TVP Kultura Poniedziałek, 30.12.2024 06:40 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MAGDALENA ZAWADZKA Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: JOANNA MAKOWSKA Prowadzący: MARTA PERCHUĆ-BURZYŃSKA Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata dzieciństwa i młodości wspomina popularna aktorka filmowa i teatralna, Magdalena Zawadzka. 07:10 DZIKA MUZYKA - PIEŚŃ O RZECE Magazyn, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz, Zvika Gregory Portnoy Prowadzący: Katarzyna Jackowska - Enemuo Dzika Muzyka - magazyn prezentujący muzykę wywodzącą się z kultury tradycyjnej, postrzeganą jako atrakcyjny i inspirujący element opowieści o współczesnej kulturze polskiej. W programie odwołujemy się do kultury ludowej bez konwencji cepelii. Pokazujemy niezwykłe zjawiska, które za sprawą entuzjastów z różnych stron toczą się w Polsce od lat, i które można nazwać odrodzeniem muzyki tradycyjnej. W odcinku odwiedzimy dwa cygańskie rody. Pierwszy to Bergitka - Roma, żyjący w Czarnej Górze na Podhalu, do którego należy znana poetka i pieśniarka romska, Teresa Mirga. Drugi ród, to Hitano z Olsztyna. Jedni osiedli się na stałe na Podhalu już przed trzystu laty, drudzy przestali wędrować z taborem dopiero w połowie XX - wieku. Wiele ich różni, ale łączy to, że ich świat to muzyka. 07:45 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 18 RADEK WSTĘPUJE DO ZAKONU Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski potrafi zrobić wiele, aby poznać prawdę o dawnych czasach. Tym razem niemal dosłownie wstępuje do zakonu. Dzięki temu jest w stanie z perspektywy mnisiego habitu opowiedzieć o codziennym życiu średniowiecznych zakonów. Razem z cysterskimi braćmi opowiada o pracy, rozrywkach i kuchni odległych czasów. Jaką funkcję znajdą dla niego mnisi? 08:25 OD UCHA DO UCHA - O JANKU, CO PSOM SZYŁ BUTY 12 min, Polska, 1961 Autor: Juliusz Słowacki Reżyseria: Lidia Hornicka Scenariusz: Lidia Hornicka Wykonawcy: Mieczysław Voit Krótki film animowany. Film lalkowy inspirowany fragmentem pierwszego aktu "Kordiana" Juliusza Słowackiego. Historia Janka, który wciąż rozrabiał. Wyrzucono go ze szkoły za figle, długo nie wytrzymał na naukach u szewca. W końcu samotnie wyruszył w samotną podróż na północ, gdzie w końcu ktoś poznał się na jego talencie... (źródło: ninateka.pl) 08:35 OD UCHA DO UCHA - NICZEGO SIĘ NIE BOJĘ (I'M NOT AFRAID) Film animowany, 7 min, Norwegia/Niemcy, 2022 Reżyseria: Marita Mayer Scenariusz: Marita Mayer Wykonawcy: Frede Mayer - Gulliksen, Katharina Welzl, Alma Eline Valseth Krótki film animowany. Bohater dowiaduje się, że każdy czasem się czegoś boi, a prawdziwą odwagą jest stawienie czoła swoim lękom. 09:00 AMERYKAŃSKIE ŚNIADANIE - RAWHIDE S.II - SEZON 2 ODC. 18 (40) - INCYDENT Z NOCNYM KONIEM (RAWHIDE - INCIDENT OF THE NIGHT HORSE) Western, 49 min, USA, 1959 Reżyseria: Harmond Jones, Jack Arnold Scenariusz: John Dunkel, Charles Marquis Warrne, Louis Vittes Aktorzy: Clint Eastwood, Robert Cabal, Steve Raines, Paul Brinegar, Eric Fleming Zbłąkane krowy ze stada Gila Favora wpadają w pułapkę na dzikie mustangi. Chcąc uwolnić bydło, kowboje niszczą ogrodzenie i narażają się łowcy mustangów. Szef poganiaczy, Gil Favor, rozpoznaje w nim swojego dawnego wroga, który chciał go zabić. Mściwy łowca blokuje przełęcz, przez którą musi przejść bydło. Konfrontacja wydaje się nieunikniona. 10:05 STUDIO GAMA - MUZYKA NA MAŁYM EKRANIE CZYLI "ZACZNIJ OD BACHA" 37 min, Polska, 1979 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Zbigniew Napierała Prowadzący: Zenon Laskowik Wykonawcy: Zdzisława Sośnicka, Bogdan Jarmołowicz, Zbigniew Górny Program zrealizowany w auli poznańskiego uniwersytetu. Gwiazdą programu jest Zdzisława Sośnicka, a redaktorem przeprowadzającym wywiady z uczestnikami koncertu Zenon Laskowik. 10:55 EWA I MAŁGOSIA 48 min, Polska, 1974 Reżyseria: Janusz Rzeszewski Scenariusz: Wojciech Furman, Jonasz Kofta, Janusz Rzeszewski Aktorzy: Tadeusz Pluciński Wykonawcy: Małgorzata Niemirska, Ewa Wiśniewska, Mieczysław Fogg, Ludwik Sempoliński, Jan Kobuszewski, Jan Kociniak, Marek Tomaszewski, Wacław Kisielewski Widowisko rozrywkowe w stylu rewii, którego głównymi bohaterkami są dwie popularne aktorki - Ewa Wiśniewska i Małgorzata Niemirska. W programie przedstawiono piosenki, skecze, układy taneczne, duet fortepianowy. 12:00 NAJWIĘKSZE PRZEBOJE - PIOTR SZCZEPANIK Koncert, 22 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Piotr Szczepanik Największe przeboje to cykl audycji prezentujących największe przeboje niezapomnianych artystów polskiej muzyki rozrywkowej. W dzisiejszym odcinku przypomnimy twórczość Piotra Szczepanika. 12:35 DOKUMENT.PL - DZIENNIK Z PODRÓŻY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Reżyseria: Piotr Stasik Scenariusz: Piotr Stasik Wykonawcy: Tadeusz Rolke Portret prekursora polskiej fotografii reportażowej Tadeusza Rolkego. Do 82 - letniego Tadeusza Rolkego, nestora polskiej fotografii reportażowej, zgłasza się 15 - letni Michał zafascynowany fotografią. Powoli się zaprzyjaźniają. Rolke pomaga Michałowi kupić aparat, założyć ciemnię w domu, wymyśla mu pierwsze fotograficzne zadania. Latem wyjeżdżają na wspólną, trwającą miesiąc, wyprawę fotograficzną. Starym kamperem z urządzoną w środku ciemnią fotograficzną ruszają w drogę. Bohaterowie podróżują przez Polskę, szukając mitycznego świata z przeszłości. Czekają ich liczne przygody, spotkania z ludźmi i wielogodzinne rozmowy. Jedna z galerii w Nowym Jorku jest zainteresowana wystawą zdjęć powstałych w czasie tej podróży. To opowieść o magii fotografii i procesie fotografowania, a także o uniwersalnej i ważnej dla każdego człowieka potrzebie tworzenia. O tym, jak tworzenie wpływa na nasze życie. Kiedy Michał opanuje już wszystkie aspekty techniczne robienia zdjęć, zadania fotograficzne będę dotyczyć filozofii fotografii i tworzenia w ogóle. Jest to wreszcie opowieść o rodzącej się przyjaźni, o budzącej naszą tęsknotę relacji mistrz - uczeń, o zderzeniu starego i nowego świata wartości, o dojrzewaniu i starzeniu się. Podczas nauki fotografii i wspólnych wypraw Michał i Tadeusz zaprzyjaźniają się ze sobą. Obaj są w ważnych dla siebie momentach. Tadeusz zaczął silnie odczuwać proces starzenia się, niedomagania własnego ciała i umysłu. Coraz częściej mówi o śmierci. Jest to moment, w którym próbuje podsumować i poukładać wiele spraw. Odwiedza swoich przyjaciół, dawne miłości. Przygląda się swoim błędom. Zastanawia się, co doprowadziło go do tego, że jest sam. W Michale zaczyna się dopiero budzić świadomość "tworzenia" siebie. Próbuje odnaleźć swoje miejsce w świecie. Wchodzi w dorosłość. Cierpi z powodu niedawnego rozwodu rodziców. Tadeusz jest dla niego wielkim autorytetem, przewodnikiem i powiernikiem. Michał towarzyszy w odwiedzinach Tadeusza u przyjaciół. Przysłuchuje się poważnym rozmowom. Wszystko to wpływa na jego życie. Dla Tadeusza Michał staje się kimś w rodzaju wnuczka. Michał wspiera go często w zwykłych sprawach: sprząta mieszkanie, pomaga w archiwum, jest towarzyszem wspólnych podróży, przez ojca załatwia lekarza. W końcu w miarę uczenia się fotografii, Michał staje się też kimś w rodzaju następcy. 13:40 INFORMACJE KULTURALNE Informator kulturalny, 15 min, Polska, 2024 Przegląd bieżących wydarzeń kulturalnych z kraju i z zagranicy. Odnotowywanie premier teatralnych, filmowych, muzycznych, literackich, relacje z nowo otwartych wystaw. Recenzje, opinie, materiały komentujące zjawiska występujące w kulturze. 14:05 RETRO KINO - MORDERSTWO W ORIENT EXPRESSIE (MURDER ON THE ORIENT EXPRESS) Film kryminalny, 122 min, Wielka Brytania, 1974 Reżyseria: Sidney Lumet Scenariusz: Paul Dehn Aktorzy: Albert Finney, Lauren Bacall, Martin Balsam, Ingrid Bergman, Jacqueline Bisset, Jean - Pierre Cassel, Sean Connery, John Gielgud, Wendy Hiller, Anthony Perkins, Vanessa Redgrave, Rachel Roberts, Richard Widmark, Michael York i inni Film Sidneya Lumeta z założenia miał być efektowną superprodukcją w stylu retro, z gwiazdorską obsadą i wysmakowaną plastycznie oprawą kostiumowo - scenograficzną. Reżyserowi rzeczywiście udało się zgromadzić na planie filmowym same gwiazdy, wystarczy wymienić Alberta Finneya w roli sławnego detektywa Poirota z gładko zaczesanymi włosami i nieco śmiesznym, zakręconym wąsem, czy Lauren Bacall, Johna Gielguda, Anthony'ego Perkinsa oraz Ingrid Bergman, która za drugoplanową kreację szwedzkiej misjonarki otrzymała Oscara. Wprawdzie padło dużo słów krytycznych na temat kosztownego przedsięwzięcia, jakim było "Morderstwo...", nie zabrakło jednak ocen najwyższych. Spodobali się nie tylko aktorzy, recenzenci z uznaniem pisali też o żywej narracji i dynamicznej konstrukcji filmu oraz szczególnej dbałości o realia epoki. Film otwiera paradokumentalna relacja z dramatycznych wydarzeń, jakie miały miejsce w latach 20. w Ameryce. Chodzi o nigdy nie wyjaśnioną sprawę morderstwa małej Daisy Armstrong, a następnie tajemniczej śmierci jej rodziców i samobójstwa francuskiej pokojówki, którą policja podejrzewała o udział w przestępstwie. Akcja przenosi się wiele lat później. Jest rok 1930. Do pociągu relacji Stambuł - Calais usiłuje wsiąść w ostatniej chwili słynny belgijski detektyw, Hercules Poirot. Dzięki wstawiennictwu dyrektora linii kolejowej, spóźniony pasażer otrzymuje miejsce w wagonie sypialnym. Tym samym ekspresem podróżują: amerykański milioner Ratchett z sekretarzem i służącym, starzejąca się księżna i jej pokojówka oraz gadatliwa Amerykanka, szwedzka misjonarka, węgierski dyplomata i jego świeżo poślubiona żona, a także angielska nauczycielka i pułkownik Arbuthnot z Indii. Już pierwszego dnia wspólnej podróży Ratchett wyjawia z trwogą detektywowi, że ktoś czyha na jego życie, ale Hercules lekceważy sprawę. Nocą milioner istotnie zostaje zamordowany. Detektyw Poirot rozpoczyna śledztwo. Przesłuchuje kolejno wszystkich pasażerów. Szybko wychodzi na jaw prawdziwa tożsamość Ratchetta, który naprawdę nazywa się Cassetti. To właśnie on przed laty kierował porwaniem Daisy i jest odpowiedzialny za śmierć kilku osób. Dlatego musiał uciekać z Ameryki. Ale kto go zabił? Hercules Poirot rozwiązuje zagadkę. (MURDER ON THE ORIENT EXPRESS) 16:25 RODZINA POŁANIECKICH - ODC. 1/7 PANNA MARYNIA Serial obyczajowy, 76 min, Polska, 1978 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Bożena Hlebowicz, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Andrzej May, Anna Nehrebecka, Czesław Wołłejko, Andrzej Chrzanowski, Teresa Lipowska Historia miłości Stanisława Połanieckiego i pięknej Maryni Pławickiej, osadzona w scenerii ziemiańskich dworków i Warszawy z końca XIX wieku. Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza, cieszącej się swego czasu popularnością wśród czytelników i chłodno przyjętej przez ówczesną krytykę literacką ("Rodzinę Połanieckich" odczytano nawet jako świadectwo kiepskiego stanu ducha po skandalu związanym z jego nieudanym małżeństwem). Historia powtórzyła się niespełna sto lat później - recenzenci krytykowali twórców serialu za dłużyzny, błędy kompozycji i powierzchowność całej opowieści, ale obejrzało go ponad 70 procent dorosłych widzów. "Starałem się stworzyć epicki obraz czasów minionych, bez dopowiedzeń sensów, których u Sienkiewicza nie ma - odpierał zarzuty reżyser. - Nie ukrywajmy, Balzakiem umiłowany przez was Sienkiewicz nie był i obce mu były problemy społeczne, rozważania nad sensem historycznych przemian."Rodzina Połanieckich" to powieść pisana z potrzeby serca, w której mówi się o honorze, godności, o wielkiej trudniej miłości - tak jak je pojmowali ówcześni ludzie". Jest wiosna 1893 roku. Trzydziestoparoletni Stanisław Połaniecki, potomek zamożnej rodziny ziemiańskiej, po studiach za granicą powraca do kraju. Zamierza zająć się kupiectwem jako współwłaściciel Domu Bankowo - Handlowego pragnie rozszerzyć jego działalność. Gromadząc niezbędny kapitał, postanawia odebrać kilkadziesiąt tysięcy rubli pożyczonych przed laty dalekiemu krewnemu, panu Pławickiemu. Przybywa do Krzemienia, majątku rodowego Pławickich, poznaje córkę gospodarza, uroczą pannę Marynię. Między młodymi nawiązuje się nić sympatii. Pławicki nie jest w stanie zwrócić pożyczki, więc Stach opuszcza Krzemień z zamiarem sprzedania długu ciążącego na hipotece majątku. 18:55 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - NOWOCZESNE OGRODY. OD MONETA DO MATISSE’A (EXHIBITION ON SCREEN EP. 29 PAINTING THE MODERN GARDEN: MONET TO MATISSE) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, przy pomocy prywatnych listów ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 29 - "Nowoczesne ogrody. Od Moneta do Matisse'a" z Królewskiej Akademii w Londynie. To ogród doskonały, panorama kwiatów, których piękno głęboko porusza; są tak wysokie na łodygach, że zdają się iść razem ze zwiedzającymi. Jest staw Moneta, w którym pływają jego lilie wodne, otoczone jego bladymi wierzbami, staw, który stworzył tak, jak Bóg stworzył kaprysy natury. Artyści zawsze byli zafascynowani ogrodami, ponieważ wrażliwemu człowiekowi trudno oprzeć się pięknu natury. Dürer, Botticelli, Charles Rennie Mackintosh, Monet, Matisse - to ludzie, którzy w prostym kwiecie znajdują cały wszechświat. 20:00 PANORAMA KINA POLSKIEGO - CO MI ZROBISZ JAK MNIE ZŁAPIESZ Komedia, 99 min, Polska, 1978 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Stanisław Tym, Ewa Wiśniewska, Ewa Ziętek, Andrzej Fedorowicz "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" jest znakomitą próbką stylu Stanisława Barei. Film ten, co rzadko zdarzało się za życia twórcy "Misia", został świetnie przyjęty nie tylko przez widownię, ale i krytykę. Wybrzydzano wprawdzie trochę na niespójność intrygi oraz sporadycznie niewybredny dowcip, zarzuty te ginęły jednak w morzu pochwał. Najwięcej komplementów zebrali autorzy scenariusza oraz znakomici aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Ewa Wiśniewska, Stanisław Tym. Dostrzeżono także odwagę reżysera, który ostrze swej satyry skierował bezceremonialnie w środowisko decydentów, na co ówczesna cenzura była szczególnie uczulona. Mimo że Bareja nie zostawił suchej nitki na peerelowskim establishmencie, "Co mi zrobisz..." dostał pozwolenie na rozpowszechnianie. Dzięki temu widzowie mogli go oglądać niemal równolegle z "Człowiekiem z marmuru", "Wodzirejem" czy "Bez znieczulenia" - utworami serio mówiącymi o świecie bezlitośnie wyszydzonym przez Bareję. Akcja "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" toczy się w drugiej połowie lat 70. Dyrektor Krzakoski jedzie w służbową delegację do Paryża. W ambasadzie poznaje apetyczną Danusię i spędza z nią noc. Nie wie, że dziewczyna jest córką partyjnego prominenta. Mija kilka miesięcy. Pewnego dnia Danusia składa wizytę w gabinecie Krzakoskiego. Bez ogródek oznajmia skonfundowanemu dyrektorowi, że jest z nim w ciąży. Mężczyzna czym prędzej zawozi ją do znajomego ginekologa. Ten jednak uświadamia Krzakoskiemu, z kim miał romans. Dyrektorowi niczego więcej nie trzeba. Jego przedsiębiorstwo ma się kiepsko, dalsza kariera wisi na włosku. Krzakoski postanawia niezwłocznie rozwieść się z żoną, poślubić Danusię i w ten sposób uratować własny stołek. Od pomysłu do realizacji wszakże droga daleka i niełatwa. 21:55 SCENA MUZYCZNA - BUM BUM ORKESTAR Koncert, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Bum Bumorkestar W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Bum BumOrkestar. Zespół odwołuje się do inspiracji tradycją bałkańską i klezmerską, a także tradycyjną muzyką polską. To wpływy i przenikanie się tych trzech muzycznych światów sprawiają, że potrafią na scenie zaskoczyć energią, zaraz potem wzruszyć rzewną melodią, by na koniec zmusić publiczność do poddania się rytmowi muzyki. Każdy koncert jest niepowtarzalny i zarazem nieobliczalny. 22:55 SKŁODOWSKA (RADIOACTIVE) Film biograficzny, 105 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Marjane Satrapi Aktorzy: Rosamund Pike, Sam Riley, Anna Taylor - Joy Młoda, ambitna Maria Skłodowska przybywa do Francji, by na słynnej Sorbonie podjąć studia, które są jej wielkim marzeniem, a już wkrótce przyniosą przełom nie tylko w życiu młodej kobiety, ale całego świata. Początki jednak są trudne. Nikt nie traktuje poważnie naukowych planów i teorii, które snuje młoda Maria. Mężczyźni zazdrośnie strzegą wstępu na najwyższe szczeble naukowej kariery. Jednak geniusz, upór i odwaga Skłodowskiej wkrótce zaczną kruszyć ten opór. A niezwykłe odkrycia, których dokona wraz z mężem Piotrem Curie, przyniosą jej zasłużone miejsce w naukowym panteonie. 00:45 MARTWY SEZON Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2018 Reżyseria: Dagmara Drzazga Rafał Wojaczek jest jednym z najważniejszych polskich poetów powojennych, określany często mianem "polskiego Rimbauda". Pił, okaleczał się, wywoływał liczne skandale, przechodził przez szyby. A jednocześnie bardzo dużo pisał. Jego tragiczna śmierć do dzisiaj pozostaje tajemnicą. "Martwy sezon", film dokumentalny w reżyserii Dagmary Drzazgi, to opowieść o młodym, utalentowanym człowieku, dla którego poezja stała się jedynym sensem istnienia. Zapłacił za to najwyższą cenę. W filmie swoje wspomnienia o Rafale Wojaczku przywołują jego najbliżsi: narzeczona, przyjaciele oraz w archiwalnych nagraniach dźwiękowych nieżyjący już rodzice i brat Andrzej. Realizatorzy odwiedzili z kamerą miejsca ważne dla poety: rodzinny Mikołów, gdzie zaczęło się jego "wierszowanie" oraz Wrocław, w którym spędził sześć ostatnich najbardziej twórczych, ale i najbardziej burzliwych lat swojego życia. Po raz pierwszy zaprezentowane zostały w tym filmie nieznane rękopisy, maszynopisy, notatki i rysunki Rafała Wojaczka zgromadzone we wrocławskim Ossolineum. 01:30 KINO NOCNE - DIEGO (DIEGO MARADONA) Film dokumentalny, 129 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Asif Kapadia Dokument o legendarnym, argentyńskim piłkarzu Diego Maradonie (1960 - 2020), bogato ilustrowany ciekawymi materiałami archiwalnymi, niepublikowanymi wcześniej. Twórcy filmu koncentrują się na okresie, kiedy Maradona grający w hiszpńskim FC Barcelona zdecydował się na przejście do włoskiego SSC Napoli. W Neapolu, gdzie piłka to religia, 24 - letni Diego obdarzony niezwykłym talentem, staje się bogiem nie tylko wśród zagorzałych fanów piłki. Wrzucony w sam środek neapolitańskiego kotła mafijnych rozgrywek, sukcesów, uwielbienia i skandali nie potrafi jednak udźwignąć swojej sławy.