TVP Dokument Niedziela, 24.12.2023 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - SZCZĘŚCIE Z ZIMORODKIEM Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Określenie "niebieski ptak" może mieć wcale korzystny wydźwięk. Zimorodek, pomykający nad leśną strugą niczym błękitna iskierka, robi niezatarte wrażenie. Gdy siedzi bez ruchu na zwisającej nad woda gałęzi, czatując na niewielkie ryby, stanowiące jego główny pokarm, może ostatecznie uchodzić za "niebieskiego ptaka" w ludzkim rozumieniu, czyli lenia. Ale gdy nagle, jak strzała spadnie do wody po zdobycz, prawie nigdy przy tym nie chybiając, przyjdzie nam zmienić zdanie. Zresztą istota o naturze "niebieskiego ptaka" nie byłaby chyba w stanie wydrążyć w skarpie rzecznej długiego tunelu, zakończonego małą jaskinią, stanowiącą gniazdo, a później wykarmić siedem czy osiem dziobów. Na pewno też "niebieskim ptakiem" w pejoratywnym rozumieniu nie jest Marek Piotrowicz, gość programu. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 30 BURZLIWE DZIEJE KRESÓW Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Kto sprawił, że zamiast polskiego kościoła wybudowano siermiężny dom handlowy? Dlaczego z zabytku zrobiono magazyn soli rozbijanej dynamitem? Skąd pomysł, aby obiekt sakralny zamienić w kino? Radosław Kotarski odkrywa burzliwą historię kresowych miast. Przy okazji odnajduje miejsca najbliższe sercom polskich królów i magnatów oraz odwiedza najlepszą szkołę w historii Rzeczpospolitej. Przedstawia także, w jaki sposób na wschodnich krańcach Polski współistniały różne narody i kultury. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 280 ŚLADAMI MARII KONOPNICKIEJ Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 07:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /112/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska We Wrocławiu odwiedziliśmy nietypowe, ornitologiczne pogotowie dla gołębi "Gruszętnik". Jego twórca podzielił się z nami wieloma ciekawymi informacjami o tych ptakach, które bardzo często spotykamy w miastach. Czy wiecie, że gołębie potrafią reagować na swoje imię i bywają zazdrosne? Zrozpaczeni właściciele zaginionych zwierząt często nie wiedzą, jak rozpocząć poszukiwania. W Warszawie działa Fundacja Trop, która pomaga w odnajdywaniu zagubionych psów, a bezdomne czy porzucone oddaje do zaprzyjaźnionych fundacji, schronisk i domów tymczasowych. 08:00 ŚWIĘTA W ZAMKU HIGHCLERE (HIGHCLERE: BEHIND THE SCENES AT CHRISTMAS) Film dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: David Mcconnell Film dokumentalny na czas Świąt Bożego Narodzenia. Poznamy świąteczne przygotowania u Lorda i Lady Carnarvon, którzy zamieniają zamek Highclere w zimową krainę czarów z ich największą choinką w wielkiej sali. Zamek Highclere to wiejska rezydencja z 1679 r. , odnowiona w XIX w. , znajduje się w Hampshire w Anglii. Zabytkowa posiadłość należy do rodziny Carnarvon od blisko 350 lat. Jordy i Fiona po raz pierwszy od 3 lat szykują zamek do otwarcia dla zwiedzających w Święta, zmieniając go w zimową krainę czarów. Wiktoriański budynek z iglicami i wieżami jak we włoskich miastach - to idealne miejsce, by zasiąść wokół wielkiej choinki w tej wspaniałej sali. Wszyscy są zajęci tworzeniem ozdób bożonarodzeniowych w stylu egipskim, aby nawiązać do dziedzictwa zamku, a Pan Louis ma pełne ręce roboty z mistrzowską klasą przygotowuje świąteczne koktajle. Lady Carnarvon spędza trochę czasu z rodziną z dala od gości, gromadząc bliskich wokół choinki na uroczyste spotkanie. Dostojność i elegancja, rodzinna tradycja i historyczne elementy, piękne wnętrza w świątecznej dekoracji to wszystko pozwoli miło spędzić czas. 09:05 DZIKI DOM ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA (SANTA'S WILD HOME) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 Reżyseria: Matt Hamilton Film dokumentalny o Laponii i dalekiej północy. Śnieżne kapy na drzewach i zielone światła tańczą na wypełnionym gwiazdami niebie. Daleko na północy leży zimowa kraina czarów - słynna na cały świat. Miejsce pradawnych mitów i legend. Tam na tle rozgwieżdżonego nieba tańczą światła, słońce świeci o północy. A przedziwne figury tkwią zamrożone w czasie. Kraina ciągle się zmienia, każdego dnia rozgrywają się dramaty i dzieją się cuda. Laponia jest pełna magii i uważa się ją nawet za dom Świętego Mikołaja. Z dala od świątecznych świateł - życie jest jeszcze magiczniejsze. To nieustannie zmieniający się dziki świat, pełen niezwykłych stworzeń. Podczas długiej, ciemnej zimy wół piżmowy stoi na straży na przenikliwym wietrze, orły przednie walczą o zdobycz, a wielkie szare sowy przemierzają ogromne odległości przez zamarznięty las. Kiedy nadchodzi lato, słońce nigdy nie zachodzi, renifery migrują na północ, sowy ścigają się, by się rozmnażać, a niedźwiedzie i wilki walczą o jedzenie. Ten piękny, liryczny portret dzikiego regionu idealnie nadaje się do świątecznego oglądania i sprawi, że będziemy się zastanawiać, czy miejsce tak magiczne naprawdę istnieje. 10:05 NAJPIĘKNIEJSZE DEKORACJE ŚWIĄTECZNE (DECK THE HALLS: THE LUXURY CHRISTMAS DECORATORS) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: James Harrison Film dokumentalny o najpiękniejszych i najbardziej oryginalnych dekoracjach na święta Bożego Narodzenia. To także film o ludziach, którzy próbują przekształcić niektóre z naszych najbardziej kultowych miejsc w oszałamiające zimowe krainy czarów. We wspaniałych hotelach, światowej sławy muzeach, pałacach rzesze projektantów, artystów i ekspertów od instalacji muszą wymyślać projekty na zamówienie, aby oczarować tłumy. Niezależnie od tego, czy są to żywe renifery, pełnowymiarowe domki z piernika, animatroniczne bałwany czy zaawansowane technologicznie tańczące drzewka, zespół jest gotowy stawić czoło najtrudniejszym wymaganiom świątecznym. Często większość prac odbywa się w nocy i w najważniejszym momencie następuje uroczyste otwarcie i prezentacja dekoracji, aby w pełni oczarować magią świąt. 11:00 KOLĘDY POD WSPÓLNYM NIEBEM. ENEJ I PRZYJACIELE. Koncert, 25 min, Polska, 2020 Święta Bożego Narodzenia to najbardziej wyjątkowy czas w roku. To czas, kiedy szukamy towarzystwa bliskich, kiedy wracamy do wspólnych wspomnień, tworząc jednocześnie nowe. W programie "Kolędy pod wspólnym niebem" pokażemy, że najbliżsi nie zawsze są rodziną, w której przyszliśmy na świat. Czasem jest to tzw. rodzina z wyboru, a więc grono najwierniejszych i najbliższych sercu przyjaciół, z którymi przeżywamy naszą codzienność. Nikt tak dobrze nie odpowiada temu konceptowi jak zespół Enej, którego członkowie poznali się, będąc jeszcze nastolatkami. Prawie dwie dekady później wciąż razem grają i przeżywają najważniejsze momenty w życiu każdego z nich. Co zasługuje na szczególne podkreślenie, grupa ta to mieszanka kulturowa. Część muzyków ma korzenie ukraińskie, część pochodzi z różnych regionów Polski. Wszyscy poznali się jednak w Olsztynie i to właśnie z tym miastem związana jest ich historia. Nie zapominają jednak o swojej różnorodności i kładą na nią nacisk zarówno w swojej twórczości, jak i w samym wizerunku. Aby jeszcze bardziej podkreślić tę kwestię, do programu zostaną zaproszeni goście pochodzący z regionu Mazowsza, Kurpi i Podhala. 11:30 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - VAN GOGH I JAPONIA (VAN GOGH & JAPAN) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, przy pomocy prywatnych listów ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w najbardziej renomowanych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 24. Van Gogh i Japonia. Van Gogh nigdy nie był w Japonii, ale żywił głęboki podziw dla japońskiej sztuki. Dużo myślał o tym kraju, o jego kulturze i artystach, przy czym swoją wiedzę opierał na kolorowych drzeworytach, które kolekcjonował. W pewnym sensie zbudował sobie własny obraz Japonii, który z kolei oddziaływał na jego twórczość. Inspirował się grafiką japońską. Van Gogh pod wpływem sztuki japońskiej poważnie zmienił swój styl malowania. Wystawa o związkach Van Gogha z Japonią wydaje się czymś oczywistym. Sztuka japońska była dla niego najważniejszym źródłem inspiracji w najlepszym okresie twórczości. Zaczął od kopiowania japońskich drzeworytów. Stopniowo przyswoił sobie ich styl, tematykę i środki wyrazu. Odtąd zapożyczał z grafik pewne elementy, takie jak płaskie plamy koloru czy wysoki horyzont. 12:30 Z WIESZAKA HISTORII - ODC. 12 ZIMOWE PRZEBIERANKI Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Migoń Scenariusz: Lucyna Rotter, Jarosław Migoń Zdjęcia: Kacper Solan, Bartosz Gąsienica, Damian Gradek Muzyka: Marcin Gałażyn Prowadzący: Lucyna Rotter Lektor: Magdalena Zbylut - Wiśniewska Cykl audycji o tematyce dokumentalno - historycznej, który w kostiumowej formule, odsłania ukryte znaczenia, symbole i dzieje ubioru. Koniec roku sprzyja okazjom do przebrania się. W odcinku prof. Rotter opowiada o świętach i tradycjach związanych z ubiorem - od Barbórki i św. Łucji, przez Hanukkę i św. Mikołaja, aż do Święta Trzech Króli. Z Jackiem Karolczykiem - fotografem - rozmawia o kolędowaniu w mieście i na wsi. W audycji zagości św. Mikołaj - ten prawdziwy i ten przypominający przerośniętego krasnala. 13:00 NATURA BEZ GRANIC - ODC. 12 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Krystian Matysek, Jan Mamoń Historia XX wieku i obecna wojna zdominowały myślenie o Ukrainie. Tymczasem nasze pogranicze to również obszar fascynującej i niezwykle zróżnicowanej przyrody: od Bieszczad, Gór Słonych i Pogórza Przemyskiego przez Roztocze i Polesie po Dolinę Bugu. Na tych terenach można spotkać gatunki zwierząt i roślin, których na próżno już dziś szukać w innych częściach Europy. Pogranicze jest domem niedźwiedzi, rysi i wilków. Wielkie leśne przestrzenie przemierzają stada jeleni i żubrów. Przyroda nie zna granic. Wilcze rodziny z pogranicza mają swoje terytoria na terenie obu państw. Po jednej stronie polują, po drugiej mają bezpieczne ostoje, w których wychowują potomstwo. Stada roślinożerców, jeleni czy żubrów, w rocznym cyklu wędrówki w poszukiwaniu najlepszych żerowisk regularnie przekraczają graniczny San. Administracyjne linie podziałów nie są też znane ptakom. Bociany gnieżdżące się w przygranicznych wioskach regularnie latają na łowy na łąki po obu stronach granicy. Podobnie rzecz ma się z orłami przednimi i orlikami zamieszkującymi lasy Pogórza Przemyskiego. Razem odpowiadamy za ochronę tego dziedzictwa. Polscy i Ukraińscy przyrodnicy od lat podejmują wspólne działania na rzecz ochrony unikalnych środowisk i gatunków. Współczesne metody badawcze potwierdzają, że czasami obserwują te same osobniki po obu stronach granicy. 13:30 MÓJ RENIFER I JA (REINDEER FAMILY AND ME) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Anwar Mamon Znany prezenter filmów przyrodniczych Gordon Buchanan tym razem wybrał się do Laponii, aby zobaczyć największe widowisko natury, podziwiać oszałamiającą przyrodę i spotykać tubylców po drodze. Northern Lights są jednymi z najbardziej wyjątkowych zjawisk naturalnych na świecie. Gordon pokaże nam najpiękniejsze krajobrazy, a dołączy do niego nieoczekiwany towarzysz - skandynawski renifer. Przy mroźnych temperaturach i niebezpiecznych drapieżnikach warunki w Laponii mogą być trudne. Gordon rozpoczyna swoją podróż, ucząc się i żyjąc z ludem Sami - rdzennym klanem skandynawskich pasterzy reniferów, którzy od stuleci żyją i pracują w tym regionie. Gordon nauczy się tropić rysie, niedźwiedzie i rosomaki, pozna tajniki wędkarstwa podlodowego, ale przede wszystkim dowie się, jak najlepiej dbać o renifera. Pozna wszystko, czego potrzebuje, aby tu przeżyć. Z reniferami i przewodnikiem Sami, który mu pomaga, odwiedzi również pustynię, gdzie będzie podziwiał lemingi, złote orły i łosie. To tutaj jest jedno z najlepszych miejsc na świecie, aby zobaczyć aurorę borealis, a jest to nieziemski widok, ponieważ żywe, wielokolorowe gazy atmosferyczne tańczą po niebie, przedstawiając piękny, ciągle zmieniający się pokaz świetlny. 14:30 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /11/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:30 NIEZWYKŁY KSIĘŻYC (WONDERS OF THE MOON) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: James van der Pool Księżyc w kolorze krwi, Superksiężyc, pełnia i całkowite zaćmienie. Poznamy wiele ciekawostek o tym jedynym naturalnym satelicie Ziemi. Jest nazywany srebrnym globem, miesiącem lub luną. To piąty co do wielkości Księżyc w Układzie Słonecznym. Zdjęcia robione aparatami o słabym świetle ukazują Księżyc w jego naturalnym blasku. Dowiemy się, jak fazy Księżyca wpływają na różne procesy na Ziemi, na przykład w podmorskim świecie Południowego Pacyfiku rafy koralowe rozmnażają się zgodnie z cyklami Księżyca. Przyjrzymy się zaćmieniom, gdy Słońce, Ziemia i Księżyc znajdują się w jednej linii. Występują one podczas nowiu, kiedy Księżyc znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, iż Księżyc jest widoczny na nocnym niebie tylko przez kilka godzin. Wyjątkiem są tylko dni w okolicach pełni, kiedy Księżyc gości na niebie przez całą noc. W pierwszej kwadrze widoczny jest wieczorem i zachodzi około północy, a w ostatniej kwadrze wschodzi dopiero około północy. Poznamy też festiwale i festyny księżycowe, które odbywają się na świecie i wtedy uwaga wszystkich skupiona jest na srebrnym globie. 16:30 CHIŃSKI NOWY ROK - NAJWIĘKSZE ŚWIĘTO ŚWIATA ODC. 2 (CHINESE NEW YEAR - THE GREATEST CELEBRATION ON EARTH - EP. 2) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Sarah Sarkhel Trzyczęściowy dokument opowiadający o Chińskim Nowym Roku - jednym z największych wydarzeń na świecie. Każdego roku jedna szósta ludności świata podróżuje do domów, aby świętować z rodzinami. To największa sezonowa migracja ludności. Zobaczymy, jak Chińczycy obchodzą najważniejsze święto w roku; opowiemy o jego roli w bogatej, chińskiej kulturze; prześledzimy przygotowania do uroczystości oraz ich przebieg. 17:30 CAŁA PRAWDA O ŚWIĘTYM MIKOŁAJU (THE REAL STORY OF SANTA / QUI VEUT BRÛLER LE PÈRE NOËL?) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Julien Boustani, Axel Clevenot Film dokumentalny - prawdziwa historia Świętego Mikołaja. Wszyscy mamy na myśli obraz sympatycznego Świętego Mikołaja z dużą brodą, brzuszkiem, w czerwonym płaszczu i w charakterystycznej czapie obszytej białym futrem, który wślizguje się do domów przez komin, aby zostawić prezenty pod choinką. Skąd wzięła się ta historia, postać i jaką symbolikę niesie? Wreszcie, w jaki sposób ta groteskowa postać, tak lubiana, zwłaszcza przez dzieci zdołała znaleźć się jako bohater chrześcijańskiej celebracji w naszym konsumpcyjnym społeczeństwie. 18:30 BENEDYKT XVI. PAPIEŻ EMERYT (BENEDICTO XVI THE EMERITUS POPE / GUION BENEDICTO XVI: EL PAPA EMÉRITO) Film dokumentalny, 53 min, Hiszpania, 2018 Reżyseria: Andres Garrigo Film dokumentalny o życiu i pontyfikacie Papieża Benedykta XVI. Był rok 1927, kiedy w bawarskiej wiosce Marktl am Inn urodził się Joseph Ratzinger. Jego rodzice, o skromnym statusie, wychowali go w wierze katolickiej. W młodości przeżył okropności nazistowskiego reżimu i wojny. W tak tragicznych okolicznościach rozwijał swoje powołanie kapłańskie. Został wyświęcony na kapłana w wieku 24 lat wraz ze swoim starszym bratem Georgiem. Jak było z pontyfikatem tego 78 - letniego niemieckiego kardynała? Był 265. papieżem i 7. Suwerenem Państwa Watykańskiego od 19 kwietnia 2005 do 28 lutego 2013. Po przejściu na emeryturę zamieszkał tu w klasztorze Mater Ecclesiae. Stał się najdłużej żyjącym papieżem w historii. 11 stycznia 2021 roku przekroczył moment, w którym czas jego emerytury stał się dłuższy niż czas jego pontyfikatu. Emerytowany papież rzadko pojawia się publicznie, lecz czasami w mediach społecznościowych są udostępniane zdjęcia z papieżem z różnych spotkań w klasztorze Mater Ecclesiae. Podczas audiencji generalnej 28 grudnia 2022 papież Franciszek poprosił o modlitwę za Benedykta XVI, którego stan zdrowia w ostatnich godzinach pogorszył się. Po zakończonej audiencji papież Franciszek odwiedził emerytowanego papieża w klasztorze. 19:30 KOLĘDOWANIE ZE SKALDAMI Widowisko, 12 min, Polska, 2022 Autor: Małgorzata Castro Reżyseria: Grzegorz Sadurski W tym roku odwiedzimy z kolędą zespół Skaldowie - nadwornych poetów i pieśniarzy miasta królewskiego Krakowa. Legendarni muzycy od blisko pół wieku święcą triumfy na polskiej scenie, gromadząc rzesze wiernych fanów i wielbicieli. Ich przeboje do dziś potrafi zanucić cała Polska. Bracia Jacek i Andrzej Zielińscy wraz z rodziną i zaproszonymi do wspólnego świętowania Narodzenia Pana przyjaciółmi zaśpiewają kolędy i pastorałki z płyty "Moje Betlejem". Tradycyjne i autorskie utwory zabrzmią we wnętrzach najstarszego drewnianego kościoła pw. Narodzenia Pańskiego i św. Bartłomieja Apostoła w Opactwie Cystersów w Krakowie - Mogile. Wraz z zespołem i przyjaciółmi śpiewać będą dzieci z Chóru Filharmonii Krakowskiej oraz mali kolędnicy, którzy przemierzą świąteczny Kraków. Jak przystało na świąteczny czas wszyscy spotkają się przy wspólnym stole, by opowiedzieć o swoich najpiękniejszych świętach, powspominać rodzinne tradycje i podzielić się świadectwem wiary i radości z przyjścia na świat Zbawiciela. 19:50 WIGILIE POLSKIE - ŻYWIECCZYZNA Reportaż, 15 min, Polska, 2022 Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska, Marzena Strąk Zdjęcia: Jacek Pakuła, Robert Jażdżyk Prowadzący: Brygida Sordyl Reportaż prezentujący widzom tradycje wigilijne na Żywiecczyźnie. Wybierzemy się z kamerą do miejscowości Ciecina, by przyjrzeć się, jak mieszkańcy tego regionu obchodzą najważniejszy czas w roku, jakie potrawy spożywają i jak pielęgnują świąteczne tradycje zapoczątkowane przez ich przodków wiele lat temu. Sprawdzimy, co znajduje się na wigilijnym stole, jakie pieśni się przy nim śpiewa i jak spędza się święta Bożego Narodzenia. 20:05 WIGILIE POLSKIE - UKRAINA Reportaż, 15 min, Polska, 2022 Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska, Marzena Strąk Zdjęcia: Aleksander Kuśnierz Prowadzący: Anna Gordijewska Reportaż prezentujący tradycje wigilijne na Ukrainie. Wybierzemy się z kamerą do Lwowa, by przyjrzeć się, jak mieszkańcy tego regionu (Polacy na Ukrainie) w czasie trwania wojny obchodzą najważniejszy czas w roku, jakie potrawy spożywają i jak pielęgnują świąteczne tradycje zapoczątkowane przez ich przodków wiele lat temu. Sprawdzimy, co znajduje się na wigilijnym stole, jakie pieśni się przy nim śpiewa i jak spędza się święta Bożego Narodzenia u naszych sąsiadów. 20:30 LIST. PRZESŁANIE DLA ZIEMI (THE LETTER: A MESSAGE TO OUR EARTH / LAUDATO SI) Film dokumentalny, 81 min, Austria, 2022 Reżyseria: Nicolas Brown W 2015 roku papież Franciszek ogłosił "Laudato si" - "Pochwalony bądź", pierwszą papieską encyklikę dotyczącą środowiska naturalnego. Dziś jego przesłanie jest jeszcze bardziej aktualne. Poświęcone trosce o wspólny dom, o środowisko naturalne naszej planety. Papież przyznaje, że globalne ocieplenie istnieje, i że winni temu są ludzie. Senegal, Amazonia, Indie, Hawaje... To niezwykła podróż po świecie w celu pokazania ogromu destrukcji środowiska. To bezprecedensowe wezwanie do działania. Apel do wszystkich ludzi o wspólne działanie i zadbanie o przyszłość naszej planety. Filmowcy otrzymali wyjątkową możliwość filmowania Papieża Franciszka w jego podróżach po świecie i w nawoływaniu do przebudzenia się. To bardzo mocne przypomnienie o naszej odpowiedzialności za świat, za środowisko, za życie. Wołanie o zjednoczenie się w solidarności dla wspólnego dobra i ochrony naszej planety. Papież Franciszek daje od siebie bardzo wiele. Jego wkład powinien przeniknąć daleko poza Kościół katolicki, daleko poza chrześcijaństwo i inne religie. Wzmocnienie przekazu nie wynika z tego co wiem ja, czy ty, tylko z tego, co wiemy razem. Jesteśmy na rozstaju dróg ludzkości. Możemy dokonać wyboru, którą z nich podążymy. Wszyscy potrzebujemy siebie nawzajem. Nikt z nas nie jest samotną wyspą. Przyszłość zbudujemy tylko wzajemnie się wspierając. Nie da się utworzyć nowej relacji z naturą bez odnowionego człowieka. 22:00 JEROZOLIMA (JERUSALEM) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Daniel Ferguson Film dokumentalny o Jerozolimie, tradycjach, sekretach, zabytkach, historii i ludziach, którzy tu żyją. Pokazuje różnorodność tego niezwykłego miasta i pozwala zrozumieć różnorodność obecnych tutaj kultur. Twórcom filmu udało się uzyskać dostęp do świętych miejsc i kilku mało znanych części miasta. Ujęcia lotnicze obszarów - stref zakazu lotów. Posłuchamy wypowiedzi ekspertów akademickich, teologowów i archeologa dr Jodi Magness z University of North Carolina w Chapel Hill. Poznamy też życie młodych mieszkańców z różnych społeczności, dowiemy się jakie mają plany i jak ważne jest dla nich miasto. Z czasem miasto stało się bramą dla trzech głównych religii, prowadzących do Boga i skrawkiem lądu, o który zaciekle walczono. Wierzono, że miasto stanowi centrum świata. Dzisiaj otoczone murami stare miasto w sercu Jerozolimy stanowi mozaikę kultur i wierzeń, gdzie Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie żyją obok siebie, a jednak oddzielnie - każdy w swojej własnej Jerozolimie. Tutaj każdy ma nawet swoją ulubioną bramę. Najlepszy czas na odwiedziny Jerozolimy to Wielkanoc. Zaczyna się od niedzielnej procesji palmowej. Schodzi się z Góry Oliwnej święcąc dzień, w którym Jezus przybył do miasta. Stare Miasto Jerozolimy, zajmujące niespełna dwa i pół kilometra kwadratowego, mieści najświętsze miejsca na świecie dla Żydów, chrześcijan i muzułmanów. Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie często popadali w konflikty, dzielą jednak wartości, tradycje i miłość do kraju, który pielęgnuje ich wiarę. Nigdzie nie jest to tak widoczne, jak w Jerozolimie. To miasto na wzgórzu łączy nadzieje świata. 23:00 MOJE BETLEJEM. SKALDOWIE I PRZYJACIELE. Widowisko, 30 min, Polska, 2022 Autor: Małgorzata Castro Reżyseria: Grzegorz Sadurski Wykonawcy: Skaldowie Odwiedzimy z kolędą nadwornych poetów i pieśniarzy miasta królewskiego Krakowa - zespół Skaldowie. Legendarni muzycy od blisko pół wieku święcą triumfy na polskiej scenie muzycznej, gromadząc rzesze wiernych wielbicieli. Ich przeboje potrafi zanucić cała Polska. Bracia Jacek i Andrzej Zielińscy wraz z rodziną i przyjaciółmi zaproszonymi do wspólnego świętowania Narodzenia Pana zaśpiewają kolędy i pastorałki z płyty Moje Betlejem. Tradycyjne i autorskie utwory zabrzmią we wnętrzach najstarszego drewnianego kościoła pw. Narodzenia Pańskiego i św. Bartłomieja Apostoła w Opactwie Cystersów w Krakowie - Mogile. Wraz z zespołem i przyjaciółmi będą śpiewać dzieci z Chóru Filharmonii Krakowskiej oraz mali kolędnicy, którzy z kolędą przemierzą świąteczny Kraków. Jak przystało na ren szczególny czas wszyscy spotkają się przy wspólnym stole, by opowiedzieć o swoich najpiękniejszych świętach, powspominać rodzinne tradycje i podzielić się świadectwem wiary i radości z przyjścia na świat Zbawiciela. 23:40 EFEKT MOTYLKA Film dokumentalny, 90 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jarosław Szmidt Scenariusz: Jarosław Szmidt Muzyka: Jan A. P. Kaczmarek Historia o niezwykłej sile miłości i nadziei. To opowieść o solidarności tysięcy ludzi, których połączyła potrzeba ratowania życia dziewczynki chorej na rzadką, nieuleczalną chorobę genetyczną - E. B. Film jest wielowątkową relacją heroicznej walki 7 - letniej Zuzi Machety i jej rodziny z chorobą powodującą otwarte rany na całym ciele i z wszechobecnym bólem. Wielu nazywa Zuzię małym motylem, bo jej skóra jest wrażliwa jak skrzydła motyla. Po 7 latach walki z diaboliczną chorobą pojawiła się nadzieja. Rodzice Zuzi dowiadują się o nowatorskiej, eksperymentalnej terapii prof. Jakuba Tolara w USA, mogącej uratować życie ich dziecka i wyrwać z koszmaru cierpienia. Aby ocalić tego małego motylka, lekarze muszą przeszczepić jej szpik kostny i komórki macierzyste, które powinny zatrzymać powstawanie ran. Zuzi można pomóc, ale potrzebne jest aż 1, 5 mln. dolarów. Mimo to rodzice dziewczynki, którzy poświęcili cały swój majątek na dotychczasowe leczenie i codzienną walkę z bólem, nie tracą nadziei. Poprzez fundację "Się Pomaga" organizują publiczną zbiórkę pieniędzy. Niezwykle szczere i ujmujące wołanie o pomoc uśmiechniętej mimo bólu dziewczynki połączyło serca. Ludzie uwierzyli, że nawet ich niewielka pomoc ma znaczenie i razem można dokonać czegoś wielkiego i pozornie niemożliwego. Jej historia poruszyła do głębi także autora tego filmu, który po pierwsze ruszył z pomocą, a następnie chwycił za kamerę w poczuciu wartościowego tematu, który może budować mosty nadziei. W ten sposób poznaje Zuzię i jej rodzinę. Towarzyszy im z kamerą. Wiadomości o chorej Zuzi dzięki portalom społecznościowym oraz telewizji obiegają Polskę i świat. Spontaniczny odzew tysięcy ludzi wykracza poza granice. Wsparcie przychodzi nie tylko z Polski, ale także m.in. z Japonii, USA. Społeczna akcja pomocy i zbiórka pieniędzy rozpędza się, przechodząc wszelkie oczekiwania. Jest jak kula śnieżna zabierająca po drodze coraz więcej i więcej ludzi chcących pomóc cierpiącemu dziecku. Nieosiągalną dla rodziców Zuzi kwotę ponad 6 mln złotych, udaje się zebrać zaledwie w 55 dni dzięki zaangażowaniu ponad 100 tysięcy ludzi. Autor filmu wylatuje transportem medycznym do USA wraz z rodziną Zuzi, trzymając w ręku namalowany przez nią bilet. Leczenie dziewczynki może dojść do skutku, ale droga do jej zdrowia jest bardziej złożona. Terapia w USA może przynieść ok. 90% poprawy jej stanu zdrowia, ale ryzyko jest też olbrzymie. Aby doczekać jej 10. urodzin, rodzice Zuzi muszą położyć na szali jej życie. Przeszczep szpiku musi być poprzedzony podaniem chemioterapii. Na pierwszym spotkaniu prof. Tolar nie ukrywa, że będzie to piekielna próba niegwarantująca pełnego sukcesu. Pierwszy zabieg poszerzający zarastający przełyk udaje się i Zuzia zjada swoją pierwszą parówkę w życiu. Minneapolis staje się ich drugim domem, siostra Alicja, która będzie dawcą szpiku, idzie do amerykańskiej szkoły, poznajemy klinikę, ich nowy dom. Po długim oczekiwaniu jest zielone światło dla terapii, długiej, pełnej cierpienia i nadal niepewności. Zuzia składa własnoręczny podpis dający zgodę na przeszczep szpiku od Alicji. Przeszczep Zuzi się udaje, ale autor filmu musi już wracać do kraju. Prowadzona elektroniczna łączność nagle ustaje, zalega cisza, wreszcie przychodzi wiadomość mrożąca krew w żyłach - dziewczynka umiera. Los ponownie wystawia wszystkich na wielką próbę. Ale niemożliwe znowu staje się możliwe, płuca zaczynają pracować i wraca oddech. Widzimy prof. Tolara idącego korytarzem kliniki: uśmiech proszę, organizm Zuzi ma w sobie 100% komórek dawcy. Dziewczynka zaczyna coraz śmielej poruszać się, mimo podłączonych pomp i kroplówek, jeździ po szpitalnym korytarzu specjalnym wózkiem. 01:20 ŚWIAT WEDŁUG JANA PAWŁA II Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Reżyser Scenariusz: Piotr Kornobis Dokument przedstawiający wpływ Jana Pawła II na współczesny świat, ilustrowany przykładami ze społeczności na całym globie - w Meksyku, Indiach, Polsce, Irlandii i we Włoszech. Śledzimy pielgrzymki Jana Pawła II, które zdefiniowały jego pontyfikat i uczyniły go osobistością międzynarodowego formatu. Rozmawiamy zarówno ze świadkami jego wizyt, jak i współczesnymi komentatorami. Wszystko po to, by poznać znaczenie papieskiego oddziaływania na historię. Film kierowany do szerokiego grona odbiorców - widzów pragnących przypomnieć sobie własne doświadczenia z papieżem i tych, którzy słabo pamiętają pontyfikat Jana Pawła II. 02:15 SEKRET HERBERTA KLOSE RAZ JESZCZE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2016 Reżyseria: Janusz Sozański Scenariusz: Janusz Sozański Zdjęcia: Robert Sitek, Paweł Mróz, Łukasz Łysień Gdzie zostały ukryte skrzynie z cennymi dokumentami i dużą ilością wyrobów jubilerskich, depozytów banków wrocławskich, częstochowskich i innych? Czy Herbert Klose brał udział w ukryciu pod koniec wojny wrocławskiego złota, a po wojnie był jego strażnikiem? Dlaczego po wojnie zamieszkał we wsi Sędziszowa u podnóża góry Wielisławka (Wilimberg)? Czy liczne sztolnie Wielisławki mogą być miejscem ukrycia depozytów wrocławskich banków? Czy niedawno odnaleziony reportaż z 1973 roku Dionizego Sidorskiego i Adama Wielowiejskiego pomoże rozwiązać zagadkę wrocławskiego złota? Na te wszystkie znaki zapytania postaramy się odpowiedzieć w filmie "Sekret Herberta Klose raz jeszcze". 03:05 RAZEM NA BIEGUN Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2006 Autor: Wojciech Ostrowski Reżyseria: Wojciech Ostrowski Scenariusz: Wojciech Ostrowski Film dokumentalny opowiadający o wyprawie doświadczonych polarników: Marka Kamińskiego, Wojtka Moskala oraz Wojtka Ostrowskiego z 15 - letnim niepełnosprawnym Jasiem Melą na oba bieguny Ziemi. Wyprawy stały się historycznym wydarzeniem, które otworzyło nową epokę w historii ludzkich zmagań. Jasiek stał się najmłodszym na świecie i pierwszym w historii niepełnosprawnym człowiekiem, który dotarł na obydwa bieguny Ziemi w jednym roku. Dzięki swej wytrwałości udowodnił wszystkim, że nawet najmniej prawdopodobne marzenia można zrealizować. 03:35 NIEPOGODZENI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Adam Fręśko Bohaterami filmu są: niewidoma od urodzenia Monika i jej mąż Wojtek z porażeniem mózgowym. Wspierają się i uzupełniają, nie godzą się ze swoją niepełnosprawnością, mają takie same marzenia jak ludzie zdrowi. Towarzyszymy im w czasie drogi do szpitala w Bydgoszczy, gdzie Wojtek ma mieć przeprowadzoną operację wszczepienia stymulatorów do półkul mózgowych. Ma ona zredukować jego ruchy mimowolne, poprawić mowę. Czy operacja się uda? Jak Monika i Wojtek poradzą sobie ze swoimi oczekiwaniami i emocjami?