TVP Historia Wtorek, 02.01.2024 07:05 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 1 Cykl reportaży, 3 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Wojciech Kursa, Kacper Solan Prowadzący: Lidia Olszak "Myśliciele - sylwetki" polskie to cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różnenurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. Autorem scenariuszy poszczególnych odcinków jest dr Jacek Kloczowski, wiceprezes Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie. 07:15 CZAS HONORU - ODC. 35 "OPERACJA GENERAŁ" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka, Michał Rogalski Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maciej Zakościelny Ranny Rainer dochodzi do siebie w szpitalu. Odwiedza go Halbe - przynosi mu cygara, jak wcześniej Kellerowi. Tannenberg wykorzystuje sytuację i przejmuje obowiązki Rainera. Helena nawiązuje kontakt z chłopcem. Dowiaduje się, że ma na imię Adam. Zostają rozdzieleni w czasie ulicznej łapanki. Chłopiec nie wraca do mieszkania. Inżynier Garstecki znajduje w radiostacji mikrofilm. Dowódca za pośrednictwem Janka umawia się z Sowietami. Zgadza się wymienić radiostację, jednak nie na broń, ale na gen. Radziszewskiego, który jest w rękach NKWD. Celina mówi Krzysztofowi, że nie wyjdzie za niego. Wściekły Krzysztof napada na Michała. Zdesperowany, chce go zabić. Bronek dowiaduje się od dowódcy, że jego ojciec wyszedł z Pawiaka dzięki łapówce. Za namową dowódcy, odnawia z nim kontakt. Przekazuje mu list z propozycją spotkania. Woyciechowski obiecuje pomóc Bronkowi w znalezieniu mieszkania dla Wandy. Lena coraz bardziej boi się Mongoła. Widząc go na ulicy, mdleje ze strachu. Romek chce ratować siostrę. Daje jej fiolkę z zakażonymi tyfusem wszami. Lena wsuwa ją do kieszeni płaszcza Mongoła. Tadeusz pomaga Bronkowi w przeprowadzce Wandy i Niny. Nina robi im zdjęcia, które przekazuje Rainerowi. Inga widzi Halbego z Tadeuszem. Dochodzi do zrzutu spadochronowego z gen. Radziszewskim. Tadeusz zgłasza się, że po wymianie odwiezie go do lokalu. Janek jest przetrzymywany przez Sowietów. Pilnuje go Staszek. Do mieszkania wpadają Niemcy. Staszkowi i Jankowi udaje się uciec. 08:10 HISTORIA POLSKI - KSIĘŻA WOLNOŚCI 1914 - 1981 - ABP ANTONI BARANIAK Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Tadeusz Pużański Zamiarem autorów cyklu jest pokazanie kapłanów Kościoła katolickiego, którzy walczyli o polskość i wiarę w XX wieku. Trzeba ich przypominać szczególnie w sytuacji, kiedy nasiliły się ataki na polskie wartości, przez wieki utożsamiane z triadą: Bóg, Honor, Ojczyzna. Kościół, Jego pasterze czy wierzący są dziś zwalczani przez lewicową ideologię, której elementem jest chrystofobia, wykorzystująca w dużej mierze brak świadomości i wiedzy napastników. Odcinek przybliża sylwetkę arcybiskupa poznańskiego Antoniego Baraniaka. Abp Antoni Baraniak urodził się 1 stycznia 1904 r. we wsi Sebastianowo w Wielkopolsce. W 1920 r. wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Salezjańskiego, zaczął studia filozoficzne. Śluby wieczyste złożył w 1925 r. Odbył studia teologiczne i prawnicze na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. W 1930 r. przyjął święcenia kapłańskie. W 1933 r. został sekretarzem prymasa Polski Augusta Hlonda, a po jego śmierci prymasa Stefana Wyszyńskiego. W 1951 r. papież Pius XII mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji gnieźnieńskiej. W nocy z 25 na 26 września 1953 r. , został aresztowany razem z prymasem Wyszyńskim. W czasie trwającego wiele miesięcy brutalnego śledztwa komuniści bezskutecznie usiłowali wymusić na duchownym zeznania obciążające Wyszyńskiego. Zeznania te miały skompromitować prymasa w pokazowym procesie, a w konsekwencji doprowadzić do osłabienia pozycji Kościoła w Polsce. Zachowało się 145 protokołów z przesłuchań bp. Baraniaka. Więźnia trzymano m.in. w tzw. karcerze mokrym. Ciężko chory został przeniesiony do miejsc odosobnienia w domach księży salezjanów w Marszałkach i Krynicy. Wolność odzyskał w październiku 1956 r. W 1957 r. został nominowany na arcybiskupa poznańskiego. Mimo sprzeciwu władz w 1966 r. zorganizował w Poznaniu obchody tysiąclecia chrztu Polski. Do końca życia abp Baraniak był inwigilowany przez bezpiekę. Kontrolowano również jego korespondencję i nagrywano wszystkie wystąpienia publiczne. Inną formą szykan były odmowy wydania paszportu, które milicja motywowała rzekomymi "antypolskimi" wystąpieniami duchownego. Hierarcha zmarł po długiej chorobie 13 sierpnia 1977 r. Spoczywa w podziemiach poznańskiej katedry. 08:45 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI ODC. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Pierwsza część programu poświęconego procesowi w Norymberdze. Pokazano życie, działalność i śmierć najważniejszych przywódców III Rzeszy, którzy uniknęli sądu, popełniając samobójstwo: Adolfa Hitlera, Heinricha Himmlera, Josepha Paula Goebbelsa oraz Hermanna Wilhelma Goeringa, sądzonego po wojnie przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, który po ogłoszonym 1 października 1946 wyroku śmierci, 15 października 1946 przed wykonaniem egzekucji również popełnił samobójstwo. 09:20 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI ODC. 2 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu o polowaniu na hitlerowskich zbrodniarzy wojennych. Ilustracją wypowiedzi Bogusława Wołoszańskiego są materiały archiwalne z procesu, który odbył się w Norymberdze 20 listopada 1945 roku. Pokazano m.in.: H. Goeringa, J. Ribbentropa, W. Keitela, R. Hessa, F. Papena na ławie oskarżonych oraz podczas składania oświadczeń. Zaprezentowano miejsca, gdzie do czasu procesu przetrzymywani byli oskarżeni. 09:55 GWIAZDY PRZEDWOJENNEGO KINA ALBO FILM DŹWIĘKOWY W II RP Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Papis Zdjęcia: Jan Klima Ubrani we fraki muzycy Jazz Bandu zaczynają grać. Ich koncert stanowi muzyczny podkład i leitmotiv filmu. Eksperci przeprowadzają nas przez etapy rozwoju polskiego kina przedwojennego, koncentrując się na wybitnych osobowościach, gwiazdach aktorskich i reżyserskich. Materiał ilustrowany fotosami z epoki i fragmentami najstarszego zachowanego filmu polskiego "Pruska kultura". Małgorzata Hendrykowska opowiada, jak odnalazła ten film w 2000 roku. W etap kina niemego wprowadza nas Stanisław Janicki ("W starym kinie"). Kolejni eksperci przywołują sylwetki pierwszych rodzimych gwiazd filmowych - Jadwigi Smosarskiej, Eugeniusza Bodo, Adolfa Dymszy. Śledzimy ich kariery, przywołując najciekawsze fragmenty filmów z ich udziałem. Dowiadujemy się, jakim wyzwaniem było dla nich pojawienie się dźwięku w filmie, co prowadzi nas w stronę piosenki, która w przedwojennym polskim kinie stanowiła niemal nieodzowny element filmu (czego dowodem jest kariera Hanki Ordonówny). Dowiadujemy się, jak postrzegane były ówczesne gwiazdy, jaki był ich status społeczny, jak wyglądało ich życie prywatne. Spośród aktorów tamtych czasów, dwoje zrobiło międzynarodową: Pola Negri, która grała m.in. w Hollywood oraz śpiewak Jan Kiepura. Opowiadamy o meandrach ich losów zawodowych i prywatnych. Życiorysy przedstawianych bohaterów miały jeden wspólny mianownik: ich świetnie zapowiadające się kariery przerwała wojna. Kto z nich odznaczył się bohaterstwem? Komu udało się przeżyć i dalej występować w filmach? Przy pomocy ekspertów próbujemy dokonać całościowej oceny przedwojennej kinematografii, rozważając popularną opinię, że przed wojną mieliśmy znakomitych aktorów, ale filmy nie dorastały do ich poziomu. Próbujemy zweryfikować to stwierdzenie, szukając w tamtych filmach ponadczasowych wartości. 11:00 WEŁTAWA - ZŁOTA RZEKA (VLTAVA - RIVER OF GOLD) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Angelika Sigl Filmowa opowieść o Wełtawie, najdłuższej rzece Czech. Jej źródło leży w Szumawie. Biegnie, meandrując przez wrzosowiska tego regionu, przybierając charakterystyczny ciemnożółty kolor, który sprawia, że przypomina płynne złoto. Ta Złota Rzeka była inspiracją dla poetów, architektów i kompozytorów. Wzdłuż brzegów rzeki liczne zabytki świadczą o długiej i bogatej historii kraju. Jest tu 18 mostów, m. in. w Pradze, stolicy kraju z mnóstwem złotych dachów i ścian z żółtego połyskującego piaskowca. W większości biegu Wełtawa płynie spokojnie, ale co jakiś czas ujawnia swój dziki charakter, rozsadzając brzegi, a miejscami tworząc kaskadę zbiorników i tam. Ale poza tym płynie swobodnie w swoim naturalnym korycie rzeki, zapewniając dom dla wielu dzikich zwierząt, takich jak: suseł cętkowany, sikora wahadłowa, rysie i wilki. 12:00 DALEKO OD SZOSY - ODC. 1/7 - SZPAKI Serial obyczajowy TVP, 72 min, Polska, 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Henryk Czarnecki, Zbigniew Chmielewski Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Sławomira Łozińska, Antoni Jurasz, Gustaw Lutkiewicz, Irena Kownas, Jan Himilsbach, Janusz Paluszkiewicz, Andrzej Wichrowski, Bogusław Semotiuk, Tomek Wilczyński, Ferdynand Matysik Leszek (Krzysztof Stroiński) na zabawie w remizie strażackiej poznaje dziewczynę z sąsiedniej wsi, Bronkę (Sławomira Łozińska). Rodzi się między nimi obopólna sympatia, choć ona wiąże z tą znajomością większe nadzieje niż on. Leszek nie umie znaleźć sobie miejsca na wsi, nie odpowiada mu praca w gospodarstwie ani wyplatanie koszyków. Opuszcza wioskę i wyjeżdża na Śląsk. W drodze do przystanku autobusowego wspomina całe swoje dzieciństwo. Żegna dziewczynę, która będzie na niego czekała. Serial podejmujący istotny temat migracji ze wsi do miasta i awansu społecznego, cieszył się w swoim czasie dużą popularnością (wyróżniony Nagrodą Przewodniczącego Komitetu ds. RiTV). Jego twórca, Zbigniew Chmielewski, był reżyserem również innych seriali telewizyjnych: "Dyrektorzy" (1975; Grand Prix na I Festiwalu Polskich Filmów i Widowisk TV, Olsztyn 1977), "Ślad na ziemi" (1977), "Blisko coraz bliżej" (1982). Lata siedemdziesiąte obfitowały w wiele ciekawych pozycji tego gatunku. Zbigniew Chmielewski, twórca pamiętnego "Profesora na drodze" (1973; film nagrodzony rok później na FPFF w Gdańsku i wyróżniony Nagrodą Główną w kategorii dramatu współczesnego na X Światowym Festiwalu w Hollywood), walnie przyczynił się do rozwoju i ugruntowania marki serialu o tematyce współczesnej. Bohater filmu "Daleko od szosy", młody wiejski chłopak, dla którego miłość staje się inspiracją do podejmowania trudnych i niestereotypowych decyzji życiowych, zdobył niekłamaną sympatię widzów. 15:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Program publicystyczny poświęcony historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia przyczyny przystąpienia Japonii do wojny oraz przybliża kulisy jej ekspansji militarnej. 15:35 TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - Z OTCHŁANI PRADZIEJÓW Film dokumentalny, 63 min, Polska, 2019 Reżyseria: Marek Skrzec, Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac Zdjęcia: Mariusz Gala, Zdzisław Cozac Pierwszym historycznym władcą Polski był Mieszko I. A co przed państwem Mieszka? Niektórzy twierdzą, że były inne organizmy polityczne na przykład Wielka Lechia. Autorzy filmu, szukając odpowiedzi na tę zagadkę, podążają śladami archeologów i na podstawie ich odkryć starają się najpierw odpowiedzieć na pytanie: jakie ludy mieszkały na terenie Polski, zanim powstało państwo Piastów? Trafiają na ślady Celtów, Scytów, Gotów, Słowian i innych ludów. Z tej mozaiki wyłania się zdumiewające i bogate w nieoczekiwane zwroty akcji życie ludzi, którzy przed tysiącami lat mieszkali nad Wisłą i Odrą. 16:50 HISTORIA POLSKI - PAN KLEKS - WOJNA I MIŁOŚĆ. BAJKA DOKUMENTALNA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Władysław Jurkow Scenariusz: Władysław Jurkow Muzyka: Dariusz Kaliński Poeta i miłość w czasach Zagłady. II wojna światowa. Niemiecka okupacja w Polsce. Zgodnie z niemieckimi zarządzeniami Żydzi mogą mieszkać tylko na terenie getta. Za opuszczenie getta grozi śmierć. Znany warszawski poeta pochodzenia żydowskiego ukrywa się po aryjskiej stronie. Dzięki pomocy polskich przyjaciół co jakiś czas przenosi się do innego mieszkania na terenie Warszawy. W samotności, w czasie największego terroru, jaki zdarzył się w tej części świata, poeta zaczyna pisać bajkę, opowiadanie dla dzieci. Powstaje książka, którą dziś nazywa się polskim "Harrym Potterem", bestseller i klasyka polskiej literatury. Niezwykła opowieść o Panu Kleksie i uczniach jego Akademii to wyprawa do świata nieograniczonej wyobraźni, gdzie triumfuje piękno i dobro. Książka czytającym ją dzieciom daje radość i przygodę, stanie się częścią ich dzieciństwa. Samotność ukrywającego się poety rozjaśnia promień światła. Poeta jest zakochany. Niezwykłe, romantyczne uczucie. Chęć bycia z ukochaną jest silniejsza od strachu, od zagrożenia śmiercią. Poeta wychodzi z ukrycia, by spotykać się z kochaną kobietą. Miłość go odmienia, promienieje, na jego twarzy nie widać strachu. Być może właśnie dlatego nikt na ulicy nie rozpoznaje w nim ukrywającego się Żyda. Poeta przeżył wojnę. Nigdy nie wracał do okupacji, nie opowiadał o czasach Zagłady. Napisał kolejne wersje przygód Pana Kleksa i wiele wierszy dla dzieci. Po wojnie Jan Brzechwa i Janina pobrali się i tak jak w bajce - żyli długo i szczęśliwie. 17:55 KSIĘŻA WOLNOŚCI 1914 - 1981 - KS. BP PIOTR GOŁĘBIOWSKI Magazyn historyczny, 29 min, Polska, 2023 Scenariusz: Tadeusz Pużański Ks. bp Piotr Gołębiowski urodził się 1902 r. w Jedlińsku. Ukończył Państwowe Gimnazjum w Radomiu, następnie studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. W latach 1957 - 1968 biskup pomocniczy sandomierski, potem do 1980 r. administrator apostolski diecezji sandomierskiej. Walczył o niezależność Kościoła od władzy komunistycznej. Kardynał Karol Wojtyła, podczas koronacji obrazu Matki Bożej w Błotnicy w 1977 r. , takie słowa skierował do bpa Gołębiowskiego: "Dziękuję, że tutaj, na ziemi radomskiej, przed kilkunastu laty została zażegnana bardzo niebezpieczna dążność do rozbijania jedności Kościoła katolickiego w naszej ojczyźnie. Przede wszystkim stało się to w Wierzbicy. (...) Nade wszystko pamiętamy i wdzięczni jesteśmy za tę twoją wspaniałą postawę, która zbłąkanych przyprowadziła do jedności Kościoła". Komunistyczne władze nigdy nie uznały bpa Gołębiowskiego za ordynariusza sandomierskiego. W jego ostatniej charakterystyce z 14 sierpnia 1980 r. funkcjonariusz SB z Tarnobrzega zanotował: "Jako pierwszy kapłan w diecezji robi wszystko, aby być wzorem do naśladowania w sprawach pobożności i zaangażowania w działalność duszpasterską, stara się wytworzyć wokół siebie życzliwość poprzez wykazywanie troski o sprawy osobiste księży i interesy Kościoła". W kwietniu 1994 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny ks. bp Gołębiowskiego, zakończony na szczeblu diecezjalnym w lipcu 1998 r. Obecnie akta sprawy znajdują się w Rzymie. Zamiarem cyklu jest pokazanie kapłanów Kościoła katolickiego, którzy walczyli o polskość i wiarę w XX wieku. Trzeba ich przypominać szczególnie w sytuacji, kiedy nasiliły się ataki na polskie wartości, przez wieki utożsamiane z triadą: Bóg, Honor, Ojczyzna. Kościół, jego pasterze, czy wierzący są dziś zwalczani przez lewicową ideologię, której elementem jest chrystofobia, wykorzystująca w dużej mierze brak świadomości i wiedzy napastników. Prezentujemy osoby jakże ważne dla polskiej i katolickiej myśli, a w większości niefunkcjonujące w pamięci wspólnoty, nieobecne w programach nauczania. Cykl stara się wypełnić tę lukę i zrealizować zadanie misji publicznej. W cyklu opowiemy o księżach wolności, którzy doprowadzili do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. , umacniali tradycyjne wartości w wolnej II Rzeczpospolitej, a następnie przeciwstawiali się dwóm okupantom Polski: niemieckiemu nazizmowi i sowieckiemu komunizmowi, i ostatecznie tych, którzy byli współautorami suwerennej Polski po 1989 r. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 36 "OSTATNIA RUNDA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Granatowy policjant Olek jest przesłuchiwany. Zaprzecza, że jest komunistą. Dowódca oddziału mówi chłopakom, że muszą wstrzymać dalsze akcje aż do wyjaśnienia przecieku. Helena szuka chłopca, który przepadł podczas łapanki. Sorokin chce, żeby Karol zabił generała, gdyż stał się dla Rosjan bezużyteczny. Karol wpada na pomysł innej wymiany. Rutka mówi Lenie o planach zmniejszenia getta. Na zebraniu Żydowskiego Związku Wojskowego Romek dowiaduje się o możliwości wyjazdu do Palestyny. Mówi o tym rodzicom. Mongoł nie pojawia się w pracy. Ale nadzieja Leny i Rutki na uwolnienie się od oprawcy jest tylko chwilowa. Po kilku dniach pijany Mongoł wraca do warsztatu. Wszy z tyfusem nie zadziałały. Lena znów wraca do domu pobita. Tadeusz jest wściekły na Halbego, że pozwolił na aresztowania sowieckich agentów. Musi teraz uwiarygodnić się w oczach chłopaków, by odwrócić od siebie podejrzenia. Tadeusz aranżuje spotkanie z fotografem Sołtanem. Ten zeznaje, że Woyciechowski donosił w czasie przesłuchań. Kiedy kontaktuje się powtórnie, by przekazać ważne informacje, zostaje zamordowany. Dowódca i Tadeusz znajdują przy Sołtanie aparat z filmem. Wywołują zdjęcia, na których jest Woyciechowski w towarzystwie Niemców. Dowódca ma już wystarczające dowody. Inga rozpoznaje Tadeusza na zdjęciach u Rainera. Przypomina sobie, że widziała go rozmawiającego z Halbem. Rainer próbuje się czegoś dowiedzieć o Tadeuszu od Niny. Krzysztof i Tadeusz trenują przed pojedynkiem. Sędzia ustala szczegóły walki. Tadeusz mówi Bronkowi, że na jego ojca został wydany wyrok. Zdradza mu szczegóły planowanej przez niego i Władka akcji. Bronek w ostatniej chwili uniemożliwia kolegom wykonanie rozkazu. Ratuje ojca. Woyciechowski przysięga przed synem, że nie jest zdrajcą. Michał i Janek nie mogą znaleźć Bronka. Tadeusz zaprasza chłopaków na walkę. Rozpoczyna się sparing, wkraczają Niemcy. Aresztują dowódcę, Krzysztofa i mężczyznę, którego Tadeusz wskazuje jako Komendanta Głównego. 19:55 NARODZINY NAZIZMU S.I - POLITYKA (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones Seria odpowiada na zasadnicze pytanie: jak doszło do tego, że rządy w Niemczech przejęli faszyści. Te filmy to spojrzenie od wewnątrz na drogę Hitlera do władzy. Historia zostaje opowiedziana z punktu widzenia osób z jego najbliższego otoczenia, tych, którzy utorowali mu drogę do władzy, i tych, którzy próbowali go powstrzymać. Od politycznych intryg, które zamieniły niemiecki parlament w prawdziwy "House of Cards", po demontaż demokracji, który uczynił z Hitlera wszechmocnego Fuhrera. W cyklu dokonana zostanie analiza, czy taki rozwój zdarzeń był nieunikniony, jakie pojawiły się znaki ostrzegawcze, jakie podjęto decyzje, jakich szans nie wykorzystano i jakie błędne oceny sformułowano, które mogły powstrzymać Hitlera i zmienić bieg historii. Episode 1: Politics Episode 2: The First Six Months in Power Episode 3: Night of the Long Knives 21:00 SAMI SWOI (CZARNO - BIAŁY) Komedia, 80 min, Polska, 1967 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Stafan Matyjaszkiewicz Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Wacław Kowalski, Władysław Hańcza, Zdzisław Karczewski, Ilona Kuśmierska, Jerzy Janeczek, Aleksander Fogiel, Maria Zbyszewska, Halina Buyno, Witold Pyrkosz Film był bardzo ciepło przyjęty przez krytyków i publiczność. Do dziś uznawany jest za najzabawniejszą komedię w historii polskiego kina. Autor scenariusza, Andrzej Mularczyk, zaczerpnął pomysł na opowieść o repatriantach zza Buga ze wspomnień rodzinnych. Jak sam powiedział w jednym z wywiadów prasowych, pierwowzorem Kazimierza Pawlaka był stryj Jaśko, który osiedlił się na ziemiach odzyskanych. Wybrał wieś Tymowa ponoć tylko dlatego, że zobaczył pasące się na łące krowy swego sąsiada z Boryczówki, z którym był skłócony. W filmie znalazło się też wiele pomysłów nawiązujących do osobistych przeżyć Wacława Kowalskiego (odtwórca roli Pawlaka), który pochodził z Kresów Wschodnich. "Sami swoi" to opowieść o perypetiach dwóch zwaśnionych rodzin, przesiedleńców zza Buga. Jak niegdyś mieszkają obok siebie, bo jak sami twierdzą - po co szukać obcego wroga, kiedy swój jest pod ręką. Zajadłe spory sąsiadów, ciągnące się kilkadziesiąt lat, kończą się wreszcie dzięki Witii, synowi Pawlaka, i Jadźce, córce Kargula. 22:30 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI ODC. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Pierwsza część programu poświęconego procesowi w Norymberdze. Pokazano życie, działalność i śmierć najważniejszych przywódców III Rzeszy, którzy uniknęli sądu, popełniając samobójstwo: Adolfa Hitlera, Heinricha Himmlera, Josepha Paula Goebbelsa oraz Hermanna Wilhelma Goeringa, sądzonego po wojnie przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, który po ogłoszonym 1 października 1946 wyroku śmierci, 15 października 1946 przed wykonaniem egzekucji również popełnił samobójstwo. 23:05 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI ODC. 2 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu o polowaniu na hitlerowskich zbrodniarzy wojennych. Ilustracją wypowiedzi Bogusława Wołoszańskiego są materiały archiwalne z procesu, który odbył się w Norymberdze 20 listopada 1945 roku. Pokazano m.in.: H. Goeringa, J. Ribbentropa, W. Keitela, R. Hessa, F. Papena na ławie oskarżonych oraz podczas składania oświadczeń. Zaprezentowano miejsca, gdzie do czasu procesu przetrzymywani byli oskarżeni. 23:40 KONWÓJ (CONVOY) Film sensacyjny, 103 min, USA/Wielka Brytania, 1978 Reżyseria: Sam Peckinpah Scenariusz: Bill Norton Aktorzy: Kris Kristofferson, Ali MacGraw, Ernest Borgnine, Burt Young, Madge Sinclair, Franklyn Ajaye, Brian Davies, Seymour Cassel, Cassie Yates, Walter Kelley, Billy E. Hughes Scenariusz zainspirowany tekstem przeboju country, do którego słowa napisał C. W. McCall (sam śpiewa tytułową piosenkę w filmie). Zdjęcia z udziałem ponad stu wielkich ciężarówek nakręcono w ciągu trzech miesięcy w stanie Nowy Meksyk. "Konwój" zrealizował zmarły w 1984 r. Sam Peckinpah, wybitny amerykański reżyser i scenarzysta, twórca znanych westernów ("Strzały o zmierzchu", "Major Dundee", "Dzika banda"). Mistrz filmowej narracji słynął z upodobań do zaskakujących efektów, często szokował widzów okrucieństwem. Charakterystyczne elementy peckinpahowskiego stylu krytyka odnalazła także w "Konwoju", choć tym razem reżyser oszczędził wielu bohaterów. Akcja filmu rozgrywa się prawie wyłącznie na autostradach. Na drodze w Arizonie policjant zatrzymuje jadącą z nadmierną prędkością ciężarówkę Martina Penwalda, zwanego Gumową Kaczką. Nie pierwszy raz kierowca popada w konflikt "z tymi z drogówki", którzy tylko czyhają na łapówki. Gumowa Kaczka wypowiada prawdziwą wojnę bezwzględnym, skorumpowanym przedstawicielom prawa. Poprzez walkie - talkie powiadamia kolegów po fachu, którym również dają się we znaki policjanci z patrolowych wozów. Wielu kierowców dołącza do Gumowej Kaczki, formując konwój. Dziesiątki potężnych osiemnastokołowców zjeżdżają z całych Stanów, by wziąć udział w proteście. Konflikt ze znienawidzoną "drogówką" przynosi kierowcom ciężarówek nieoczekiwaną sławę. Rozgłos całej sprawie nadają dodatkowo prasa, radio i telewizja. Mieszkańcy miasteczek, przez które przejeżdża konwój, spontanicznie witają drogowych buntowników. Wszędzie gromadzą się tłumy gapiów wiwatujących na ich cześć. Gumowa Kaczka poznaje przypadkowo piękną Melissę, która decyduje się podróżować jego ciężarówką. Dziewczyna jest fotoreporterem i od dawna poluje na sensacyjny temat, ale interesuje ją również przystojny kierowca. W roli Gumowej Kaczki wystąpił znany aktor, piosenkarz i kompozytor muzyki country, Kris Kristofferson. Zagrał też w westernie Sama Peckinpaha "Pat Garret i Billy Kid" (1973). 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - HONOR I PRZETRWANIE (ODC. 290) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Honor i przetrwanie" Wczesnym porankiem 1 września 1939 roku na stację kolejową w przygranicznych Chojnicach wtoczył się niemiecki pociąg pancerny, którego załoga błyskawicznie opanowała dworcowe budynki. Polacy po otrząśnięciu się z pierwszego zaskoczenia przystąpili jednak do energicznego przeciwdziałania. Dziś jesteśmy w okolicach Suskiej Strugi, poszukując wrześniowych śladów Zgrupowania Chojnice i innych jednostek walczących w tym rejonie, których zadanie sprowadzało się do opóźniania niemieckiego marszu w głąb kraju. 02:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego największej operacji desantowej, mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku. W nagraniu unikatowe materiały archiwalne.