TVP Nauka Środa, 10.01.2024 05:55 PODRÓŻNIK - VALPARAISO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy z programem "Podróżnik" jest największy port w Chile - Valparaiso. W połowie XIX wieku, nim zbudowano Kanał Panamski, było to okno na świat Ameryki Południowej. Miasto szybko się rozrosło i wąski pas wybrzeża okazał się za mały dla nowych inwestycji. Domy zaczęto budować na wzgórzach. Wygodzie mieszkańców służą kolejki linowe, których jest aż 15. Starówka Valparaiso została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Zwiedzimy zabytki miasta, wybierzemy się w rejs łodzią po porcie. Smak empanady - najpopularniejszej tutaj przekąski - poznamy w kawiarni założonej przez jednego z miejscowych malarzy. Valparaiso to bowiem miasto nie tylko wielkiego przemysłu, lecz także artystów. Przez nadmorski kurort Vina Del Mar dotrzemy aż na kraniec półwyspu, do siedzib lwów morskich i miejsc, gdzie rosną gigantyczne agawy. 06:20 CZY WIESZ, ŻE? - /309/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /310/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 6) - ZALOTY Reportaż, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. 07:55 PODRÓŻNIK - WYSPA WIELKANOCNA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy będzie Wyspa Wielkanocna, najbardziej oddalony od stałego lądu skrawek ziemi otoczony przez Ocean Spokojny, jedno z najbardziej niezwykłych i tajemniczych miejsc na świecie. W krainę mitów, historii i nierozwikłanych zagadek wyspy poprowadzi nas Wai, w prostej linii wywodząca się od dawnych jej mieszkańców. W programie również o sukcesach i porażkach naukowców, o badaniu słynnych Olbrzymów oraz o wyprawie Thora Heyerdala, jego odkryciach i prowadzonych na wyspie eksperymentach. Autorzy spróbują opowiedzieć historię Rano Raraku - umieszczonej w kraterze wulkanu, największej pracowni rzeźbiarskiej w dziejach ludzkości. Dotrą do ruin dawnych miast, tajemniczych płaskorzeźb oraz do Orongo, miejsca kultu ludzi - ptaków. Powędrują uliczkami Hanga Roa, jedynego miasteczka na wyspie i opowiedzą o burzliwych dziejach jej mieszkańców. 08:20 ASTRONARIUM - (9) - "PROJEKT OGLE" Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. Odcinek "Projekt OGLE" Pośród spalonych słońcem pustkowi Atakamy w Ameryce Południowej znajdziemy kopułę, który skrywa jedno z najważniejszych osiągnięć polskiej astronomii. Projekt OGLE [czyt. ołgl], czyli eksperyment soczewkowania grawitacyjnego. Na czym polega? I co udało się dzięki niemu odkryć? Właśnie to sprawdzimy w tym programie. 08:55 300 MILIONÓW LAT - ZIEMIA CZŁOWIEKA - ODC. 2 (300 MILLION YEARS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 300 milionów lat obejmuje okres dramatycznego kształtowania się europejskiego kontynentu: od karbonu do dzisiaj. Podczas tego długiego okresu Europa podróżowała pomiędzy różnymi strefami klimatycznymi, była przemieniana przez różne żywioły i kolizje z innymi kontynentami. Z perspektywy geologicznej ludzie żyją na Ziemi zaledwie od kilku chwil, jednak już podczas tego krótkiego okresu przemienili naszą planetę. Za pomocą grafiki komputerowej i spektakularnych zdjęć film ukazuje geologiczną historię Europy: odc. 1: Wielka kolizja; odc. 2: Ziemia człowieka. 09:55 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /7/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Woda to sprawa życia lub śmierci. To jedyna rzecz, bez której nikt z nas nie może się obejść. Bez wody nie przetrwamy dłużej niż trzy dni. Ponad dwa miliardy ludzi na świecie nadal nie ma wystarczającej ilości słodkiej wody do picia. Tysiące lat temu dla mniejszej globalnej populacji znalezienie źródeł wody zwykle nie stanowiło problemu. Ale znalezienie sposobów na kontrolowanie i transport wody wymagało pomysłowości ówczesnych inżynierów. Rozwiązaniem okazało się budowanie ogromnych podziemnych tuneli, zmienianie kierunku rzek, stawianie potężnych tam. Dzięki temu mogło narodzić się rolnictwo, a to pozwoliło na rozwój starożytnych cywilizacji. Siódmy z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 10:55 PODRÓŻNIK - VALPARAISO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy z programem "Podróżnik" jest największy port w Chile - Valparaiso. W połowie XIX wieku, nim zbudowano Kanał Panamski, było to okno na świat Ameryki Południowej. Miasto szybko się rozrosło i wąski pas wybrzeża okazał się za mały dla nowych inwestycji. Domy zaczęto budować na wzgórzach. Wygodzie mieszkańców służą kolejki linowe, których jest aż 15. Starówka Valparaiso została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Zwiedzimy zabytki miasta, wybierzemy się w rejs łodzią po porcie. Smak empanady - najpopularniejszej tutaj przekąski - poznamy w kawiarni założonej przez jednego z miejscowych malarzy. Valparaiso to bowiem miasto nie tylko wielkiego przemysłu, lecz także artystów. Przez nadmorski kurort Vina Del Mar dotrzemy aż na kraniec półwyspu, do siedzib lwów morskich i miejsc, gdzie rosną gigantyczne agawy. 11:15 CZY WIESZ, ŻE? - /1/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku kilka faktów o naszym nosie. Dlaczego miewamy katar? Jak oddychać, żeby uniknąć przeziębień i czym w ogóle jest przeziębienie? Co się dzieje wewnątrz nosa, gdy mamy katar? I jak pomóc organizmowi w przeziębieniu? A jak oduczyć dziecko dłubania w nosie? Choć nie lubimy kataru okazuje się, że jest on użyteczny! 11:45 CZY WIESZ, ŻE? - /2/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku serii o częstych i niechcianych efektach zimy, czyli - zazwyczaj - zbędnych kilogramach i ponurym nastroju, bo długie, ciemne, zimne miesiące obniżają naszą formę fizyczną i psychiczną. Jak odzyskać dobrą formę na wiosnę? Bezcenne wskazówki, jak pomóc zarówno naszemu ciału, jak i duszy. 12:10 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 6) - ZALOTY Reportaż, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. 12:45 PODRÓŻNIK - WYSPA WIELKANOCNA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy będzie Wyspa Wielkanocna, najbardziej oddalony od stałego lądu skrawek ziemi otoczony przez Ocean Spokojny, jedno z najbardziej niezwykłych i tajemniczych miejsc na świecie. W krainę mitów, historii i nierozwikłanych zagadek wyspy poprowadzi nas Wai, w prostej linii wywodząca się od dawnych jej mieszkańców. W programie również o sukcesach i porażkach naukowców, o badaniu słynnych Olbrzymów oraz o wyprawie Thora Heyerdala, jego odkryciach i prowadzonych na wyspie eksperymentach. Autorzy spróbują opowiedzieć historię Rano Raraku - umieszczonej w kraterze wulkanu, największej pracowni rzeźbiarskiej w dziejach ludzkości. Dotrą do ruin dawnych miast, tajemniczych płaskorzeźb oraz do Orongo, miejsca kultu ludzi - ptaków. Powędrują uliczkami Hanga Roa, jedynego miasteczka na wyspie i opowiedzą o burzliwych dziejach jej mieszkańców. 13:15 300 MILIONÓW LAT - ZIEMIA CZŁOWIEKA - ODC. 2 (300 MILLION YEARS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 300 milionów lat obejmuje okres dramatycznego kształtowania się europejskiego kontynentu: od karbonu do dzisiaj. Podczas tego długiego okresu Europa podróżowała pomiędzy różnymi strefami klimatycznymi, była przemieniana przez różne żywioły i kolizje z innymi kontynentami. Z perspektywy geologicznej ludzie żyją na Ziemi zaledwie od kilku chwil, jednak już podczas tego krótkiego okresu przemienili naszą planetę. Za pomocą grafiki komputerowej i spektakularnych zdjęć film ukazuje geologiczną historię Europy: odc. 1: Wielka kolizja; odc. 2: Ziemia człowieka. 14:15 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 5 OSZUŚCI (ANIMAL EINSTEINS EP. 5 CON ARTISTS) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Przetrwanie w grze o życie wymaga wielkich umiejętności. Zwierzęta codziennie podejmują kolejne wyzwania, by zdobyć pożywienie i przekazać swoje geny potomstwu. Do sukcesu prowadzą dwie ścieżki: uczciwa i nieuczciwa. W świecie zwierząt nie brak oszustw i podstępów. Głównym ich powodem jest pragnienie, by nie dać się zjeść. Oto jeden z najbogatszych w białko posiłków na rafie koralowej. W dodatku bez ochronnego pancerza. Ośmiornica. Mistrzyni kamuflażu. Podobnie jak inne głowonogi - mątwy i kałamarnice - ośmiornice potrafią zmieniać barwę ciała. Robią to, by porozumiewać się między sobą, podkradać się do zdobyczy lub unikać drapieżników. W jaki sposób to robią? 16:25 PODRÓŻNIK - SANTIAGO DE CHILE Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Stolica Chile, Santiago, nie należy być może do najbardziej uczęszczanych szlaków turystycznych, ale dla tych, którzy wybrali się do tego kraju na dłuższe zwiedzanie, jest obowiązkowym przystankiem. Położone wśród wysokich gór, jeszcze do niedawna było prowincjonalną mieściną, ale teraz, z 6-milionową populacją, należy do prężnych aglomeracji Ameryki Południowej. Warto przyjrzeć się temu miastu, pospacerować szerokimi, pełnymi zieleni alejami z bogactwem pomników i historycznych budynków. W programie autorzy przypomną tragiczny wrzesień 1973 roku i zamach stanu generała Pinocheta, ale też ślady dawnej koniunktury, kiedy port morski w Valparaiso był oknem na Pacyfik dla europejskich inwestorów. Odwiedzą z kamerą Plaza de Armas, gdzie wznosi się katedra, a także Mercado Central, który jest miejscem spotkań mieszkańców Santiago. Znajduje się tam największa być może w całej Ameryce restauracja serwująca owoce morza. Ponadto w programie porady i zalecenia dla tych, którzy planują spędzenie wakacji w Chile. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 16:50 CZY WIESZ, ŻE? - /3/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowiada, jak rozmawiać o miłości i seksualności z dziećmi - tymi najmłodszymi i tymi trochę starszymi. Jak tłumaczyć i w jakim wieku? Jak uświadomić, czego nie powinny robić? Specjaliści radzą, aby nie unikać odpowiedzi na pytania dzieci bez względu na ich wiek, by nie tworzyć z seksu tematu tabu i nie wywoływać stresu w tej sferze życia. 17:15 CZY WIESZ, ŻE? - /4/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wielkie wiosenne porządki - temat tego odcinka to niemal osobna dziedzina wiedzy. O porządkach wokół nas, ale także w nas, czyli o detoksie organizmu. 17:45 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 7) - ZABAWA Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi, czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 18:15 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /8/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Wynalezienie statku pozwoliło ludziom na eksplorację, ekspansję i handel. Statki usunęły granicę między lądem a morzem, połączyły cywilizacje między oceanami i stworzyły rdzeń światowego handlu. Starożytni inżynierowie wciąż doskonalili swoje statki, aby można było nimi dotrzeć coraz dalej, coraz szybciej i znosić coraz dłuższe podróże. Jakie innowacje dawnych inżynierów doprowadziły do powstania zaawansowanych technologicznie statków, które budujemy dziś? Pierwsze wskazówki pochodzą sprzed 8000 lat. Ósmy odcinek z 10 - odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 19:10 PODRÓŻNIK - ANDYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy programu zapraszają na wyprawę do Chile. Wschodnia granica tego kraju, nazwanego przez noblistę Pabla Nerudę "chudym", przebiega wzdłuż pasma Andów. Ze stolicy kraju, Santiago de Chile, jest zaledwie 70 km do andyjskich szczytów. Odwiedzimy rezerwat przyrody El Morado, przedstawimy możliwości trekkingu. Dotrzemy do górskiego schroniska założonego w 1932 roku, które stało się ośrodkiem kultury niemieckiej kolonii w Chile. Nasz szlak wiedzie do doliny rzeki Maipo, gdzie spotkamy się z organizatorami raftingu i przedstawimy zarówno uroki, jak i niebezpieczeństwa związane z tym modnym sportem. Odwiedzimy miejsce, w którym w 1982 roku dokonano nieudanego zamachu na chilijskiego dyktatora Augusto Pinocheta. Poznamy też andyjskie smaki: ręcznie wyrabianego chleba oraz chicha - winogronowego napoju. 19:35 ASTRONARIUM - (10) - "GWIAZDY ZMIENNE" Magazyn, 23 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Kiedy patrzymy w gwiazdy, wydaje się, że migoczą. To jednak tylko złudzenie wywołane przez ziemską atmosferę. Ale są i takie gwiazdy, których blask rzeczywiście ulega zmianom. Astronomowie mówią o nich gwiazdy zmienne. W tym programie dowiemy się, co takiego pozwalają nam zrozumieć spośród praw rządzących wszechświatem. 20:00 Z PLAZMĄ W KOSMOS! (ULTIMATE AURORA) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2013 Twórcy Ultimate Aurora podążają za doktorem Benem Longmierem i jego zespołem po dzikich pustkowiach Alaski w ramach ich misji skonstruowania nowego typu silnika rakietowego. Celem misji jest przetestowanie wrażliwych komponentów poprzez wystrzelenie ich do wypełnionego promieniowaniem środowiska kosmicznego na pokładzie balonów wypełnionych helem. Zespół chce w przyszłości zrewolucjonizować podróże i eksplorację kosmosu, wykorzystując energię zawartą w dynamicznym czwartym stanie materii: plazmie. Ten pełen akcji, jedyny w swoim rodzaju film opowiada o wielkim marzeniu w momencie jego narodzin od dramatycznych startów balonów na górskich lodowcach, po spektakularne obrazy wewnątrz Słońca i loty przez kolorowe burze geomagnetyczne. Ekscytujący film o osobach, które rzucają wyzwanie przeciwnościom losu i przekraczają nowe granice, o ich śmiałym planie przejęcia historycznej inicjatywy poprzez otwarcie zupełnie nowych dróg eksploracji kosmosu. 21:10 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 6 WĘDROWCY (ANIMAL EINSTEINS EP. 6 TRAVELLERS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens W tym odcinku dowiemy się, jak zwierzęta radzą sobie w czasie wędrówki i jak znajdują właściwą drogę, skąd płetwale błękitne wiedzą, gdzie uzupełniać zapasy pożywienia na długim szlaku migracji, jak to się dzieje, że węże i pająki mogą latać i jak żuki wykorzystują Drogę Mleczną w nawigacji. W wędrówce przez życie zwierzęta potrzebują sprawnego umysłu i wytrzymałości, aby bezpiecznie dotrzeć do celu. Wędrowcy. Dzięki tym zwierzętom przez tysiące lat pokonywaliśmy najsurowsze z krain. Wielbłądy są doskonale przystosowane do życia na pustyni. Latem mogą przetrwać bez jedzenia i wody cały tydzień. Gdy dotrą do wodopoju, wypijają jednorazowo nawet do stu litrów wody. Ich długie rzęsy chronią oczy przed piaskiem, szerokie stopy pomagają rozkładać ciężar ciała podczas wędrówki przez pustynię. Wielbłąd pokonuje nawet 40 kilometrów dziennie. Prowadzone przez dorosłego samca wielbłądy dwugarbne - baktriany wędrują przez monotonny krajobraz. Szukając pastwisk, migrują, by uniknąć ekstremalnych zimowych temperatur. Bez tych zwierząt nie przemierzylibyśmy pustyni. Z czasem jednak nasz sposób podróżowania znacznie się udoskonalił. 22:10 PODRÓŻNIK - SANTIAGO DE CHILE Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Stolica Chile, Santiago, nie należy być może do najbardziej uczęszczanych szlaków turystycznych, ale dla tych, którzy wybrali się do tego kraju na dłuższe zwiedzanie, jest obowiązkowym przystankiem. Położone wśród wysokich gór, jeszcze do niedawna było prowincjonalną mieściną, ale teraz, z 6-milionową populacją, należy do prężnych aglomeracji Ameryki Południowej. Warto przyjrzeć się temu miastu, pospacerować szerokimi, pełnymi zieleni alejami z bogactwem pomników i historycznych budynków. W programie autorzy przypomną tragiczny wrzesień 1973 roku i zamach stanu generała Pinocheta, ale też ślady dawnej koniunktury, kiedy port morski w Valparaiso był oknem na Pacyfik dla europejskich inwestorów. Odwiedzą z kamerą Plaza de Armas, gdzie wznosi się katedra, a także Mercado Central, który jest miejscem spotkań mieszkańców Santiago. Znajduje się tam największa być może w całej Ameryce restauracja serwująca owoce morza. Ponadto w programie porady i zalecenia dla tych, którzy planują spędzenie wakacji w Chile. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 22:35 CZY WIESZ, ŻE? - /5/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowie, jak dobrze zacząć dzień. Od dużej dawki witaminy C w postaci soku owocowego? A może kawy? Czy koniecznie trzeba zjeść śniadanie? I co zrobić, aby mieć energię i dobry nastrój na cały dzień albo jeszcze dłużej? 23:00 CZY WIESZ, ŻE? - /6/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowie, co zrobić, aby dobrze wyglądać. Warto wiedzieć, które kolory i wzory na ubraniu podkreślą naszą urodę, które sprawią, że będziemy wyglądać na zmęczonych lub smutnych, a w których wyglądamy na szczuplejszych lub wyższych. Dobry wygląd to nie lada sztuka. 23:30 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 7) - ZABAWA Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi, czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 00:05 PODRÓŻNIK - ANDYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy programu zapraszają na wyprawę do Chile. Wschodnia granica tego kraju, nazwanego przez noblistę Pabla Nerudę "chudym", przebiega wzdłuż pasma Andów. Ze stolicy kraju, Santiago de Chile, jest zaledwie 70 km do andyjskich szczytów. Odwiedzimy rezerwat przyrody El Morado, przedstawimy możliwości trekkingu. Dotrzemy do górskiego schroniska założonego w 1932 roku, które stało się ośrodkiem kultury niemieckiej kolonii w Chile. Nasz szlak wiedzie do doliny rzeki Maipo, gdzie spotkamy się z organizatorami raftingu i przedstawimy zarówno uroki, jak i niebezpieczeństwa związane z tym modnym sportem. Odwiedzimy miejsce, w którym w 1982 roku dokonano nieudanego zamachu na chilijskiego dyktatora Augusto Pinocheta. Poznamy też andyjskie smaki: ręcznie wyrabianego chleba oraz chicha - winogronowego napoju. 01:10 Z PLAZMĄ W KOSMOS! (ULTIMATE AURORA) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2013 Twórcy Ultimate Aurora podążają za doktorem Benem Longmierem i jego zespołem po dzikich pustkowiach Alaski w ramach ich misji skonstruowania nowego typu silnika rakietowego. Celem misji jest przetestowanie wrażliwych komponentów poprzez wystrzelenie ich do wypełnionego promieniowaniem środowiska kosmicznego na pokładzie balonów wypełnionych helem. Zespół chce w przyszłości zrewolucjonizować podróże i eksplorację kosmosu, wykorzystując energię zawartą w dynamicznym czwartym stanie materii: plazmie. Ten pełen akcji, jedyny w swoim rodzaju film opowiada o wielkim marzeniu w momencie jego narodzin od dramatycznych startów balonów na górskich lodowcach, po spektakularne obrazy wewnątrz Słońca i loty przez kolorowe burze geomagnetyczne. Ekscytujący film o osobach, które rzucają wyzwanie przeciwnościom losu i przekraczają nowe granice, o ich śmiałym planie przejęcia historycznej inicjatywy poprzez otwarcie zupełnie nowych dróg eksploracji kosmosu.