TVP Historia Czwartek, 02.01.2025 Zmiany z dnia 16.12.2024 w stosunku do raportu z dnia 11.12.2024 (dodano pozycję programową) 06:44 WĘDROWCY KARKONOSZY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2023 Reżyseria: Daniel Jasiński, Maciej Kieres, Igor Wójcik Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Jerzy Szota, Artur Stroiński Film dokumentalny "Wędrowcy Karkonoszy" opowiada o historii zdobywania Karkonoszy przez człowieka, głównie poprzez rozwój turystyki oraz sportu. To zdobywanie Karkonoszy miało związek z samymi zmianami w relacji ze zjawiskiem przyrodniczym, jakim są góry. Góry były od stuleci miejscem niebezpiecznym i nieprzyjaznym. Miejscem, które było niegościnne i nieprzynoszące plonów, groźne i jednocześnie obojętne dla człowieka i jego kultury. Miejsce na skraju cywilizacji. Zdobywanie gór nastąpiło w momencie zmian w kulturze. Należało jednak wpierw przełamać stare wierzenia i uprzedzenia oraz zdobyć umiejętności przetrwania. Obrazem tych wierzeń, strachu i niepewności w obliczu gór był w Karkonoszach Duch Gór Rybecal. Jest on projekcją ludzkiego spojrzenia na przyrodę, również na przyrodę, którą ostatecznie jest sam człowiek, chcący zapanować nad każdym zakątkiem ziemi i wszelką dziką naturę przemienić poprzez kulturę. Strukturalnie opowieść dzieli się na kilka głównych części: Pielgrzymi, Odkrywcy, Romantycy, Barbarzyńcy i Dzieci Natury. Wszystkie one różnią się od siebie, pokazując Karkonosze z innej strony jeśli chodzi aurę, ale również o kulturowe spojrzenie na góry w każdej z epok. Przyroda jest dana człowiekowi obiektywnie, ale człowiek, w ciągu swojej historii, dostrzegał w niej zawsze różne aspekty. Spojrzenie na przyrodę gór zmieniało się w czasie, a z nim zmieniał się rodzaj aktywności w górach. Celem filmu jest uchwycenie tych zmian w narracji, ale również w warstwie obrazu. W warstwie wizualnej film wykorzystuje zdjęcia Karkonoszy w różnych porach roku oraz dnia, by uchwycić ich ulotną, zmienną, groźną i romantyczną atmosferę. Oprócz tego twórcy pokazali miejsca związane z Karkonoszami, główne miasta leżące u podnóża gór, które rozwijały się dookoła jakiejś konkretnej działalności człowieka. Karpacz - zielarze, Szklarska Poręba - narciarstwo, Kowary - sanie rogate, Cieplice - lecznicze źródła. (dodano pozycję programową) 08:45 HISTORIA POLSKI - A NAD STUTTHOF DESZCZYK PADA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2024 Reżyseria: Mirosław Basaj Scenariusz: Mirosław Basaj Zdjęcia: Mirosław Basaj Film dokumentalny o Halinie Banasiak, nauczycielce z Torunia, która w obozie koncentracyjnym Stutthof napisała książkę z bajkami dla swoich dzieci. Dla autorki "Bajki" były sposobem na przetrwanie rozłąki i ogromnej tęsknoty za dziećmi. (dodano pozycję programową) 12:20 80 MILIONÓW Film sensacyjny, 102 min, Polska, 2011 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Waldemar Krzystek, Krzysztof Kopka Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Zbigniew Karnecki Aktorzy: Filip Bobek, Marcin Bosak, Wojciech Solarz, Krzysztof Czeczot, Piotr Głowacki, Mariusz Benoit, Jan Frycz, Mirosław Baka, Agnieszka Grochowska, Adam Ferency, Antonina Choroszy, Sonia Bohosiewicz W swoim filmie Waldemar Krzystek przedstawia głośną akcję opozycjonistów, którzy 3 grudnia 1981 roku, dziesięć dni przed wprowadzeniem w kraju stanu wojennego, podjęli z banku, ze związkowego konta tytułowe 80 milionów. Reżyser nakręcił tę opowieść według scenariusza zainspirowanego rzeczywistymi wydarzeniami, jakie miały miejsce we Wrocławiu w latach 1980 - 1982. Sierpień 1980 r. Do zapoczątkowanego w Stoczni Gdańskiej strajku przyłączają się największe zakłady pracy w większości polskich miast. Trwa strajk generalny skierowany przeciwko władzy komunistycznej. Cały świat z napięciem obserwuje wydarzenia w Polsce. Fala sierpniowych strajków doprowadziła ostatecznie do powstania NSZZ Solidarność. 31 sierpnia 1980 roku we Wrocławiu, podobnie jak w całym kraju, wszyscy z radością przyjmują wiadomość o podpisaniu porozumienia w Stoczni Gdańskiej przez Mieczysława Jagielskiego i Lecha Wałęsę. Większa część akcji filmu obejmuje właśnie okres poprzedzający wprowadzenie w Polsce stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku. Funkcjonariusze SB działają coraz bardziej nerwowo, trwa inwigilacja obywateli, śledzą każdy krok tzw. wrogów systemu komunistycznego, organizowane są prowokacje, naloty na drukarnie. Jesienią 1981 roku na Dolnym Śląsku ma miejsce cała seria różnych działań SB. Władze PRL - u przygotowują się do stanu wojennego. Dla wielu Polaków staje się jasne, że konfrontacja opozycji z komunistami jest już nieunikniona. To sygnał dla młodych działaczy Solidarności, że trzeba ostatecznie przeciwstawić się ubeckim zagrywkom. Przygotowują i przeprowadzają śmiałą akcję wyprowadzenia z wrocławskiego banku związkowych pieniędzy, zanim ich konto zostanie zablokowane. Następnym krokiem będzie szybka zamiana złotówek na dolary. 3 grudnia 1981 r. działacze dolnośląskiej Solidarności dokonują ryzykownej wypłaty 80 milionów z konta związku. Udaje im się zmylić czujność funkcjonariuszy SB, którzy nie spuszczają z oka członków Solidarności. W akcję w banku angażuje się wiele osób: sam dyrektor placówki, kasjerki, duchowni, a nawet cinkciarze. Po wprowadzeniu stanu wojennego następują liczne aresztowania. 80 milionów pozostało jednak w bezpiecznym miejscu. Pieniądze przeznaczono na pomoc ofiarom represji i na kontynuowanie podziemnej działalności związku. Cała kwota została rozliczona na IX Zjeździe NSZZ Solidarność już w wolnej Polsce. (usunięto pozycję programową) 12:25 VABANK (usunięto pozycję programową) 21:00 VABANK II, CZYLI RIPOSTA (dodano pozycję programową) 21:00 KINGSAJZ Komedia, 104 min, Polska, 1988 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Jolanta Hartwig, Juliusz Machulski Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Jacek Chmielnik, Jerzy Stuhr, Katarzyna Figura, Grzegorz Heromiński, Joachim Lamża, Maciej Kozłowski, Jan Machulski, Leonard Pietraszak, Liza Machulska, Witold Pyrkosz, Halina Machulska, Beata Tyszkiewicz, Olgierd Łukaszewicz W podziemiach Instytutu Badań Czwartorzędu istnieje nieznana kraina zwana Szuflandią. Jak sama nazwa wskazuje, jej pejzaż tworzą głównie szuflady, segregatory i inne atrybuty biurowo-urzędniczej rzeczywistości. Panuje tu nadszyszkownik Kilkujadek - odpowiednik współczesnego krasnoludka, metodami władzy różniący się jednak zasadniczo od króla Ćwieczka. Kilkujadek z pomocą zaufanej świty trzyma swoich "kumotrów" za twarz, by przypadkiem żaden z nich nie wykrył tajemnicy kingsajzu. Pod tą tajemniczą nazwą kryje się eliksir, pozwalający krasnoludkowi zyskać rozmiary człowieka ("king size" - królewski rozmiar) i zamieszkać w krainie ludzi, obfitującej w wolność, kobiety i inne atrakcje. Przypadek sprawia, że alchemik Adaś samodzielnie uzyskuje kingsajz. Wypija go, przenosi się do ludzkiego świata i... nie bardzo chce wracać. Tymczasem podwładni Kilkujadka odkrywają tajemnicę domorosłego uczonego. Rozgniewany nie na żarty dyktator wysyła swych siepaczy, by sprowadzili Adasia z powrotem. Film otrzymał "Brązowe Lwy Gdańskie" za scenografię na FPFF w Gdańsku w 1988 r. To komedia fantastyczna korzystająca z bajkopisarskich tradycji i filmowego gatunku fantasy. "Kingsajz" był czwartą komedią Juliusza Machulskiego. Poprzednie - minicykl "Vabank" i "Vabank II" oraz "Seksmisja" - spotkały się z aplauzem krytyki i publiczności. Ich twórca zyskał zaś opinię reżysera, który w atrakcyjnej formie kina popularnego potrafi powiedzieć rzeczy ważne i niebłahe. "Kingsajz" potwierdził słuszność tej opinii. Stał się jednak również znakiem, że pomysły fabularne Machulskiego powoli zatracają pierwotną świeżość, a twórca zaczyna cytować samego siebie. Mimo to "Kingsajz" spotkał się z przychylnością publiczności, a i wśród recenzentów znalazło się sporo takich, którym przypadł do gustu. Wskazywano na jego związki z nurtem tzw. utopii negatywnej (m.in. "Podróże Guliwera" Jonathana Swifta, "Rok 1984" Orwella) oraz pełną czarnego humoru twórczością Sławomira Mrożka. Jak celnie ujął to jeden z krytyków, Machulski opowiedział tym razem historię "wesołą, a ogromnie przez to smutną". Z ironią potraktował nie tylko dogorywający wówczas w Polsce totalitaryzm, ale i samego siebie, czego dowodzi ostatnia, zaskakująca scena filmu.