TVP Nauka Poniedziałek, 25.12.2023 06:00 JAK ŻYJE LAS... - PROJEKT: LAS Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wojciech Słowik Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 06:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /125/ Reality show, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Ten odcinek dedykujemy szczególnie kociarzom. Poznacie pensjonariuszy KOTełkowej Drużyny z Bielska - Białej, dzikie koty w Szczyrku i mieszkańców kociarni Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt Reksio. Usłyszycie również kilka cennych rad związanych z adopcją kotów ze schroniska. Zobaczycie też, znaną nam już, Panią Lidię, behawiorystkę i trenerkę pozytywnego jeździectwa. Po pierwszym spotkaniu określiliśmy ją zaklinaczką koni, które reagują na jej gesty i emocje jak na czarodziejską różdżkę. Pokaże nam, jak zamienić strach konia w ciekawość. W naszym kąciku adopcyjnym nie zabraknie też psa - Atosa uratowanego przez Psią Ekipę. 07:05 PODRÓŻNIK - BORA BORA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Polinezyjska wyspa Bora Bora jest symbolem wakacyjnych marzeń. Lagunę mieniącą się wszystkimi odcieniami błękitu i ginące w chmurach góry rozsławiły gwiazdy Hollywood, takie jak Tom Cruise, Harrison Ford czy Arnold Schwarzenegger, które od ćwierć wieku przyjeżdżają na Bora Bora nie tylko po to, żeby wypoczywać. Zakątki wyspy stały się plenerami dla wielu hollywoodzkich produkcji. W "Podróżniku" wyprawa na wyspę nie tylko szlakiem gwiazd. Widzowie odwiedzą stolicę Bora Bora, Vaitape - niewielkie miasteczko, w którym pochowany jest Alain Gerbault, pierwszy człowiek, który samotnie przepłynął Atlantyk. Wraz z prowadzącą zapuszczą się jeepem na niedostępne górskie szlaki. Odkryją niezwykłe właściwości polinezyjskich roślin i dotrą do dział oraz bunkrów pamiętających czasy II wojny światowej. Poznają również historię amerykańskiego garnizonu, który stacjonował na wyspie. Dzięki temu powstało tu pierwsze polinezyjskie lotnisko. Uroki Bora Bora będą poznawali nie tylko z perspektywy lądu, lecz także wody. Podczas wyprawy łodzią zobaczą gigantyczne płaszczki (raje) i poznają smak polinezyjskich specjałów. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /243/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:35 ASTRONARIUM - (17) - "GWIAZDA BETLEJEMSKA" Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. Gwiazda Betlejemska to nazwa dla zjawiska astronomicznego, które według biblijnego opisu skłoniło mędrców ze Wschodu do dalekiej podróży do Betlejem. Ale czym ono było - jasną kometą? 09:10 "GDY ŚLICZNA PANNA SYNA KOŁYSAŁA..." - KONCERT KOLĘD Z BAZYLIKI ARCHIKATEDRALNEJ WE FROMBORKU - CZ. 1 Koncert, 49 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska - Masny Scenariusz: Beata Szymańska - Masny Prowadzący: Anna Dereszowska, Tomasz Szczepanik Wykonawcy: Katarzyna Cerekwicka, Pectus, Piotr Cugowski, Łukasz Zagrobelny, Alicja Majewska, Włodzimierz Korcz, Krystian Ochman, Olga Szomańska, Kuba Badach, Olga Bończyk, Sławek Uniatowski, Halina Mlynkowa, Kasia Moś, Joanna Jakubas, Orkiestra Kukla Band Koncert polskich kolęd i pastorałek z Fromborka, miasta, którego patronką jest Najświętsza Maria Panna, pod niebem Mikołaja Kopernika, którego 550. rocznica urodzin przypada w 2023 roku. W gotyckiej Bazylice Archikatedralnej, wpisanej na listę pomników historii, wystąpią artyści polskich scen muzycznych: Katarzyna Cerekwicka, zespół Pectus, Piotr Cugowski, Łukasz Zagrobelny, Alicja Majewska i Włodzimierz Korcz, Krystian Ochman, Olga Szomańska, Kuba Badach, Olga Bończyk, Sławek Uniatowski, Halina Mlynkova, Kasia Moś, Joanna Jakubas, orkiestra Kukla Band, Chór Music Everywhere z Gdańska, Chór Our Voice. 10:10 RAPORT NAUKOWY - 64 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 11:15 JAK ŻYJE LAS... - PROJEKT: LAS Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wojciech Słowik Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 11:40 GALERIA NOBLISTÓW - ODC. 4 - ARTHUR MCDONALD 12 min, Polska, 2023 Cykl rozmów z laureatami Nagród Nobla. 12:05 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 2. DORASTANIE (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2014 Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców kultowej już serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W sześciu odcinkach opowiedziano o życiu na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, tak więc będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 13:05 KRYPTON - LASERY FEMTOSEKUNDOWE Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marek Domowicz Scenariusz: Paweł Piszczałka Prowadzący: Paweł Piszczałka Współcześnie lasery są obecne w niemal wszystkich gałęziach ludzkiej aktywności. Naukowcy wciąż rozwijają związane z nimi technologie i ulepszają ich możliwości. Femtosekundowe lasery impulsowe należą do jednych z najszybszych tego typu urządzeń na świecie i prezentują sobą szereg fascynujących zastosowań. Odwiedzimy Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Pracujący tam eksperci przedstawią nam ideę laserów impulsowych ze szczególnym uwzględnieniem ultraszybkich laserów femtosekundowych. Dowiemy się, w jaki sposób wykorzystywane są przez naukowców i do jakich odkryć mogą prowadzić. 13:35 GALERIA NOBLISTÓW - ODC. 5 - BARRY BARISH 12 min, Polska, 2023 Cykl rozmów z laureatami Nagród Nobla. 14:00 NIESKOŃCZONOŚĆ - WYMIAR SPRAW (INFINITY) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Ta niezwykła miniseria szuka odpowiedzi na niektóre z najważniejszych pytań bez odpowiedzi naszych czasów. Czy istnieje nieskończoność? Co jest poza wszechświatem? Czy naprawdę może być nic? Jak to się wszystko zaczęło? W każdym z trzech odcinków twórcy filmu badają możliwość istnienia różnych wymiarów i nieskończonych wszechświatów w naszym zasięgu, a także zastanawiają się, czego jeszcze możemy się nauczyć z teorii Wielkiego Wybuchu. Rozmowy z czołowymi myślicielami ujawniają najnowsze badania naukowe, gdy zastanawiamy się, co jest poza naszym wszechświatem i pytamy, czy nauka ma swoje granice. 15:00 MIESZKAŃCY WIELKIEJ RAFY - WYBRZEŻE KORALOWE (GREAT BARRIER REEF) Serial dokumentalny, 45 min, Australia, 2020 16:00 PODRÓŻNIK - BORA BORA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Polinezyjska wyspa Bora Bora jest symbolem wakacyjnych marzeń. Lagunę mieniącą się wszystkimi odcieniami błękitu i ginące w chmurach góry rozsławiły gwiazdy Hollywood, takie jak Tom Cruise, Harrison Ford czy Arnold Schwarzenegger, które od ćwierć wieku przyjeżdżają na Bora Bora nie tylko po to, żeby wypoczywać. Zakątki wyspy stały się plenerami dla wielu hollywoodzkich produkcji. W "Podróżniku" wyprawa na wyspę nie tylko szlakiem gwiazd. Widzowie odwiedzą stolicę Bora Bora, Vaitape - niewielkie miasteczko, w którym pochowany jest Alain Gerbault, pierwszy człowiek, który samotnie przepłynął Atlantyk. Wraz z prowadzącą zapuszczą się jeepem na niedostępne górskie szlaki. Odkryją niezwykłe właściwości polinezyjskich roślin i dotrą do dział oraz bunkrów pamiętających czasy II wojny światowej. Poznają również historię amerykańskiego garnizonu, który stacjonował na wyspie. Dzięki temu powstało tu pierwsze polinezyjskie lotnisko. Uroki Bora Bora będą poznawali nie tylko z perspektywy lądu, lecz także wody. Podczas wyprawy łodzią zobaczą gigantyczne płaszczki (raje) i poznają smak polinezyjskich specjałów. 16:25 RAPORT NAUKOWY - 64 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 16:50 WPATRZENI W GWIAZDY Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Robert Szaj, Bogumił Radajewski Astrofotografia to dynamicznie rozwijająca się dziedzina fotografii zajmująca się zdjęciami nieba i obiektów astronomicznych. Korzystając z coraz nowocześniejszego sprzętu, pokazuje obiekty na nocnym niebie, ciężko dostępne dla ludzkiego oka. W filmie pokażemy najpiękniejsze astrografie nocnego nieba udostępnione na wystawie w Greenwich (Londyn) oraz przedstawimy historię tej dziedziny sztuki i nauki. 17:30 STACJA ARKTYKA - PACJENT OCEAN Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sambor Wilk Scenariusz: Odeta Moro, Patrycja Koskowska Oceanografia to dział hydrologii badający oceany ziemskie w sposób interdyscyplinarny - metodami fizyki, chemii, biologii oraz innych nauk o Ziemi, takich jak meteorologia. Jej interdyscyplinarność doskonale oddaje ducha wszystkich badań prowadzonych w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund. Dokumentaliści towarzyszą z kamerą pracującemu w Polskiej Stacji Polarnej oceanografowi w zbieraniu danych do badań oceanograficznych. W trakcie wyprawy w morze za pomocą wind pobrane zostaną próbki i oceanografowie wyciągną pozostawioną tam rok wcześniej specjalistyczną aparaturę do zbierania danych. Następnie wszystkie próbki naukowcy wstępnie zbadają w laboratorium morskim mieszczącym się w stacji badawczej, a także przygotują zebrane materiały do wysłania do Polski, do dalszych badań. Skład chemiczny oceanu, osady, mikroplastiki - to wszystko znajduje się w zakresie zainteresowań polarnych oceanografów. Dlaczego? O tym opowie kierownik Zakładu Badań Polarnych, dr hab. Mateusz Moskalik. 18:05 ROZMOWA Z TERRYM VIRTSTEM - ASTRONAUTĄ NASA 25 min, Polska, 2023 Amerykanin Terry Virts to jeden z zaledwie 4 astronautów, którzy kiedykolwiek pilotowali prom kosmiczny NASA, latali na rosyjskim statku kosmicznym Sojuz, spacerowali w kosmosie i dowodzili Międzynarodową Stacją Kosmiczną. Terry Virts jest także zapalonym fotografem. Uważany jest za astronautę, który zrobił najwięcej zdjęć z kosmosu. 43-letni pułkownik Terry Virts ukończył szkołę średnią Oakland Mills High School w Columbii w stanie Maryland w Stanach Zjednoczonych. Studia wybrał w Akademii Sił Powietrznych USA. W Bazie Sił Powietrznych Williams zdobył odznakę pilota. W 1997 roku ukończył studia inżynierskie na kierunku aeronautyka na Aeronautycznym Uniwersytecie Embry-Riddle. Był wyróżniającym się studentem, dlatego znalazł się w zespole testującym samoloty. Jego specjalnością są myśliwce F-16. Jest bardzo doświadczonym pilotem. Ma na swoim koncie 5 tys. godzin w powietrzu na 40 różnego typu samolotach. Od 2000 roku jest pilotem NASA. 18:35 CZY WIESZ, ŻE? - /244/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:35 ASTRONARIUM - 18/23 (169) - PLAMY SŁONECZNE Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 20:00 EINSTEIN I HAWKING: GENIUSZE NASZEGO WSZECHŚWIATA /1/ (EINSTEIN AND HAWKING: MASTERS OF OUR UNIVERSE) 50 min, Wielka Brytania, 2019 Albert Einstein i Stephen Hawking. Dwa największe umysły XX wieku. Einstein stworzył teorię względności, narzędzie do badania i przewidywania sposobu działania wszechświata od samego powstania do ostatecznego końca. A Hawking chciał użyć tego narzędzia do odkrycia lepszego zrozumienia wszechświata na poziomie kwantowym. Jego dążenie: stworzyć teorię wszystkiego. Wykorzystując wywiady i nagrania Einsteina i Hawkinga, ten dokument przywraca obu naukowców do życia, wywołując nowe dyskusje, spory i wgląd w ich życie. Dwóch tytanów nauki. Dwie oszałamiające teorie. Ale kto był prawdziwym panem wszechświata? 21:00 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 3. DOM (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2014 Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W kolejnych odcinkach - przedstawianie życia na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, a będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 22:00 MIESZKAŃCY WIELKIEJ RAFY - WYSPY KORALOWE (GREAT BARRIER REEF) Serial dokumentalny, 45 min, Australia, 2020 22:50 RAPORT NAUKOWY - 64 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:50 SUPERNOVA Film krótkometrażowy, 30 min, Polska, 2015 Reżyseria: Andrzej Cichocki Scenariusz: Andrzej Cichocki Muzyka: Paweł Górniak, Marek Żebrowski Krótkometrażowy film fabularny opowiadający o tajemnicach ludzkiego życia, które są tak samo niezgłębione jak przestrzeń kosmosu. 00:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /125/ Reality show, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Ten odcinek dedykujemy szczególnie kociarzom. Poznacie pensjonariuszy KOTełkowej Drużyny z Bielska - Białej, dzikie koty w Szczyrku i mieszkańców kociarni Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt Reksio. Usłyszycie również kilka cennych rad związanych z adopcją kotów ze schroniska. Zobaczycie też, znaną nam już, Panią Lidię, behawiorystkę i trenerkę pozytywnego jeździectwa. Po pierwszym spotkaniu określiliśmy ją zaklinaczką koni, które reagują na jej gesty i emocje jak na czarodziejską różdżkę. Pokaże nam, jak zamienić strach konia w ciekawość. W naszym kąciku adopcyjnym nie zabraknie też psa - Atosa uratowanego przez Psią Ekipę. 01:00 CZY WIESZ, ŻE? - /244/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 02:05 ASTRONARIUM - 18/23 (169) - PLAMY SŁONECZNE Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 02:35 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU ODC. 1 (EARTH FROM SPACE. 1. A NEW PERSPECTIVE) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Barny Revill, Chloe Sarosh Lektor: Janusz Szydłowski Dokument, w którym w czterech częściach widzowie mają okazję obserwować naszą planetę i życie na niej z lotu satelity. To przełomowa technika filmowania, która przyniosła niesamowite rezultaty. Stada słoni wędrujące w poszukiwaniu wody, wirujące błękity kwitnącego planktonu, kolonie pingwinów, zorza polarna czy światła miast widziane z kosmosu. Czegoś takiego jeszcze nie można było oglądać. Czy takie widoki z kosmosu mogą nas zmobilizować do dbania o naszą planetę? To był również powód zrealizowania tej serii. Odcinek. 1. New Perspective. Satelity odkrywają nieznane wcześniej kolonie pingwinów oraz tajemnicze lodowe kręgi, które mogą zagrażać młodym fokom. Dokonują też zaskakujących odkryć w najodleglejszych zakątkach Ziemi. Za każdym obrazem kryje się jakaś historia. Oto nasz dom; nigdy wcześniej go w ten sposób nie oglądaliśmy. Ziemię okrąża ponad tysiąc satelitów. Niektóre z nich przesyłają nam obrazy tak szczegółowe, że widzimy na nich poszczególne zwierzęta. Możemy też jednocześnie śledzić je na ziemi. Kenia, Afryka Wschodnia. Zielone brzegi rzeki. Przy uważnym spojrzeniu widać szare cielska. To rodzina słoni. Wyruszyliśmy w kosmos w poszukiwaniu innych światów. Ale gdy tylko spojrzymy wstecz, widzimy, jak wyjątkowy jest nasz dom.