TVP Nauka Sobota, 06.01.2024 06:00 POWRÓT NA KSIĘŻYC (BACK TO THE MOON) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Charles - Antoine de Rouvre To był 20 lipca 1969 roku. Rakieta Apollo 11 wystrzelona została z wyrzutni z przylądka Canaveral, czekając na historyczną i szaloną misję. Po raz pierwszy wylądowała na powierzchni Księżyca, aby otworzyć nowy rozdział w historii ludzkości. Przed ekranami telewizorów zasiadło kilkaset milionów widzów na całym świecie. Film powstał z okazji 50. rocznicy tego wydarzenia. Program Apollo był serią amerykańskich lotów kosmicznych przygotowywanych od roku 1961 i zrealizowanych w latach 1966 - 1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a następnie jego bezpieczny powrót na Ziemię. Zadanie zostało zrealizowane w 1969 roku, w czasie misji Apollo 11. Członkowie załogi: Neil Armstrong, Edwin Aldrin oraz Michael Collins postawili stopy na pokrytej pyłem powierzchni Srebrnego Globu. Następnie przeprowadzili badania naukowe, ustawili amerykańską flagę i zebrali 21, 7 kilogramów kamieni, piasku i pyłu. Zadanie zrodziło się po słynnej deklaracji prezydenta Kennedy ’ego. W filmie raz po raz przeżyjemy kluczowe momenty tych 8 dni, 3 godzin, 18 minut i 35 sekund. Usłyszymy niesamowite komentarze i opinie o misji wysłania ludzi w kosmos i na Księżyc. Mieszkańcy świata właśnie uświadomili sobie, że ludzkość jest niezwykle krucha w bezmiarze kosmosu. Ten film to niezwykła podróż dokumentalna, prawdziwy powrót na srebrny glob, który w ostatnich latach ponownie stał się celem agencji kosmicznych. Wykorzystano archiwalia, wypowiedzi ekspertów i świadków tamtych, historycznych faktów. 07:00 ALCHEMIK - NARUSZONE ZAUFANIE, ODC. 70 Magazyn, 16 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski, Michalina Sosna Królewna Malina wzywa wszystkich przyjaciół, by oznajmić im, że teraz to ona panuje na dworze królewskim i to jej powinni teraz słuchać. Bartłomiej i Mirmił dyskutują na temat pojęcia czasu. Dominik Dela Pizza bardzo chciałby razem z królową rządzić na dworze, jednak tym razem czeka go przykra niespodzianka. 07:15 ALCHEMIK - PODSTĘPNE DYKTANDO, ODC. 71 Magazyn, 16 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski, Michalina Sosna Alchemik postanawia zrobić podstępny eksperyment - dyktando. To pozwoli mu się upewnić, że to Kalina napisała do niego list pożegnalny, a nie ktoś inny. Mirmił chciałby przenieść się w czasie, by móc bez końca jeść tę samą pizzę. Henryk Złoty Gagatek chce sprowadzić z wymiaru Alchemika tajemniczą osobę z jego przeszłości. 07:40 ALCHEMIK - STARZY ZNAJOMI, ODC. 72 Magazyn, 16 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski, Michalina Sosna Alchemik postanawia zdemaskować Dominika Dela Pizzo. Mirmił potrzebuje pomocy, bo śniło mu się, że cofnął się w czasie. Alchemik tłumaczy pojęcie prędkości. Malina dochodzi do wniosku, że jej panowanie nie niesie za sobą nic dobrego. Niestety, Doktor Ostrosłup zaskakuje ją i będą z tego same kłopoty. Niespodziewanie Alchemik spotyka przyjaciółkę ze swojego wymiaru. 08:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 50 WIELKI ZDERZACZ HADRONÓW W CERN Magazyn, 25 min, Polska, 2013 W tym odcinku Radek Brzózka odwiedza CERN - Europejską Organizację Badań Jądrowych. Kilkadziesiąt metrów pod szwajcarsko-francuską granicą naukowcy z całego świata skonstruowali aparaturę do... podróży w czasie. Dzięki maszynom monstrualnych rozmiarów odtwarzają warunki, jakie panowały tuż po "wielkim wybuchu". W długim na 27 kilometrów tunelu panują najniższe temperatury i najwyższa próżnia we wszechświecie. Ale tylko w ten sposób można zamienić się w detektywów badających strukturę otaczającego nas świata - najmniejsze cegiełki, z których jest zbudowane wszystko, co znamy. To właśnie tu potwierdzono istnienie słynnego bozonu Higgsa. Ale... jak to wszystko działa? 08:35 ASTRONARIUM - (6) - "AKTYWNOŚĆ SŁONECZNA" Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. W tym odcinku przyjrzymy się bliżej aktywności Słońca. Nasza dzienna gwiazda zapewnia nam światło i ciepło potrzebne do życia, ale jej wpływ na warunki panujące na Ziemi jest znacznie szerszy. Sprawdzimy, co to dla nas oznacza i jak możemy to badać. 09:05 CZY WIESZ, ŻE? - /285/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:40 CZY WIESZ, ŻE? - /286/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 10:10 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - AMAZONKA CZ. 1 (EARTH’S GREAT RIVERS. AMAZON) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny przedstawiający trzy największe rzeki na świecie: Amazonkę, Nil, Missisipi. Będzie to niezwykła i pełna emocji podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Z użyciem nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widzieliśmy. Prześledzimy te wodne arterie od ich żródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańscy mieszkańcy Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Odc. 1. Amazonka, największa rzeka świata przytłacza swym ogromem. Dorzeczem obejmuje dziewięć krajów, jedną trzecią powierzchni Ameryki Południowej. Utrzymuje przy życiu największe lasy deszczowe świata; wspiera największe na Ziemi zróżnicowanie gatunkowe. Wzbogaca tętniące życiem kultury. Co roku rozległe wezbrania jej wód tworzą jakby śródlądowe morze. Dziś wciąż jeszcze istnieją tu tajemnicze krainy. By poznać sekrety najpotężniejszej rzeki świata naszą opowieść rozpoczynamy od pojedynczej kropli. Lodowce Andów Peruwiańskich. Woda z topniejących lodowców spływa tu w dół górskimi zboczami. Rozpoczyna liczącą 6400 kilometrów wędrówkę ku morzu. Największe na świecie dorzecze gromadzi wodę z prawie całej tropikalnej części Ameryki Południowej. Jedna piąta zasobów słodkiej wody na Ziemi wędruje na wschód przez kontynent. 1100 dopływów odprowadza wodę z obszaru o powierzchni siedmiu milionów kilometrów kwadratowych. W trudno dostępnych bystrzach i głębokich ciemnych pląsach żyją jedne z największych i najrzadziej występujących miejscowych drapieżników. Rozpoczynając swój bieg od skromnej kropli w górach, Amazonka staje się rzeką, która nie ma sobie równych. Od źródeł po ujście wyrzeźbiła własny szlak przez ląd, tworząc nowe krainy. Potężna i rozległa. Kto wie, ile jeszcze skrywa tajemnic. 11:10 PODRÓŻNIK - JEZIORO GARDA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, zapraszają nad jezioro Garda - największe i najczystsze wśród włoskich jezior. Leży w Alpach, na terytoriach aż trzech regionów: Trentino, Veneto i Lombardii. Uchodzi za jedno z najlepszych w Europie miejsc do uprawiania windsurfingu. Odwiedzimy windsurfingową szkołę. Opowiemy o wiatrach, które przyciągają tu żeglarzy. Orę - popołudniowy silny wicher opisywał Johann Wolfgang Goethe jako cud natury. W jego czasach windsurfing jeszcze nie istniał. Opowiemy o historii tego sportu i o tym, jak stawiać pierwsze kroki na desce. Od XVIII wieku nad Gardą powstawały kurorty, które odwiedzali poeci i artyści. W Torbole mieszkał Johann Wolfgang Goethe. Znajdziemy dom, w którym znalazł kwaterę, opowiemy o bitwie na jeziorze, którą stoczyli tu Wenecjanie z flotą Mediolanu i poznamy atmosferę współczesnej nadmorskiej miejscowości ze sklepami i pizzeriami, w których zaopatrują się windsurferzy. 11:40 WIELKI TEST - WIELKI TEST O ZDROWIU 88 min, Polska, 2012 Reżyseria: Konrad Smuga Scenariusz: Irena Pręcikowska, Konrad Smuga W zdrowym ciele zdrowy duch - powtarzają ci, którzy systematycznie dbają o swoje ciało i samopoczucie. Co za dużo, to niezdrowo - odpowiadają ci, którzy wysiłku fizycznego nie lubią i wolą szukać diety cud na kanapie przed telewizorem. Ale wszyscy chcą żyć jak najdłużej w dobrym zdrowiu, a przy tym dobrze i pięknie wyglądać. Jak często więc trzeba chodzić na badania? Od czego zależy dobre samopoczucie? Jak wybrać dla siebie właściwą dietę? Aby poznać odpowiedzi na te ważne pytania, warto zobaczyć Wielki Test o Zdrowiu. Każdy z nas jest przekonany, że dba o własne zdrowie. Jemy śniadania, nosimy czapki i szaliki, a nawet poświęcamy trochę czasu na ćwiczenia kondycji fizycznej. A może nie warto się męczyć i zmuszać do jedzenia szpinaku, kiedy naszemu zdrowiu wystarczy relaks w gronie przyjaciół? W tym programie goście w studiu i widzowie przed telewizorami zburzą mity i stereotypy na temat zdrowia, poznają swój styl zdrowia i przy okazji też wiele ciekawostek o funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. W studiu telewizyjnym ośmioro odważnych sprawdzi wiedzę o swoim zdrowiu. Panie: Magdalena Stużyńska, Davina Reeves-Ciara, Emilia Krakowska i Elżbieta Romanowska oraz panowie: Krzysztof Skiba, Tomasz Titus Pukacki, Tomasz Tomson Lach i Mariusz Pudzianowski. Test podzielono na 5 rund. Goście będą odpowiadać na pytania w duetach, a nagrodę zwycięzcy przekażą na wybrany cel charytatywny. Widzowie też mogą uczestniczyć w tej zabawie, rozwiązując test w Internecie (www.interia.pl) i na urządzeniach mobilnych (tvp zdrowie). Program poprowadzą Paulina Chylewska i Maciej Orłoś. 13:20 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 1) - MACZO W ZWIERZĘCEJ SKÓRZE Reportaż, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. W każdym odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 14:00 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 1. PIERWSZE KROKI (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców kultowej już serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W sześciu odcinkach opowiedziano o życiu na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, tak więc będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 15:00 RAPORT NAUKOWY - 66 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 15:30 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - AMAZONKA CZ. 1 (EARTH’S GREAT RIVERS. AMAZON) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny przedstawiający trzy największe rzeki na świecie: Amazonkę, Nil, Missisipi. Będzie to niezwykła i pełna emocji podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Z użyciem nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widzieliśmy. Prześledzimy te wodne arterie od ich żródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańscy mieszkańcy Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Odc. 1. Amazonka, największa rzeka świata przytłacza swym ogromem. Dorzeczem obejmuje dziewięć krajów, jedną trzecią powierzchni Ameryki Południowej. Utrzymuje przy życiu największe lasy deszczowe świata; wspiera największe na Ziemi zróżnicowanie gatunkowe. Wzbogaca tętniące życiem kultury. Co roku rozległe wezbrania jej wód tworzą jakby śródlądowe morze. Dziś wciąż jeszcze istnieją tu tajemnicze krainy. By poznać sekrety najpotężniejszej rzeki świata naszą opowieść rozpoczynamy od pojedynczej kropli. Lodowce Andów Peruwiańskich. Woda z topniejących lodowców spływa tu w dół górskimi zboczami. Rozpoczyna liczącą 6400 kilometrów wędrówkę ku morzu. Największe na świecie dorzecze gromadzi wodę z prawie całej tropikalnej części Ameryki Południowej. Jedna piąta zasobów słodkiej wody na Ziemi wędruje na wschód przez kontynent. 1100 dopływów odprowadza wodę z obszaru o powierzchni siedmiu milionów kilometrów kwadratowych. W trudno dostępnych bystrzach i głębokich ciemnych pląsach żyją jedne z największych i najrzadziej występujących miejscowych drapieżników. Rozpoczynając swój bieg od skromnej kropli w górach, Amazonka staje się rzeką, która nie ma sobie równych. Od źródeł po ujście wyrzeźbiła własny szlak przez ląd, tworząc nowe krainy. Potężna i rozległa. Kto wie, ile jeszcze skrywa tajemnic. 16:30 CZY WIESZ, ŻE? - /287/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:00 POWRÓT NA KSIĘŻYC (BACK TO THE MOON) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Charles - Antoine de Rouvre To był 20 lipca 1969 roku. Rakieta Apollo 11 wystrzelona została z wyrzutni z przylądka Canaveral, czekając na historyczną i szaloną misję. Po raz pierwszy wylądowała na powierzchni Księżyca, aby otworzyć nowy rozdział w historii ludzkości. Przed ekranami telewizorów zasiadło kilkaset milionów widzów na całym świecie. Film powstał z okazji 50. rocznicy tego wydarzenia. Program Apollo był serią amerykańskich lotów kosmicznych przygotowywanych od roku 1961 i zrealizowanych w latach 1966 - 1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a następnie jego bezpieczny powrót na Ziemię. Zadanie zostało zrealizowane w 1969 roku, w czasie misji Apollo 11. Członkowie załogi: Neil Armstrong, Edwin Aldrin oraz Michael Collins postawili stopy na pokrytej pyłem powierzchni Srebrnego Globu. Następnie przeprowadzili badania naukowe, ustawili amerykańską flagę i zebrali 21, 7 kilogramów kamieni, piasku i pyłu. Zadanie zrodziło się po słynnej deklaracji prezydenta Kennedy ’ego. W filmie raz po raz przeżyjemy kluczowe momenty tych 8 dni, 3 godzin, 18 minut i 35 sekund. Usłyszymy niesamowite komentarze i opinie o misji wysłania ludzi w kosmos i na Księżyc. Mieszkańcy świata właśnie uświadomili sobie, że ludzkość jest niezwykle krucha w bezmiarze kosmosu. Ten film to niezwykła podróż dokumentalna, prawdziwy powrót na srebrny glob, który w ostatnich latach ponownie stał się celem agencji kosmicznych. Wykorzystano archiwalia, wypowiedzi ekspertów i świadków tamtych, historycznych faktów. 18:00 DORWAĆ WIRUSA - ODC. 5 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W odcinku zostały omówione techniki wykrywania wirusów. Czym są testy antygenowe i genetyczne? Dowiemy się też, co zmieniła pandemia w pracy laborantów. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 19:00 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 2) - KOBIETY RZĄDZĄ Reportaż, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze takie jak: tokowiska cietrzewi, czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 19:30 PODRÓŻNIK - TRYDENT Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Trydent to jedno z najbardziej lubianych przez turystów miasto Włoch. Miasto o bogatej historii, pełne zabytków, otoczone malowniczymi krajobrazami, kusi przede wszystkim doskonałymi warunkami do czynnego uprawiania turystyki, wspaniałą kuchnią i licznymi festiwalami. Nie da się ukryć, że miłośnicy Trydentu dzielą się na dwie grupy: tych, którzy bywają tam zimą, bo w Dolomitach są znakomite warunki do uprawiania narciarstwa oraz tych, którzy wolą muzea, spacery po zabytkowych uliczkach, rowerowe i piesze wyprawy do okolicznych wiosek. Autorzy "Podróżnika" spacerują z kamerą po mieście skąpanym w słońcu, odwiedzają górujący nad stolicą regionu zamek, a wreszcie postanawiają spróbować miejscowych specjałów, przygotowanych według receptur lokalnej gastronomii. Wybierają się też do Rovereto, miasteczka oddalonego od Trydentu o pół godziny drogi, w którym można podziwiać wspaniałe zabytki architektury. Ponadto, jak zwykle w "Podróżniku", mnóstwo użytecznych informacji na temat sposobów podróżowania, cen, zakwaterowania, ubezpieczenia itp. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 20:00 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 1. PIERWSZE KROKI (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców kultowej już serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W sześciu odcinkach opowiedziano o życiu na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, tak więc będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 21:05 ANTROPOCEN: EPOKA CZŁOWIEKA (ANTHROPOCENE: THE HUMAN EPOCH) Film dokumentalny, 83 min, Kanada, 2018 Reżyseria: Edward Burtynsky, Nicholas de Pencier, Jennifer Baichwal Scenariusz: Jennifer Baichwal Zdjęcia: Nicholas de Pencier Od wybetonowanych brzegów Chin, które zajmują dziś aż 60% wybrzeża kontynentalnego Azji, do największych naziemnych maszyn, jakie kiedykolwiek zbudowano w Niemczech. Od psychodelicznych kopalni potasu w rosyjskim Uralu do metalowych kontenerów w mieście Norylsk. Od zdewastowanej Wielkiej Rafy Koralowej w Australii po surrealistyczne stawy litu na pustyni Atakama. Kręcony przez cztery lata z wykorzystaniem najnowocześniejszych technik i wysokiej jakości sprzętu film dokumentuje formy i przejawy dominacji człowieka nad Ziemią. Weszliśmy w epokę, w której ludzka działalność kształtuje naszą planetę bardziej niż jakakolwiek do tej pory naturalna siła. Antropocen od lat 50. ubiegłego wieku stał się faktem i wyparł epokę holocenu. Stosowanie pojęcia z trzonem "człowiek" w nazwie jest symboliczne i ma istotną wartość informacyjną - uświadamia zagrożenia i inspiruje do przemyśleń i dalszych badań. Czy jesteśmy w stanie uśmiercić naturę? Czy antropocen to koniec gatunku ludzkiego? A może początek nowego, niekoniecznie wcale ludzkiego? [opis festiwalowy; www/filmweb.pl] 22:45 PODRÓŻNIK - JEZIORO GARDA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, zapraszają nad jezioro Garda - największe i najczystsze wśród włoskich jezior. Leży w Alpach, na terytoriach aż trzech regionów: Trentino, Veneto i Lombardii. Uchodzi za jedno z najlepszych w Europie miejsc do uprawiania windsurfingu. Odwiedzimy windsurfingową szkołę. Opowiemy o wiatrach, które przyciągają tu żeglarzy. Orę - popołudniowy silny wicher opisywał Johann Wolfgang Goethe jako cud natury. W jego czasach windsurfing jeszcze nie istniał. Opowiemy o historii tego sportu i o tym, jak stawiać pierwsze kroki na desce. Od XVIII wieku nad Gardą powstawały kurorty, które odwiedzali poeci i artyści. W Torbole mieszkał Johann Wolfgang Goethe. Znajdziemy dom, w którym znalazł kwaterę, opowiemy o bitwie na jeziorze, którą stoczyli tu Wenecjanie z flotą Mediolanu i poznamy atmosferę współczesnej nadmorskiej miejscowości ze sklepami i pizzeriami, w których zaopatrują się windsurferzy. 23:25 DORWAĆ WIRUSA - ODC. 5 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W odcinku zostały omówione techniki wykrywania wirusów. Czym są testy antygenowe i genetyczne? Dowiemy się też, co zmieniła pandemia w pracy laborantów. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 24:00 NIESKOŃCZONOŚĆ - WSZYSTKO ALBO NIC? (INFINITY) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Ta niezwykła miniseria szuka odpowiedzi na niektóre z najważniejszych pytań bez odpowiedzi naszych czasów. Czy istnieje nieskończoność? Co jest poza wszechświatem? Czy naprawdę może być nic? Jak to się wszystko zaczęło? W każdym z trzech odcinków twórcy filmu badają możliwość istnienia różnych wymiarów i nieskończonych wszechświatów w naszym zasięgu, a także zastanawiają się, czego jeszcze możemy się nauczyć z teorii Wielkiego Wybuchu. Rozmowy z czołowymi myślicielami ujawniają najnowsze badania naukowe, gdy zastanawiamy się, co jest poza naszym wszechświatem i pytamy, czy nauka ma swoje granice. 01:05 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 1) - MACZO W ZWIERZĘCEJ SKÓRZE Reportaż, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. W każdym odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 01:45 CZY WIESZ, ŻE? - /288/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 02:20 ROBOLOVE Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2019 Reżyseria: Maria Arlamovsky Zdjęcia: Sebastian Arlamovsky Film dokumentalny o tworzeniu humanoidalnych robotów z systemem Android oraz strategiach ludzi zaangażowanych w ich kreowanie. Te roboty być może kiedyś powiększą ludzkie grono. Z ekscytującą różnorodnością perspektyw film pozwala zrozumieć ogromną złożoność tego tematu. Posłuchamy, co mówi japoński guru robotyki Hiroshi Ishiguro, transhumanistka Natasha Vita More i wielu innych. Podczas gdy różnica między ludźmi a androidami stopniowo się rozmywa, napięcie między technologią a odpowiedzialnością społeczną narasta w miarę, jak utopijne wizje się powiększają. Z tej mozaiki wyłania się napięta ambiwalencja, która kwestionuje te futurystyczne technologie i jest pełna miłości dla tych, którzy mają odwagę tworzyć takie nowe maszyny, które starają się upodabniać do człowieka.