TVP Dokument                         Niedziela, 14.01.2024


Zmiany z dnia 21.12.2023
w stosunku do raportu z dnia 11.12.2023

(dodano pozycję programową)
13:45 RZECZ POLSKA S.II - LOKOMOTYWA PM 36

Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2021
Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska
Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska
Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus
Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński

"Lokomotywa PM 36" była jednym z największych sukcesów polskiego designu w okresie międzywojennym. Ta aerodynamiczna konstrukcja parowozu projektu Kazimierza Zembrzuskiego była częścią inwestycji niepodległego państwa w kolej, która po latach rozbiorów i nierównomiernego rozwoju w poszczególnych częściach ziem polskich, wymagała reformy niezbędnej do scalenia kraju. Nowoczesny projekt zakładał, że pociąg będzie mógł rozpędzić się do prędkości 140 km/h. W 1937 roku w Paryżu podczas Wystawy Światowej, która była symbolicznym pokazem sił europejskich mocarstw w przededniu II Wojny Światowej, lokomotywa otrzymała złoty medal dla najlepszego projektu. Odcinek opowiada o transporcie w międzywojennej Polsce (Czy kolej była luksusem? Kogo było stać na taką podróż?), a zarazem o staraniach niepodległego kraju do bycia postrzeganym jako nowoczesne państwo śmiałych reform gospodarczych. To również historia inżyniera Kazimierza Zembrzuskiego, który po 1948 roku objął Katedrę Budowy Lokomotyw Politechniki Warszawskiej oraz jego naśladowców. Odwiedzimy także bydgoskie zakłady firmy PESA, by pokazać jak dziś wygląda przemysł kolejowy w Polsce. Zastanowimy się, czy pociągi zaczną zastępować podróże samolotem w celu ograniczenia zanieczyszczenia środowiska.



(zmodyfikowano opis: Omówienie)
21:05 EDYCJA GENÓW - NOWE WYZWANIE
(GENE EDITING - A NEW ETHICAL CHALLENGE / NATUR NACH MASS - WIE GENE MANIPULIERT WERDEN)

Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2021
Reżyseria: Kurt Langbein

Film dokumentalny o inżynierii genetycznej. Świat jutra tworzą ludzie. Dzięki nowej metodzie CRISPR materiał genetyczny może być wycinany, zmieniany i ponownie włączany. Genetyczne nożyczki mogą być używane do wstawiania lub usuwania genów. To jest nadzieja dla osób z chorobami genetycznymi. technologia CRISPR - Cas otwiera zupełnie nowe możliwości. Proces jest szybszy, dokładniejszy i bezpieczniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. CRISPR fundamentalnie zmieni relacje między człowiekiem a naturą, a także samymi ludźmi. Celem ma być stworzenie ludzi odpornych na HIV. Ale naukowcy na całym świecie ostrzegają również, że eksperymenty zmienią zdolność do myślenia. Ponadto opracowywane są Xenoboty maleńkie żywe istoty, które można wbudować w narządy ludzkie i zmieniać ich funkcje. Cywilizacja stoi być może przed największym wyzwaniem etycznym w dotychczasowych dziejach. Nożyczki do genów rozpoczęły rewolucję w świecie roślin i technologii rolniczej, w hodowli zwierząt i w medycynie. Wiele z nich jest pomocnych, niektóre budzą wątpliwości i są niebezpieczne.