TVP Historia Sobota, 04.01.2025 Zmiany z dnia 16.12.2024 w stosunku do raportu z dnia 11.12.2024 (dodano pozycję programową) 12:35 PIĘKNO UTRACONE Reportaż, 29 min, Polska, 2024 Scenariusz: Marcin Bradke Opowieść o uszkodzonych i bezpowrotnie zniszczonych w wyniku powodzi obiektach architektonicznych i dziełach sztuki, zarówno sakralnych, jak i tych o charakterze świeckim. Terenem realizacji obrazu jest ziemia kłodzka. Odwiedzimy Kłodzko, w którym pokażemy zdewastowane stare miasto, zabytkowe kamieniczki oraz kościół i klasztor franciszkanów, dotknięty po raz czwarty w swej historii powodzią. Będziemy w Lądku Zdroju, który bodaj najbardziej ucierpiał - do rangi symbolu urasta tu późnogotycki most z figurą św. Jana Nepomucena dosłownie zniesiony przez wody Białej Lądeckiej. Pokażemy zniszczenia substancji zabytkowej w Bystrzycy Kłodzkiej i Stroniu Śląskim. Wykorzystamy również reporterskie materiały z powodzi, a także archiwalia, ukazujące wspomniane miasta przed zniszczeniem i - na przykład - fragmenty realizowanych tam przed laty dokumentów. W filmie wystąpią historycy, przewodnicy, w niektórych przypadkach włodarze miast, jak choćby Tomasz Nowicki - burmistrz Lądka, który jest z wykształcenia historykiem sztuki. Historykiem sztuki jest także narrator filmu, Juliusz Woźny, nota bene - choć wrocławianin - to pochodzący ze zniszczonego Domaszkowa, nieopodal Kłodzka. (dodano pozycję programową) 13:15 WOJOWNICY CZASU - LEGIONOWE TERMOPILE, CZYLI KRZYWOPŁOTY 1914 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl Wojownicy czasu prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. (dodano pozycję programową) 15:30 PODRÓŻNIK. JAN POTOCKI, WIELKI NIEZNANY Film dokumentalny, 103 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Krzysztof Kalisz, Jeremi Grzywa Lektor: Jacek Romanowski Aktorzy: Grzegorz Mielczarek, Oskar Hamerski, Grzegorz Mielczarek, Bolesław Brzozowski, Andrzej Deskur Film opowiada o Janie Potockim - literacie, podróżniku, polityku, badaczu. Choć dziś znany jest głównie jako pisarz - autor "Rękopisu znalezionego w Saragossie" - Jan Potocki był przede wszystkim podróżnikiem i pierwszym Polakiem, który z absolutnie niezwykłą pasją chciał poznać, a potem opisać cały świat. Gdyby nie podróże, nie napisałby "Rękopisu...", nie prowadził badań, nie został politykiem. Stąd świat, przez który podążał, będzie się przewijał przez cały film. Niestety z oczywistych powodów twórcom nie udało się pojechać z kamerą do wszystkich miejsc, w których był (poświęcił na to ponad 30 lat), ale przybliżyli je w najróżniejszy sposób. Pomogło w tym malarstwo - nie było wówczas fotografii i to ono opisywało, utrwalało świat. Oblicza miast, wojny, bitwy, sposoby spędzania czasu poznamy z obrazów, pomocne będą także rysunki i szkice, w tym te przywożone na pamiątkach z podróży (np. porcelanie z Chin). Potocki sam rysował i w ten sposób zachowywał to co zobaczył, niestety niewiele tych rysunków się zachowało. Ale na wzór tych zachowanych grafik kilka z nich spróbuje odtworzyć, a w filmie pokazano ten proces twórczy. Jan Potocki, znany przede wszystkim jako autor niezwykłej powieści "Rękopis znaleziony w Saragossie", ewentualnie również jako podróżnik, odnosił duże sukcesy również na wielu innych polach. Był wybitnym erudytą, realizującym własne projekty badawcze wielu nauk: etnologii, geologii, antropologii, historii i archeologii. To pierwszy archeolog polski, badacz starożytności słowiańskich, inżynier, pierwszy polski aeronauta, kawaler maltański odznaczony Krzyżem Devotionis. Działał także w polityce, publicystyce i na niwie wydawniczej. Jego samobójcza śmierć stała się dopełnieniem barwnego życia i wpisała w oryginalny charakter jego dorobku literackiego. Film pokazuje tę interdyscyplinarność i stara się zobrazować ową wszechstronność bohatera, ale także przybliżyć jego niezwykle ciekawe, choć dość tragiczne życie. Zdjęcia realizowane są w wielu wnętrzach naturalnych jak np. Zamek Królewski w Warszawie, Wilanów, Zamek w Łańcucie, ale też w zabytkach i plenerach Szwajcarii, Hiszpanii, Maroka, Turcji. Ponadto w zainscenizowanych scenach cytowane są słowa bohatera i innych postaci z jego epoki. W postać Potockiego wcielił się Oskar Hamerski, aktor Teatru Narodowego w Warszawie, a narratorem filmu jest Grzegorz Mielczarek, aktor Narodowego Starego Teatru w Krakowie. (dodano pozycję programową) 19:25 WOJENNY STAN Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Wolski Muzyka: Jerzy Rogiewicz Filmowa opowieść o stanie wojennym, rozpoczynająca się od wydarzeń, dziejących się w się w styczniu 1981 r. Obejmuje okres tzw. Karnawału Solidarności, m.in. próby rejestracji wiejskiej Solidarności, strajki głodowe, strajki rolników, studentów. Po wprowadzeniu stanu wojennego, zobaczymy wojsko na ulicy i w telewizorze. Usłyszymy głosy poparcia dla wprowadzenia stanu wojennego. Zobaczymy generała Jaruzelskiego, który objeżdżał z wizytą zakłady pracy. Film pokaże także manifestacje i walki z milicją w tym mrocznym okresie polskiej historii.