaskiej twierdzy, by dowiedzieć się, jak wyglądało życie codzienne Inków. Wojciech Cejrowski tak pokazuje i objaśnia, że po obejrzeniu tego odcinka studenci z marszu zaliczają semestr. 08:50 APOKALIPSA CZŁOWIEKA PIERWOTNEGO - ODC. 1 (APOCALYPSE NEANDERTHAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Jason Levangie Zdjęcia: PAUL MCCURDY Muzyka: JIHWOAN AHN Przez tysiące lat neandertalczycy przemierzali ziemię, ale w mgnieniu oka zniknęli z historii. Neandertalczyk jest jedną z najbardziej zaskakujących tajemnic w historii ludzkości. Ale nowe informacje mogą rozwiązać tę zagadkę. Naukowcy uważają, że neandertalczyk uległ zagładzie, gdy 39 tysięcy lat temu wybuchł wulkan. Zespół naukowców bada tę teorię wulkanicznej anihilacji. A jeśli wybuch wulkanu oznaczał koniec dla neandertalczyków, może w przyszłości erupcja spowoduje zagładę ludzkości. 09:50 GIGANCI NAUKI - POGODA I KLIMAT Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. Burze, tornada, gradobicia, inwersje temperatury, gwałtowne zmiany ciśnienia, cyklony i cała gama ekstremalnych zjawisk pogodowych. To na szczęście nie prognoza pogody, tylko spis tematów i zagadnień, z którymi zmierzą się uczestnicy tego odcinka teleturnieju. W roli głównej Pogoda i Klimat, czyli klimatyczny odcinek "Gigantów nauki", po jego obejrzeniu każdy będzie mógł śmiało powiedzieć, że zna się na pogodzie. 10:45 JAK TO DZIAŁA - EKOLOGIA - WIATR Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radosław Brzózka Prowadzący: Radosław Brzózka Radek Brzózka zabiera widzów zarówno do starego, nieczynnego już wiatraka, który jeszcze do niedawna pracował jako młyn, jak i do nowoczesnej elektrowni wiatrowej, która w całkowicie ekologiczny sposób produkuje energię. Autor opowiada i pokazuje, jak możemy wykorzystać wiatr dla naszych potrzeb, jak produkowane są nowoczesne elektrownie wiatrowe oraz jakie są zasady ich działania. Wybiegamy w przyszłość, pokazując, jak już w Europie jest, a jak niedługo w Polsce może być wykorzystana stabilna siła wiatru nad morzem. Pokazujemy, jak wiele komponentów wiatraków produkowanych jest w Polsce oraz jaką korzyść możemy odnieść, wykorzystując to bezpłatne i bardzo czyste źródło energii. Radek Brzózka, pasjonat nauki i techniki, znany widzom TVP m.in. z programu "Jak to działa?", specjalnie dla TVP Nauka przygotował serię "Jak to działa - Ekologia", w której przybliża widzom naukowe rozwiązania służące ochronie naszej planety, bezpieczeństwu i komfortowi naszego życia. 11:15 WETERYNARZE Z SERCEM - /116/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W Gdańsku Fundacja Help4Herps tworzy Gadzi Azyl - miejsce, w którym pomoc i schronienie znajdą zwierzęta egzotyczne. Jak to działa? Zobaczcie, dlaczego i w jakim stanie do azylu trafiła, znaleziona w miejskim parku, agama Basia. Wizyta w schronisku w Tczewie była dla nas smutna. To jedno z miejsc, gdzie przebywają psiaki uratowane z pseudohodowli dzięki OTOZ ANIMALS. Czy należy dokarmiać na własną rękę dzikie zwierzęta i ptaki? To pytanie zadaliśmy panu Pawłowi Bednarczykowi z Ośrodka Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych w Nadleśnictwie Olsztyn. Pan Paweł poradził również, co zrobić, gdy na swej drodze napotkamy dzikie zwierzę. 11:50 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (110) - PERU. INKOWIE Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Święta Dolina Inków. Wojciech Cejrowski pokaże, co pozostało z tego potężnego imperium i objaśni, jak funkcjonowało. Przyjrzymy się inkaskiej twierdzy, by dowiedzieć się, jak wyglądało życie codzienne Inków. Wojciech Cejrowski tak pokazuje i objaśnia, że po obejrzeniu tego odcinka studenci z marszu zaliczają semestr. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /234/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 RAPORT NAUKOWY - /62/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 13:40 APOKALIPSA CZŁOWIEKA PIERWOTNEGO - ODC. 1 (APOCALYPSE NEANDERTHAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Jason Levangie Zdjęcia: PAUL MCCURDY Muzyka: JIHWOAN AHN Przez tysiące lat neandertalczycy przemierzali ziemię, ale w mgnieniu oka zniknęli z historii. Neandertalczyk jest jedną z najbardziej zaskakujących tajemnic w historii ludzkości. Ale nowe informacje mogą rozwiązać tę zagadkę. Naukowcy uważają, że neandertalczyk uległ zagładzie, gdy 39 tysięcy lat temu wybuchł wulkan. Zespół naukowców bada tę teorię wulkanicznej anihilacji. A jeśli wybuch wulkanu oznaczał koniec dla neandertalczyków, może w przyszłości erupcja spowoduje zagładę ludzkości. 15:00 WIELKIE WYNALAZKI - /23/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 16:00 GIGANCI NAUKI - UKŁAD SŁONECZNY Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. Przez wiele tysięcy lat ludzkość, żyła w przeświadczeniu, że to Ziemia jest absolutnym centrum całego wszechświata. Dopiero matematyczne obliczenia Mikołaja Kopernika zmieniły to przekonanie i przesunęły horyzont dużo, dużo dalej. To dzięki niemu poznaliśmy nasz prawdziwy adres w kosmosie: Układ Słoneczny, trzecia planeta od Słońca. I o ile planeta Ziemia po tysiącach lat badań nie jest już dla naukowców tak wielką zagadką, o tyle Układ Słoneczny jest wciąż pełen tajemnic, domniemań i znaków zapytania. Ten odcinek teleturnieju to niezwykła szansa, by poszukać odpowiedzi, na niektóre z nich podczas wyjątkowej wycieczki po zakamarkach Układu Słonecznego, w której przewodnikami będą Giganci Nauki. 17:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /117/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Poznajcie panią Lidię, której gestom i energii konie poddają się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Pod jej opiekę, jako pirat drogowy, trafiła klacz Infiniti, która wraz z innym koniem spowodowała wypadek, wybiegając na trasę S8. Przypominamy projekt z zakresu ochrony środowiska, Łowca Obcych, którego celem jest lokalizowanie i obejmowanie monitoringiem roślin i zwierząt akwariowych, przenoszonych do polskich wód. Czyli tych, które mogą stanowić zagrożenie dla naturalnego ekosystemu. Dzisiaj czas na żółwie. W kąciku adopcyjnym czekają na Was psiaki ze schroniska w Celestynowie: Łysek i Jasper. 18:05 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (111) - PERU. MUR Cykl reportaży, 27 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Mury Inków stoją nienaruszone do naszych czasów, pomimo trzęsień ziemi i upływu wieków. Inkaskie konstrukcje zadziwiają współczesnych inżynierów budownictwa, do dziś nie wiemy, jak je zbudowano. Mury wykonane z idealnie dopasowanych kamieni i wielkich brył skalnych zostały wzniesione przez cywilizację, która nie znała koła, żelaza ani zwierząt pociągowych. 18:35 CZY WIESZ, ŻE? - /235/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:05 RYTMY ZDROWIA - ENDOMETRIOZA Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2022 Autor: Piotr Poraj Poleski Magazyn medyczny skierowany do kobiet, omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. Endometrioza nazywana jest chorobą bólu. Wielkiego bólu, którzy przykuwa do łóżka i odbiera kobietom chęć do życia. Endometrioza to występowanie komórek endometrium poza wnętrzem macicy. W Polsce choruje na nią co dziesiąta kobieta. Dotyka ponad połowy pacjentek leczonych z powodu bezpłodności, utrudnia normalne, codzienne funkcjonowanie. Zagraża życiu i zdrowiu. W tym odcinku "Rytmów zdrowia" o leczeniu endometriozy i skomplikowanych operacjach chirurgicznych. 19:35 ASTRONARIUM - 9/23 (160) - Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski To wyprawa po jedne z największych tajemnic Układu Słonecznego. Misja JUICE powstała z myślą o zbadaniu lodowych księżyców Jowisza. W tym specjalnym odcinku pokażemy start tej największej europejskiej misji badawczej i wyjaśnimy, na czym będzie polegać jej zadanie. 20:00 APOKALIPSA CZŁOWIEKA PIERWOTNEGO - ODC. 1 (APOCALYPSE NEANDERTHAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Jason Levangie Zdjęcia: PAUL MCCURDY Muzyka: JIHWOAN AHN Przez tysiące lat neandertalczycy przemierzali ziemię, ale w mgnieniu oka zniknęli z historii. Neandertalczyk jest jedną z najbardziej zaskakujących tajemnic w historii ludzkości. Ale nowe informacje mogą rozwiązać tę zagadkę. Naukowcy uważają, że neandertalczyk uległ zagładzie, gdy 39 tysięcy lat temu wybuchł wulkan. Zespół naukowców bada tę teorię wulkanicznej anihilacji. A jeśli wybuch wulkanu oznaczał koniec dla neandertalczyków, może w przyszłości erupcja spowoduje zagładę ludzkości. 21:10 WIELKIE WYNALAZKI - /24/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 00:10 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (110) - PERU. INKOWIE Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Święta Dolina Inków. Wojciech Cejrowski pokaże, co pozostało z tego potężnego imperium i objaśni, jak funkcjonowało. Przyjrzymy się inkaskiej twierdzy, by dowiedzieć się, jak wyglądało życie codzienne Inków. Wojciech Cejrowski tak pokazuje i objaśnia, że po obejrzeniu tego odcinka studenci z marszu zaliczają semestr. 00:40 CZY WIESZ, ŻE? - /235/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:15 RYTMY ZDROWIA - ENDOMETRIOZA Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2022 Autor: Piotr Poraj Poleski Magazyn medyczny skierowany do kobiet, omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. Endometrioza nazywana jest chorobą bólu. Wielkiego bólu, którzy przykuwa do łóżka i odbiera kobietom chęć do życia. Endometrioza to występowanie komórek endometrium poza wnętrzem macicy. W Polsce choruje na nią co dziesiąta kobieta. Dotyka ponad połowy pacjentek leczonych z powodu bezpłodności, utrudnia normalne, codzienne funkcjonowanie. Zagraża życiu i zdrowiu. W tym odcinku "Rytmów zdrowia" o leczeniu endometriozy i skomplikowanych operacjach chirurgicznych. 01:40 ASTRONARIUM - 9/23 (160) - Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski To wyprawa po jedne z największych tajemnic Układu Słonecznego. Misja JUICE powstała z myślą o zbadaniu lodowych księżyców Jowisza. W tym specjalnym odcinku pokażemy start tej największej europejskiej misji badawczej i wyjaśnimy, na czym będzie polegać jej zadanie. 02:10 APOKALIPSA CZŁOWIEKA PIERWOTNEGO - ODC. 1 (APOCALYPSE NEANDERTHAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Jason Levangie Zdjęcia: PAUL MCCURDY Muzyka: JIHWOAN AHN Przez tysiące lat neandertalczycy przemierzali ziemię, ale w mgnieniu oka zniknęli z historii. Neandertalczyk jest jedną z najbardziej zaskakujących tajemnic w historii ludzkości. Ale nowe informacje mogą rozwiązać tę zagadkę. Naukowcy uważają, że neandertalczyk uległ zagładzie, gdy 39 tysięcy lat temu wybuchł wulkan. Zespół naukowców bada tę teorię wulkanicznej anihilacji. A jeśli wybuch wulkanu oznaczał koniec dla neandertalczyków, może w przyszłości erupcja spowoduje zagładę ludzkości.