TVP Dokument Środa, 10.01.2024 05:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - /10/ - JASZCZURKA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Bohaterką tego odcinka jest jaszczurka żyworodna. Dowiemy się między innymi, jaki jest jej mechanizm obronny, gdzie możemy ją spotkać oraz jakie są zależności między jaszczurką żyworodną a naszymi kocimi pupilami. 06:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /129/ Reality show, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Nasza kolejna już wizyta w poznańskim ogrodzie zoologicznym przepełniona jest radością i smutkiem. Z Ukrainy wcześniej przyjechało tu już wiele zwierząt zarówno domowych, jak i dzikich. Właśnie dołączyły do nich kolejne, cudem ocalone z wojennego piekła. U znanej nam pani Lidii, behawiorystki i trenerki pozytywnego jeździectwa, poznajemy dwie klacze - Talentinę i Gucci. Umiejętności i właściwe reakcje konia, wychwycone podczas treningu medycznego, zagwarantują w przyszłości komfort leczenia zarówno pacjentkom, jak i opiekunom. 06:40 DZIKA PRZYRODA IRLANDII (WILD IRELAND / IRLAND - GRÜNE INSEL AM RANDE EUROPAS) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: John Murray Dokument o unikalnej przyrodzie Irlandii. Kraj nazywany szmaragdowym klejnotem na zachodnim krańcu Europy to ostatni skrawek lądu przed wielką pustką Oceanu Atlantyckiego. Wyspiarska placówka całkowicie zdana na kaprysy morza. Atlantyckie sztormy rozpędzają się czasem przez trzy tysiące kilometrów, nim uderzą w pierwszy napotkany ląd. Ten nieposkromiony ocean wpływa na życie wszystkich stworzeń, które zamieszkują zachodnie wybrzeże Irlandii. Przez tysiąclecia Europejczycy nie mieli pojęcia, co się kryło za zachodnim horyzontem. Zapuszczały się tam jedynie walenie, ptaki i ryby. Wiodły je tam trasy ich życiowych wędrówek. Ostatnim przystankiem przed wielką wodą było dla nich zachodnie wybrzeże Irlandii - prawdziwy kraniec świata. To trzecia pod względem wielkości wyspa Europy, należąca do archipelagu Wysp Brytyjskich. Fascynujące zdjęcia od wybrzeży i wód Oceanu Atlantyckiego z wielorybami, aż po północne góry z niezwykłymi ptakami, część z nich migruje tutaj z Grenlandii czy Islandii. Zobaczymy majestatyczne łososie powracające z Arktyki, które kontynuują podróż rzekami i potokami kontynentu europejskiego. Irlandia to atlantycka strefa roślinna, kombinacja gatunków arktycznych, alpejskich i mnóstwo ssaków. W Irlandii istnieje 6 parków narodowych i kilka rezerwatów. Od milionówlat Ocean Atlantycki kształtuje zachodnie wybrzeże Irlandii. Wiatr i fale wpływają na każdy aspekt tutejszego życia. Przetrwać mogą tylko najwytrzymalsze stworzenia. Od niecałych 10 tysięcy lat dzielą tę wyspę z ludźmi. Niektórzy z nich na zachodnim wybrzeżu szukali magii i tajemniczości. Pozostałości ich zamków i klasztorów nadal nam o nich przypominają. Dla tych pionierów oraz dla dzikich zwierząt, z którymi dzielili tę ziemię, zachodnie wybrzeże Irlandii było i pozostanie wyjątkowym miejscem. 07:40 SEEFELD, MAGICZNA KRAINA TYROLU - ODC. 2 WCZORAJ I DZIŚ (SEEFELD, TYROLEAN WONDERLAND / SEEFELDER GESCHICHTEN - - HEIMAT ZWISCHEN TIROL UND BAYERN) Film dokumentalny, 48 min, Austria, 2019 Reżyseria: Manfred Corrine, Christian Puluj Dwuczęściowy film dokumentalny o regionie Seefeld - sercu Tyrolu, otoczonym najdzikszymi i najpiękniejszymi alpejskimi szczytami. Różnorodność krajobrazu zapiera dech w piersiach, obejmuje prastare lasy, rwące rzeki, skaliste szczyty, pastwiska i wodospady. Lasy zamieszkują puszczyki i dzięcioły trójpalczaste, wyższe wzniesienia są domem dla koziorożców, kozic i najszybszego drapieżnika na ziemi, sokoła wędrownego. Część II dokumentu "Seefeld wczoraj i dziś" analizuje sąsiedztwo Bawarii i Tyrolu oraz znaczenie Seefeld - ośrodka sportów zimowych i turystyki międzynarodowej. Poznamy też ludzi, którzy żyją w tym miejscu dbając o tradycje i rozwój regionu. Z doliny Inn w Tyrolu wiedzie pradawna droga na północ, łącząca Tyrol z Bawarią. Na wysokości tysiąca dwustu metrów przecina płaskowyż Seefeld region graniczny o strategicznym znaczeniu i dosyć burzliwej historii. Płaskowyż Seefeld ukształtowała geografia Alp i alpejski klimat. Pośrodku leży miasteczko Seefeld, chlubiące się licznymi obiektami sportowymi. Od połowy siedemnastego wieku do początku osiemnastego broniła tutaj dostępu do Tyrolu twierdza Porta Claudia. Wzniesiona w najwęższym punkcie przełęczy Scharnitz, zagradzała drogę potencjalnym najeźdźcom. Wiemy, że Bawarczycy i Tyrolczycy nie raz w dziejach ze sobą wojowali; wiemy, co się tu działo podczas wojny, kiedy bomby spadały na płaskowyż. A potem nagle region ten stał się miejscem pojednania i przyjaźni. Bawarczycy i Tyrolczycy spotykają się na skoczni, przyjeżdżają tu ludzie z całego świata, odbywają się tu igrzyska olimpijskie. Jest to po prostu miejsce, które łączy ludzi. 08:35 ZŁOTNICY HABSBURGÓW (PRECIOUS METAL PRECIOUS CRAFTS / EDLES METALL, EDLES HANDWERK) Film dokumentalny, 44 min, Austria, 2016 Reżyseria: Alexander Schukoff Złoto i srebro zawsze fascynowały ludzkość. Ale ten podziw dotyczy bardziej przedmiotów wykonanych przez artystów niż samego metalu. Blask szlachetnego metalu dodaje wartości i prestiżu biżuterii, dziełom sztuki czy architekturze. Sztuka złotnicza jest jednym z najstarszych rzemiosł na świecie, W 1366 roku Albrecht i Leopold III przyznali złotnikom pierwsze prawa handlowe. Ten film to wyprawa przez historię tego rzemiosła. Zobaczymy najpiękniejsze dokonania tej sztuki, między innymi bukiet kamieni szlachetnych w Muzeum Historii Naturalnej. Sztuka wiedeńskich złotników stała się sławna na całym świecie dzięki kamieniom z Sissi. Portret niemieckiego malarza Franza Xavera Winterhaltera przedstawia cesarzową Elżbietę z dziewięcioma błyszczącymi gwiazdami we włosach. Te diamenty są do dziś produkowane przez tę samą rodzinę, która dostarczała cesarzowi korony, insygnia i kule. Kajzerowie zawsze sami zamawiali takie prace, a niektórzy nawet uczyli się rzemiosła. Film skupia się na szczegółach rzemiosła, wypowiedziach kuratorów, złotników i historyków, zaprasza na ekscytującą podróż przez historię. 09:30 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - TOLEDO (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 50 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Toledo. 10:30 PIERWSZY KROK Reportaż, 25 min, Polska, 1978 Scenariusz: Michał Dąbrowski, Aleksander Gosk Zdjęcia: Kazimierz Sikorski Przygotowania młodzieży szkolnej do pracy na żaglowcu "Dar Pomorza" oraz ich pierwszy rejs na tej fregacie. Po raz drugi w przygotowaniach do sezonu biorą udział uczniowie gdańskiego liceum zawodowego, harcerze, którzy trafiają tu poprzez Centrum Wychowania Morskiego i Wodnego w Gdyni oraz jungowie Bractwa Żelaznej Szekli. Młodzież, podzielona na trzy wachty, przebywa na statku i uczy się żeglarskiego rzemiosła. Każdy uczestniczy w ćwiczeniach i pracach podkładowych na statku. Młodzi ludzie ćwiczą wiosłowanie na łodziach ratunkowych, chodzenie po masztach, ściąganie i rozwijanie żagli. Pełnią też służbę w kuchni oraz malują elementy statku. Po trzech tygodniach fregata "Dar Pomorza" wraz z młodą załogą wypływa w rejs. Młodzi ludzie wykorzystają w praktyce to, czego nauczyli się wcześniej. 11:05 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 9 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Prezentowane są najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach, omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego dziedzictwa kulturowego na Kresach Wschodnich. W tym odcinku wybierzemy się do Wilna. To miasto leżące na skrzyżowaniu szlaków biegnących z czterech stron świata, położone na Pojezierzu Litewskim u ujścia rzeki Wilejki do Wilii, od zarania swoich dziejów było ważnym ośrodkiem politycznym, gospodarczym, kulturowym i religijnym tej części Europy. To również jedna z historycznych stolic Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To tutaj mieści się jeden z najstarszych Uniwersytetów w Europie oraz spoczywa matka i serce marszałka Józefa Piłsudskiego. Zapraszamy w niezwykłą podróż do Wilna, o którym opowie Stefan Tompson. 11:40 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 2 SOWIECKIE CIENIE (FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / SOVIET SHADOWS) Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 12:45 NA KRAWĘDZI - ODC. 2 PRZYSPIESZENIE (ON THE EDGE 2. ACCELERATION) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurent Ramamonjiarisoa Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o tym, co dzieje się z ludzkim organizmem w ekstremalnych warunkach. Marc poddaje się kolejnym wyzwaniom, które spowodują, że znajdzie się w ekstremalnie niskich lub wysokich temperaturach, na wysokości lub bardzo głęboko oraz poddany będzie ogromnym prędkościom lub bardzo wymagającym testom na refleks. Spotka się z różnymi specjalistami, naukowcami i sportowcami, którzy będą go trenować, testować i dawać rady jak robić postępy. Odc. 2 - "Przyspieszenie". Marc zmierzy się z dużą prędkością, testy na pokładzie myśliwca czy bobsleja. Zbadamy jaki wpływ mają przyspieszenia na zachowanie i zdrowie człowieka. Człowiek przywykł do życia przy sile jeden G, czując tylko ciężar własnego ciała. W parkach rozrywki wszystkie przejażdżki przeczą naturze, grawitacja jest zwiększana sztucznie. Maszyny mogą wynieść nas do 4 G, gdzie ciężar naszego ciała wzrasta czterokrotnie. Piloci myśliwców mogą doświadczyć dwa razy tyle. Marc chciałby przekroczyć tę granicę. Najpierw badania w szpitalu wojskowym w Persi pod Paryżem. Czy uda mu się sprostać zadaniu i przesunąć granice, wygrać walkę z grawitacją i odnieść zwycięstwo w kompletnie nieznanej dyscyplinie? 13:45 POKLĄSKWA, CZAJKA I ORZEŁ CESARSKI (WHINCHAT, LAPWING AND IMPERIAL EAGLE HOW CAN WE SAVE OUR BIRD LIFE? / BRAUNKEHLCHEN, KIEBITZ & KAISERADLER WIE RETTEN WIR ÖSTERREICHS VOGELWELT?) Film dokumentalny, 51 min, Australia, 2020 Reżyseria: Mario Kreuzer, Leander Khil Film dokumentalny o zagrożeniach dla ptactwa. Niektóre ptaki krążą po niebie tylko na obszarach chronionych. Wiele osób i organizacji zajmujących się ochroną przyrody pracuje nad zachowaniem różnorodności wśród ptaków. Film pokazuje także zagrożone gatunki i ich siedliska: od Alp, przez łąki, po dzikie brzegi jezior. Istnieje wiele sposobów na zachowanie różnorodności ptactwa. Każdy może pomóc w tym dziele. 14:45 DZIKA KUBA - CZĘŚĆ 1 (WILD CUBA A CARIBBEAN JOURNEY WITH COLIN STAFFORD - JOHNSON) Film dokumentalny, 58 min, Austria, 2020 Reżyseria: John Murray Film przenosi widzów w czasy sprzed zaledwie 50 lat, kiedy ziemska przyroda wydawała się obfita. To podróż do zagubionego świata, który wkrótce może zniknąć na zawsze. Bo wszystko się zmieni. Rozpoczniemy kubańską podróż na południu wyspy, na wielkim Bagnie Zapata. Największy pojedynczy obszar chroniony na całych Karaibach jest domem dla najmniejszego ptaka na świecie, niewielkiego kolibra pszczół. Dekady socjalistycznego rządu nastawionego na ochronę przyrody, amerykańskie embarga i minimalny rozwój pozostawiły wyspę w dużej mierze niezmienioną przez pięć dekad. Niezależnie od polityki, izolacja Kuby stworzyła naturalną cytadelę na Karaibach, wyspę naprawdę oddzieloną. Kuba to najcenniejszy klejnot Karaibów. Lasy porastają duże obszary wyspy - a jej błękitne wody kryją w sobie jedne z najbogatszych raf koralowych na świecie. Gdy wiele dzikich krain i mórz Karaibów ma problemy - niezwykła historia Kuby stworzyła prawdziwą, dziką krainę czarów. Połowa kubańskiej flory i fauny występuje wyłącznie tutaj. Od kubańskiego gatunku krokodyli i węży - po najmniejsze ptaki i żaby na naszej planecie. Po Kubie oprowadzi nas Colin Stafford Johnson. Filmuje dziką przyrodę od ponad 30 lat i nigdy nie zatracił chłopięcej obsesji na punkcie tej wyjątkowej wyspy. 15:55 . - BUDOWNICTWO PRZYSZŁOSCI (SMART CITIES / BAUEN FÜR DIE STADT DER ZUKUNFT) Cykl dokumentalny, 44 min, Austria, 2015 Reżyseria: Claudia Giczy, Peter Giczy Dokumentalna opowieść o nowoczesnej architekturze, nowatorskim projektowaniu miast i domów, w których będziemy mieszkać w przyszłości. Na początku XX wieku zaledwie 10 procent światowej populacji mieszkało w miastach. Dziś ta liczba wynosi już 50 proc. Pod koniec tego stulecia ludzkość będzie gatunkiem w przeważającej mierze miejskim. Rozpoczęła się epoka miejska. Ale jak powinny wyglądać miasta przyszłości? Jak powinny funkcjonować? Urbaniści ogólnie zgadzają się, że powinni być ekologiczne, wydajne, zaawansowane technologicznie, a przede wszystkim zrównoważone i w tym celu planują inteligentne miasta przyszłości. 16:45 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - CORDOBA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Cordoba. 17:50 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 3 STRACONE IMPERIUM (FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / VERLORENES EMPIRE) Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 18:55 GENIUSZE I MARZYCIELE. HENRYK MAGNUSKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marek Gajczak Scenariusz: Marek Gajczak Henryk Magnuski (1909 - 1978) był wybitnym polskim naukowcem, którego odkrycia miały znaczący wpływ na losy II wojny światowej, a tym samym życie milionów osób. Był inżynierem, pionierem bezprzewodowej komunikacji, twórcą walkie - talkie i jednego z pierwszych modeli podręcznej radiostacji. Henryk Magnuski urodził się w Warszawie i był absolwentem Politechniki Warszawskiej. Podczas jego pobytu w Nowym Yorku w 1939 roku wybuchła II wojna światowa. Na prośbę siostry, która zorientowała się, że Niemcy aresztują i mordują polską inteligencję, został w USA i zaczął pracę w koncernie telekomunikacyjnym (późniejszej Motoroli). Tam też rozpoczął prace na swoimi najsłynniejszymi odkryciami: radiostacją walkie - talkie oraz latarnią naprowadzającą samoloty na lotnisko. Po wojnie o kimś, kto pracuje dla USA, w Polsce nie można było mówić wcale. Później po latach, gdy sytuacja polityczna się zmieniła, o Magnuskim zapomniano. Niezwykłą wartością filmu są materiały archiwalne nagrane przez samego bohatera jego własną kamerą. Mamy więc rzadką okazję poznać nie tylko jego zawodowe, ale i prywatne życie. Głównymi narratorami opowieści są m. in.: jego dzieci Marylin J. Magnuski i Henry S. Magnuski oraz dr Venugopal V. Veeravalli z University of Illinois. Filmowy portret Magnuskiego ma przybliżyć zarówno polskim, jak i zagranicznym widzom jego dokonania, które znacząco zmieniły współczesny przemysł militarny, radiowy, telefoniczny oraz infrastrukturę gospodarstw domowych. 20:00 TRUCIZNY PUTINA - ODC. 3 WOJNA (POISON (S) 3. LA GUERRE) Cykl dokumentalny, 56 min, Francja, 2023 Reżyseria: Jennifer Deschamps Odc. 3 Od dwudziestu lat przypadki otruć kierują podejrzenia na Putina i Kreml. Rosjanie uczynili z trucizny strategiczną broń. Każda z tych afer jest jak próba sił między Zachodem a Rosją. Wojna o wpływy i terytoria, bitwy finansowe i energetyczne. Każda afera związana z otruciem odkrywa kulisy rozgrywek, będących pokłosiem zimnej wojny, i objaśnia to, co dzieje się od chwili rozpoczęcia konfliktu Rosji z Ukrainą. Upływały lata, a Putin stawał się coraz bardziej zuchwały i bezkarny. Zabijał swoich wrogów, gdzie tylko chciał, nie ponosząc za to żadnej odpowiedzialności. Konflikt trwa. Nie widać jego końca. 21:15 CHINY: TRAGEDIA UJGURÓW (CHINA: THE UIGHUR TRAGEDY / CHINE, LE DRAME OUIGHOUR) Film dokumentalny, 56 min, Francja, 2022 Reżyseria: Romain Franklin, Franois Reinhardt Film dokumentalny o represjonowaniu przez chiński rząd ludności ujgurskiej w Xinjiang w Chinach. Politykę Chin można podsumować instrukcją wygłoszoną przez Xi Jinpinga podczas ściśle tajnego przemówienia w 2014 r. do chińskich urzędników: angażuj się w całkowitą walkę z terroryzmem, infiltracją i separatyzmem przy użyciu wszystkich narzędzi dyktatury i "absolutnie bez litości". Według szacunków niezależnych organizacji, chińskie władze zamknęły w ośrodkach ponad milion Ujgurek i Ujgurów oraz przedstawicieli innych mniejszości etnicznych z regionu Sinciang w północno - zachodniej części kraju. Według świadectw tych, którym udało się przeżyć, oraz ich rodzin na emigracji, więźniowie obozów są poddawani procesom wynaradawiania podczas zajęć edukacyjnych. Doświadczają także tortur, gwałtów, usuwania organów, przymusowej sterylizacji i pracy. Ten film, który łączy archiwa, zeznania ocalonych z obozów internowania oraz refleksje ekspertów chińskich i zagranicznych, szczegółowo opisuje fakty. Rzuca światło na zakres i wiele metod tego wymazywania narodu, które prawdopodobnie jest bezprecedensowe od czasów II wojny światowej. Region ujgurski jest laboratorium dla nowych technologii inwigilacji. Jeśli odniosą sukces, rząd wykorzystuje je w innych częściach Chin. Niektóre z nich są sprzedawane do krajów europejskich. Chińska technologia kontroli i nadzoru jest dziś zagrożeniem dla światowej demokracji. 22:25 NA KRAWĘDZI - ODC. 3 GORĄCO (ON THE EDGE 3. HEAT) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurent Ramamonjiarisoa Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o tym, co dzieje się z ludzkim organizmem w ekstremalnych warunkach. Marc poddaje się kolejnym wyzwaniom, które spowodują, że znajdzie się w ekstremalnie niskich lub wysokich temperaturach, na wysokości lub bardzo głęboko oraz poddany będzie ogromnym prędkościom lub bardzo wymagającym testom na refleks. Spotka się z różnymi specjalistami, naukowcami i sportowcami, którzy będą go trenować, testować i dawać rady jak robić postępy. Odc. 3 - "Gorąco". Tym razem wyzwaniem będzie wysoka temperatura. Marc podejmie samotną wędrówkę - 150 km, w ekstremalnym upale po tunezyjskiej pustyni. Później będzie dokonywał testu i sprawdzał, jak zachowa się organizm w komorze klimatycznej w temperaturze 45 st. C. Nauczy się znosić upał, zarządzać wysiłkiem, przekraczać swoje granice, pocić się. Aby przejść 100 km na Saharze trzeba zaadaptować ciało, słuchać go, wzmacniać mięśnie i nie zapominać o nawadnianiu. Poznamy też Philippe Frey'a, który nosi przydomek "biały nomada". Pustynia sama ustala zasady. Człowiek nie zapanuje nad wszystkim. To królestwo natury, a człowiek może tylko odczuwać względem niej respekt. To będzie prawdziwa próba sił. 23:30 MORDERSTWO W RODZINIE - ODC. 1. CHERYL HOOPER (A MURDER IN THE FAMILY / AMERICAN MURDER: THE FAMILY NEXT DOOR EP. 1 CHERYL HOOPER) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jenny Popplewell Seria dokumentalna typu docu - crime (3 odcinki). To pierwszy film oddający głos ofiarom. Historia opowiedziana w całości za pomocą materiałów archiwalnych, tworzy sensacyjny i wiarygodny obraz rozpadającego się małżeństwa i policyjnego śledztwa. W 2018 roku 34 - letnia Shanann Watts i jej dwie młode córki zaginęły we Frederick w Kolorado. Gdy pojawiły się szczegóły, ich historia trafiła na pierwsze strony gazet na całym świecie. Poznamy posty z mediów społecznościowych, nagrania śledczych, wiadomości tekstowe i nigdy wcześniej nie widziane domowe nagrania wideo, które przybliżą historię. Odc. 1 - "Cheryl Hooper". W Shropshire aresztowano człowieka podejrzanego o zabicie kobiety w samochodzie. Ratownicy nie zdołali jej uratować. Według policji te osoby się znały. Policja chce przesłuchać mężczyznę w związku ze śmiercią Cheryl Hooper, która została zastrzelona na oczach nastoletniej córki. Na początku sprawa wydawała się prosta. Potem okazało się, że emocjonalny rollercoaster trwał półtora roku. Oskarżyciel utrzymuje, że Andrew Jonathan Hooper zabił Cheryl Hooper, ponieważ nie mógł pogodzić się z tym, że odeszła. Uznano go winnym zamordowania żony. Jego głównym celem było wbicie żonie do głowy, że jest bezwartościowa. Chciał mieć władzę i kontrolę. Jego agresja miała charakter finansowy, emocjonalny i psychiczny. W końcu uznał, że ma prawo zabić. Hooper złożył dwie apelacje. Obie zostały oddalone. W Wielkiej Brytanii więcej niż co czwarta kobieta doświadcza przemocy domowej. W każdym tygodniu jedna ginie z rąk obecnego lub byłego partnera. 00:25 STADION, CZYLI JARMARK EUROPA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1998 Reżyseria: Andrzej Sapija Zdjęcia: Piotr Muszyński Ten stadion zbudowano w błyskawicznym tempie. Za budulec posłużyły gruzy zwiezione z odbudowywanej Warszawy. Otrzymał nazwę X - lecia PRL. Był świadkiem wydarzeń sportowych i świątecznych zgromadzeń. Z czasem zaczął podupadać. Omijali go sportowcy i dygnitarze. Msza celebrowana przez Jana Pawła II była ostatnim wielkim wydarzeniem, które zakończyło okres świetności jednej z najbardziej charakterystycznych budowli Warszawy. W 1989 roku jego ostateczny upadek stał się faktem. Właściciel, Centralny Ośrodek Sportu, ogłosił przetarg na zagospodarowanie stadionu. Przekształcono go w targowisko. Andrzej Sapija wybrał się tam z ekipą w sierpniu 1997 roku. Pokazał jeden dzień z życia tego największego bazaru w Europie. Jarmak od początku budził kontrowersje, choć wówczas handlowano tylko w soboty i niedziele. Tłumy jadące na Pragę, korki, bałagan i śmieci przeszkadzały nie tylko mieszkańcom najbliższej okolicy. Jarmak jednak trwał, rozwijał się, obrastał w stragany. Rosła też jego sława. Nad Wisłę w nadziei godziwego zarobku zaczęli ściągać Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, Wietnamczycy, Ormianie. Zjeżdżali długimi szeregami samochodów, a zwłaszcza autokarami, wypchanymi po brzegi charakterystycznymi torbami w paski. Przybyli jednak także złodzieje i bandyci z całej Warszawy i pobliskich miejscowości. Sapija patrzy na stadionowy bazar przez pryzmat spotkanych tam ludzi. Sam z kolei patrzy na nich z sympatią. Bo jego bohaterowie przyszli na Stadion X - lecia po swoją szansę i ją tam znaleźli. Harują ciężko, lecz i nie wyobrażają sobie, by mogli robić coś innego. Dzień na bazarze zaczyna się około północy. Przyjeżdżają "wózkarze", czyli ci, którzy krążą po stadionie, oferując sprzedającym i kupującym napoje, kanapki, słodycze. Wózek waży 60 kg, jednak kobieta, dzierżawiąca go od właściciela, nie skarży się - nie jest bezrobotna. Potem zjedżają ciężarówki i autobusy ze wschodnimi rejestracjami. Ich pasażerowie pędzą między stragany. Nim przyjadą pierwsi klienci z miasta, większość interesów będzie zakończona. Niemłoda już Rosjanka zaczynała karierę handlowca, sprzedając książki z własnej biblioteki, a dziś ma grono stałych odbiorców - Rosjan, ale i Polaków, którzy wolą czytać w oryginale. Dla jednego z nich szuka zbioru poezji Puszkina. Irina chciała zarobić na mieszkanie, zainwestowała oszczędności w "piramidę" i straciła wszystko. Trzy lata temu przyjechała na Stadion po raz pierwszy, za pożyczone pieniądze i z pożyczonymi drobiazgami. Dość szybko spłaciła długi. Pewna starsza Polka stoi nad rozłożonymi na gazetach ikonami. Wie, że nie są wiele warte, ale polubiła to zajęcie. Wyspecjalizowała się nawet w oczyszczaniu świętych obrazów. Wietnamczycy pracują po 16 godzin na dobę. Są przedmiotem nienawiści i zawiści. Trzymają się razem, są świetnie zorganizowani, uczą się polskiego, mają tani towar, i do tego zadowalają się 1 - 2 - procentowym zyskiem, podczas gdy Polacy nie wyobrażają sobie, by mogli brać marżę niższą niż 10 procent. Z kolei Ormianie zajęli górną koronę Stadionu. Także trzymają się razem. Próbują się zakotwiczyć w Polsce. Nie myślą o wyjeździe na Zachód. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "KONFEDERATÓW DZIKOWSKICH WYPRAWA NAD ODRĘ" ODC. 302 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Ten odcinek opowiada o konfederacji dzikowieckiej, która pod przewodnictwem Adama Tarły zawiązała się w 1734 roku, w Dzikowie pod Tarnobrzegiem dla poparcia Stanisława Leszczyńskiego przeciwko królowi Augustowi III. 12.000 polskiej, uzbrojonej szlachty doszło do Kargowej nad Odrą, gdzie dalszy pochód na Drezno uniemożliwiły im wojska saksońskie i rosyjskie. 02:05 TYLE JEST MUZYKI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 1994 Reżyseria: Anna Górna, Lubomir Zając Scenariusz: Anna Górna, Lubomir Zając Zdjęcia: Julian Szczerkowski, Jacek Siwecki, Leszek Skuza, Jorg Buhlmann Opowieść o pracy, życiu i twórczości Krzysztofa Pendereckiego. Autorzy starają się dać wyobrażenie o zasięgu, a także skali popularności jego muzyki. Pokazują miasta, w których była wykonywana, a także orkiestry grające jego muzykę i te, z którymi kompozytor jako dyrygent współpracuje. O jego twórczości i osobowości mówią w filmie wybitni polscy kompozytorzy i przyjaciele - profesorowie: Krystyna Moszumańska - Nazarowa, Stanisław Radwan, Mieczysław Tomaszewski. Żona kompozytora, Elżbieta Penderecka, mówiąc o ich wspólnej drodze życiowej, opowiada też fragment dziejów twórczego życia męża i charakteryzuje własną rolę organizatora pracy sławnego małżonka. Sam kompozytor stara się wyjaśnić i przybliżyć widzom tajemnicę swojej muzyki, sposób jej tworzenia, a wreszcie - swoje rozumienie muzyki i ocenę jej rangi w końcu XX stulecia. 03:10 PODRÓŻE DANIELA SZCZECHURY Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2005 Reżyseria: Marcin Giżycki Scenariusz: Marcin Giżycki Daniel Szczechura - reżyser i scenarzysta filmów animowanych, scenograf. Urodził się w 1930 w Wilczogębach. Studiował przez rok na ASP w Warszawie (1951 - 52). W 1958 ukończył historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W 1962 wydział operatorski łódzkiej szkoły filmowej. Był współzałożycielem warszawskiego Studenckiego Teatru Satyryków (STS) i autorem scenografii jego przedstawień. W latach 50. zrealizował kilkanaście filmów amatorskich na taśmie 16 mm, z których kilka uzyskało nagrody na konkursach filmowych, m.in. zrealizowane wspólnie z Andrzejem Błasińskim "Spojrzenie". Jego filmem dyplomowym była etiuda filmowa "Konflikty" (1960). Od 1961 Szczechura realizował filmy w łódzkim Studiu Małych Form Filmowych SE - MA - FOR. Od 1970 wykładowca warszawskiej ASP - prowadzi pracownię filmu animowanego przy wydziale grafiki. Wykładowca uczelni zagranicznych, m.in. Królewskiej Akademii Sztuki w Gandawie i Emily Carr College w Vancouver. Członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich, w latach 1970 - 73 w Zarządzie Głównym. Wiceprezes ASIFA (Międzynarodowego Stowarzyszenia Filmu Animowanego). Daniel Szczechura jest laureatem wielu nagród za twórczość w dziedzinie filmu animowanego. Otrzymał m.in. medal Złotego Grona za całokształt twórczości na 4. Wystawie i Sympozjum Plastyki "Złote Grono" w Zielonej Górze (1969), nagrodę im. Zenona Wasilewskiego (1975), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za całokształt twórczości filmowej w dziedzinie animacji (1975), Nagrodę Specjalną ASIFA za nieoceniony wkład w sztukę i rozwój filmu animowanego (1990) i nagrodę Gemma, Włoskiego Stowarzyszenia Filmu Animowanego.