TVP Nauka Piątek, 12.01.2024 05:55 PODRÓŻNIK - MARRAKESZ Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wyprawa do Marrakeszu, jednego z najbardziej legendarnych i malowniczych miast Maroka. Położona na trasie starych karawan, dawna stolica imperium Almorawidów niemal od tysiąca lat wzbudza podziw przyjezdnych swoją architekturą i zielonymi ogrodami. Historia miasta jest bajeczna. Przed 10 wiekami była tam tylko pustynia. Przemierzali ją jedynie pasterze. W czasach berberyjskich nieopodal znajdowała się oaza. Dopiero wraz z przybyciem rycerzy nowej wiary zaczęto budować twierdze i mury obronne. Aby mogło powstać miasto, zbudowano regularny system kanałów zaopatrujących mieszkańców w wodę. Tak powstawała stolica państwa, która dała początek zjednoczenia Maroka pod wspólnym berłem Almorawidów właśnie. Armia emira Jusufa, silna i zjednoczona duchowo, pomaszerowała na północ, zajęła nadmorskie tereny atlantyckie, a następnie załamała opór chrześcijańskich obrońców Walencji i walnie przyczyniła się do utrwalenia na cztery wieki panowania Maurów w Hiszpanii. Dziś Marrakesz nadal wzbudza zachwyt swoim przepychem, cudowną architekturą, kolorem i roślinnością. W "Podróżniku" zwiedzimy ulice miasta, główny plac z majestatycznym minaretem, Kotubiją i wreszcie zobaczymy dom Yves Saint Laurenta, słynnego projektanta mody, który tam mieszkał przez 20 lat. Poznamy też zakamarki Jemaa El Fna, najsłynniejszego bazaru marokańskiego, na którym zaopatrywali się w przeróżne towary, w tym niewolników, kupcy z całej Afryki już w XII wieku. Przyprawy, zioła, cenne olejki - to wszystko i dziś można znaleźć na tym targowisku, podobnie jak nowe smaki w niedaleko położonych restauracjach. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać potrawy w tajine. To prastary sposób gotowania przez pustynnych nomadów. Tajine to nazwa glinianego naczynia, w którym piecze się mięso, ryby albo warzywa. Niegdyś proste danie, dziś wyszukane i eleganckie, serwowane w najlepszych restauracjach. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Marrakeszu, niezbędne porady na wszelakie okoliczności. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:20 CZY WIESZ, ŻE? - /15/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Gdy latem doskwierają upały, w naszych czterech ścianach zazwyczaj także bywa bardzo gorąco. Jak dowiemy się z tego odcinka, mieszkanie można chłodzić, nie mając klimatyzacji. Eksperci wskażą proste i zaskakujące metody, dzięki którym temperaturę obniży się o 2 stopnie bez remontu i kosztownych inwestycji. Upalne lato to dla wielu także problemy ze snem. Jak zaradzić letniej bezsenności? Domy bioklimatyczne - co to jest? 06:50 CZY WIESZ, ŻE? - /16/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek spędzimy w ogrodzie, aby poradzić sobie z uprawą wszystkich roślin, nawet tych egzotycznych. Będziemy także ogrodnikami w samym sercu miasta, by w swoim mieszkaniu cieszyć się własnymi warzywami. 07:15 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 8) - SKOK W BOK Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wychwytując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz podpatruje zwierzęta, ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. 07:45 PODRÓŻNIK - COYOACAN Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Jedna z najbardziej znanych dzielnic miasta Meksyk, subtelne miejsce na spacery śladami poetów, artystów, a także historii kraju. Coyoacan, czyli dzielnica Kojota, zaskakuje przede wszystkim klimatem i atmosferą bohemy, w porównaniu ze zgiełkiem Meksyku jest tu oaza spokoju i nastroju sztuki. Bo na Coyoacanie zwiedza się przede wszystkim sztukę: tę dawną, zatopioną w pomnikach i architekturze, jak i tę nowszą, zaklętą w obrazach. Casa Rosada, dom Corteza, ale nade wszystko wspaniałe wnętrza domu Fridy Kahlo, wielkiej meksykańskiej malarki. W "Podróżniku" poznamy najważniejsze miejsca na Coyoacanie, związane z historią dzielnicy, a także wspomniany dom Fridy Kahlo. Zobaczymy też pałac Corteza, w którym sprawował władzę w podbitej przez siebie Ameryce Łacińskiej. Niedaleko tego miejsca jedna z restauracji serwuje pozole, kultowe danie w Meksyku, znane jeszcze w czasach azteckich, uchodzące za najważniejszą potrawę w tamtejszych domach. Jest to zupa z kukurydzy gotowana na łbie świńskim z dodatkiem warzyw i rzodkiewki. Niegdyś w Meksyku, kiedy nie było jeszcze świń, Aztekowie gotowali kukurydzę z mięsem psa lub ryb albo niewolników. Restauracja, w której serwuje się pozole, oczywiście w wersji współczesnej, np. z kurczaka lub wieprzowiny, jest też owiana legendą; na miejsce przy stole czeka się kilkanaście minut, a pozole uchodzi tam za najlepsze w całym Meksyku. To jedno z ważniejszych miejsc na Coyoacanie, podobnie jak liczne kawiarnie, księgarnie, antykwariaty. W programie porady, jak dotrzeć do Meksyku, a potem na Coyoacan, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i tego, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 08:10 ASTRONARIUM - (11) - "OBSERWATORIA SPOŁECZNE" Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. 08:45 ZAGADKA JOWISZA (THE JUPITER ENIGMA) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Co tajemnice Jowisza mogą ujawnić na temat stanu wszechświata sprzed czterech miliardów lat? Opierając się na nowych odkryciach misji NASA Juno, naukowcy zaglądają do burzliwego serca Jowisza, aby odkryć pochodzenie naszego Układu Słonecznego; kiedy planety zostały po raz pierwszy wyrzucone w kosmos, los Ziemi wisiał na włosku, a Jowisz zniszczył wszystko, co miał na swojej drodze. 09:40 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /9/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Zanim wynaleziono narzędzia metalowe czy koło, inżynierowie z epoki kamienia stworzyli niezwykłe konstrukcje zwane megalitami. Ich przeznaczenie jak też metoda budowy od zawsze owiane były tajemnicą. Jednak stopniowo nauka odkrywa sekrety tych starożytnych cudów. Od podziemnych grobowców po ogromne stojące kamienie Stonehenge i spektakularne pomniki Orkadów. Nasi neolityczni przodkowie transportowali ogromne kamienie setki mil, używając jedynie siły mięśni i najprostszych narzędzi. Stonehenge uznawane jest za szczytowe osiągnięcie inżynierii prehistorycznej. Dziewiąty odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 10:35 PODRÓŻNIK - MARRAKESZ Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wyprawa do Marrakeszu, jednego z najbardziej legendarnych i malowniczych miast Maroka. Położona na trasie starych karawan, dawna stolica imperium Almorawidów niemal od tysiąca lat wzbudza podziw przyjezdnych swoją architekturą i zielonymi ogrodami. Historia miasta jest bajeczna. Przed 10 wiekami była tam tylko pustynia. Przemierzali ją jedynie pasterze. W czasach berberyjskich nieopodal znajdowała się oaza. Dopiero wraz z przybyciem rycerzy nowej wiary zaczęto budować twierdze i mury obronne. Aby mogło powstać miasto, zbudowano regularny system kanałów zaopatrujących mieszkańców w wodę. Tak powstawała stolica państwa, która dała początek zjednoczenia Maroka pod wspólnym berłem Almorawidów właśnie. Armia emira Jusufa, silna i zjednoczona duchowo, pomaszerowała na północ, zajęła nadmorskie tereny atlantyckie, a następnie załamała opór chrześcijańskich obrońców Walencji i walnie przyczyniła się do utrwalenia na cztery wieki panowania Maurów w Hiszpanii. Dziś Marrakesz nadal wzbudza zachwyt swoim przepychem, cudowną architekturą, kolorem i roślinnością. W "Podróżniku" zwiedzimy ulice miasta, główny plac z majestatycznym minaretem, Kotubiją i wreszcie zobaczymy dom Yves Saint Laurenta, słynnego projektanta mody, który tam mieszkał przez 20 lat. Poznamy też zakamarki Jemaa El Fna, najsłynniejszego bazaru marokańskiego, na którym zaopatrywali się w przeróżne towary, w tym niewolników, kupcy z całej Afryki już w XII wieku. Przyprawy, zioła, cenne olejki - to wszystko i dziś można znaleźć na tym targowisku, podobnie jak nowe smaki w niedaleko położonych restauracjach. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać potrawy w tajine. To prastary sposób gotowania przez pustynnych nomadów. Tajine to nazwa glinianego naczynia, w którym piecze się mięso, ryby albo warzywa. Niegdyś proste danie, dziś wyszukane i eleganckie, serwowane w najlepszych restauracjach. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Marrakeszu, niezbędne porady na wszelakie okoliczności. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:00 CZY WIESZ, ŻE? - /17/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wakacje to czas aktywnego spędzania czasu. Niektórzy wybierają ekstremalne formy aktywności, takie jak lot balonem, paralotnią czy roller - coaster, a autorzy tego odcinka udają się do Ośrodka badań nad emocjami, aby dowiedzieć się, co się dzieje w naszym organizmie, gdy odczuwamy strach. Inni w lecie wyjeżdżają na wieś, czyli tam gdzie znajdą spokój poprzez kontakt z naturą. 11:25 CZY WIESZ, ŻE? - /18/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek omawia zespół napięcia powakacyjnego. Jakie są jego przyczyny i jak z nim wygrać? Jak przygotować dzieci do powrotu do szkoły po wakacjach? Czy obowiązująca od lat 70. XX wieku koedukacja w szkołach to dobry pomysł? Niektórzy radzą odwrót od klas mieszanych. 11:55 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 8) - SKOK W BOK Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wychwytując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz podpatruje zwierzęta, ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. 12:30 PODRÓŻNIK - COYOACAN Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Jedna z najbardziej znanych dzielnic miasta Meksyk, subtelne miejsce na spacery śladami poetów, artystów, a także historii kraju. Coyoacan, czyli dzielnica Kojota, zaskakuje przede wszystkim klimatem i atmosferą bohemy, w porównaniu ze zgiełkiem Meksyku jest tu oaza spokoju i nastroju sztuki. Bo na Coyoacanie zwiedza się przede wszystkim sztukę: tę dawną, zatopioną w pomnikach i architekturze, jak i tę nowszą, zaklętą w obrazach. Casa Rosada, dom Corteza, ale nade wszystko wspaniałe wnętrza domu Fridy Kahlo, wielkiej meksykańskiej malarki. W "Podróżniku" poznamy najważniejsze miejsca na Coyoacanie, związane z historią dzielnicy, a także wspomniany dom Fridy Kahlo. Zobaczymy też pałac Corteza, w którym sprawował władzę w podbitej przez siebie Ameryce Łacińskiej. Niedaleko tego miejsca jedna z restauracji serwuje pozole, kultowe danie w Meksyku, znane jeszcze w czasach azteckich, uchodzące za najważniejszą potrawę w tamtejszych domach. Jest to zupa z kukurydzy gotowana na łbie świńskim z dodatkiem warzyw i rzodkiewki. Niegdyś w Meksyku, kiedy nie było jeszcze świń, Aztekowie gotowali kukurydzę z mięsem psa lub ryb albo niewolników. Restauracja, w której serwuje się pozole, oczywiście w wersji współczesnej, np. z kurczaka lub wieprzowiny, jest też owiana legendą; na miejsce przy stole czeka się kilkanaście minut, a pozole uchodzi tam za najlepsze w całym Meksyku. To jedno z ważniejszych miejsc na Coyoacanie, podobnie jak liczne kawiarnie, księgarnie, antykwariaty. W programie porady, jak dotrzeć do Meksyku, a potem na Coyoacan, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i tego, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 14:35 ZAGADKA JOWISZA (THE JUPITER ENIGMA) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Co tajemnice Jowisza mogą ujawnić na temat stanu wszechświata sprzed czterech miliardów lat? Opierając się na nowych odkryciach misji NASA Juno, naukowcy zaglądają do burzliwego serca Jowisza, aby odkryć pochodzenie naszego Układu Słonecznego; kiedy planety zostały po raz pierwszy wyrzucone w kosmos, los Ziemi wisiał na włosku, a Jowisz zniszczył wszystko, co miał na swojej drodze. 15:30 ZMIANA KLIMATU: FAKTY - /2/ (CLIMATE CHANGE: THE FACTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Zaledwie dwa stopnie Celsjusza dzielą nas od katastrofy klimatycznej. Jeśli tempo globalnego ocieplenia będzie się utrzymywać, w ciągu 40 lat osiągniemy próg trwałych szkód dla środowiska. Ale mamy możliwość, aby temu zapobiec. Ten dwuodcinkowy film w prosty, ale poruszający sposób przedstawia fakty na temat globalnego ocieplenia. Opowiada o życiu ludzi dotkniętych zmianami klimatycznymi i o ludziach, którzy z tymi zmianami walczą. Czołowi światowi eksperci ujawniają wydarzenia, które na nowo definiują nasze horyzonty. "To największe wyzwanie, przed jakim stanęliśmy. I ludzkość może temu sprostać". Takie jest przesłanie tego filmu. 16:25 PODRÓŻNIK - NOWY AGADIR Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Agadir to tętniące życiem miasto na zachodnim wybrzeżu Maroka. Uchodzi za jeden z najlepiej rozpoznawalnych kurortów wakacyjnych świata. Luksusowe hotele, szerokie plaże, mnóstwo restauracji, kawiarni, sklepów z pamiątkami, a co najważniejsze - renoma spokojnego miejsca, idealnego na wakacyjny odpoczynek. Do Agadiru latają czarterowe samoloty z Polski i wielu innych miast w Europie. Miasto leży na południu kraju, obok głównej panafrykańskiej trasy biegnącej w kierunku Zachodniej Sahary i Mauretanii. Agadir został w 1960 r. dotknięty katastrofalnym trzęsieniem ziemi. Niemal całe miasto zostało wtedy zrównane z ziemią. Coco Polizzi, architekt i rzeźbiarz, postanowił odbudować starą medinę. Kupił tereny niedaleko centrum Agadiru i tam zaczął budować nowe stare miasto. Po dwudziestu latach medina rozrosła się, wokół krętych uliczek pojawiły się sklepy i restauracje. Nowa medina stała się wielką atrakcją turystyczną Agadiru. Przyprawy, zioła, cenne olejki i inne skarby Maroka można znaleźć na targowisku w centrum miasta, a w niedaleko położonych restauracjach odkryć nowe smaki. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać harirę, tradycyjną zupę marokańską znaną jako główne danie podczas ramadanu. Ta aromatyczna zupa przygotowywana z baraniny, soczewicy, kolendry i pomidorów uchodzi za wielki przysmak. Serwuje się ją z daktylami, co dodatkowo wzmaga jej krzepiące właściwości. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Agadirze, wizyta w tamtejszym spa oraz niezbędne porady dla wybierających się z wizytą do Maroka. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 16:50 CZY WIESZ, ŻE? - /19/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Tematem tego odcinka są zajęcia dodatkowe dla dzieci. Jaki sport będzie najlepszy dla nieśmiałka, a jaki dla wulkanu energii? Badacze nie mają wątpliwości - gra na dowolnym instrumencie muzycznym przekłada się na lepsze wyniki w matematyce i językach obcych. Z kolei dowolne zajęcia grupowe nauczą dzieci autonomii, odpowiedzialności i kreatywności. Zajęcia dodatkowe dla dzieci to inwestycja w ich zdrowie i kapitał na przyszłość. 17:15 CZY WIESZ, ŻE? - /20/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Pchły, wszy, roztocza - w tym odcinku wypowiadamy im wojnę. Najpierw szukamy przyczyn pojawiania się pcheł w sierści naszych czworonożnych pupili, wszy we włosach naszych dzieci, roztoczy w naszym domu, potem - skutecznych sposobów pozbycia się tych pasożytów. 17:45 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 9) - PARTNER NA WAGĘ ZŁOTA Reportaż, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi, czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 18:15 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /10/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 19:10 PODRÓŻNIK - MIASTO GWATEMALA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Guatemala City, stolica Gwatemali, kryje wiele tajemnic i niezwykłych historii. Wielu turystów udających się do Gwatemali od razu kieruje się w stronę dżungli, gdzie znajdują się ruiny pradawnych miast Majów. Z reguły omijają oni miasto, jednak dla turystów z Polski przystanek w stolicy tego kraju jest niemal obowiązkowy, bo Guatemala City to miasto Stanisławy Samułowskiej i Andrzeja Bobkowskiego. Stanisława Samułowska była zakonnicą w tamtejszym klasztorze szarytek, przebywała w Gwatemali 50 lat, tam zmarła i została pochowana na cmentarzu miejskim. Jako młoda dziewczyna w Gietrzwałdzie doznała objawienia, cudu widzenia Matki Boskiej. Do dziś to objawienie jest jedynym w Polsce uznanym przez Kościół. Gietrzwałd - zwany także polskim Lourdes - ściąga corocznie tysiące wiernych i pielgrzymów. Nie wszyscy jednak pamiętają, że Samułowska spędziła niemal całe swoje życie w Gwatemali, pomagając biednym i pracując w szpitalach w Guatemala City i Queztaltenango. Na tym samym cmentarzu spoczywa Andrzej Bobkowski, wybitny pisarz emigracyjny, który ostatnie lata swojego życia spędził właśnie w Gwatemali. Autor "Szkiców piórkiem" był tam znanym konstruktorem modeli latających. Miał również sklep modelarski w centrum Guatemala City. Autorzy "Podróżnika" odnajdują groby obojga Polaków, przypominają ich sylwetki. W programie również przechadzka po starej części Gwatemali, wizyta na placu katedralnym, gdzie znajduje się okazały budynek pałacu prezydenckiego. Ponadto w "Podróżniku" znajdą się inne cenne informacje przydatne podczas wizyty w kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 19:35 ASTRONARIUM - (12) - "POLSKI PRZEMYSŁ KOSMICZNY" Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. Odcinek pt. "Polski przemysł kosmiczny" Od marsjańskich łazików, przez satelity telekomunikacyjne, aż po komercyjne loty w kosmos - wszystko to wymaga technologii, którą ktoś musi stworzyć i wyprodukować. Właśnie tym zajmuje się tak zwany przemysł kosmiczny. To branża, która rozwija się także w Polsce. W tym programie pokażemy, co takiego tworzą dla kosmosu naukowcy i inżynierowie nad Wisłą. 20:00 NIESKOŃCZONOŚĆ - WYMIAR SPRAW (INFINITY) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Ta niezwykła miniseria szuka odpowiedzi na niektóre z najważniejszych pytań bez odpowiedzi naszych czasów. Czy istnieje nieskończoność? Co jest poza wszechświatem? Czy naprawdę może być nic? Jak to się wszystko zaczęło? W każdym z trzech odcinków twórcy filmu badają możliwość istnienia różnych wymiarów i nieskończonych wszechświatów w naszym zasięgu, a także zastanawiają się, czego jeszcze możemy się nauczyć z teorii Wielkiego Wybuchu. Rozmowy z czołowymi myślicielami ujawniają najnowsze badania naukowe, gdy zastanawiamy się, co jest poza naszym wszechświatem i pytamy, czy nauka ma swoje granice. 21:00 WIELKIE WYNALAZKI - /31/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 22:00 PODRÓŻNIK - NOWY AGADIR Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Agadir to tętniące życiem miasto na zachodnim wybrzeżu Maroka. Uchodzi za jeden z najlepiej rozpoznawalnych kurortów wakacyjnych świata. Luksusowe hotele, szerokie plaże, mnóstwo restauracji, kawiarni, sklepów z pamiątkami, a co najważniejsze - renoma spokojnego miejsca, idealnego na wakacyjny odpoczynek. Do Agadiru latają czarterowe samoloty z Polski i wielu innych miast w Europie. Miasto leży na południu kraju, obok głównej panafrykańskiej trasy biegnącej w kierunku Zachodniej Sahary i Mauretanii. Agadir został w 1960 r. dotknięty katastrofalnym trzęsieniem ziemi. Niemal całe miasto zostało wtedy zrównane z ziemią. Coco Polizzi, architekt i rzeźbiarz, postanowił odbudować starą medinę. Kupił tereny niedaleko centrum Agadiru i tam zaczął budować nowe stare miasto. Po dwudziestu latach medina rozrosła się, wokół krętych uliczek pojawiły się sklepy i restauracje. Nowa medina stała się wielką atrakcją turystyczną Agadiru. Przyprawy, zioła, cenne olejki i inne skarby Maroka można znaleźć na targowisku w centrum miasta, a w niedaleko położonych restauracjach odkryć nowe smaki. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać harirę, tradycyjną zupę marokańską znaną jako główne danie podczas ramadanu. Ta aromatyczna zupa przygotowywana z baraniny, soczewicy, kolendry i pomidorów uchodzi za wielki przysmak. Serwuje się ją z daktylami, co dodatkowo wzmaga jej krzepiące właściwości. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Agadirze, wizyta w tamtejszym spa oraz niezbędne porady dla wybierających się z wizytą do Maroka. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 22:25 CZY WIESZ, ŻE? - /21/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 22:50 CZY WIESZ, ŻE? - /22/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:25 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 9) - PARTNER NA WAGĘ ZŁOTA Reportaż, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi, czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 24:00 PODRÓŻNIK - MIASTO GWATEMALA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Guatemala City, stolica Gwatemali, kryje wiele tajemnic i niezwykłych historii. Wielu turystów udających się do Gwatemali od razu kieruje się w stronę dżungli, gdzie znajdują się ruiny pradawnych miast Majów. Z reguły omijają oni miasto, jednak dla turystów z Polski przystanek w stolicy tego kraju jest niemal obowiązkowy, bo Guatemala City to miasto Stanisławy Samułowskiej i Andrzeja Bobkowskiego. Stanisława Samułowska była zakonnicą w tamtejszym klasztorze szarytek, przebywała w Gwatemali 50 lat, tam zmarła i została pochowana na cmentarzu miejskim. Jako młoda dziewczyna w Gietrzwałdzie doznała objawienia, cudu widzenia Matki Boskiej. Do dziś to objawienie jest jedynym w Polsce uznanym przez Kościół. Gietrzwałd - zwany także polskim Lourdes - ściąga corocznie tysiące wiernych i pielgrzymów. Nie wszyscy jednak pamiętają, że Samułowska spędziła niemal całe swoje życie w Gwatemali, pomagając biednym i pracując w szpitalach w Guatemala City i Queztaltenango. Na tym samym cmentarzu spoczywa Andrzej Bobkowski, wybitny pisarz emigracyjny, który ostatnie lata swojego życia spędził właśnie w Gwatemali. Autor "Szkiców piórkiem" był tam znanym konstruktorem modeli latających. Miał również sklep modelarski w centrum Guatemala City. Autorzy "Podróżnika" odnajdują groby obojga Polaków, przypominają ich sylwetki. W programie również przechadzka po starej części Gwatemali, wizyta na placu katedralnym, gdzie znajduje się okazały budynek pałacu prezydenckiego. Ponadto w "Podróżniku" znajdą się inne cenne informacje przydatne podczas wizyty w kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 01:05 NIESKOŃCZONOŚĆ - WYMIAR SPRAW (INFINITY) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Ta niezwykła miniseria szuka odpowiedzi na niektóre z najważniejszych pytań bez odpowiedzi naszych czasów. Czy istnieje nieskończoność? Co jest poza wszechświatem? Czy naprawdę może być nic? Jak to się wszystko zaczęło? W każdym z trzech odcinków twórcy filmu badają możliwość istnienia różnych wymiarów i nieskończonych wszechświatów w naszym zasięgu, a także zastanawiają się, czego jeszcze możemy się nauczyć z teorii Wielkiego Wybuchu. Rozmowy z czołowymi myślicielami ujawniają najnowsze badania naukowe, gdy zastanawiamy się, co jest poza naszym wszechświatem i pytamy, czy nauka ma swoje granice.