TVP Dokument Środa, 27.12.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - ICH MALEŃKI MODRASZEK Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska W odcinku wystąpili dr Marcin Sielezniew i jego żona Izabela Dziekańska. Dr Marcin Sielezniew jest entomologiem, entuzjastą motyli myrmekofilnych, czyli takich, które do swojego rozwoju wykorzystują mrówki. To dla nich przeniósł się z Warszawy do Białegostoku, a w przyszłości planuje zamieszkać na podlaskiej wsi, by mieć jeszcze bliżej do obiektów swych badań modraszków arion. W programie starają się odpowiedzieć na pytanie - Czemu modraszek jest tak niezwykłym motylem? 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 33 JAK SMAKUJĄ KRESY? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Skoro pierogi ruskie nie pochodzą z Rosji, to skąd się wzięła ich nazwa? Czym różni się barszcz ukraiński od swojej polskiej wersji? Radek Kotarski przemierza pola, restauracje i targi Ukrainy. Szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego o tym rejonie mówiono spichlerz Europy. Razem ze swoimi przewodnikami po kresowych smakach przygotowuje potrawy w profesjonalnej restauracji, na polu i w zwykłym domu. Pokaże też, ile słodyczy znajdziemy w połączeniu ogórków i miodu. 07:00 NOTACJE - ALEKSANDER DOBA. ALBO SAM, ALBO WCALE Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2018 Aleksander Doba - ur. w 1946 r. w Swarzędzu, podróżnik, kajakarz. Trzykrotnie samotnie przepłynął kajakiem Ocean Atlantycki. Jest pierwszym człowiekiem w historii świata, który dokonał tego dzięki wyłącznie sile własnych mięśni. Absolwent Politechniki Poznańskiej, przez wiele lat pracował w Zakładach Chemicznych w Policach. Kajakiem opłynął Morze Bałtyckie i Bajkał. Jako pierwszy kajakarz przepłynął całą Wisłę. Zdobył tytuł Podróżnika Roku 2015 w głosowaniu National Geographic. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 283 ŚLADAMI MIKOŁAJA KOPERNIKA Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 07:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /115/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W Gdańsku kibicowaliśmy dzielnej suni Nutce w walce z groźną, szczególnie dla szczeniąt, chorobą - parwowirozą. Ostrzegamy! Niepokojące zachowania szczenięcia natychmiast powinniście skonsultować z lekarzem weterynarii. Tylko wcześnie wykryta parwowiroza daje szansę na całkowite wyleczenia Waszego pupila. Posłuchajcie też praktycznych porad behawiorystki, jak skutecznie nauczyć szczeniaczka zachowania czystości w domu. Zapraszamy też do innego niż wszystkie schroniska w Czaplinku, gdzie na nowy dom oczekuje psiak Tedi. 08:10 WIEŻA EIFFLA - ARCYDZIEŁO INŻYNIERII (SECRETS OF THE EIFFEL TOWER / QUAND LA TOUR EIFFEL SE DEVOILE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2012 Reżyseria: Martin Blanchard Film dokumentalny prezentujący słynną, paryską Wieżę Eiffla w jak najszerszym spektrum. Każdego roku to miejsce odwiedzało około 7 milionów turystów. Ponad 120 lat od jej powstania ta wspaniała konstrukcja - symbol stolicy Francji - nadal fascynuje, po prostu dlatego, że jest czymś więcej niż zwykłą wieżą o wysokości 324 metrów. Wieża Eiffla to radosny symbol, który porusza wyobraźnię wszystkich ludzi. Za tym mitem stoi, a raczej pracuje 300 agentów Socit d'Exploitation de la Tour Eiffel (Sete) i jego wykonawców. Od bunkra zakopanego pod Polem Marsowym (Champ de Mars) po najwyższe piętro, codziennie ożywiają i dbają oni o słynną Grande Dame; poznamy ich oraz inne sekrety Wieży. Wielka Dama jest wieżą, ale też symbolem miasta, narodu, nowoczesności i elegancji. Symbolem radosnym. Za to ją podziwiamy. Odwiedziło ją 250 milionów ludzi. To symboliczna budowla. Podczas targów rolniczych zawsze pojawia się zadanie, czy można wciągnąć krowy na pierwszy poziom. Być może kiedyś się to uda. Raz już wciągnięto słoniątko. Wieża zawsze była kojarzona ze szczęśliwymi wydarzeniami. Restauracja Jules Verne stała się ulubionym miejscem oświadczyn. Co rano Pole Marsowe przed wieżą zmienia się w platformę logistyczną. Tutaj są dostarczane produkty żywnościowe. Restauracja na 120 miejsc ma jedną gwiazdkę Michellina i ceny.... na miarę widoków. 09:10 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 2. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie są po ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 10:05 EUROPEJSKIE RZEKI GRANICZNE - ODCINEK 2. PRUT (EUROPE'S BORDER RIVERS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Radler Cykl filmów dokumentalnych opowiadający o europejskich rzekach granicznych. Czasem wyznaczają granicę, a czasem stanowią wspólną przestrzeń. Ta sprzeczność kształtuje życie ludzi, miast i ziem od wieków. My poznamy trzy takie rzeki. Od źródeł do ujścia. Każda ma swój charakter. Odra oddziela Niemcy od Polski. Ma szeroką deltę i jako jedna z niewielu rzek w sercu Europy płynie swoim naturalnym biegiem. Na północy kontynentu Tana oddziela Finlandię od Norwegii. Tworzy naturalny raj pokryty lodem i śniegiem przez osiem miesięcy w roku. Obejrzymy też Prut, który dziko i romantycznie przecina ukraińskie Karpaty. W dalszym biegu wyznacza granicę Unii Europejskiej liczącą 700 kilometrów. Oddziela Republikę Mołdawii od Rumunii. Odcinek 2 - "Prut". Prut - rzeka w południowo - wschodniej Europie, lewy dopływ Dunaju, rzeka graniczna pomiędzy Rumunią a Mołdawią. Źródła Prutu znajdują się w paśmie Czarnohory, u wschodniego podnóża Howerli. Uchodzi do Dunaju na wschód od Gałacza. W drugim tomie bułgarskich kronik Imana, rzeka Prut jest określana jako Burat. Była znana Rzymianom. W XII wieku w dorzeczu Prutu znajdowały się galicyjsko - ruskie miasta. Nad Prutem leżą m.in.: Worochta, Jaremcze, Kołomyja, Czerniowce, Kaguł, Ungeny. To jedna z ostatnich, pilnie strzeżonych granic europejskich. Ma niemal tysiąc kilometrów długości i burzliwą przeszłość. Jej historia wciąż owiana jest tajemnicą. Prut wypływa z Howerli, najwyższej góry Ukrainy. Ten szczyt mający 2061 metrów wysokości jest świętą górą kraju. Prut spływa do doliny niezliczoną ilością strumieni. 20 kilometrów od źródeł Prut się rozrasta. Kilka kilometrów dalej działa przejście graniczne z Ukrainy do Mołdawii. Od tego miejsca Prut pełni rolę granicy między Rumunią, a Mołdawią na odcinku 700 kilometrów. Granica oddziela kraje, nie ludzi. Dopóki ludzie po jednej stronie czują się Rumunami, a ci po drugiej Mołdawianami, granica pozostanie. Gdy w końcu jedni i drudzy uznają, że są jednym narodem, granica przestanie istnieć. 11:05 LUDZIE W DRODZE Reportaż, 20 min, Polska, 1988 Scenariusz: Jadwiga Wileńska Zdjęcia: Tadeusz Kośmider Reportaż o rodzinie Langów, mieszkającej pod Głownem. Rodzina ma małe gospodarstwo rolne i wszyscy dojeżdżają od kilkudziesięciu lat do pracy w Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Feliksa Dzierżyńskiego "Eskimo" w Łodzi. Kamera towarzyszy im w codziennych czynnościach. Bohaterowie opowiadają o swoim dniu, wieloletniej pracy w zakładzie, dojazdach i związanych z nimi utrudnieniach. 11:35 ANIA - ODC. 3 - BYLE TYLKO ŻYĆ Serial dokumentalny, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski, Krystian Kuczkowski Scenariusz: Krystian Kuczkowski, Michał Bandurski Zdjęcia: Michał Tyszkiewicz, Kamil Gubała Inspirująca historia Ani Przybylskiej, odważnej, kochającej życie i spełniającej marzenia dziewczyny z Gdyni. Dziewczyny o twarzy anioła i charakterystycznym głosie, znanej m.in. z roli Marylki z serialu "Złotopolscy" oraz filmów m.in. "Ciemna strona Wenus", "Kariera Nikosia Dyzmy", "Sęp" czy "Bilet na księżyc". Ania Przybylska - mama, partnerka, przyjaciółka, aktorka, modelka. Spełniona w każdej z tych ról. Usłyszymy jej zaraźliwy śmiech, sama opowie, czym był dla niej sukces, piękno i sens życia. Rodzina wspomni o tym, jaka była poza kamerami i jaką była mamą. Współpracownicy opowiedzą o jej pracy na planie i karierze. Serial dokumentalny "Ania" zbudowany jest z wywiadów oraz niepublikowanych dotąd materiałów z prywatnych archiwów, dzięki czemu możemy zobaczyć portret kobiety utrzymującej równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Wspólne chwile z Anną Przybylską wspominać będą m.in.: jej partner Jarosław Bieniuk, córka Oliwia, mama oraz siostra aktorki. Nie zabraknie opowieści związanych z jej życiem i karierą we wspomnieniach reżysera Radosława Piwowarskiego oraz wielu aktorów, m.in.: Katarzyny Bujakiewicz, Szymona Bobrowskiego, Anny Dereszowskiej, Jana Englerta, Pawła Małaszyńskiego, Andrzeja Piasecznego, Pawła Wawrzeckiego, Michała Żebrowskiego oraz innych. Odcinek 3 - "Byle tylko żyć". Wzruszająca opowieść o popularnej aktorce Annie Przybylskiej. Wspomnienia rodziny i przyjaciół. Kariera filmowa. Fatalna diagnoza. Początek choroby. Konflikt z paparazzi. 12:15 ANIA - ODC. 4 - DZIEŃ MUSI ZAJŚĆ Serial dokumentalny, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski, Krystian Kuczkowski Scenariusz: Krystian Kuczkowski, Michał Bandurski Zdjęcia: Michał Tyszkiewicz, Kamil Gubała Inspirująca historia Ani Przybylskiej, odważnej, kochającej życie i spełniającej marzenia dziewczyny z Gdyni. Dziewczyny o twarzy anioła i charakterystycznym głosie, znanej m.in. z roli Marylki z serialu "Złotopolscy" oraz filmów m.in. "Ciemna strona Wenus", "Kariera Nikosia Dyzmy", "Sęp" czy "Bilet na księżyc". Ania Przybylska - mama, partnerka, przyjaciółka, aktorka, modelka. Spełniona w każdej z tych ról. Usłyszymy jej zaraźliwy śmiech, sama opowie, czym był dla niej sukces, piękno i sens życia. Rodzina wspomni o tym, jaka była poza kamerami i jaką była mamą. Współpracownicy opowiedzą o jej pracy na planie i karierze. Serial dokumentalny "Ania" zbudowany jest z wywiadów oraz niepublikowanych dotąd materiałów z prywatnych archiwów, dzięki czemu możemy zobaczyć portret kobiety utrzymującej równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Wspólne chwile z Anną Przybylską wspominać będą m.in.: jej partner Jarosław Bieniuk, córka Oliwia, mama oraz siostra aktorki. Nie zabraknie opowieści związanych z jej życiem i karierą we wspomnieniach reżysera Radosława Piwowarskiego oraz wielu aktorów, m.in.: Katarzyny Bujakiewicz, Szymona Bobrowskiego, Anny Dereszowskiej, Jana Englerta, Pawła Małaszyńskiego, Andrzeja Piasecznego, Pawła Wawrzeckiego, Michała Żebrowskiego oraz innych. Odcinek 4 - "Dzień musi zajść". Dokumentalny obraz Anny Przybylskiej - popularnej aktorki, mamy i partnerki. Walka z chorobą. Pożegnanie z bliskimi. Śmierć. 12:50 JULIE ANDREWS, NIEZAPOMNIANA MARY POPPINS. (JULIE ANDREWS FOREVER) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yves Riou Julie Andrews pierwsze swoje słynne role zagrała w wielkich hollywoodzkich produkcjach - magicznych musicalach z lat 60. XX wieku, zdobywając Oscara za rolę Mary Poppins, oraz nominację do tej nagrody za "Dźwięki muzyki". Kolejną nominację otrzymała za rolę śpiewaczki - transwestyty w komedii muzycznej swego męża Blake ’ a Edwardsa "Victor/Victoria". Występowała też w broadwayowskich musicalach: m. in. jako niezapomniana Eliza w "My Fair Lady". 13:45 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA SZWAJCARIA - JEZIORO MAGGIORE (FASCINATING SWITZERLAND - LAKE MAGGIORE) Cykl dokumentalny, 18 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich Tym razem będziemy w regionie Szwajcarii położonym wokół niezwykłego jeziora. Po południowej stronie Alp, tylko 3 i pół godziny jazdy z Bazylei, leży Ticino - szwajcarska enklawa na granicy z Włochami. Od palm po lodowce: Ticino to kształty i kolory o bardzo szerokim spektrum. Jak wielki mur, Alpy powstrzymują chłód z Północy. W rezultacie klimat na południu jest niemal śródziemnomorski. Szczególnie tu - nad jeziorem Maggiore. Gdy inne partie Ticino wciąż przykrywa gruba warstwa śniegu - wokół jeziora Maggiore rozkwita wiosna. Tylko jedna piąta tego jeziora należy do Szwajcarii, reszta jest położona we Włoszech. Ticino ma szwajcarskie prawo federalne, franki i ceny zrównane do krajowych. Wszystko inne jest włoskie: język, kuchnia, kultura i temperament. 14:05 DZIKA WIELKA BRYTANIA - ODCINEK 8 MIASTA (WILD GREAT BRITAIN EP 8 CITIES) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Laura Humphreys Cykl dokumentalny o przyrodzie Wielkiej Brytanii. Dzika przyroda tej wyspy często pozostaje niezauważona. Ta seria pokaże ukryte życie zarówno znanych, jak i mniej znanych, a fascynujących zwierząt, które mają swój dom na wyspie. Każde z różnorodnych siedlisk daje możliwości i wyzwania dla dużych i małych stworzeń. Spotykamy zwierzęta w kluczowych momentach ich życia, kamery przy słabym oświetleniu eksponują rzadko spotykane nocne zachowania, a obiektywy makro skupiają się na mało znanych "Brytyjczykach". Od wybrzeży Kornwalii po Szetlandy, od plaż Norfolk po klify Anglesey, ta seria upamiętnia oszałamiającą przyrodę żyjącą u naszych drzwi. 15:00 BRACIA NA WOJNIE (UNEQUAL BROTHERS - WOLVES AND LIVESTOCK GUARDIAN DOGS / UNGLEICHE BRÜDER) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Heribert Schöller Dokumentalna opowieść o wilkach - drapieżnikach, które polują na zwierzęta hodowlane i psach, które mają za zadanie ich bronić. A przecież dawno temu ludzie zatrzymali wilka przy sobie, oswoili go i zaczęli używać do ochrony przed drapieżnikami. Dziś psy pilnują zwierząt gospodarskich. Oto ciekawa historia o powrocie wilków. Psy stróżujące są antagonistami wilków i jednocześnie kolegami z drużyny. Nasza podróż prowadzi nas do dwóch różnych miejsc w Europie; gęsto zaludnionej Europy Środkowej i dzikich regionów Europy Południowej. Siedliska przyrodnicze kontrastują z krajobrazami zdominowanymi przez rolnictwo. Połączeni naturalną niechęcią do siebie, wilk i pies mogą się jednak nawzajem wykorzystywać i chronić. Z prawnego punktu widzenia wilk jest gatunkiem objętym ścisłą ochroną na mocy prawa UE. Dlatego ludzie muszą znaleźć odpowiednie sposoby na możliwie pokojowe ich współistnienie. Kluczowym pomocnikiem w tym procesie jest pies - bardzo stary towarzysz człowieka. 16:05 EDYCJA GENÓW - NOWE WYZWANIE (GENE EDITING - A NEW ETHICAL CHALLENGE / NATUR NACH MASS - WIE GENE MANIPULIERT WERDEN) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2021 Reżyseria: Kurt Langbein Film dokumentalny o inżynierii genetycznej. Świat jutra tworzą ludzie. Dzięki nowej metodzie CRISPR materiał genetyczny może być wycinany, zmieniany i ponownie włączany. Genetyczne nożyczki mogą być używane do wstawiania lub usuwania genów. To jest nadzieja dla osób z chorobami genetycznymi. technologia CRISPR - Cas otwiera zupełnie nowe możliwości. Proces jest szybszy, dokładniejszy i bezpieczniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. CRISPR fundamentalnie zmieni relacje między człowiekiem a naturą, a także samymi ludźmi. Celem ma być stworzenie ludzi odpornych na HIV. Ale naukowcy na całym świecie ostrzegają również, że eksperymenty zmienią zdolność do myślenia. Ponadto opracowywane są Xenoboty maleńkie żywe istoty, które można wbudować w narządy ludzkie i zmieniać ich funkcje. Cywilizacja stoi być może przed największym wyzwaniem etycznym w dotychczasowych dziejach. Nożyczki do genów rozpoczęły rewolucję w świecie roślin i technologii rolniczej, w hodowli zwierząt i w medycynie. Wiele z nich jest pomocnych, niektóre budzą wątpliwości i są niebezpieczne. 17:05 EUROPEJSKIE RZEKI GRANICZNE - ODCINEK 3. TANA (EUROPE'S BORDER RIVERS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Radler Cykl filmów dokumentalnych opowiadający o europejskich rzekach granicznych. Czasem wyznaczają granicę, a czasem stanowią wspólną przestrzeń. Ta sprzeczność kształtuje życie ludzi, miast i ziem od wieków. My poznamy trzy takie rzeki. Od źródeł do ujścia. Każda ma swój charakter. Odra oddziela Niemcy od Polski. Ma szeroką deltę i jako jedna z niewielu rzek w sercu Europy płynie swoim naturalnym biegiem. Na północy kontynentu Tana oddziela Finlandię od Norwegii. Tworzy naturalny raj pokryty lodem i śniegiem przez osiem miesięcy w roku. Obejrzymy też Prut, który dziko i romantycznie przecina ukraińskie Karpaty. W dalszym biegu wyznacza granicę Unii Europejskiej liczącą 700 kilometrów. Oddziela Republikę Mołdawii od Rumunii. Odcinek 3 - "Tana". Tana. Na północy Europy rzeka Tana granica fińsko - norweska. Odległy naturalny raj, który przez osiem miesięcy w roku ukrywa się pod śniegiem i lodem. Dwa strumienie źródłowe Tany, Anarjohka i Karasjohka, wypływają przy granicy kraju. Począwszy od miejscowości Karasjok. Tana pełni rolę granicy między Finlandią, a Norwegią na odcinku 256 - ciu kilometrów. Mija Utsjoki, Tana Bru i wpływa do fiordu Tany, gdzie miesza się z lodowatą wodą Morza Barentsa. To najdalej wysunięty na północ fiord Europy. Za Kołem Podbiegunowym. Źródła Tany są trudnodostępne. Łodzią nie sposób do nich dotrzeć. Barkasy radzą sobie tu doskonale, sprawnie pływają nawet pod prąd. Saamowie robią je ręcznie od wieków. Rzeka uchodzi do fiordu Tanafjorden tworząc rozległą deltę. Tana słynie jako jedna z najlepszych na całym świecie rzek do połowu łososia. Tana ma dwa oblicza. Jedno dramatyczne, pełne grzmiących katarakt, drugie ciche i spokojne z piaszczystymi plażami po 20 metrów szerokości. Jej koryto ukształtowało się miliony lat temu i wciąż pozostaje niezmienne. 18:10 KUBAŃSKA MUZYKA I SENIORZY (LOS VIEJOS (THE OLDIES)) Film dokumentalny, 49 min, USA, 2018 Reżyseria: Rosana Matecki Dokumentalne, ponadczasowe spojrzenie na muzykę, miłość i piękno na Kubie. W mieście Santa Clara trzech starszych muzyków, którzy niegdyś stanowili serce bogatej sceny muzycznej Kuby, dryfuje między teraźniejszością a pamięcią, aby opowiedzieć o swojej nieśmiertelnej pasji do muzyki. Zaida wyśpiewuje swoje zmęczone serce, Bringuez znów próbuje grać na saksofonie, a Cndido używa starych fotografii, by przekazać swoją niestrudzoną miłość do życia. Ten dokument oferuje intymną i współczującą perspektywę na kulturę Kuby i życie w podeszłym wieku. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KOREA POŁUDNIOWA JAKIEJ NIE ZNAMY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:15 WYBUDZENI - KRZYSZTOF FOGEL Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński Prowadzący: Ewa Błaszczyk Krzysztof w tym roku będzie zdawał maturę. Kiedy zdarzył się wypadek, wracał do domu ze szkoły. Przechodził przez jezdnię i wtedy potrącił go jadący z nadmierną prędkością samochód. Chłopiec doznał ciężkiego urazu mózgu, cudem uniknął śmierci. Po wybudzeniu ze śpiączki jest w pełni sprawny intelektualnie, wytrwale ćwiczy mowę, chodzenie, pamięć i koncentrację. Chciałby kiedyś wrócić w swoje ukochane góry, iść na studia. 20:50 WYBUDZENI - IGOR BOGUCKI Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krystian Orzeszko, Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński Prowadzący: Ewa Błaszczyk Dwunastoletni Igor jeździł quadem po łące w pobliżu domu. Nieszczęśliwie wpadł do rowu z wodą i podtopił się. Wybudził się ze śpiączki po 8 miesiącach. Towarzyszymy mu z kamerą podczas pobytu w "Budziku", pełnym emocji wyjściu do domu i już w samym domu, gdzie w rehabilitację chłopca włączyła się cała rodzina - dziadkowie, tata, brat. Po dwóch miesiącach Igor zaczął mówić, najpierw pojedyncze słowa, a dziś mówi już pełnymi zdaniami. 21:25 SZUKAJĄC TERESKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Kama Veymont "Szukając Tereski" jest, zgodnie z tytułem, filmem o szukaniu. O próbie poskładania przeszłości w całość ze skrawków, odbić i załamań w murze. Robią to ludzie młodzi, którzy w historii Tereski odnajdują najwyraźniej coś bardzo ważnego dla nich samych. Ciekawie jest patrzeć, jak w śledztwie, prowadzonym na dwa laptopy, jeden rower i psa, świat wirtualny miesza się z analogowym, kiedy wciąż jeszcze kartka wetknięta w czyjeś drzwi lub zostawiona na cmentarzu może skuteczniej prowadzić do człowieka niż wiadomość w necie. 22:45 HISTORIA JEDNEJ ZBRODNI Film dokumentalny, 77 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Włodzimierz Płaneta Film dokumentalny opowiada przejmującą historię rodziny Ulmów: Józefa i Wiktorii oraz ich siedmiorga dzieci. Ulmowie poświęcili swoje życie, próbując ratować dwie żydowskie rodziny. 24 marca 1944 roku Niemcy dokonali niewyobrażalnej zbrodni, mordując z zimną krwią całą rodzinę Ulmów oraz ich malutkie dzieci. To jest dla reżysera punkt wyjścia do przeprowadzenia śledztwa w tej sprawie. Jego wyniki są szokujące... Reżyser dotarł do niepublikowanych wcześniej materiałów, przeprowadził szereg rozmów, podążył powojennym tropem odpowiedzialnych za mord. Dzięki temu widz z przerażającym zdumieniem odkrywa prawdę, że sprawcy tej okrutnej zbrodni nie ponieśli kary, a żandarm, który wydał wyrok na Ulmów i przeprowadził ich egzekucję, przez lata cieszył się szacunkiem i uznaniem w Niemczech. Historia jednej zbrodni to nie tylko świetnie zrealizowany, przyciągający uwagę widzów od pierwszej do ostatniej minuty dokument. To także film misyjny, w służbie prawdy, opowiadający o brakujących elementach historii rodziny Ulmów, nad którymi do tej pory nikt się nie pochylił. 00:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /81/ Reality show, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. 00:40 GDY ZABRAKŁO GAZET Reportaż, 12 min, Polska, 1968 Scenariusz: Wiesław Machejko Zdjęcia: Stanisław Scieszko, Karol Rosenthal Reportaż o pożarze, który w nocy z 20 na 21 listopada 1968 roku wybuchł w Łódzkich Zakładach Graficznych RSW Prasa przy ul. Żwirki w Łodzi. Ostatnie zdjęcia filmowe funkcjonującej drukarni, maszyn i ludzi tam pracujących. Materiał filmowy z zakładu po pożarze strażacy i ekipa na pogorzelisku ratuje to, co pozostało i da się ocalić z dymiących ruin, porządki i prace rozbiórkowe na zgliszczach spalonej drukarni. Pracownicy "Expressu Ilustrowanego" w Drukarni Wojskowej przy ulicy Gdańskiej, która udzieliła im gościny, pracują nad kolejnym numerem gazety. Dziennikarze z redakcji "Głosu Robotniczego" i "Dziennika Łódzkiego" w redakcji "Expressu Wieczornego" w Warszawie przygotowują materiały do druku. Teleksy, telefony i most samochodowy ale także nowoczesne maszyny rotacyjne umożliwiają dostarczenie na czas egzemplarzy łódzkich gazet wydrukowanych w Warszawie do czytelników w Łodzi. Wizyta na budowie nowej drukarni przy ul. Armii Czerwonej, wypowiedź inżyniera Leona Wujka na temat postępu i zaawansowania prac budowlanych w nowych Zakładach Graficznych RSW Prasa. 00:55 NOTACJE - ANDRZEJ ŁAPICKI. DOBRY AKTOR MÓWI PROSTO Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2010 Autor: Maria Nockowska Andrzej Łapicki ur. 1924 r. w Rydze. Jeden z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych, filmowych i telewizyjnych, reżyser. Uczęszczał na zajęcia teatralne w podziemnym Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie w czasie okupacji, uczestnik powstania warszawskiego. Po wojnie debiutował na scenie w Teatrze Wojska Polskiego w sztuce w inscenizacji Leona Schillera. Po powrocie do Warszawy związał się z Teatrem Współczesnym Erwina Axera, w którego spektaklach stworzył swoje najwybitniejsze kreacje. Grywał w teatrach Dramatycznym, Narodowym, Polskim. Wielbiciel i inscenizator komedii Fredry. Grywał w filmach Wajdy, Konwickiego, Hasa. Od 1959 r. profesor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, w latach 80. rektor Akademii Teatralnej. Wieloletni prezes ZASP - u. W nowym Sejmie po 1989 r. parlamentarzysta jednej kadencji. Autor felietonów w miesięczniku Teatr. Zmarł 21 lipca 2012 r. 01:10 SPĘTANY ANIOŁ Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2005 Reżyseria: Zbigniew Kowalewski Scenariusz: Zbigniew Kowalewski Zdjęcia: Henryk Janas Muzyka: Janusz Grzywacz Zmarły 14 listopada 2004 r. gen. bryg. pilot Stanisław Skalski był postacią tyleż niezwykłą, co tragiczną. Bohater wojenny, legendarny as polskiego lotnictwa II wojny światowej, najskuteczniejszy pilot myśliwski mający na koncie 240 lotów bojowych i 22 zestrzelone samoloty nieprzyjaciela, został, co prawda, pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie, ale przez długie lata żył w całkowitym zapomnieniu. Pilot Dywizjonów 302, 501, 306, 316, 317, Polskiego Zespołu Walczącego PFT w Afryce Północnej, uczestnik kampanii wrześniowej, bitwy o Anglię, ofensywy powietrznej nad Francją, Belgią i Holandią, inwazji Sycylii i Włoch, inwazji aliantów we Francji, został za swoje wojenne dokonania dwukrotnie odznaczony orderem Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, orderem Polonia Restituta, Grunwaldu i - jako jedyny cudzoziemiec - trzykrotnie krzyżem Zaszczytnej Służby RAF, by wymienić tylko najważniejsze z kilkudziesięciu przyznanych mu odznaczeń. Po wojnie proponowano mu angielskie obywatelstwo, możliwość latania i wykładania w akademii. On zdecydował się jednak wracać do Polski. Wrócił 6 czerwca 1947 r. witany z należnymi mu honorami. Ale niedługo cieszył się splendorem i uznaniem. 4 czerwca 1948 r. aresztowano go pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Wielkiej Brytanii i USA. 7 kwietnia 1950 r. wydano na niego wyrok śmierci, który w styczniu 1951 r. Bolesław Bierut zamienił na dożywocie, ale nikt nie pofatygował się nawet, by powiadomić o tym skazańca. W celi śmierci spędził Skalski 4 lata, a w więzieniach: na Mokotowie, w Rawiczu i Wronkach przesiedział łącznie 8 lat. Przeżył tam wszystko, czego można było doświadczyć w stalinowskim więzieniu: tortury, bicie, głodzenie, całonocne przesłuchania. Wyszedł na wolność w kwietniu 1956 r. wycieńczony, schorowany. Nie obraził się jednak na ojczyznę, choć ta dosyć topornie naprawiała wyrządzone mu krzywdy. Paradoksalnie, znów zepchnięto go na boczny tor, gdy nadeszła upragniona wolność i demokracja. W filmie wspominają go bliscy i przyjaciele, dla których pozostał wzorem człowieka i obywatela. Wykorzystano zarejestrowane wypowiedzi bohatera oraz wypowiedzi jego przyjaciół, rodziny i znajomych. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODPOWIEDZI CIĄGLE NIE ZNAMY ODC. 292) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Odpowiedzi ciągle nie znamy" Dziś odwiedzamy wieś Wygnanów w gminie Sławno, w województwie łódzkim. Mamy informacje o istniejącym tu dawnej cmentarzu cholerycznym. Nazwa ta, która przetrwała prawie 200 lat, wiąże się z powstaniem w początkach lat 30. XIX w. cmentarza, na którym dokonywano pochówków osób zmarłych na cholerę. Dziś pozostała tu skromna i nietypowa kapliczka, uformowana z miejscowego kamienia. Wstępne badania terenu wykazały jednak, że znajdują się tu także pozostałości dworu. Czy zachowały się fundamenty? Sprawdzimy. "Nikt nie będzie zapomniany" Następnie przenosimy się nad Bałtyk, a w czasie do tragicznej jesieni roku 1939. Obrona Kępy Oksywskiej pochłonęła ogromną ilość ofiar. Po wybuchu wojny znalazło się tu w krótkim czasie około 9 tysięcy polskich żołnierzy. Zginęło ponad 2 tysiące, a wielu nie udało się zidentyfikować. Dziś, dzięki inicjatywie lokalnych pasjonatów historii pojawił się pomysł stworzenia listy wszystkich obrońców Kępy Oksywskiej i zweryfikowania list poległych znanych do tej pory. To walka o oddanie bohaterom ich imion i nazwisk, która pokazuje, że jest szansa spłacenia historycznego długu tym, których poświęcenie legło u podstaw naszego spokojnego życia. 02:30 ANTYKWARIAT Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2005 Reżyseria: Maciej Cuske Scenariusz: Maciej Cuske Antykwariat kojarzy się najczęściej ze spokojem odwiedzających i ciszą należną starym, pokrytym kurzem książkom. Ten jeden w Warszawie jest jednak zupełnie inny. Tu przychodzi się nie tylko po książki, które z trudem należy sobie samemu wykopać ze stert zalegających w niewielkim pomieszczeniu. Klienci to w większości bywalcy, którzy traktują antykwariat jako miejsce spotkań, rozmów, zwierzeń często wobec obcych sobie ludzi. Przybytkiem kieruje pan Krzyś. Niczym doktor wie, co boli jego klientów i czego potrzebują. Mimo swojego szorstkiego charakteru, zjednuje sobie ludzi, a rozmowy w jego książkowym królestwie toczą się od rana do wieczora. 03:05 ABU HARAZ Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2012 Reżyseria: Maciej Drygas Scenariusz: Maciej Drygas Abu Haraz to wioska położona nad Nilem w Sudanie północnym, skazana na zagładę po decyzji miejscowych władz o rozpoczęciu budowy tamy. Na początku dokumentu Macieja Drygasa jeden z jego bohaterów wspomina swój utracony raj, miejsce, którego już nie ma, rozmowy z kimś, kogo nie ma, rzeczy, które już nie istnieją. On sam czuje, że jest już martwy, choć wciąż żyje. Nikt z Abu Haraz nigdy nie pogodził się z faktem, że ich rodzinna wioska zniknęła z powierzchni ziemi bezpowrotnie. Bardzo dobrze przyjęty przez krytykę film Macieja Drygasa powstawał kilka lat. Autor chciał zachować pamięć o Abu Haraz, zatrzymać czas, uchwycić w kadrze miejsca i okruchy życia ludzi związanych z nimi. Nie komentując i nie oceniając sytuacji z wolna wprowadza widza w ten niezwykły świat, który już wkrótce przestanie istnieć. Oko kamery koncentruje się na ostatnich latach Abu Haraz, dyskretnie obserwuje tubylców wraz z ich codziennymi troskami i radościami. Zdjęcia znakomicie oddają klimat dzikiej afrykańskiej przyrody, na tle której toczą się zwyczajne losy wioski: narodziny nowego obywatela, nauka uczniów w miejscowej szkole, poznających znaczenie słowa bieda. Rytm życia w Abu Haraz wyznaczają pory roku i wylewy Nilu. Całe życie miejscowej ludności jest związane z ciężką pracą na roli od świtu, zmaganiami z surową przyrodą, z codziennymi problemami. Mieszkańcy wioski potrafią jednak też cieszyć się drobiazgami, dostrzegać radosne chwile w swej trudnej egzystencji. Ułożony świat Abu Haraz burzy nagle wiadomość o planowanej budowie gigantycznej tamy na Nilu. Ludzie dowiadują się, że wkrótce będą zmuszeni opuścić wioskę i przenieść się w zupełnie nieznane im miejsce. Jeszcze próbują się przeciwstawić władzy, nie zamierzają oddawać swej ziemi ani rzeki, która jest ich żywicielką. Walka jest jednak skazana na przegraną, nie ma odwołania od decyzji. Przygotowaniom do opuszczenia wioski towarzyszą płacz i rozpacz nad utraconym rajem. Budowa nowoczesnej tamy pociąga za sobą spustoszenie w psychice mieszkańców Abu Haraz, ból, rozpacz i cierpienie. Nagle tracą wszystko: dobytek, domy i ziemię należącą do nich od pokoleń. Muszą też rozwiązać problem przeniesienia prochów przodków, spoczywających na miejscowym cmentarzu. Budowa tamy na Nilu w Sudanie północnym spowodowała powstanie sztucznego jeziora o długości około 180 km. Wioska Abu Haraz znalazła się 35 m pod powierzchnią wody.