TVP Dokument Wtorek, 07.01.2025 05:55 DZIKA POLSKA - JEDWABNE PĘTA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński W tym odcinku dr Janusz Kuprianowicz - wybitny specjalista arachnolog (badacz pająków), znawca przyrody Podlasia - wtajemniczy nas w świat pająków biebrzańskich. W programie wszystko o babim lecie, pajęczych sieciach i pająkach, nawet tych uwięzionych w bursztynie. Pająki wytwarzały jedwabne nici na długo zanim wyewoluowały ich gatunki, które potrafiły sporządzać sieci. Nawet pająki skaczące, nigdy nieprzędące sieci, wzbijają się w powietrze, ciągnąc za sobą jedwabną linę bezpieczeństwa, jak alpiniści przywiązani do ostatniego pewnego uchwytu. Nić taka od dawna więc należy do wyposażenia pająków i znakomicie nadaje się do sporządzania sieci na owady. Możemy uznać sieć za sposób na przebywanie w wielu miejscach na raz. Pająk jest jak jaskółka z paszczą wielkości wieloryba, jeśli ująć to w odpowiedniej skali. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 51 Z ŻYCIA WYŻSZYCH SFER Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wyglądało życie w miastach u ludzi sprzed stu laty? Jak wyglądały ich mieszkania? Czy różniły się mocno od tych współczesnych? Jak zamożni spędzali wolny czas i jak wyglądały ich codzienne problemy? Radosław Kotarski rusza tym tropem i stara się odnaleźć odpowiedzi. 07:05 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 1. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie żyją na Ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 07:55 DZIKI DOM ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA (SANTA'S WILD HOME) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 Reżyseria: Matt Hamilton Film dokumentalny o Laponii i dalekiej północy. Śnieżne kapy na drzewach i zielone światła tańczą na wypełnionym gwiazdami niebie. Daleko na północy leży zimowa kraina czarów - słynna na cały świat. Miejsce pradawnych mitów i legend. Tam na tle rozgwieżdżonego nieba tańczą światła, słońce świeci o północy. A przedziwne figury tkwią zamrożone w czasie. Kraina ciągle się zmienia, każdego dnia rozgrywają się dramaty i dzieją się cuda. Laponia jest pełna magii i uważa się ją nawet za dom Świętego Mikołaja. Z dala od świątecznych świateł - życie jest jeszcze magiczniejsze. To nieustannie zmieniający się dziki świat, pełen niezwykłych stworzeń. Podczas długiej, ciemnej zimy wół piżmowy stoi na straży na przenikliwym wietrze, orły przednie walczą o zdobycz, a wielkie szare sowy przemierzają ogromne odległości przez zamarznięty las. Kiedy nadchodzi lato, słońce nigdy nie zachodzi, renifery migrują na północ, sowy ścigają się, by się rozmnażać, a niedźwiedzie i wilki walczą o jedzenie. Ten piękny, liryczny portret dzikiego regionu idealnie nadaje się do świątecznego oglądania i sprawi, że będziemy się zastanawiać, czy miejsce tak magiczne naprawdę istnieje. 08:55 MORZE CZERWONE - TO TRZEBA CHRONIĆ (RED: A SEA WORTH PROTECTING) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Philip Hamilton Film dokumentalny o Morzu Czerwonym, którego ekosystem pilnie potrzebuje ochrony. Niezwykle cenne są występujące tam formacje koralowe, lasy namorzynowe i ławice trawy morskiej. Ten film prezentuje wiele informacji na temat niezwykłych, ale krytycznie zagrożonych gatunków morskich, dla których domem jest Morze Czerwone. Ze względu na swoje cechy ten akwen powinien być dość odporny na zmiany. Od tysiącleci życie całego regionu zależało od Morza Czerwonego... Kontrola nad nim dawała bogactwo i władzę. Jedno z najmłodszych mórz na świecie ma bogatą bioróżnorodność z ponad tysiącem gatunków ryb, z których 15% jest endemicznych. Są też setki gatunków koralowca. Morze nazwano tak ze względu na algi, które kwitnąc - barwią wody. Niestety, ekspansja człowieka coraz bardziej wpływa na ekologię regionu. Długo uważano, że tutejsze koralowce są odporne na zniszczenia. Miała je chronić ekstremalna temperatura. Okazuje się, że nawet koralowce z Morza Czerwonego mają granice odporności. Świat jest teraz w krytycznym momencie. Morze Czerwone sygnalizuje nam, że zdążamy do szóstej zagłady Planety. Czas działać! To wyjątkowa, filmowa podróż do tego, jednego z najpiękniejszych mórz na świecie. 09:55 PRZEPUSTKA DO ŚWIATA - ODC. 8 ZAMKI DOLINY LOARY (PASSPORT TO THE WORLD EP. 8. CHÂTEAUX OF THE LOIRE: ROYAL VISIT) Cykl dokumentalny, 52 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Yohan Leduc, Fannie Leblond Licząca 15 odcinków seria geograficzno - podróżnicza, przedstawiająca różne znane i nieznane miejsca na świecie. Każdy odcinek oferuje pełny portret kraju lub regionu. 15 niezwykłych miejsc do odkrycia... Miłej podróży! Odc. 8. Zamki Doliny Loary należą do najcenniejszego dziedzictwa bogatej historii Francji. W północno i zachodnio - środkowej części kraju, kilka godzin drogi na południe od Paryża, znajduje się około 3000 zamków. W swoim czasie brzegi Loary były ulubionym miejscem zabaw królów, książąt i szlachty. Co roku majestatyczne budowle podziwia prawie dziesięć milionów turystów. W regionie znajduje się 11 zamków królewskich i 21 zamków szlacheckich o pierwszorzędnym znaczeniu historycznym, architektonicznym lub muzealnym. Najczęściej pochodzą ze średniowiecza, kiedy to o ich budowie decydowały liczne spory feudalne. Większość została odrestaurowana w XVI i XVII wieku. Zabytki oparły się nie tylko upływowi czasu, ale zwłaszcza pustoszącym Francję wojnom. Dziś są świadectwem architektonicznego geniuszu rzemieślników sprzed ponad 500 lat. Wielu miłośników historii odwiedza zamki w Dolinie Loary co roku. Ale niewielu ma do nich uprzywilejowany dostęp, który przypada w udziale ekipie filmowej. Poznajmy sekrety najpiękniejszych zamków w Europie. 10:55 PIÓRKIEM I WĘGLEM - ZAMOŚĆ NOCĄ 24 min, Polska, 1976 Scenariusz: Czesław Kruszelnicki Zdjęcia: Wiesław Tomaszkiewicz Prowadzący: Wiktor Zin Nocne spotkanie na zamoyskim rynku z profesorem Wiktorem Zinem i ekipą Telewizji Polskiej podczas prób oświetleniowych, które mają na celu wydobycie najciekawszych walorów architektonicznych miasta. Jesteśmy świadkami prób do spektaklu plenerowego "Romeo i Julia" w reżyserii Jana Machulskiego, w którym ratusz i rynek wraz z otaczającymi go kamienicami stanowią niezwykłą scenerię dla tego widowiska. Profesor Zin rysuje i objaśnia plan idealnego renesansowego miasta - twierdzy, które zaprojektował i wykonał włoski architekt Bernardo Morando. Zamość nazywany Padwą Północy w chwili realizacji programu zbliżał się do obchodów 400 - lecia swego istnienia. Oglądamy zabytkowe budynki, które są poddawane zabiegom konserwatorskim. Wiktor Zin pokazuje jak kamienice starówki przeznaczone wyłącznie na użytek sklepów i urzędów stają się martwe w nocy. Wystarczy zaświecić światła w oknach i pod arkadami, a piękna zabudowa ożywa i inspiruje. 11:30 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 8 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski W tym odcinku Stefan Tompson odwiedzi Litwę. Swoją podróż rozpocznie od miejscowości Birże będącej niegdyś w posiadaniu rodu Radziwiłłów. Zamek jednej z dawnych stolic księstwa litewskiego gościł znamienite osobistości, ale także był świadkiem bitew i przedmiotem grabieży. Zamek ma też swoje miejsce w polskiej literaturze. To tutaj trafił pan Wołodyjowski wraz z Zagłobą w powieści Henryka Sienkiewicza. 12:10 MAGIA ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA W LONDYNIE (CHRISTMAS MAGIC IN LONDON - AS LONG AS IT SHINES / MAGIE DE NOEL A LONDRES) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2023 Reżyseria: Angele Delmotte, Sbastien Gilles Co roku w grudniu Londyn ogarnia szaleństwo świąt Bożego Narodzenia. Światła są wszędzie, od Oxford Circus po Trafalgar Square, Covent Garden i Hyde Park. Jest coś dla każdego gustu i stylu. Zgodnie z tradycją, w pierwszy czwartek grudnia przypada zapalenie choinki na Trafalgar Square. Tego wieczoru przy typowo angielskiej pogodzie zgromadziło się nie mniej niż 60 000 ludzi. Brytyjczycy kochają Boże Narodzenie i to widać. Nad stolicą Wielkiej Brytanii wieje wiatr szaleństwa. Można nawet spotkać Mikołajów ścigających się wzdłuż Tamizy. Pomimo swojej reputacji kiepskich kucharzy, Anglicy mają w tym okresie wiele tradycji kulinarnych. 12:55 WESOŁYCH ŚWIĄT (SO THIS IS CHRISTMAS) Film dokumentalny, 52 min, Irlandia, 2023 Reżyseria: Ken Wardrop Film dokumentalny o świętach Bożego Narodzenia, które są najbardziej magicznym czasem w roku, ale czy tak jest zawsze i dla wszystkich? Reżyser bierze świąteczny czas "pod lupę". W jego optyce święta to nie tylko okres wakacji, radości i prezentów, lecz także... bólu bycia blisko siebie. Film nakręcony na taśmie 35 mm przez Kena Wardropa tworzy rodzaj opowieści pełnej współczucia, irlandzkiego humoru i wielkiego serca. Jest koniec listopada w cichym irlandzkim miasteczku, a oczekiwania związane z nadchodzącym okresem świątecznym rosną. Kupuje się choinki, włącza świąteczną muzykę i szuka prezentów. Wszystko staje się bardzo jasne i głośne, przesadne i drogie. Film zabiera nas w prowokującą do myślenia i emocjonalną podróż z pięcioma zwykłymi ludźmi, którzy muszą stawić czoła trudnym osobistym dylematom wywołanym przez ten okres w roku. Pośród ich codziennego życia i zmagań odkrywamy historie o niezwykłej odporności i skromnej odwadze. Losy bohaterów ożywają przeplatają się z kolorowymi sekwencjami scen bożonarodzeniowych. Poza fasadą świecidełek i świętowania film bada głębsze zawiłości, które pojawiają się, gdy oczekiwania zderzają się z rzeczywistością. Perypetie bohaterów filmu warto potraktować jako ważny komentarz społeczny, pełen humoru, ale i zabarwiony tragedią. Komentarz, który sprawi, że widzowie będą mogli pomyśleć o prawdziwym znaczeniu świąt Bożego Narodzenia. 13:55 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 2. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie są po ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 14:50 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 1 WIELKA RAFA KORALOWA (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (1/6) GREAT BARRIER REEF) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 1. Wielka Rafa Koralowa. Ciągnie się wzdłuż północno - wschodnich wybrzeży Australii przez trzy tysiące kilometrów, obejmując obszar równy powierzchni Niemiec. Tworzą ją jedne z najmniejszych wielokomórkowych organizmów świata - polipy koralowe. Niegdyś klasyfikowane jako rośliny, dziś uznawane są za zwierzęta. Ukryte w swoich wapiennych zewnętrznych szkieletach, polipy polują, rozmnażają się i budują. Wspólnie stanowią podstawę tego zapierającego dech cudu natury. Wielką Rafę Koralową tworzy nawet do trzech tysięcy pojedynczych raf i ponad 600 gatunków twardych i miękkich korali. Po zachodzie słońca budowniczowie tego podwodnego królestwa wyłaniają się ze swoich kryjówek. Niepozorni łowcy - polipy korali żywią się drobnymi organizmami - zooplanktonem, który pojawia się licznie w otwartej wodzie tuż po zmroku. 15:50 ZABIĆ CZY LECZYĆ - SEKRETY JADU (KILL OR CURE: THE STORY OF VENOM) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Poznamy naukowców, którzy zajmują się pracą nad nowymi lekami z jadu śmiercionośnych stworzeń. Australia jest domem dla jednych z najbardziej jadowitych zwierząt na świecie. Niektóre są tak śmiercionośne, że mogą zabić człowieka w ciągu kilku minut. Ale w jadzie mogą być też ukryte leki przyszłości. Uczeni sądzą, że drzemie w nim potencjał do zupełnie nowych terapii i medykamentów, które mogą ratować życie. Jad składa się ze złożonych cząsteczek, które ewoluowały przez tysiąclecia, aby atakować określoną zdobycz. Niektóre skupiają się na układzie nerwowym, inne atakują tkankę lub układ krążenia. Z tego powodu jad może oferować szerokie zastosowania medyczne od ochrony serca i mózgu po potencjalne leczenie stwardnienia rozsianego i epilepsji. W tym filmie poznamy naukowców, którzy przewodzą światu w tej rewolucyjnej, nowoczesnej medycynie i stają twarzą w twarz z pająkami, wężami i meduzami. 17:00 PRZEPUSTKA DO ŚWIATA - ODC. 9 KORSYKA. PERŁA MORZA ŚRÓDZIEMNEGO (PASSPORT TO THE WORLD EP. 9. CORSICA: MEDITERRANEAN SPLENDOUR) Cykl dokumentalny, 50 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Yohan Leduc, Fannie Leblond Licząca 15 odcinków seria geograficzno - podróżnicza, przedstawiająca różne znane i nieznane miejsca na świecie. Każdy odcinek oferuje pełny portret kraju lub regionu. 15 niezwykłych miejsc do odkrycia... Miłej podróży! Odcinek 9. Korsyka. Perła Morza Śródziemnego. To bogata historia, kultura i przyroda. Korsyka to morze, góry i duma jej mieszkańców. Dzięki różnorodności jest wyjątkowym celem podróży. Jest tu wszystko. Bez względu na pochodzenie, wartości i zainteresowania, goście, którzy stawiają tu stopę, są wzruszeni wspaniałością tej wyspy kontrastów. Aby w pełni przeżyć spotkanie z Korsyką, warto wiedzieć, że tutejsza wyjątkowa kultura jest wynikiem różnorodnych wpływów. Ze względu na położenie geograficzne, ze strategicznego punktu widzenia, Korsyka była zawsze pożądanym klejnotem dla najeźdźców. Dewiza Korsyki brzmi: "Często podbijana, nigdy nie poddana". Nasza wycieczka rozpoczyna się w Ajaccio, stolicy Korsyki, położonej w największej zatoce wyspy. To idealny przystanek dla turystów lubiących muzea, restauracje i kasyna. Panuje tu bardzo przyjemna atmosfera. Ajaccio jest jednym z głównych portów turystycznych Francji. 18:00 MASZEROWIE. WIELKA ODYSEJA PSICH ZAPRZĘGÓW (MUSHERS / MUSHERS, LA GRANDE ODYSSE SAVOIE MONT BLANC) Film dokumentalny, 56 min, Francja, 2013 Reżyseria: Gallien Chanalet Quercy, Nicolas Lauwers Film dokumentalny o Grande Odysse Savoie Mont Blanc - jednym z najbardziej prestiżowych wyścigów psów zaprzęgowych na świecie. Impreza jest czymś więcej niż tylko kolejnymi zawodami sportowymi. Jest przepełniona duchem przygody. Łączy sporty na świeżym powietrzu z szacunkiem dla środowiska. Ten film opowiada o ludziach, którzy organizują zawody zarówno od strony logistycznej, jak i pracy ze zwierzętami. Poznamy ogrom tej pracy i wysiłku, jaki muszą włożyć ludzie i zwierzęta, aby można było odbyć tę wspaniałą rywalizacje w przepięknej scenerii Alp. 19:10 RĘKA FRYZJERA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tadeusz Król Scenariusz: Tadeusz Król Zdjęcia: Jan Paweł Pełech Muzyka: Paweł Lucewicz Po śmierci Antoine’a Le Figaro napisał: "Był największym. Na równi z Coco Chanel. Stworzył kobietę współczesną". W Paryżu nazywano go Dalim fryzjerstwa. Był prawdziwym geniuszem w swoim fachu, uwielbianym, podziwianym i rozchwytywanym przez kobiety. Prosty chłopak z Polski oczarował i podbił świat. Zbił niewyobrażalny majątek, czesząc wielkie aktorki, gwiazdy muzyki, koronowane głowy. Wśród niezliczonych klientek słynnego Antoine’a były Sarah Bernhardt, Eleonora Duse, Simone Signoret, Marlena Dietrich, Pola Negri, Joan Crawford, Bette Davis, Greta Garbo, Josephine Baker, Edith Piaf, Brigitte Bardot, a także żona amerykańskiego prezydenta, Eleonor Roosevelt. Był ekscentrykiem i wielkim wizjonerem, człowiekiem wybitnie utalentowanym, który prócz fryzjerstwa miał liczne inne pasje: kręcił filmy, wykazywał duże zdolności aktorskie, wydawał gazety, projektował stroje, torebki i damskie nakrycia głowy, miał swoje perfumy, otworzył linię kosmetyków, wyprodukował pierwszy lakier do włosów, stworzył serię kwadratowych naczyń stołowych w kryształowym szkle. Recytował poezję po angielsku, interesował się sztuką, sam też z powodzeniem zajął się rzeźbą. Jeden z najsłynniejszych mistrzów fryzjerstwa naprawdę nazywał się Antoni Cierplikowski i urodził się w Sieradzu w 1884 r. w prostej rodzinie rzemieślniczej. Jego matka była krawcową, ojciec szewcem. On sam ukończył zaledwietrzy klasy szkoły podstawowej. Jako nastolatek pomagał w salonie fryzjerskim wuja, który mocno nadużywał alkoholu. Właściciel był pod dobrą datą, kiedy akurat trafiła się wytworna klientka. Chłopak do pomocy godnie zastąpił niedysponowanego mistrza. Usłyszał słowa zachwytu, że z taką ręką powinien pracować w Paryżu. Kilkunastoletniemu Antoniemu Cierplikowskiemu udało się nie bez trudu dotrzeć do miasta nad Sekwaną, gdzie znalazł zajęcie w pracowni perukarskiej, która mieściła się w piwnicy pod salonem fryzjerskim. I znowu przypadek zaważył na dalszym losie utalentowanego chłopaka z Polski. 25 listopada, w dniu Świętej Katarzyny, kiedy wszystkie panny muszą mieć wspaniałe fryzury, zakład przeżywał prawdziwe oblężenie. Mistrz nie dawał rady i wezwał na pomoc ucznia, który zachwycił klientki umiejętnościami i pomysłami. Od tej pory niemal cały Paryż chciał się czesać u Antoine’a, który wyczarowywał prawdziwe dzieła sztuki, ale i twarzowe proste fryzury. To on razem z Coco Chanel stworzył współczesną kobietę chłopczycę. Szybko piął się na szczyt, bywał na salonach, dyktował kierunki w modzie. Pierwszy salon fryzjerski Antoine’a przy rue Cambon stał się najmodniejszym miejscem w Paryżu, a jego sława sięgnęła za ocean, gdzie również powstawały eleganckie zakłady. Antoine bogacił się i stawał coraz bardziej ekscentryczny. Miał szklany dom z widokiem na wieżę Eiffla, sypiał w szklanej trumnie, nosił buty na obcasach z kryształu, ubierał się w przedziwne stroje w błękicie i różu. Z niebieskimi włosami i z ufarbowanym na niebiesko chartem przechadzał się po Lasku Bulońskim. Błękit Antoine’a szybko stał się najmodniejszym kolorem świata. W 1965 roku przybył do Polski na uroczyste otwarcie odbudowanego gmachu Teatru Wielkiego i Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego. Zorganizował wówczas konkurs dla młodych utalentowanych uczniów fryzjerstwa, a zwycięzca w nagrodę miał wyjechać do Francji. I w ten sposób 12 lutego 1967 r. w Paryżu znalazł się nasz inny znany rodak, mistrz fryzjerstwa Janusz Szymański. To właśnie on i inni uczniowie Antoine’a, tacy jak: Jacek Tatamir, Ryszard Droździak, Zdzisław Gasperowicz wspominają swego guru, opowiadają ciekawostki z jego barwnego życia. O niezapomnianym mistrzu mówią także: historyk Jan Pietrzak i dziennikarz Krzysztof Lisiecki. Antoine nie sprostał nowym wyzwaniom w szybko rozwijającym się świecie. Zniszczyła go konkurencja. Okradany i oszukiwany nawet przez osoby z najbliższego otoczenia, na starość stał się biedakiem. W latach 70. wrócił do Polski. Miał różne wizje, ale z braku pieniędzy nie mógł ich realizować. Zmarł w lipcu 1976 r. Chciał być pochowany w Paryżu, ale podobno oczekiwany samolot nie przyleciał po ciało zmarłego. Zabrakło funduszy. Ostatecznie Antoine spoczął na cmentarzu w Sieradzu, niedaleko grobu rodziców. Mogiły strzeże replika rzeźby Xawerego Dunikowskiego "Dusza oddzielająca się od ciała". Inspiracją dokumentu Tadeusza Króla stała się wystawa "Fryzjer w trumnie" w Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w warszawskiej Królikarni w 2006 r. Film bogato ilustrowany zdjęciami i archiwalnymi materiałami filmowymi. 20:10 TERROR W PARYŻU - CZĘŚĆ 1. TO, CZEGO OD DAWNA SIĘ OBAWIALIŚMY (THE TERROR TRIAL / V13 EPISODE 1 - WHAT WE HAD LONG FEARED) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Theo Ivanez Mini - seria kryminalno - polityczna (5 odcinków) o śledztwach w sprawach o zamachy terrorystyczne we Francji. Proces, który rozpoczął się we wrześniu 2021 r. dotyczący ataków popełnionych od 13 listopada 2015 r. Nadzwyczajna sprawa sądowa z 20 oskarżonymi została skierowana do specjalnie utworzonego Sądu, 220 tomów postępowań i prawie 1700 osób. Jest to wydarzenie zgodne z oczekiwaniami, którego się obawiano: ponownie otworzy rany, które ledwo zaczęły się goić. Poprzez zeznania ofiar terroryzmu, prawników, organów ścigania i członków wymiaru sprawiedliwości, ten serial dokumentalny pokazuje, jak Francja przygotowuje się do otwarcia tego bezprecedensowego procesu. Śledząc podstawy sprawy i patrząc wstecz na dowody z policyjnego śledztwa, zrozumiemy funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości antyterrorystycznej w krajach europejskich i sposób, w jaki społeczeństwo reaguje na to, co nie do pomyślenia. Część 1 - "To, czego od dawna się obawialiśmy". Na Stade de France ma się rozpocząć mecz. Finał Mistrzostw Europy. 10.07.2016. Faworytem jest Francja. Po pierwszej eksplozji obawiano się, że doszło do zamachu. Dopiero po drugiej detonacji nie było wątpliwości, że to szeroko zakrojona akcja, która jeszcze się nie skończyła. Na ulicach Paryża padają strzały. Terroryści chcą zastraszyć. Bataclan: 13.11. zabitych 130, rannych 500 osób. Trudno to opisać. Nagle zabrakło adwokatów dla ofiar, do spraw o odszkodowania i problemów prawnych. Jak dalej potoczyły się sprawy i losy dowiemy się z wywiadów, relacji i materiałów filmowych, które zostały po raz pierwszy upublicznione. 21:25 UPIORNE SZYBY NAFTOWE (THE GHOSTS OF OIL / LES FANTOMES DU PETROLE HANTENT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Audrey Gloaguen Film dokumentalny - bezprecedensowe międzynarodowe śledztwo, które ujawnia ekologiczną, tykającą bombę. We Francji, Niemczech, Anglii czy w Stanach Zjednoczonych naukowcy i śledczy odkryli opuszczone szyby naftowe i gazowe. Jest to zagrożenie ekologiczne z wyciekiem oleju czy rozbłyskami zaciemniającymi niebo. Stanowią one upiorną spuściznę historii wydobycia. Wiele starych odwiertów nie zostało zasypanych i wciąż wydzielają niebezpieczne dla środowiska i naszego zdrowia substancje: ropę naftową lub substancje toksyczne. Niszczą naszą planetę, po kryjomu roznoszą truciznę w atmosferę. Porzucone szyby naftowe są także źródłem metanu, jednego z gazów cieplarnianych, które są dla klimatu jak bomba z zapalnikiem czasowym. Przyjrzymy się czemuś, co później nazwano największą katastrofą ekologiczną od czasu wycieku ropy z platformy BP. W lasach Pensylwanii kryje się ponad 800 tysięcy porzuconych odwiertów. Od lat pięćdziesiątych firmy wydobywcze ropy i gazu mają obowiązek prawny natychmiast czopować porzucone odwierty. I oczywiście znalazły drogi obejścia nakazu. Ogłaszają tylko, że źródło jest nieaktywne. 22:30 FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - TWOJE SERCE DALEJ BIJE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Paulina Ibek, Maciej Gońkiewicz, Maciej Dźwigaj Bohaterami filmu są Małgosia, Andrzej, Mariusz i Tomek. Łączy ich to, że każdy z nich jest po przeszczepie serca. Niektórzy z nich swoje "drugie" życie zaczęli już ponad 20 lat, niektórzy zaledwie kilka lat temu. Wszyscy "nowe" serce otrzymali w Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. św. Jana Pawła II. W filmie poznajemy ich historie, ale także dotykamy tajemnicy i magii przeszczepu. Opowiada nam o niej dr hab. n. med. Karol Wierzbicki - kierownik Odcinka Transplantologii i Mechanicznego Wspomagania Krążenia w Szpitalu im. św. Jana Pawła II w Krakowie, a równocześnie człowiek, który w większości przypadków trzymał ich "nowe" i "stare" serca w swoich dłoniach. 23:35 MORDERSTWO W RODZINIE - ODC. 1. CHERYL HOOPER (A MURDER IN THE FAMILY / AMERICAN MURDER: THE FAMILY NEXT DOOR EP. 1 CHERYL HOOPER) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jenny Popplewell Seria dokumentalna typu docu - crime (3 odcinki). To pierwszy film oddający głos ofiarom. Historia opowiedziana w całości za pomocą materiałów archiwalnych, tworzy sensacyjny i wiarygodny obraz rozpadającego się małżeństwa i policyjnego śledztwa. W 2018 roku 34 - letnia Shanann Watts i jej dwie młode córki zaginęły we Frederick w Kolorado. Gdy pojawiły się szczegóły, ich historia trafiła na pierwsze strony gazet na całym świecie. Poznamy posty z mediów społecznościowych, nagrania śledczych, wiadomości tekstowe i nigdy wcześniej nie widziane domowe nagrania wideo, które przybliżą historię. Odc. 1 - "Cheryl Hooper". W Shropshire aresztowano człowieka podejrzanego o zabicie kobiety w samochodzie. Ratownicy nie zdołali jej uratować. Według policji te osoby się znały. Policja chce przesłuchać mężczyznę w związku ze śmiercią Cheryl Hooper, która została zastrzelona na oczach nastoletniej córki. Na początku sprawa wydawała się prosta. Potem okazało się, że emocjonalny rollercoaster trwał półtora roku. Oskarżyciel utrzymuje, że Andrew Jonathan Hooper zabił Cheryl Hooper, ponieważ nie mógł pogodzić się z tym, że odeszła. Uznano go winnym zamordowania żony. Jego głównym celem było wbicie żonie do głowy, że jest bezwartościowa. Chciał mieć władzę i kontrolę. Jego agresja miała charakter finansowy, emocjonalny i psychiczny. W końcu uznał, że ma prawo zabić. Hooper złożył dwie apelacje. Obie zostały oddalone. W Wielkiej Brytanii więcej niż co czwarta kobieta doświadcza przemocy domowej. W każdym tygodniu jedna ginie z rąk obecnego lub byłego partnera. 00:30 W JEDNYM - O PRZYJAŹNI, MIŁOŚCI I ŚMIERCI JANINY GARYCKIEJ Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2003 Reżyseria: Antoni Krauze Zdjęcia: Leszek Skuza Wykonawcy: Mieczysław Maliński, Kazimierz Wiśniak, Michał Rożek, Krystyna Zachwatowicz, Leszek Długosz, Dorota Terakowska, Zygmunt Konieczny, Zygmunt Stańczyk, Bożena Leszczyńska, Renata Leszczyńska, Stanisław Radwan, Jan Nowicki, Grzegorz Turnau, Leszek Wójtowicz Janina Garycka - doktor filologii, malarka, konserwator zabytków, scenograf. Od początku związana z Piwnicą pod Baranami. Kiedy powstał kabaret, została jego kierownikiem literackim, wynajdywała teksty, podsuwała pomysły programów, promowała. Była strażniczką tradycji i szarą eminencją Piwnicy. Jej mieszkanie na placu Na Groblach stało się centrum życia towarzyskiego Krakowa. Mieszkał w nim również Piotr Skrzynecki. Wspólne życie Piotra i Janiny do dziś pozostaje zagadką. Janina zmarła w 1997 roku, pół roku po śmierci Piotra. 01:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 52 POLSKIE CUDA NATURY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem rusza tropem niezwykłości, którymi Polskę obdarzyła matka natura. Zastanawia się, jaka jest historia takich miejsc jak Pustynia Błędowska, Puszcza Białowieska czy Łuk Mużakowa. Stara się ukazać ich naturalne piękno, ale także dotrzeć do procesów, dzięki którym powstały. 02:00 POWRÓT KRÓLA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1976 Scenariusz: Andrzej Urbańczyk Lektor: Bronisław Cieślak Zdjęcia: Maciej Braunstein Historia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, który powstał z inicjatywy Ignacego Jana Paderewskiego z okazji 500 - lecia bitwy pod Grunwaldem. Paderewski wykonanie rzeźb powierzył Antoniemu Wiwulskiemu. 10 kwietnia 1910 r. położono kamień węgielny pod budowę pomnika. W lipcu 1910 r. do Krakowa przybyło 150 tysięcy osób na uroczyste obchody rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Po przemówieniach I. J. Paderewskiego i innych odsłonięto pomnik króla Władysława Jagiełły. Pomnik ten towarzyszył wszystkim wydarzeniom w mieście, tutaj zbierali się powstańcy śląscy i strajkujący robotnicy krakowskich fabryk. Od listopada 1939 r. do kwietnia 1940 r. pomnik był systematycznie burzony. Dzięki staraniom Feliksa Dziuby, Adama Klocka, Józefa Miki i Tomasza Perskiego udało się ukryć części pomnika w wytwórni Spectrum. Po wojnie zostały one przekazane żołnierzom Ludowego Wojska Polskiego i było to zapowiedzią odbudowy pomnika. W 1972 roku powołano Komitet Odbudowy Pomnika Grunwaldzkiego. 15 lipca 1976 r. prezydent Krakowa i przewodniczący Komitetu Odbudowy Ponika Grunwaldzkiego Jerzy Pękala wmurował w płytę Placu Matejki akt erekcyjny pomnika. Rekonstrukcję monumentu powierzono rektorowi krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych prof. Marianowi Koniecznemu. Części pomnika przygotowywane były w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych. W dniu 30 września 1976 roku nastąpił montaż konnego posągu króla Władysława Jagiełły na cokole. Wydarzeniu temu przyglądały się zgromadzone na placu tłumy. 02:40 WYBRAŃCY BOGÓW UMIERAJĄ MŁODO Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2000 Historia życia, twórczości i nagłej, przedwczesnej śmierci "poety dźwięku" Krzysztofa Komedy opowiedziana przez jego przyjaciół i świadków wydarzeń, m.in. Andrzej Kostenkę, Jerzego Skolimowskiego, Andrzeja Krakowskiego, Romana Polańskiego, Gene Gutowskiego i Witolda Sobocińskiego. Wspominają oni wielkiego artystę - kompozytora, pianistę, aranżera, ale również niezwykłego człowieka, obdarzonego nie tylko ogromnym talentem, ale także rzadką skromnością i łagodnością. Powracają pamięcią do początków jego kariery, kiedy jeszcze jako lekarz z Poznania wraz z zespołem koncertował na krajowych festiwalach jazzowych, budząc zachwyt publiczności. Z czasem muzyka pochłonęła go bez reszty i zrezygnował z praktyki medycznej. Punktem zwrotnym w jego karierze było spotkanie z Romanem Polańskim, wówczas studentem PWSTiF w Łodzi. Krzysztof Komeda przyjął propozycję napisania muzyki do jedenastominutowej etiudy początkującego reżysera "Dwaj ludzie z szafą". Dzięki jego kompozycji obraz zyskał bogatszy wyraz, a między Polańskim i Komedą zrodziła się wielka wzajemna fascynacja, niemal braterska więź. Obiecujący reżyser stał się wielbicielem twórczości Komedy, jednocześnie jego impresariem. Było to niesłychane partnerstwo, "mistyczna komunikacja dwóch artystów, Komeda dokładnie zawsze wiedział, czego Romek chciał, a wszystko, co Krzysio robił, Romkowi bardzo się podobało" - wspomina Gene Gutowski. Młodego kompozytora zachwyciło pisanie na potrzeby filmu. Odkrył dla siebie nowy obszar twórczości, nową sferę artystycznej wypowiedzi. Jego największym marzeniem było skomponowanie muzyki do naprawdę dobrego filmu. Wkrótce otrzymał taką szansę. Roman Polański realizował w Hollywood film "Dziecko Rosemary" i podobnie jak przy wcześniejszych filmach: "Nóż w wodzie" i "Nieustraszeni pogromcy wampirów" zaprosił do współpracy Komedę. W ten sposób powstał jeden z najbardziej znanych w świecie tematów filmowych, słynna "Kołysanka". Krótko potem Krzysztof uległ niefortunnemu i jak się później okazało tragicznemu w skutkach wypadkowi. Niegroźny wydawać by się mogło upadek był przyczyną nieustannych bólów głowy, utraty przytomności, wreszcie trepanacji czaszki, a kilka miesięcy później śmierci. Przedwczesne odejście Komedy, w wieku zaledwie 38 lat, było dla wszystkich jego bliskich i przyjaciół bolesnym zaskoczeniem. Było też wielką stratą dla polskiej muzyki, polskiego jazzu. Ten kompozytor, pianista, lider zespołów, aranżer stworzył zupełnie nową jakość w jazzie, wnosząc swój wkład do światowego dziedzictwa tego gatunku. Bazując na dokonaniach mistrzów, wykreował oryginalny, własny styl chłodny, dynamiczny, oszczędny ale jednocześnie poetycki, intymny, naznaczony słowiańskim liryzmem, uduchowiony. Muzyka, którą pisał do filmów, była idealnie zespolona z obrazem i jego klimatem. Komeda uczynił z muzyki filmowej prawdziwe dzieło sztuki, a czas potwierdził jego wielkość. W 1999 roku, gdy powstawał film, minęło 30 lat od śmierci Komedy, pamięć o nim i jego muzyka wciąż są żywe, kompozycje Krzysztofa inspirują kolejne pokolenia młodych twórców, muzyków, jazzmanów. "Jeżeli polska muzyka filmowa ma taką pozycję, jaką dzisiaj ma, to jest to zasługa właściwie dwóch osób - Andrzeja Markowskiego i Krzysztofa Komedy. Komedy o tyle w większym stopniu, że doszedł on do tego, co jest szczytem kariery kompozytora filmowego - napisanie muzyki do filmu wielkiego reżysera, filmu, który wszedł do historii i napisanie muzyki, która weszła do historii" - konstatuje Wojciech Kilar. Dokument kończy nostalgiczna ballada z "Dziecka Rosemary". W programie wykorzystano fragmenty filmów: "Dwaj ludzie z szafą" Romana Polańskiego, "Bariera" Jerzego Skolimowskiego i "Komeda" Krzysztofa Riege oraz inne archiwalne materiały filmowe i nagrania muzyki pochodzące m.in. z prywatnych zbiorów Zofii Komedy, żony Krzysztofa.