TVP Dokument Poniedziałek, 08.01.2024 05:20 PRZYRODNIK NA TROPIE - /8/ - DĄB Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Dawno, dawno temu wierzono, że dąb był pierwszym drzewem na świecie. Jego korona miała wspierać niebo, a korzenie miały sięgać aż do piekieł, stanowiąc jego podporę. Wierzono, że tylko błyskawica z nieba mogła go pokonać. Był drzewem świętym i królewskim. Jego liście widnieją na polskich pieniądzach - na jednogroszówce mamy jeden liść, na dwugroszówce dwa liście, na pięciogroszówce pięć. 05:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /127/ Reality show, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program powstał na fali mody na świadome i odpowiedzialne wprowadzanie zwierząt domowych do życia polskich rodzin. Będzie prezentował przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Będziemy również odwiedzać ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program będzie spełniał również funkcję edukacyjną, wskazywał jak postępować ze zwierzętami i uczył empatii w stosunku do nich. Ten odcinek to jeden wielki psio - koci kącik adopcyjny. Psiaki: Rex, Aston, Elipsa, Lewiatan, te i inne czekają na Was w schronisku dla bezdomnych zwierząt w Radomiu. Opiekuje się nimi wyjątkowa grupa wolontariuszy. Poznajcie zarówno ich, jak również ich podopiecznych. W domu tymczasowym pani Kasi fundacji Ja Pacze Sercem czekają na swoje stałe domy koty - m.in. Simonka i Maślak. Okienko życia dla królików i gryzoni w Lubieńcu, jak wiele innych placówek w Polsce, zaangażowało się w ratowanie zwierząt z ogarniętej wojną Ukrainy. Zwykle potrzebują one pomocy weterynaryjnej. Zobaczcie, jak zaopiekowano się świnkami morskimi. 06:30 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /13/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 5) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 07:25 PISKLĘ WŚRÓD ŚNIEGU. OPOWIEŚĆ O MAŁYM PINGWINIE. (SNOW CHICK: A PENGUIN'S TALE) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: John Downer Wzruszający film dokumentalny BBC Worldwide opowiadający historię życia małego pingwinka, od urodzin aż po trudny czas dorastania na Antarktydzie. W środku zimy na Antarktydzie rozpoczyna się jedna z najbardziej niezwykłych opowieści. Przez dwa miesiące zamieci, śnieżyc i przejmującego mrozu każdy z samców pingwina cesarskiego opiekował się cennym jajem. Aż tu nagle jeden po drugim witają swoje pisklęta przychodzące na świat. Jeszcze nie ze wszystkich jaj wylęgły się młode. Jeden z samców wciąż czeka. W końcu na świat przychodzi najmłodszy członek kolonii. Dorastanie w żłobku, gdzie panują ekstremalne warunki pogodowe, będzie dla niego nie lada wyzwaniem. W ciągu sześciu miesięcy musi zdobyć odpowiednią wiedzę i doświadczenie, by samodzielnie poradzić sobie w wodach wielkiego Oceanu Antarktycznego. Samice spieszą, by nakarmić młode. Mają wola pełne ryb dla swoich małych. Będziemy śledzić dramatyczne wydarzenia i walkę o przetrwanie tej pingwiniej rodziny i całej kolonii. Najmniejszy z nowo wyklutych pingwinów okazał się wystarczająco silny, by przetrwać mimo wszelkich przeciwności. Teraz prowadzi grupę rówieśników na rozległe wody Oceanu Antarktycznego. Pingwiny cesarskie spędzą tam najbliższe cztery lata. Następnie, śladem swoich rodziców, mały samiec wróci tu już jako dorosły, by szukać partnerki i cała historia zacznie się od nowa. Film miał rekordową oglądalność w Wielkiej Brytanii. 08:25 SEKRETY DOLINY KRZEMOWEJ - ODC. 2 - MACHINA PERSWAZJI (EP. 2 THE PERSUASION MACHINE) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: nie dotyczy Jamie Bartlett - dziennikarz, blogger, autor książki "The Dark Net" i dyrektor Centrum Analiz Mediów Społecznościowych brytyjskiego think tanku Demos, wyrusza w podróż do Doliny Krzemowej, by odkryć prawdziwe oblicze działających tam firm i sprawdzić, co kryje się za ich obietnicami zbudowania nowego wspaniałego świata. W tym odcinku przygląda się, jak są wykorzystywane prywatne dane milionów użytkowników Facebooka i w jaki sposób firmy i organizacje, które mają do nich dostęp, mogą wpływać nie tylko na nasze wybory konsumenckie, ale również na stan demokracji i systemy polityczne na świecie? Dzięki unikalnym informacjom uzyskanym ze sztabu Donalda Trumpa, dowiadujemy się, jaki wielki wpływ na sukces obecnego prezydenta miały media społecznościowe. Pojawia się uzasadnione pytanie, czy da się jeszcze zapanować nad wszechobecną inwigilacją, zalewem fakenewsów i dokonującą się na naszych oczach zmianą zasad, na których opierał się świat, jaki znamy. 09:25 ISLANDIA Z ALEXANDREM ARMSTRONGIEM - ODC. 1 (ICELAND WITH ALEXANDER ARMSTRONG) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Ed Venner Trzyodcinkowa seria BBC Studios. Alexander Armstrong zwiedza ogromną skałę pośrodku Atlantyku. Mogli ją nazwać krainą rozgrzanej lawy. Wybrali nazwę Islandia, która także pasuje. Poza Wikingami, wulkanami i Bjork niewiele wiedział o Islandii. Wyrusza w liczącą tysiące kilometrów podróż szlakiem nordyckich bogów i zgniłych rekinów. Odkrywa krainę lodowców i gejzerów. Spotka człowieka, który piecze chleb we wrzącej wodzie. Spaceruje także tętniącymi życiem ulicami Reykjaviku, gra w golfa o północy i jeździ na islandzkim koniu. Część 1. Islandia jest nieustannie w trakcie geologicznych przemian, a kiedy tu przybył, nastąpił wyjątkowo groźny wybuch. To się nazywa wylądować z hukiem. Wulkan znajduje się trzydzieści kilometrów od Rejkiawiku. Wyliczono, że od roku 1500 jedna trzecia przepływu lawy na Ziemi pochodzi z wulkanów w Islandii. Jest ona piękna i dramatyczna, ale jest w niej też coś niezwykłego, z innego wymiaru. Przez większą część roku jest tu ciemno i zimno, a potem zwodniczo krótki okres, kiedy jest jasno i w dzień i w nocy. Przez okrągłą dobę. Czysty surrealizm. 55 procent Islandczyków wierzy w istnienie elfów i wróżek. To był dzień w Rejkiawiku, mieście, które nigdy nie śpi. Głównie dlatego, że prawie nigdy nie jest ciemno. 10:20 RYBAK Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1966 Scenariusz: Jerzy Ringer Zdjęcia: Jerzy Augustyński Sylwetka Bolesława Iwańskiego, kapitana żeglugi wielkiej rybołówstwa morskiego, niegdyś boksera, nazywanego "bombardierem Wybrzeża" i "królem nokautu", łowiącego na wodach Atlantyku na trawlerze Andromeda. W materiale wspomnienia Iwańskiego na temat kariery sportowej oraz opowieść o trudnej pracy rybaka, ilustrowana zapisami filmowymi z połowów i spotkań z rodziną. 10:40 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 7 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski Zdjęcia: Damian Szprejda, Marcin Szymański, Michał Ławreńczuk Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. W tym odcinku zaprezentujemy Stare Miasto w Kamieńcu Podolskim, nazywanym Twierdzą Na Kamieniu lub też Przedmurzem Chrześcijaństwa, leży w zakolu rzeki Smotrycz. To tam znajduje się twierdza, do której prowadzi jedna droga - wąski przesmyk pomiędzy brzegami rzeki tworzącymi głęboki na niemal 40 metrów jar. Oczywiste walory obronne oraz korzystne usytuowanie geograficzne czyniły twierdzę w Kamieńcu Podolskim niezdobytą. Jak potoczyły się losy polskiej twierdzy - dowiemy się z opowieści Stefana Tompsona. 11:20 FIESTA DWÓCH BRZEGÓW (THE TWO SHORE CARNIVAL) Film dokumentalny, 54 min, Hiszpania, 2014 Reżyseria: Pablo Barrio, Chus Barrera Film dokumentalny o karnawałowych tradycjach na Kubie i w La Palma na Wyspach Kanaryjskich, które mają ze sobą wiele wspólnego. Te dwa miejsca są połączone tym samym oceanem, świętują swoje partnerstwo wyjątkowym świętem, podczas którego wszyscy uczestnicy ubierają się na biało i tańczą na ulicach w rytm dźwięków guajiry i guarachy. To karnawał Los Indianos, wspaniałe przeżycie z autentycznym karaibskim smakiem. Poznamy też różne specjalności regionów, tradycje i zajęcia mieszkańców. 12:20 NAUKA LATANIA Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2021 Reżyseria: Katarzyna Trzaska Scenariusz: Katarzyna Trzaska Marietta, Michał i Anią są młodzi i pełni nadziei. Zostawili za sobą dom dziecka i budują samodzielne życie. Film jest refleksyjną balladą o nieobecnych rodzicach, błędach, których nie da się uniknąć i wierze w wielką siłę miłości. 13:45 DZIKIE SZETLANDY. SZKOCKI PRZYCZÓŁEK WIKINGÓW (WILD SHETLAND) Film dokumentalny, 58 min, Austria, 2019 Reżyseria: Jackie Savery Film dokumentalny o najbardziej wysuniętych na północ wyspach Szkocji - Szetlandach. Żyją tu rozmaite zwierzęta od wydr do maskonurów i spektakularnych podwodnych głuptaków oraz rzadko widywanych burzowych burzyków. Punktem kulminacyjnym tego filmu jest dramatyczne i ekscytujące polowanie na orki oraz obserwowanie młodych fok w zapierającej dech w piersiach scenerii tych wysp. Właśnie tutaj, gdy kwitną pola letnich kwiatów, młode pisklęta rybitwy i foki pospolite dorastają na srebrnobiałych plażach. 14:50 SEEFELD, MAGICZNA KRAINA TYROLU - ODC. 1 W KRÓLESTWIE SOKOŁA WĘDROWNEGO (SEEFELD, TYROLEAN WONDERLAND / NATURPARADIES SEEFELD - - IM REICH DES WANDERFALKEN) Film dokumentalny, 48 min, Austria, 2019 Reżyseria: Manfred Corrine, Christian Puluj Dwuczęściowy film dokumentalny o regionie Seefeld - sercu Tyrolu, otoczonym najdzikszymi i najpiękniejszymi alpejskimi szczytami. Różnorodność krajobrazu zapiera dech w piersiach, obejmuje prastare lasy, rwące rzeki, skaliste szczyty, pastwiska i wodospady. Lasy zamieszkują puszczyki i dzięcioły trójpalczaste, wyższe wzniesienia są domem dla koziorożców, kozic i najszybszego drapieżnika na ziemi, sokoła wędrownego. Część I dokumentu: W królestwie sokoła wędrownego - przedstawia dziką przyrodę tego magicznego górskiego świata na spektakularnych zdjęciach i śledzi sokoła wędrownego przez ponad rok pokazując fascynujące życie tego powietrznego drapieżnika na najwyższych szczytach i wokół nich. Mury obronne z pradawnych czasów. Takimi się zdają sięgające nieba grzbiety gór, otaczające Seefeld. Chronią wyjątkową ostoję przyrody przed naporem cywilizacji. Powstała w ten sposób jedna z najpiękniejszych krain alpejskich, ale żeby w niej przetrwać, trzeba się umieć przystosować. Góry Karwendel są królestwem sokoła wędrownego. Zimą sokoły nie interesują się swymi terenami lęgowymi. Poluja tam, gdzie jest zwierzyna. W lutym jednak samiec powraca na miejsce gniazdowania. Sokół wędrowny umie dostrzec zdobycz z odległości kilku kilometrów. Przepatruje otoczenie jakby w zwolnionym tempie, dzięki czemu może nagle zmienić kierunek lotu przy prędkości trzystu kilometrów na godzinę. 15:50 EDYCJA GENÓW - NOWE WYZWANIE (GENE EDITING - A NEW ETHICAL CHALLENGE / NATUR NACH MASS - WIE GENE MANIPULIERT WERDEN) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2021 Reżyseria: Kurt Langbein Film dokumentalny o inżynierii genetycznej. Świat jutra tworzą ludzie. Dzięki nowej metodzie CRISPR materiał genetyczny może być wycinany, zmieniany i ponownie włączany. Genetyczne nożyczki mogą być używane do wstawiania lub usuwania genów. To jest nadzieja dla osób z chorobami genetycznymi. technologia CRISPR - Cas otwiera zupełnie nowe możliwości. Proces jest szybszy, dokładniejszy i bezpieczniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. CRISPR fundamentalnie zmieni relacje między człowiekiem a naturą, a także samymi ludźmi. Celem ma być stworzenie ludzi odpornych na HIV. Ale naukowcy na całym świecie ostrzegają również, że eksperymenty zmienią zdolność do myślenia. Ponadto opracowywane są Xenoboty maleńkie żywe istoty, które można wbudować w narządy ludzkie i zmieniać ich funkcje. Cywilizacja stoi być może przed największym wyzwaniem etycznym w dotychczasowych dziejach. Nożyczki do genów rozpoczęły rewolucję w świecie roślin i technologii rolniczej, w hodowli zwierząt i w medycynie. Wiele z nich jest pomocnych, niektóre budzą wątpliwości i są niebezpieczne. 16:50 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - SANTIAGO DE COMPOSTELA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 51 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Ivan Bayon, Antonio Urrea Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO: Santiago de Compostela; Toledo; Cordoba; Ibiza; Tarragona. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. 17:55 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 1 AMERICAN DREAM (FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / AMERICAN DREAM) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 19:00 GENIUSZE I MARZYCIELE. KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Pacek Poprzez historię kamery Aeroskop numer 1, wyprodukowanej w Anglii w 1910 roku, a wymyślonej przez Kazimierza Prószyńskiego, opowiadamy fascynującą historię polskiego wynalazcy. Naukowca, prekursora i propagatora polskiego kina. Historię, która toczyła się na dwóch kontynentach, a wynalazki Prószyńskiego były używane na całym świecie. Zbierając okruchy filmowe pozostałe z tamtych czasów (pierwsze filmy Prószyńskiego kręcone w Polsce i Anglii, a także filmy i kroniki kręcone kamerą Aeroskop na całym świecie), rozmawiając z filmowymi profesjonalistami na całym świecie, szukając zapomnianych śladów naszego wynalazcy, będziemy rekonstruować historię Prószyńskiego, a jednocześnie przyglądać się światu początku wieku utrwalonego na taśmie filmowej. Będzie to również opowieść o rodzącym się właśnie przemyśle filmowym, w którego rozwoju wielki udział miał Prószyński. 20:00 TRUCIZNY PUTINA - ODC. 1. GROŹBY (POISON (S) 1. LA MENACE) Cykl dokumentalny, 53 min, Francja, 2023 Reżyseria: Jennifer Deschamps Film dokumentalny o serii prób unicestwienia wielu osób za pomocą trucizn. Wiktor Juszczenko. Trwale oszpecony przez dioksyny, kiedy próbował nakierować Ukrainę na bliższą integrację z Europą. Aleksander Litwinienko. Zabity radioaktywnym polonem po ucieczce do Wielkiej Brytanii i krytyce Putina. Siergiej Skripal. Namierzony za pomocą nowiczoka po szpiegowaniu dla Wielkiej Brytanii. Aleksiej Nawalny. Władimir Kara - Murza. Lista osób, które prawdopodobnie zostały otrute na rozkaz Putina, jest długa. W latach dwudziestych rosyjskie tajne służby utworzyły pierwsze laboratorium trucizn, którego zadaniem było zabijanie wrogów reżimu komunistycznego. Ale kiedy upadł Związek Radziecki, wydawało się, że wraz z nim umarło zatrucie wrogów. Wszystko zmieniło się, gdy do władzy doszedł Władimir Putin. Od dwudziestu lat rosyjska trucizna płynie w żyłach międzynarodowej dyplomacji. Autorów każdego zatrucia nigdy nie zidentyfikowano z całą pewnością, badanie tego, co działo się za kulisami, kiedy miały miejsce, rzuca światło na relacje między Kremlem a Zachodem. Za każdą z tych spraw toczy się ostateczna rozgrywka, w której stawką są główne kwestie dyplomatyczne i geostrategiczne. Walka o wpływy, zamach na integralność imperium i jego bogactwo energetyczne, każde zatrucie odsłania dno potężnej partii szachów rodem z czasów zimnej wojny. Odc. 1 Groźby. Jest to opowieść o zbrodniczej władzy i o jej orszaku duchów. Od ponad dwudziestu lat Władimir Putin sieje śmierć i karmi się naszymi słabościami. Zachód woli odwracać wzrok od kolejnych afer związanych z otruciem, szpiegostwem czy korupcją. To także opowieść o nas samych: świadkach, współwinnych, bohaterach unurzanych w rosyjskich toksynach. Aleksandr Litwinienko został otruty radioaktywnym polonem w Londynie, w 2006 roku, kiedy cały świat żył raczej w zgodzie z Putinem. Sprawa Litwinienki pokazała mi, czym jest Rosja w XXI wieku. W tym konflikcie Putin widzi wrogów w każdym, w tym także w kapitalistach, którzy, pełni dobrych intencji, chcieli ubijać z nim interesy. 21:15 ŻYĆ NIE UMIERAĆ. DŁUGOWIECZNI NA KAUKAZIE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Celem filmu jest nie tylko odpowiedź na pytania, dlaczego akurat na Kaukazie jest tak dużo stulatków (wbrew ciężkim warunkom życia i trudnej historii), co decyduje o długim życiu, jaki jest jego sens i czy kaukaski eliksir długowieczności można przenieść do Europy. Film przedstawia też refleksje świadków historycznych wydarzeń, ich spojrzenie na teraźniejszość i współczesne problemy rosyjskich republik kaukaskich. O sile dokumentu zadecyduje również dotarcie do rzadko pokazywanych miejsc i ludzi oraz atrakcyjna forma. 22:15 NA KRAWĘDZI - ODC. 1 LODOWE PŁYWANIE (ON THE EDGE 1. COLD) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurent Ramamonjiarisoa Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o tym co dzieje się z ludzkim organizmem w ekstremalnych warunkach. Marc poddaje się kolejnym wyzwaniom, które spowodują, że znajdzie się w ekstremalnie niskich lub wysokich temperaturach, na wysokości lub bardzo głęboko, oraz poddany będzie prędkościom lub przetestowany zostanie refleks. Spotka się z różnymi specjalistami, naukowcami i sportowcami, którzy będą go trenować, testować i dawać rady jak robić postępy. Odc. 1 - "Lodowe pływanie". Wyzwanie to ekstremalnie niskie temperatury, przebywanie w lodowatej wodzie i chłodzie. Przed wyzwaniem Marc będzie na zmianę pływał w zamarzniętych basenach, lodowych kąpielach, w zimowym morzu. Zadanie: przepłynąć 1 kilometr w wodzie o temperaturze pięciu stopni Celsjusza. Będzie więc pływał w bardzo zimnej wodzie. Najpierw badania i przygotowania, bo grozi mu hipotermia, która może prowadzić do śmierci. Przejdzie szkolenie, by tego uniknąć. Tkanka tłuszczowa stanowi warstwę ochronną, która pomoże znieść zimno. U ssaków morskich warstwa tłuszczu może obejmować połowę masy ich ciała. W zetknięciu z zimnem termoreceptory w skórze wykrywają spadek temperatury. Reakcja: dreszcze, które zwiększają produkcję ciepła w organizmie pięciokrotnie w ciągu kilku sekund. Ostatecznie Marc sprostał wyzwaniu i dołączył do ekskluzywnego grona pływaków lodowych. Ale prawdziwą nagrodą jest to, że w ciągu 100 dni poznał swoje ograniczenia. Pokonał strach. Odkrył ukryte zasoby zarówno w ciele, jak i umyśle. 23:20 PRAWDZIWI PEAKY BLINDERS - ODCINEK 1. GANGI ULICZNE (THE REAL PEAKY BLINDERS EP. 1 STREET FIGHTING GANGS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Harvey Lilley Scenariusz: Steven Knight Dwuczęściowa, dokumentalna historia masowego ruchu gangów, który powstał w Birmingham i innych przemysłowych miastach w XIX wieku i przekształcił się w nowoczesny gangsteryzm na początku XX wieku. Epicki western według scenariusza Stephena Knighta, którego akcja rozgrywa się w Birmingham o rodzinie chuliganów i ich gangu, stał się fenomenem, który do tej pory stał się inspiracją pięciu seriali i hollywoodzkich filmów fabularnych. Ale prawda historyczna jest równie szokująca i oferuje głęboki przegląd eksplozji przemocy klasy robotniczej, która wybuchła w wiktoriańskich miasteczkach i miastach w latach 70. XIX wieku i dała początek subkulturze, którą wciąż widzimy w dzisiejszych gangach miejskich i w piłkarskim chuliganizmie w latach 70. i 80. rozkwitu. To nieopowiedziana historia nie tylko jednego gangu, ale setek, które wiktoriańska prasa nazwała Peaky Blinders. Badamy przyczyny deprywację społeczną i pozbawienie praw obywatelskich oraz powstanie tego zjawiska. Odcinek 1. Gangi uliczne. W 1890 roku na tych bocznych uliczkach dochodzi do incydentu odsłaniającego zjawisko, które wstrząśnie wiktoriańskim społeczeństwem i doprowadzi do eksplozji przestępczości zorganizowanej w Wielkiej Brytanii. W latach dwudziestych prawdziwi peaky blinders stają się ojcami chrzestnymi przestępczości zorganizowanej. Ale ich początki sięgają 50 lat wcześniej, aż do lat 70. XIX wieku. Ci młodzi ludzie nie skupiają się na zarabianiu pieniędzy, oni toczą wojnę uliczną o status. Gangi wysypują się z bocznych uliczek Birmingham, gdzie mierzą się z biedą i rasizmem. To historia powstania i upadku pierwszych gangów we współczesnej Wielkiej Brytanii, / które na zawsze odmienią nasze miasta. 00:20 TADEUSZ RÓŻEWICZ Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2000 Reżyseria: Andrzej Sapija Scenariusz: Andrzej Sapija, Maria Dębicz Zdjęcia: Henryk Janas, Tadeusz Owsianko Muzyka: Tadeusz Woźniak, Piotr Woźniak Wykonawcy: Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Adam Czerniawski, Michael Kruger, Tony Howard, Stanisław Stanisław Różewicz, Karl Dedecius W filmie Tadeusz Różewicz wspomina najważniejsze wydarzenia swojego życia, snuje refleksje na temat wpływów i źródeł swojej poezji. Podczas produkcji filmu wykorzystana została prywatna ikonografia i archiwalia. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - OSTATNIA REDUTA MARYNARZY. Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Ostatnia reduta marynarzy" Mieli być tymi, którzy otworzą szeroko okna odrodzonej Rzeczpospolitej na świat, na morza. Ale o ich losie zdecydował wybuch wojny polsko - bolszewickiej. W lipcu 1920 roku od dowódcy I Pułku Morskiego usłyszeli te słowa: "Ojczyzna woła. Jestem pewny, że wykonacie Wasz obowiązek dzielnie, bez drgnięcia w sercu. Pamiętajcie, że marynarz na lądzie to lew w klatce, a ściana klatki to Wasz wróg. Wszędzie i zawsze marynarka była pierwsza, więc na Was pierwszych pada obowiązek ją reprezentować. W najbliższym czasie spotkamy się na linii bojowej, gdzie znajdę Was przykrytych już sławą bojową. Bywajcie mi zdrowi i zwyciężajcie". Najdramatyczniejsze walki czekały pułk w okolicach Zambrowa, gdzie wielu zostało na małych wiejskich cmentarzach. Próbujemy ich losy opisać i jeśli się da, mogiłom przywrócić nazwiska. 02:10 CZAS GDYNI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1986 Reżyseria: Wojciech Jankowski Scenariusz: Wojciech i Jankowsk Zdjęcia: Jerzy Oborski, Andrzej Poplawski Epopeja budowy, obrony, odbudowy i rozmachu Gdyni. Powstała z wioski rybackiej wkrótce stała się miejscem pracy 10 procent zatrudnionych na Pomorzu. I wyrokiem śmierci głodowej dla nieustępliwego Gdańska. Po wojnie port odbudowano, widzimy pełne rozmachu ujęcia wielkich transportowców podchodzących do nadbrzeża. Film nieomal w całości oparty na archiwaliach. Obok polskich zdjęć przedwojennych mamy rekreacyjne plażowe ujęcia. Wykorzystano nagrania sowieckich korespondentów wojennych, szereg marynistycznych zapisów Polskiej Kroniki Filmowej. Sięgnięto też po niemieckie kroniki: triumfalny wjazd Hitlera do Gdańska, ale i mniej znane ujęcia. Może ktoś dojrzy w gronie wstępujących na okręt ewakuacyjny maleńką Edytę Steinbach, było nie było również gdyniankę? Strajk w 1970 roku i narodziny Solidarności z zachowanego zapisu Andrzeja Popławskiego. Ich tragizm pogłębia gitarowa ballada "Piosenka dla córki". 03:10 MUZY BRONISŁAWA HOROWICZA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1994 Reżyseria: Grzegorz Dubowski Scenariusz: Grzegorz Dubowski Zdjęcia: Leon Kotowski Film poświęcony życiu i twórczości wybitnego reżysera teatru operowego, teatrologa, aktora i autora prac teoretycznych na temat realizacji widowisk operowych. Urodzony w Łodzi, absolwent Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, wychowanek Aleksandra Zelwerowicza i Leona Schillera, Bronisław Horowicz początkowo w ogóle nie interesował się operą, która go nudziła. Swoją karierę zaczął zresztą jako aktor w drobnych rolach na scenach różnych teatrów warszawskich, jako autor piosenek kabaretowych, pisanych także dla przedwojennych kabaretów "Qui pro Quo", "Stara Banda", "Cyganeria". Na krótko przed wybuchem wojny wyjechał Horowicz do Paryża, gdzie zawiodło go zainteresowanie francuską piosenką artystyczną oraz poszukiwania muzykologiczne w dziedzinie teatru muzycznego i opery. Rozmiłowany w urodzie miasta, w którym kwitło życie kulturalne, zamieszkał tam na stałe. Podczas okupacji napisał tam głośną książkę "Teatr operowy", która - wydana zaraz po wojnie - zrobiła wiele szumu w świecie muzycznym, uczyniła z autora specjalistę w tej dziedzinie i otworzyła mu drogę do praktycznej działalności reżyserskiej na rozmaitych scenach operowych, m.in. mediolańskiej La Scali i opery w Strasburgu. Ogromna erudycja decyduje również o długoletniej współpracy ze znakomitymi wydawnictwami encyklopedycznymi "Enciclopedia dello spettacolo" i "Encyclopdie de la Pliade". Spod pióra Horowicza wyszedł także tom wspomnień "Nim przeminie z wiatrem" oraz album "Paryż - przystanki sentymentalne", obie pozycje wydane w Polsce w 1974 r. Zamiłowania operowe i teatralne nie przysłaniały Horowiczowi innej sfery aktywności - radia, w którym Horowicz działał w Polsce przed 1939 r. i we Francji po 1944 r. , w sumie przez 27 lat. Radio stało się znakomitym polem do inwencji i łączenia różnych umiejętności, poczynając od scenarzysty i muzyka, na montażyście i tłumaczu kończąc.