TVP Kultura Sobota, 30.12.2023 07:00 POWRÓĆMY JAK ZA DAWNYCH LAT - WIECZÓR 1 Program rozrywkowy, 34 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Rzeszewski Scenariusz: Grażyna Małgorzata Lustych, Janusz Rzeszewski Wykonawcy: Halina Kunicka, Barbara Wrzesińska, Piotr Fronczewski, Jan Kobuszewski, Jan Kociniak, Bohdan Łazuka, Hanna Orsztynowicz, Jolanta Zykun, Lech Ordon, Andrzej Piszczatowski, Jarema Stępowski Program rozrywkowy, w którym znani aktorzy śpiewają przedwojenne przeboje. Wśród wykonawców zobaczymy m. in.: Jolantę Zykun, Bogdana Łazukę, Halinę Kunicką, Piotra Fronczewskiego, Jana Kobuszewskiego. 07:45 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANDRZEJ I JACEK ZIELIŃSCY Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do krainy najmłodszych lata zabierają nas bracia Andrzej i Jacek Zielińscy, popularni muzycy, znani jako "Skaldowie". 08:50 WOJCIECH KILAR - KONCERT MUZYKI FILMOWEJ Konceet, 51 min, Polska, 2003 Wykonawcy: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Poznańskiej, Jose Maria Florencio Junior, Balet Teatru Wielkiego w Poznaniu, Bożena Harasimowicz-Hass, Maciej Pabich Koncert muzyki filmowej Wojciecha Kilara, który zamykał Międzynarodowy Festiwal Teatralny - Malta 2003. Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Jose Marii Florencio Juniora wykonała tematy do filmów, do których muzykę napisał Kilar, m.in. ''Portretu damy'', ''Korczaka'', ''Rejsu'', ''Zazdrości i medycyny'', ''Dziewiątych wrót'', ''Śmierci i dziewczyny'', ''Drakuli'', ''Pana Tadeusza'', ''Pianisty'' i wiele innych. 10:20 SERIALOWA NOSTALGIA - WOJNA DOMOWA - ODC. 9/15 - DZIEŃ MATKI Serial komediowy TVP, 38 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Elżbieta Góralczyk, Jan Kobuszewski, Marian Kociniak, Jerzy Bielenia, Jarema Stępowski, Anna Jaraczówna, Mieczysław Czechowicz, Andrzej Stockinger, Roman Kosiarkiewicz W niedzielę wypada Dzień Matki. Pan Jankowski i Paweł chcą uczcić panią Zofię. Mają precyzyjny plan: śniadanie, kąpiel z olejkiem, spacer, obiad w restauracji, odpoczynek po obiedzie, kino. Przygotowanie śniadania - i to bez sukcesu - trwa bardzo długo, w dodatku pęka rura. Woda zalewa sufit w mieszkaniu Kamieńskich. Ponadto pani Irena nie ma czym zmyć maseczki nałożonej jej przez Anulę w prezencie na "zastępczy" Dzień Ciotki. Przychodzą trzej hydraulicy, którzy demolują całą kuchnię i łazienkę, po czym przerywają pracę, by spożyć śniadanie i solidnie popić je piwem. Państwo Kamińscy ewakuują się z domu, a pani Zofia zabiera się do sprzątania. O obiedzie i kinie ma ma już mowy. 11:10 SERIALOWA NOSTALGIA - WOJNA DOMOWA - ODC. 10/15 - ZAGRANICZNY GOŚĆ Serial komediowy TVP, 53 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Elżbieta Góralczyk, Kazimierz Brusikiewicz, Marek Gowlland, Jacek Fedorowicz, Bogumił Kobiela, Jarema Stępowski, Maria Chwalibóg, Jerzy Karaszkiewicz Do państwa Jankowskich przyjeżdża kolega pana Kazimierza z oflagu, równocześnie trwają przygotowania do przyjazdu Rysia - młodego kuzyna z Anglii. Pani Irena poucza Jankowskich o angielskich zwyczajach, podstawowych zwrotach. Na lotnisku okazuje się, że Rysio mówi po polsku, zachowuje się zupełnie inaczej niż sugerowała pani Irena i w ogóle jest zupełnie normalny - nadaje się na kolegę dla Pawła. Jest grudzień - wycieczka po Warszawie się nie udaje, bo przez zamarznięte okna autokaru nic nie widać. Główną atrakcją stają się dla Rysia rozmowy z panią Ireną. Rysio i Paweł jadą do Zakopanego, państwo Jankowscy tymczasem bawią się kupionymi dla Rysia ołowianymi żołnierzykami. Na nartach Rysio łamie rękę i nogę, ale wyjeżdża z Polski szczęśliwy i zaprasza Pawła na wakacje. 12:20 GENIALNY BARBARZYŃCA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Zdjęcia: Maciej Mroziewski Wykonawcy: Wojciech Siemion, Krzysztof Gadacz, Edward Lubaszenko Film dokumentalny o Józefie Chełmońskim, wybitnym przedstawicielu polskiego malarstwa realistycznego XIX wieku. 13:15 JANOSIK Film przygodowo-historyczny, 126 min, Polska, 1974 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz Kinowa wersja jednego z najpopularniejszych i lubianych polskich kostiumowych seriali przygodowych. Pełna humoru i zabawnych scen przygodowa opowieść o zbójnickiej kompanii, do której trafia Janosik. To legendarny zbójnik tatrzański łupiący możnych i stający w obronie biednych. Atrakcją filmu są niezapomniani odtwórcy głównych ról oraz widowiskowe bójki i walki, szaleńcze jazdy na koniu, a nawet mrożące krew upadki ze skały. Pierwsza połowa XIX wieku. Górska okolica. Hrabia von Berger gnębi chłopów. W ich obronie staje przechodzący drogą młody góral - Janosik. Zostaje pojmany przez hrabiowskich hajduków i wtrącony do lochów. W ucieczce pomaga mu córka Hrabiego, której spodobał się dzielny góral. Kiedy zbiegów dopada pogoń, z pomocą przychodzą zbójnicy pod wodzą Harnasia - Jakubka. Janosik i Kwiczoł przyłączają się do zbójeckiej kompanii. 15:40 CAMERIMAGE 2023 - PETER BIZIOU Rozmowa, 15 min, Polska, 2023 W trakcie festiwalu EnergaCAMERIMAGE 2023 - 31. edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych - redaktorom TVP Kultura udało się porozmawiać z gwiazdami tego wydarzenia. Łukasz Adamski rozmawia z Peterem Biziou - brytyjskim operatorem filmowym, laureatem Oscara. Pracował z Alanem Parkerem ("Bugsy Malone" 1976), a także z grupą Monty Python przy realizacji "Żywota Briana" oraz z Pink Floyd przy "The Wall". W 1988 był autorem zdjęć do "Missisipi w ogniu" Parkera, za które zdobył Oscara. Ponadto pracował przy takich filmach jak: "Miasto radości" (1992), "W imię ojca" (1993), "Ryszard III" (1995), "Truman Show" (1998) czy "Wykolejony" (2005). 16:05 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - RANIERO MANCINELLI Rozmowa, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska, Jolanta Rzegocka Prowadzący: Jolanta Rzegocka W odcinku Jolanta Rzegocka odwiedza słynną pracownię krawiecką, w której szyje się ubiory dla papieży, kardynałów i innych watykańskich duchownych. Jej właściciel, papieski krawiec Raniero Mancinelli, który prowadzi firmę zgodnie z włoską tradycją wielopokoleniowych firm rodzinnych opowiada o jej historii, o zasadach obowiązujących w watykańskiej modzie i swoich kontaktach z Janem Pawłem II. Program "Res Poloniae - o Polsce z oddali" to cykl wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką w różnych krajach. Tym razem dziennikarka odwiedza Włochy, gdzie rozmawia z przedstawicielami kulturalnych elit. Misją programu jest wzajemne poznanie się Polaków i Włochów, odnalezienie we Włoszech polskich śladów, a także uświadomienie sobie wszystkiego, co może łączyć obydwa narody. 16:45 DOKUMENT TYGODNIA - MARZYCIELKI MIAST (REVEUSES DE VILLES / CITY DREAMERS) Film dokumentalny, 80 min, Kanada, 2018 Reżyseria: Joseph Hillel Phyllis Lambert, Blanche Lemco van Ginkel, Cornelia Hahn Oberlander oraz Denise Scott Brown to inspirujące kobiety - pionierki, które kształtowały myślenie o współczesnej urbanistyce: architektki, planistki, pedagożki, kuratorki oraz aktywistki, współpracujące z największymi nazwiskami architektury, jak Mies van der Rohe, Le Corbusier, Louis Kahn czy Robert Venturi. Projektowały w Ameryce Północnej i Europie. Każda z nich jest nadal aktywna, choć średnia wieku tych pań to 90 lat! Wciąż łączy je podobna wizja nowoczesnego miasta, w pełni zintegrowanego z przyrodą i człowiekiem. Phyllis Lambert stoi za konstrukcją wieżowca Seagram Building w Nowym Jorku i była fundatorką Canadian Centre for Architecture and Heritage w Montrealu. Dzięki wysiłkom Blanche Lemco van Ginkel i jej męża udało się ochronić starą cześć Monrealu przed budową autostrady. Cornelia Hahn Oberlander znalazła nowy sposób wykorzystania miejskich zielonych przestrzeni, a także zielonych dachów w kilku metropoliach. Z kolei Denise Scott Brown wraz z mężem Robertem Venturim zrewolucjonizowali myślenie o współczesnej architekturze i miejskim dziedzictwie. Te kobiety łączy jedno: wizja miasta inkluzyjnego i otwartego na potrzeby człowieka. 20:00 BILET DO KINA - DŻENTELMENI (GENTLEMEN, THE) Film akcji, komedia kryminalna, 108 min, USA/Wielka Brytania 2020 Reżyseria: Guy Ritchie Scenariusz: Guy Ritchie Aktorzy: Matthew McConaughey, Hugh Grant, Colin Farrell, Charlie Hunnam, Henry Golding, Jeremy Strong, Michelle Dockery W całym londyńskim półświatku aż wrze od plotek i domysłów na temat króla marihuany, Amerykanina Mickeya Pearsona, który w mieście nad Tamizą stworzył narkotykowe imperium, jednak teraz zamierza się wycofać z rynku. Mickey już jako student Oxfordu rozprowadzał marihuanę wśród kolegów z uczelni. Szybko dorobił się fortuny. W końcu chce przejść na zasłużoną emeryturę i żyć spokojnie ze swoją żoną Rosalind. Tymczasem wielu szemranych, lokalnych biznesmenów z chęcią zajęłoby jego miejsce. Próbuj ą prośbą albo groźbą wymusić na nim podpisanie wiążącej umowy. Ale on ma własny plan. Wielomilionowy biznes zamierza sprzedać amerykańskiemu multimilionerowi Matthew Bergerowi. Mickeyowi uparcie depcze po piętach przebiegły dziennikarz śledczy, Fletcher, który jak inni zwietrzył interes i knuje intrygę, by wprowadzić własne reguły gry w walce o dominację w narkotykowym biznesie. A kto okaże się sprytniejszy i lepszy, pokaże czas. W każdym razie Pearson nie daje łatwo za wygraną i próbuje przechytrzyć wszystkich. 22:30 "JAK NIEBO NAD NAMI..." - KONCERT ZESPOŁU WILKI Koncert, 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Bartosz Jastrzebowski Wykonawcy: Zespół Wilki Pogram prezentujący najciekawsze utwory z koncertu kultowego zespołu Wilki, zarejestrowanego w krakowskim studiu w Łęgu z udziałem publiczności. W repertuarze znalazły się największe przeboje zespołu, zarówno te stare ("Moja Baby", "Son of The Blue Sky"), jak i te z płyty Wilków zatytułowanej 4, wydanej niemal po 10 - letniej przerwie ("Nie stało się nic" i "Baśka"). Tytuł programu stanowi cytat z piosenki "Baśka" - wielkiego przeboju Wilków, którym wygrali konkurs premier KFPP w Opolu. 23:30 WIECZÓR KINOMANA - AŻ POLEJE SIĘ KREW (THERE WILL BE BLOOD) Dramat, 151 min, USA, 2007 Scenariusz na podstawie powieści Uptona Sinclaira i reżyseria: Paul Thomas Anderson Aktorzy: Daniel Day - Lewis, Paul Dano, Kevin J. O’Connor, Ciaran Hinds, Dillon Freasier, Barry Del Sherman, Randall Carver i inni Swobodna adaptacja powieści "Nafta" Uptona Sinclaira, od którego reżyser Paul Thomas Anderson zapożyczył właściwie tylko punkt wyjścia swojej opowieści i inaczej niż autor literackiego pierwowzoru rozłożył akcenty znaczeniowe. Jego filmowa historia to opowieść o spustoszeniu, jakiego dokonuje w ludzkim sercu i psychice dążenie do bogactwa. Staje się ono celem samym w sobie, przesłaniając wszystko inne, a w efekcie nie przynosząc też spodziewanego szczęścia. Bezwzględny i drapieżny bohater nie potrafi okazać uczuć nawet synowi, a wobec innych ludzi odczuwa tylko pogardę. Postać tę brawurowo zagrał Daniel Day - Lewis, któremu rola Daniela Plainview przyniosła zasłużonego Oscara, Złoty Glob i nagrodę BAFTA. Ponadto film otrzymał też Oscara za zdjęcia i nominacje do tej nagrody w sześciu innych kategoriach, Srebrnego Niedźwiedzia za reżyserię na festiwalu w Berlinie i liczne nagrody branżowe. Kalifornia, rok 1898. Daniel Plainview, poszukiwacz srebra, wydobywa grudkę tego kruszcu, która stanie się zaczątkiem jego przyszłej fortuny. Z czasem jednak mężczyzna zamiast wydobyciem metali szlachetnych postanawia zająć się poszukiwaniem ropy, w tym widząc prawdziwą przyszłość. Gdy jeden z jego robotników ginie, Plainview bierze jego syna, H. W. , na wychowanie. Mija dziewięć lat i H. W. , który stał się partnerem biznesowym przybranego ojca, przybywa z nim do miasteczka Little Boston. Od charyzmatycznego przywódcy religijnego Paula Sundaya Plainview dowiaduje się, że na posiadanych przez niego rodzinnych ziemiach znajdują się znaczne złoża ropy. Daniel próbuje odkupić roponośną działkę po okazyjnej cenie, ale brat Paula, Eli, będący pastorem, winduje cenę do 10 tys. dolarów, chcąc za te pieniądze zbudować w miasteczku kościół. Ostatecznie jednak Plainview tanio nabywa działkę i rozpoczyna wydobycie. Niebawem w wypadku znów ginie jeden z robotników, a silny wybuch pozbawia H. W. słuchu. Pewnego dnia Danielowi składa wizytę obcy mężczyzna, który twierdzi, że jest jego przyrodnim bratem, Henrym, i poszukuje pracy. Gospodarz przyjmuje go pod swój dach. H. W. , który odkrywa, że mężczyzna najpewniej jest oszustem, zachowuje tę wiadomość dla siebie. Kiedy próbuje uśmiercić Henry’ego, przybrany ojciec wysyła go za karę do szkoły z internatem w odległym San Francisco. Chcąc zdobyć ziemię potrzebną mu do budowy rurociągu nad morze, Plainview zgadza się przyłączyć do wspólnoty kościelnej prowadzonej przez Eliego Sundaya. Naftowe imperium się rozrasta, ale przebywając dłużej z Henrym, również Daniel nabiera podejrzeń co do niego. W końcu mężczyzna wyznaje, że był jedynie przyjacielem prawdziwego Henry’ego, który zmarł dawno temu na gruźlicę. W odwecie Plainview zabija oszusta. Nadchodzi rok 1927. Dorosły H. W. poślubia swoją miłość jeszcze z czasów dzieciństwa, Mary Sunday, siostrę Eliego. Postanawia też wycofać się z rodzinnego biznesu. Ojciec, który z latami jeszcze bardziej znienawidził ludzi i wiedzie samotniczy żywot, reaguje gwałtownie. 02:20 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - RAFAEL ODKRYTY NA NOWO (EXHIBITION ON SCREEN EP. 18 RAPHAEL REVEALED) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Odc. 18 - "Rafael odkryty na nowo" 6 kwietnia 1520 roku wielu mieszkańców Rzymu pogrążyło się w żałobie. Nie po śmierci papieża ani księcia. Choć nie był rzymianinem z urodzenia, Rafael Santi z Urbino wybrał Rzym na swój dom. Badał starożytne ruiny miasta i pragnął wskrzesić jego cesarską świetność, wspierany mecenatem kolejnych papieży. Stworzył dla nich wiele spośród najznakomitszych dzieł sztuki renesansowej. Po śmierci artysty nad jego łożem śmierci wisiał ostatni obraz, który malował. W kolejnych wiekach pracę tę uznawano nie tylko za największe osiągnięcie artysty, lecz najwspanialsze dzieło w historii malarstwa. Przewyższające wszystko, co zrobili współcześni Rafaelowi Michał Anioł i Leonardo. Uważany był za największego artystę w dziejach świata. Wywarł głęboki wpływ na sztukę. 03:25 KINO NOCNE - MIASTO PRYWATNE Film sensacyjny, 72 min, Polska, 1994 Reżyseria: Jacek Skalski Scenariusz: Jacek Skalski Zdjęcia: Andrzej Adamczak Muzyka: Marcin Krzyżanowski Aktorzy: Bogusław Linda, Dariusz Gnatowski, Maciej Kozłowski, Maria Gładkowska, Mirosław Baka, Mirosław Zbrojewicz, Krzysztof Zaleski, Krzysztof Kiersznowski, Jan Tesarz, Mariusz Jakus, Piotr Gąsowski Jacek Skalski, autor kilku scenariuszy filmów krótko - i długometrażowych, jako reżyser zadebiutował w roku 1989 filmem "Chce mi się wyć". Cztery lata później zrealizował "Miasto prywatne", którego temat inspirowany był działalnością w naszym kraju coraz liczniejszych i lepiej zorganizowanych grup przestępczych. Skalski przedstawił swoistą "monografię" jednego z takich gangów, począwszy od podwórkowej paczki chuliganów do ukształtowanej na wzór mafijny, niezwykle groźnej grupy bandytów. Niewielkie, podwarszawskie miasto. Na jednym z wielu szpetnych podwórek rządzi paczka małolatów - Ali, Pawik i "blond bogini" Małgośka, obiekt erotycznej fascynacji obu "wodzów". Razem spędzają wieczory, piją najtańsze wino, snują plany na przyszłość. Kilka lat później ta sama ferajna to już typowy młodzieżowy gang. Ali i Pawik skupiają wokół siebie grupę rówieśników, którzy nie potrafili zrealizować swoich marzeń i znaleźć swego miejsca w społeczeństwie, a teraz chcą jedynie wieść wygodną i łatwą egzystencję. Brutalne napady, kradzieże to ich pomysł na życie. Mija kolejnych parę lat i gang nastolatków przeobraża się w lokalną mafię. Ali, Pawik, Barnaba, Dziurga i Kaczor nie cofają się przed okrucieństwem i morderstwami, organizują poważne napady, obracają dużymi pieniędzmi. "To miasto jest nasze" - mówią i nie jest to stwierdzenie bez pokrycia. Instrumentami ich władzy są przemoc i gwałt. Na gangsterów przychodzi jednak chwila próby. Nowy układ władzy po wyborach 1989 roku zmienia polską rzeczywistość. Mafia Alego i Pawika wchodzi w nieformalne układy z politykami. Wdaje się też w konflikt z mafią rosyjską. Gra zaczyna iść o naprawdę wielką stawkę. Wokół obu przywódców coraz częściej ścielą się trupy. Z czasem powiązania z Alim i Pawikiem przestają być dla polityków wygodne. Narasta potrzeba pozbycia się niewygodnego sojusznika. W gangu dochodzi do pierwszych poważnych nieporozumień. W miejsce przyjaźni pojawia się podejrzliwość, solidarność zastępuje nieufność, miłość kończy się gorzkim zawodem. W pewnym momencie dla Alego i Pawika miasto staje się zbyt małe. Któryś z nich będzie musiał zginąć. 05:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANDRZEJ I JACEK ZIELIŃSCY Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do krainy najmłodszych lata zabierają nas bracia Andrzej i Jacek Zielińscy, popularni muzycy, znani jako "Skaldowie".