TVP Historia Czwartek, 11.01.2024 07:15 CZAS HONORU - ODC. 42 "KIM PANI JEST?" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Brehm budzi Rainera wiadomością o znalezieniu zwłok esesmana. Sugeruje, że za zamachem na Schoebbla nie mogą stać amatorzy. Akcja została zbyt dobrze przygotowana i przeprowadzona. Władek i Michał podczas lądowania w Polsce wpadają w pułapkę Sowietów. Próba ucieczki nie udaje się, gdyż Dykow bierze na muszkę Skotnickiego. Sowieci wyprowadzają więźniów. Pakują ich na ciężarówkę. Razem z nimi ładują tajemniczą osobę w kapturze na głowie. Otto bada Gertrudę Fischerową w domu gubernatora. Mówi Fischerowi, że stan jego matki jest poważny. Otto poleca dr Marię Konarską, z którą pracował przed wojną. Fischer zgadza się wyciągnąć Marię z obozu. Na ciężarówkę, którą Rosjanie przewożą Władka, Michała i Skotnickiego napada grupa Krawca: Janek, Bronek i partyzanci Jastrzębia. Udaje się uwolnić zakładników. Bronek, Janek, Michał i Władek znów się spotykają. Więźniem w kapturze, którego Rosjanie przewozili razem z naszymi, okazuje się piękna kobieta, Karolina Osmańska. Krawiec i Skotnicki przesłuchują Osmańską. Kobieta zeznaje, że od śmierci męża pracuje jako sekretarka w obozie Heidelager. Została napadnięta i pojmana przez sowieckich partyzantów w czasie transportu dokumentów. Skotnicki nakazuje sprawdzić kobietę. Brehm informuje Rainera o kolejnej ofierze. Na miejscu zbrodni okazuje się, że morderstwo jest zaskakująco podobne do poprzedniego. Pozostawione napisy znów wskazują na polskich bandytów. Ruda wykonuje wyrok na Holtzu. W jego mieszkaniu Janek i Ernest znajdują skrytkę z archiwum dokumentów, którymi mężczyzna się posługiwał. Wśród nich Janek znajduje kennkartę Leona Sajkowskiego. Dociera do niego, że rodzice Leny nie wyjechali do Palestyny. 08:05 WOJOWNICY CZASU - POLSKIE PODBOJE CESARZA, CZYLI KAMIENIEC SUSKI 1807 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Trwająca 200 dni kampania Cesarza Francuzów w Polsce obfitowała w bitwy i potyczki pełne huku dział, świstu karabinowych kul i dyplomatyczne podchody. Zdarzały się jednak sytuacje, kiedy amunicją były strzały. W dodatku strzały Amora. Tak było w czasie pobytu Napoleona na zamku w Kamieńcu Suskim wiosną 1807 roku... W programie "Wojownicy Czasu" Grzegorz Gajewski podróżuje przez wieki i epoki, pokazując realia ówczesnego życia dzięki pieczołowicie je odtwarzającym grupom rekonstrukcji historycznej. Dawne historie i współcześni pasjonaci to właśnie "Wojownicy". 08:40 HISTORIA POLSKI - SZYSZKO BOHUSZ - ARCHITEKT NIEPODLEGŁEJ 57 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Maciej Piotrowski Bohaterem filmu jest prof. Adolf Szyszko-Bohusz, legionista, wybitny architekt, przez trzy dekady kluczowa postać w odnowie najważniejszych zabytków odrodzonej Rzeczpospolitej. Po dziesięcioleciach niemal całkowitego zapomnienia przybliżamy postać tego wielkiego Polaka. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - CZERWONY BARON Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program opowiada historię samolotów myśliwskich, które zrewolucjonizowały sposób prowadzenia współczesnych wojen. Ich skonstruowanie wywołało zmiany w taktyce bitew powietrznych, m.in. podczas walk stoczonych przez asa tamtych czasów, Manfreda von Richthoffena zwanego "Czerwonym Baronem". 10:15 SENSACJE XX WIEKU - HESS Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Tajemnica lotu Rudolfa Hessa do Anglii w roku 1941. Autor zwraca uwagę na wszystkie wydarzenia pozornie niezwiązane z samą wyprawą. Na co liczył? Na czyje zaproszenie przybył do Anglii? Czy o jego wyprawie wiedział Hitler? Czy Winston Churchill musiał stoczyć walkę z opozycją dążącą do szybkiego zawarcia pokoju z Niemcami na warunkach stawianych przez Hitlera? 10:55 DRAUGEN Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Witold Kornaś Dokument był jednym ze zwycięzców XII Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni. Otrzymał Nagrodę im. Rotmistrza Witolda Pileckiego. Przedstawia dramatyczne losy Ślązaka Wojciecha Bógdoła wpisane w wojenną działalność Polaków w Norwegii. Bógdoł (rocznik 1920) był harcerzem, synem powstańca śląskiego. Wychowany w patriotycznym domu poprzysiągł sobie, że nigdy nie będzie służył Niemcom. W czasie II wojny światowej Wojciech został jednak, jak wielu Ślązaków, wcielony do Wehrmachtu. Trafił do Kriegsmarine. Wysłano go do okupowanej przez Niemcy Norwegii. Tam wkrótce wstąpił w szeregi tajnej norweskiej organizacji "Szetlandzki Autobus". Został angielskim szpiegiem. Dostarczał informacji na temat niemieckiej jednostki na wyspie Kvitsoy, na której stacjonował. Był jednym z głównych graczy akcji o kryptonimie "Draugen" (w j. norweskim słowo "draugen" oznacza legendarnego morskiego potwora). Bógdoł wstąpił do organizacji, ponieważ za wszelką cenę chciał walczyć z Niemcami. Plany przekazywane Anglikom dostały się w ręce Niemców. Wojciech został aresztowany. Skazany na rozstrzelanie za szpiegostwo. Wyrok wykonano 19 grudnia 1944 roku w więzieniu w Bergen. W chwili śmierci Bógdoł miał zaledwie 24 lata. 11:45 DWORZEC Film dokumentalny, 12 min, Polska, 1980 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Witold Stok Rozziew pomiędzy propagandowym a rzeczywistym obrazem warszawskiego Dworca Centralnego, sztandarowej inwestycji gierkowskiej dekady. 12:00 DOKTOR EWA - ODC. 1/9 - TRUDNY WYBÓR Serial obyczajowy, 35 min, Polska, 1970 Reżyseria: Henryk Kluba Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Ryszard Pietruski, Celina Niedźwiecka, Maria Kaniewska, Janusz Kłosiński, Józef Zbiróg, Janina Borońska-Łągwa, Ewa Lemańska, Andrzej Zaorski, Maria Białobrzeska, Jan Rudnicki, Wiesław Dymny, Adam Daniewicz Na przełomie lat 60. i 70. wciągnięci w serialowe "szaleństwo" telewidzowie - po sukcesach "Stawki większej niż życie", "Czterech pancernych" i "Pana Wołodyjowskiego" - gromko dopominali się o serial współczesny, "prosto z życia". Tak pojawiła się "Doktor Ewa", za sprawą scenarzystów Wilhelminy Skulskiej i Jana Laskowskiego oraz reżysera Henryka Kluby ("Chudy i inni", "Słońce wschodzi raz na dzień", "Szkice warszawskie" i in.). Serial wzbudził kontrowersyjne opinie. "Zwykły reportaż z wiejskiej przychodni przekonałby nas, że mądrzejsi i ciekawsi przychodzą tam ludzie i bardziej skomplikowane jest ich życie" - pisała prasa. Lekarze zgłaszali zastrzeżenia z fachowego punktu widzenia, recenzenci wytykali twórcom rozmijanie się z prawdą o polskiej wsi. Inni kontrargumentowali, że film telewizyjny nie jest podręcznikiem medycyny ani programem informacyjno - publicystycznym, wiernie odzwierciedlającym realia codzienności. Najważniejszy jest klimat, społeczno - obyczajowa otoczka. Ktoś dowcipnie zauważył, że gdyby on był pacjentem doktor Ewy, to niechby go nawet truła, skoro jest taka ładna. Doktor Ewa Lipska, atrakcyjna młoda kobieta tuż po studiach, z interesującymi perspektywami zawodowymi na przyszłość, wybiera pracę wiejskiej lekarki. Wychowana w wielkim mieście, osiada w małym Międzyborzu w województwie łódzkim. Zmuszona jest nie tylko samodzielnie pokonywać codzienne trudności wynikające z praktyki lekarskiej w wiejskim ośrodku zdrowia, ale też musi nauczyć się rozmawiać z ludźmi o innej mentalności, zdobyć zaufanie swoich pacjentów. 13:55 GIGANCI HISTORII - POWSTANIE STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Maciej Kurzajewski USA to kraj mityczny dla wielu narodów. Kraj zbudowany przez imigrantów - to wiedzą wszyscy, że to tam uchwalono pierwszą na świecie konstytucję - też jest jasne. Ale czy powszechnie wiemy jak duży wpływ na kształtowanie się państwowości USA mieli Polacy? To między innymi Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski mieli wpływ na kształt Stanów Zjednoczonych Ameryki. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o powstaniu Stanów Zjednoczonych Ameryki? O tym w kolejnym odcinku teleturnieju "Giganci historii". 14:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "W SUKURS PAMIĘCI" (ODC. 297) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "W sukurs pamięci" Po powstaniu styczniowym na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego przybyło przydrożnych krzyży i kapliczek. Nieodłącznym elementem tych miejsc była lokalna opowieść o potyczce powstańczej patii, o zmarłych z ran bohaterach. I dzisiaj właśnie wyruszamy tej pamięci w sukurs w stronę Treblinki. Mieszkańcy gminy Małkinia Dolna od lat szukają pomocy w rozwiązaniu zagadki krzyża, który niegdyś stał przy polnej drodze w miejscowości Prostyń. Przechodząca tędy w 1944 roku Armia Czerwona zniszczyła go, a nikt nigdy nie wzniósł ponownie. Zaś wedle przekazu było to miejsce spoczynku powstańców styczniowych, aczkolwiek nikt już żadnych szczegółów nie pamięta. Władze gminy zwróciły się z prośbą do nas, a my nigdy takiej pomocy nie odmawiamy. Zamierzamy sprawę rozstrzygnąć badaniami geofizycznymi. 15:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 2 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie w sprzęt wojskowy dla ZSRR do portów w Murmańsku i Archangielsku. 15:45 LITWA. W CIENIU WIEŻY. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Grzywaczewski Głównym założeniem filmu jest pokazanie wydarzeń sprzed 30 lat w kontekście całego regionu i znaczenia, jakie miały one nie tylko dla samej Litwy, ale też dla jej sąsiadów oraz państw byłego Związku Radzieckiego. Pokazuje ponadto międzynarodowy proces polityczny, jaki się odbył. Stąd włączenie do zdjęć wyjazdów na Łotwę, Estonię, Białoruś i Ukrainę. 16:50 TRANSPORT DO NIKĄD Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2011 Scenariusz: Sławomir Koehler, Włodzimierz Frąckiewicz Zdjęcia: Jarosław Rączyński Lektor: Tomasz Marzecki Reportaż o miejscu zagłady Żydów, nieznanym historykom holokaustu. Tadeusz Niziński objechał na rowerze prawie całą Polskę w poszukiwaniu miejsc zagłady Żydów, ale to miejsce jest dla niego zaskoczeniem. Chociaż minęło ok. 70 lat, nikt o tym dotąd nigdzie nie napisał - poza lokalnymi broszurami. Tu, w Parzymiechach, w obozie pracy przymusowej dla Żydów, zachowała się stara rampa, fragmenty torów, piękna zabytkowa synagoga, porośnięta drobnymi drzewami i trawami i kirkut, jedyny w swoim rodzaju w Polsce, z żeliwnymi macewami. To miejsce zagłady wielu istnień ludzkich. Obóz ten, zwany oficjalnie Przymusowym Obozem Pracy dla Żydów i Obcokrajowców, powstał w roku 1941. Cały teren obozowy otoczony był drutem kolczastym, a warunki w nim panujące w zasadzie nie różniły się niczym od tych, które były w obozach koncentracyjnych. Więziono tutaj ludność żydowską, m. in. z Myszkowa, Sosnowca, Będzina i wielu innych miejscowości. W dawnym pałacu Karola Potockiego mieszkał generał major SS, niejaki Schmeld. Obozu pilnowało 50 Niemców, a komendantem całości był essesman Meiwald. Obóz istniał do roku 1944. Zostało po nim zabudowanie przeznaczone na krematorium. Niedawno z inicjatywy wójta Jana Siei ufundowano kamień upamiętniający miejsce zagłady. 17:15 HISTORIA POLSKI - KOBIETY WOLNOŚCI 40 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wiesław Paluch, Mirosław Basaj "Kobiety wolności" to film opowiedziany z perspektywy kobiet o strajkach w 1980 roku, stanie wojennym i innych wydarzeniach lat 80. Film szczegółowo opisuje wiele faktów z tamtego okresu i przybliża losy kobiet, które zostały wymazane z kart historii, a brały czynny udział w dziejących się wtedy wydarzeniach, przywracając na nowo pamięć o nich. Dowiadujemy się o najważniejszych działaniach bohaterek oraz emocjach, jakie im towarzyszyły w tamtym okresie. Niekiedy jest to pełne emocji wyznanie. Bohaterki filmu opowiadają także o zwykłym życiu i relacjach międzyludzkich panujących podczas strajków sierpniowych 1980 roku. Są to świadectwa odważnych Polek, których mądrość, determinacja i zaangażowanie w opozycję lat 80. wpłynęły na zmianę realiów politycznych w Polsce. Miały przed sobą najlepsze lata życia. Dwudziesto i trzydziestolatki, które zamiast tak zwanej małej stabilizacji i względnego spokoju wybrały bunt. 18:00 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - WOJCIECH DZIEDUSZYCKI ODC. 3 Magazyn historyczny, 19 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa Wojciech Dzieduszycki (1848 - 1909). Profesor Uniwersytetu Lwowskiego, znawca historii i sztuki starożytnej. Polityk wpływowy w Galicji i Wiedniu. Myśliciel konserwatywny, który rozważał kryzys Europy i trafnie przewidział jej rozkład wiodący do I wojny światowej. Krytyk socjalizmu i komunizmu oraz liberalizmu, pokazujący związki ideowe tych zwykle uważanych za odległe od siebie nurtów. 18:25 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - INNA ROSJA W "KULTURZE" Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Prowadzący: Andrzej Mietkowski Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz "Nasza polityka wschodnia to Rosja i narody przez nią ujarzmione"- pisali autorzy "Kultury". Czesław Miłosz już po upadku Związku Sowieckiego ostrzegał redaktora "Kultury": "Żadna siła nie zmusi Rosjanina, żeby uznał Ukraińców za odrębną narodowość". A Jerzy Giedroyc pod koniec życia jakby zaglądał w przyszłość: "Lansowana przez Rosję koncepcja związku państw słowiańskich - Rosji, Białorusi i Ukrainy - jest cynicznym przykładem tendencji imperialistycznych - ciągle żywych w Rosji". O kulisach polityki wschodniej "Kultury" m.in. historyk, poeta i badacz Rosji prof. Piotr Mitzner; historyk, sowietolog i politolog prof. Andrzej Nowak i historyk, badacz Rosji prof. Grzegorz Przebinda. Ponadto rzadkie archiwalne nagrania z autorami "Kultury". 19:00 CZAS HONORU - ODC. 43 "SONDERKOMMANDO TIGER" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Janek, Ruda i Ernest przeglądają archiwum Holtza. Znajdują zaszyfrowany dokument, który może być spisem transakcji przeprowadzanych przez Holtza. Janek mówi Rudej, że Władek wrócił do Warszawy. Brehm robi postępy w śledztwie, okazuje się, że ofiary współpracowały w załogach obozów koncentracyjnych. Rainer zaczyna bać się, że podzieli los zamordowanych Niemców. Otto przywozi dr Marię do willi Fischera. Fischerowa jest oburzona faktem, że ma się nią zajmować brudna Polka. Bronek zmusza Teresę do ujawnienia, gdzie wywieziono Wandę. Dowiaduje się, że Wandę zabrano na roboty do Rzeszy do Czerniejewa. Krawiec i Brodowicz przesłuchują Osmańską. Kobieta daje im zdjęcie silnika pulsacyjnego nowej broni testowanej przez Niemców. Brehm nie znajduje akt kolejnej ofiary. Podejrzewa, że Neumeier był u Schoebbla nieformalnie. Brehm zabiera Rainera do prosektorium. Pokazuje mu ślady tortur na ciele Neumeiera i mówi, że Neumeier służył w Sonderkommando Tiger. Rainer postanawia pojechać do ich jednostki. Helena zgłasza się do Arbeitsamtu. W sytuacji bez wyjścia zgadza się dobrowolnie wyjechać na roboty. Przekupuje Schweriga, by skierował ją do Czerniejewa. Brodowicz informuje oddział, że w Pustkowie zlokalizowano poligon, na którym Niemcy przeprowadzają testy nowej broni. Osmańska flirtuje z Michałem. Janek zabiera Romka do mieszkania Leny. Nie ma odwagi powiedzieć mu o śmierci Sajkowskich. 20:00 MÓJ PRADZIAD MELCHIOR WAŃKOWICZ Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1998 Reżyseria: Piotr Morawski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Piotr Morawski Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Z dworu w Kałużycach pozostały tylko fragmenty fundamentów, ledwie wystające spod wybujałej trawy. Tuż obok, na polu, rolnicy wyorują czasem z ziemi ułomki ozdobnych kafli, skorupy, kawałki gipsowych sztukaterii. Trwalszy okazał się papier. W miejscowym archiwum zachowały się stare księgi metrykalne i barwne tablice genealogiczne rodu. Ogladają je wspólnie Jur Wańkowicz - bratanek, oraz Dawid Walendowski, prawnuk wielkiego pisarza. Dawid Walendowski po uzyskaniu dyplomu opuścił Stany Zjednoczone i przyleciał do Warszawy. Mieszka tu i pracuje w przedstawicielstwie holenderskiego banku. Chce poznać znany dotąd tylko z opowieści kraj przodków, ruszyć tropami sławnego pradziadka. By dotrzeć do krainy "szczenięcych lat" Melchiora, musi, wraz z przewodnikiem Jurem, odwiedzić Białoruś. Na jej terytorium leżą dziś Kałużyce. Pięknego dworu pełnego książek, obrazów, dzieł sztuki i starej porcelany od dawna już nie ma. Na zapuszczonym, porośniętym lasem cmentarzysku pozostały szczątki nagrobnych pomników. Tylko najstarsi mieszkańcy wsi pamiętają jeszcze rodzinę Wańkowiczów. Bogate pamiątki z lat wojny i emigracji przechowują w Ameryce wnuczki pisarza. Ewa Erdman - Lazarewicz i Anna Erdman. Wańkowicz ciężko znosił wychodźstwo. Jego decyzja o powrocie do kraju w 1958 roku nie spodobała się wielu przedstawicielom Polonii. Jeszcze gorzej przyjęto kontakty przybysza z ludźmi ówczesnej władzy. Pisarz nie przejmował się zarzutami. Chciał, by jego książki docierały w jak największych nakładach do polskich czytelników. Nawet kosztem "flirtu" z reżimem i ingerencji cenzury. W warszawskim mieszkaniu literata bywało tłoczno. Melchior poił gości mocnymi nalewkami i szokował równie mocnymi wypowiedziami. Często zwracał się bezpośrednio do nieznanych, ślęczących gdzieś przy magnetofonach funkcjonariuszy podsłuchujących rozmowy w domu "obiektu". Naprawdę ważne i poufne kwestie omawiał w bezpiecznym miejscu, na balkonie. Wbrew opinii "nieprzejednanych" nie dał się obłaskawić ludowej władzy. Skazany w politycznym procesie na półtoraroczne węzienie uparcie odmawiał prośby o ułaskawienie. Mimo namów Moczara nie chciał też przedstawić sądowi zaświadczeń lekarskich zawieszających "odsiadkę". A wsadzić Wańkowicza do celi partia nie śmiała. Zwlekała z wykonaniem wyroku przez parę lat, aż do amnestii. Obok reporterskich relacji z podróży prawnuka pisarza oraz wspomnień bratanka, wnuczek i sekretarki Wańkowicza, Aleksandry Ziółkowskiej, tworzywem dokumentalnego filmu są archiwalne materiały TVP, zdjęcia i fragmenty dzieł bohatera. Są to: "Szczenięce lata", "Ziele na kraterze", "Tędy i owędy", "Monte Cassino", "Przez cztery klimaty" i "Nowe pędy". 21:00 JACKIE Dramat, film biograficzny, 95 min, Francja/Hongkong/USA/Chile 2016 Reżyseria: Pablo Larrain Scenariusz: Noah Oppenheim Aktorzy: Natalie Portman, Peter Sarsgaard, Greta Gerwing, Billy Crudup, John Hurt Film otrzymał trzy nominacje do nagrody Oscara: za najlepszą rolę pierwszoplanową dla Natalie Portman oraz za muzykę i kostiumy. Fabuła koncentruje się wokół przeżyć Jacqueline Bouvier Kennedy bezpośrednio po zamachu w 1963 roku na jej męża, Johna F. Kennedy'ego, 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych. Kiedy mąż Jackie zostaje wybrany na prezydenta, ona ma 34 lata. Zachwyca urodą, elegancją i wspaniałym stylem. Szybko staje się jedną z najbardziej znanych kobiet na świecie. Bajkowe życie rozpada się jednak jak domek z kart 22 listopada 1963 roku. Podczas wyborczej podróży do Dallas, John F. Kennedy ginie od kul zamachowca. Próby ratowania postrzelonego prezydenta nie przyniosły rezultatu. Umiera w szpitalu na stole operacyjnym. Pogrążona w żałobie Jacqueline, na pokładzie Air Force One, powraca do Waszyngtonu. Mierząc się z tragedią, postanawia kontynuować dzieło męża. O przeżyciach i cierpieniu Jackie widz dowiaduje się z wywiadu przeprowadzonego z wdową. Rozmowa toczy się nie tylko na temat historycznej spuścizny jej męża. W filmie została również pokazana rola szwagra Jackie, Roberta F. Kennedy'ego, który po zamachu mocno ją wspiera, dzieli z nią ból i żal po stracie męża. Pomaga w długich przygotowaniach do państwowego pogrzebu, opiekuje się rodziną, próbuje ulżyć dzieciom pogrążonym w smutku po stracie ojca. W tym trudnym czasie Jackie cierpi na bezsenność, jest pod wpływem środków uspokajających. Targają nią wyrzuty sumienia, że nie zrobiła nic, by ochronić męża. Miała nawet myśli samobójcze. 22:45 SENSACJE XX WIEKU - CZERWONY BARON Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program opowiada historię samolotów myśliwskich, które zrewolucjonizowały sposób prowadzenia współczesnych wojen. Ich skonstruowanie wywołało zmiany w taktyce bitew powietrznych, m.in. podczas walk stoczonych przez asa tamtych czasów, Manfreda von Richthoffena zwanego "Czerwonym Baronem". 23:15 SENSACJE XX WIEKU - HESS Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Tajemnica lotu Rudolfa Hessa do Anglii w roku 1941. Autor zwraca uwagę na wszystkie wydarzenia pozornie niezwiązane z samą wyprawą. Na co liczył? Na czyje zaproszenie przybył do Anglii? Czy o jego wyprawie wiedział Hitler? Czy Winston Churchill musiał stoczyć walkę z opozycją dążącą do szybkiego zawarcia pokoju z Niemcami na warunkach stawianych przez Hitlera? 23:50 DZIEWCZYNY Z JEDNEJ CELI. WIĘŹNIARKI Film dokumentalny, 87 min, Polska, 2007 Reżyseria: Piotr Zarębski Scenariusz: Jacek Indelak Film dokumentalny, 88 min, Polska 2007 Reżyseria: Piotr Zarębski Scenariusz: Jacek Indelak Zosia najlepiej zapamiętała stukot ciężkich butów na klatce schodowej. Przyszli po nią rano, zapukali do drzwi, weszli do środka, może nawet kilkunastu ubranych po wojskowemu funkcjonariuszy. Potem był dźwięk zatrzaskiwanych kajdanek i wielogodzinne przeszukiwanie mieszkania. Pamięta też rozmowy intruzów zastanawiających się głośno nad wymiarem grożącej jej kary: może piętnaście lat, może dożywocie, a może nawet czapa. Kolejna wspomina długą drogę do aresztu, częste zmiany kierunku jazdy i złowrogie uwagi konwojentów, wymieniane półszeptem, lecz tak, by zatrzymana słyszała. Wszystko to miało już na początku złamać ducha wrogów władzy PRL - u. Później zaczęło się śledztwo. W trakcie codziennych, trwających kilka godzin przesłuchań prokuratorzy starali się obnażyć zbrodnicze zamysły schwytanych prowodyrek. W oczach oskarżycieli wina była niewątpliwa: kobiety były odpowiedzialne między innymi za nawoływanie do strajków w swoich zakładach pracy, za drukowanie bądź posiadanie antypaństwowych ulotek. Z kolei Wiesia śmiała interesować się wydarzeniami na Wybrzeżu z grudnia 1970 roku. 10 lat później, w dobie stanu wojennego, było to nie do wybaczenia. Pokazowy proces zbrodniarek miał być przestrogą dla innych krnąbrnych i niepokornych młodych ludzi. Dlatego przewodniczący sądów doraźnych w większości podzielili zdanie prokuratorów. Elę skazano na półtora roku, Jolę na 2 lata w zawieszeniu na 4. Ania i Marylka dostały odpowiednio 3 oraz 3 i pół roku, Wiesia i Zosia po 5. Rekordzistką okazała się Ewa, której władza ludowa zasądziła 10 lat odsiadki! Siedem młodych dziewcząt zaangażowanych w działalność "Solidarności" znalazło się w zakładach karnych. Czekały je lata tułaczki po polskich więzieniach. Szczególnie źle wspominają pozbawiony kanalizacji zakład karny w Grudziądzu, w którym władze z wyrachowaniem umieściły oddział dla więźniarek w ciąży. W końcu trafiły na siebie, do jednej celi w więzieniu w Fordonie. Podnosiły się wzajemnie na duchu, zdecydowały się także na wspólne stawienie oporu władzom więziennym. Organizowały głodówki, układały prześmiewcze piosenki o szczególnie nielubianych klawiszkach. Jako "polityczne" były darzone szacunkiem przez inne więźniarki, razem starały się dotrwać do końca kary w nadziei, że po wyjściu na wolność ułożą sobie życie w nowej, lepszej Polsce. Po wielu latach scenarzysta Jacek Indelak i reżyser Piotr Zarębski dotarli do siedmiu przyjaciółek. Kobiety, z których większość po upadku PRL - u wybrała życie na emigracji, opowiadają przed kamerą o trudach więziennej codzienności, wspólnej walce o wolność, nadziejach na przyszłość i rozczarowaniach, gdy już przyszło im opuścić mury zakładów karnych. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "W SUKURS PAMIĘCI" (ODC. 297) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "W sukurs pamięci" Po powstaniu styczniowym na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego przybyło przydrożnych krzyży i kapliczek. Nieodłącznym elementem tych miejsc była lokalna opowieść o potyczce powstańczej patii, o zmarłych z ran bohaterach. I dzisiaj właśnie wyruszamy tej pamięci w sukurs w stronę Treblinki. Mieszkańcy gminy Małkinia Dolna od lat szukają pomocy w rozwiązaniu zagadki krzyża, który niegdyś stał przy polnej drodze w miejscowości Prostyń. Przechodząca tędy w 1944 roku Armia Czerwona zniszczyła go, a nikt nigdy nie wzniósł ponownie. Zaś wedle przekazu było to miejsce spoczynku powstańców styczniowych, aczkolwiek nikt już żadnych szczegółów nie pamięta. Władze gminy zwróciły się z prośbą do nas, a my nigdy takiej pomocy nie odmawiamy. Zamierzamy sprawę rozstrzygnąć badaniami geofizycznymi. 02:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 2 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W drugiej części Bogusław Wołoszański kontynuuje oprowadzanie po zabudowaniach fortu Eben Emael. Na zakończenie audycji spotkanie z telewidzami w ramach Klubu Encyklopedii II Wojny Światowej.