TVP Dokument Sobota, 11.01.2025 05:30 DZIKA POLSKA - SZALEŃCY NATURY - ŚWIAT W ZIARNKU PIASKU Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem wyruszyliśmy nad Morze Bałtyckie. Będziemy razem z zespołem badaczy mórz i oceanów mówić o tym, jakie tajemnice kryją nasze nadmorskie plaże. Nie wszyscy bowiem wiedzą, że piasek na plaży kryje w sobie ogromne bogactwo życia. Niezwykle dobroczynną rolę dla przyrody odgrywają mikroorganizmy żyjące właśnie w plażowym piasku. W magiczny świat ziarenek piasku wprowadzą nas nasi goście: prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, dr Lech Kotwicki, dr Józef Wiktor z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie. 06:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza, jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. 06:35 KRAINA LWÓW - NOCĄ I ZA DNIA - ODC. 3 PUNKT KRYTYCZNY (LION COUNTRY: NIGHT AND DAY 3. BOILING POINT) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Beth Brooks, Nathan Pilcher Trzyczęściowa opowieść o świecie lwów. Lwy. Najbardziej imponujące koty na świecie. Grozi im zagłada. Ich naturalne środowisko w Afryce się kurczy i w ostatnich dwóch dekadach ich liczba spadła niemal o połowę. Więc każde lwiątko jest na wagę złota. Przetrwanie młodych lwów jest sprawą kluczową, bo od tego zależy przyszłość całego gatunku. Jednym z ostatnich lwich azylów jest rezerwat w zambijskiej dolinie Luangwy. Zespół filmowców przez pół roku obserwuje dwa stada lwów. Odc. 3 - "Punkt krytyczny". W parku Narodowym Południowa Luangwa październik to apogeum pory suchej. W ciągu dnia temperatura osiąga palące 45 stopni Celsjusza. W ten morderczy upał wkracza pewna lwica. Za nią podążają trzej mali bracia trzej przyszli królowie. Zostaną nimi, jeśli przeżyją pierwszy, krytyczny rok. Jak wszystkie lwice, ich matka Ava ukrywa swoje młode przed światem. Od ich narodzin trzyma się z dala od stada. Przez pierwsze 10 dni życia lwiątka nie widziały i nie chodziły. Teraz szybko rosną i zaczynają się wypuszczać poza kryjówkę. Mają coraz mocniejsze struny głosowe i potrafią już wydawać różne dźwięki. Lwy i tygrysy to jedyne duże koty, które ryczą. Ten odgłos jest głośniejszy niż młot pneumatyczny. Dorosłe samce ryczą, by obwieścić swoją obecność i onieśmielić rywali. 07:35 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 4. ALPY AUSTRALIJSKIE (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (4/6) AUSTRALIAN ALPS) Cykl dokumentalny, 52 min, USA, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 4. Alpy Australijskie są biologiczną siłownią. Dwa biliony litrów wody spływa tu, tworząc największe rzeki kontynentu, które dają życie bujnym lasom eukaliptusowym i rozległym równinom ciągnącym się w dolnym biegu rzek, w głąb suchych obszarów kontynentu. Potężny szlak życia rozpoczyna się właśnie w tych górach. Australia jest krajem głównie płaskim, z zaledwie jednym potężnym łańcuchem górskim. Najwyższym szczytem Australii jest Góra Kościuszki. Tylko tu jest wystarczająco wysoko, by śnieg mógł utrzymywać się na szczytach przez całą zimę. O tej porze zwierzęta, które żyją powyżej granicy wiecznych śniegów, nie mają łatwo. Wschodnie stoki Alp Australijskich tętnią życiem. Miejscowe lasy eukaliptusowe należą do największych na świecie. Góry zapewniają im wodę z obfitych opadów. 08:35 CZŁOWIEK PRZYSZŁOŚCI - ODC. 1 NAPRAWIONY (HUMAN 3.0 / HUMAIN 3.0: BIENVENUE DANS L’AVENIR DE L’HUMANIT 1. L’HOMME REPARE) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elena Sender, Philippe Lagnier Scenariusz: Aurlie Saillard Film dokumentalny o najnowszych technologiach medycznych mających służyć ludziom. Szybko zmieniająca się technologia jest wszędzie, dotyka wszystkiego, a ludzie stają się coraz bardziej połączeni. Poprzez dogłębne i zaskakujące wywiady, HUMAN 3.0 bada nowe technologie, które wkrótce pomogą nam przezwyciężyć urazy, choroby, a nawet walczyć ze starzeniem się. Ten dokument to świeże spojrzenie na wizję naszej możliwej, ludzkiej przyszłości. Odc. 1 - "Naprawiony". By naprawić człowieka, trzeba dać nura w głąb jego ciała. W narządy, neurony, mózg. Sparaliżowany chodzi, bezwładne ramię się porusza, proteza zastępuje utraconą kończynę. Nauka dogania fikcję. Rodzi się nowy człowiek przyszłości. Nadzwyczajny postęp stawia pod znakiem zapytania dalsze losy ludzkości. Czy człowiek pozostanie sobą? Coraz dalej, aż do serca maszyny. Nowe technologie przekraczają ostatnią granicę, by modyfikować ludzkie geny. Potrafimy dziś podmienić dowolny gen. Te zmiany mogą być dziedziczne. Politechnika w Lozannie, jeden z najlepszych ośrodków badawczych w Europie. Postępy robotyki budzą wielkie nadzieje, ale skonstruowanie egzoszkieletu wcale nie jest proste. Może nawet bardziej skomplikowane od budowy robota. Ulepszyć człowieka? Uczynić go wydajniejszym, bardziej produktywnym? A może mądrzejszym i wrażliwszym? Doskonalszym. 09:40 PRZEPUSTKA DO ŚWIATA - ODC. 12 UTAH, NATURALNE KONTRASTY (PASSPORT TO THE WORLD EP. 12. UTAH: NATURAL CONTRASTS) Cykl dokumentalny, 51 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Yohan Leduc, Fannie Leblond Licząca 15 odcinków seria geograficzno - podróżnicza, przedstawiająca różne znane i nieznane miejsca na świecie. Każdy odcinek oferuje pełny portret kraju lub regionu. 15 niezwykłych miejsc do odkrycia... Miłej podróży! Odcinek 12 - "Utah: naturalne kontrasty". Stan Utah jest krainą kontrastów. Wysokie ośnieżone góry sąsiadują tu z pustynnymi krajobrazami pełnymi unikalnych formacji geologicznych. Różnorodność jest szczęściem turystów i miłośników sportu, zwłaszcza tych, którzy kochają sporty zimowe i kolarstwo górskie. Kontrastom natury odpowiada jednorodność populacji stanu. Prawie 80% z trzech milionów mieszkańców mieszka w stolicy, Salt Lake City, lub w jej pobliżu. Reszta stanu to głównie wsie rozrzucone w górach. Często większość z ich mieszkańców stanowi bydło! Co więcej, ponad 60% mieszkańców Utah to mormoni, członkowie Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Ma to duży wpływ na lokalną kulturę i styl życia. Początek obecności mormonów w Utach datuje się na rok 1847, kiedy to ówczesny przywódca, Brigham Young, został wyrzucony z Nauvoo w stanie Illinois i wyruszył z grupą wyznawców do Salt Lake Valley. Wiele osób rozpoczyna przygodę z Utah w Salt Lake City. Inni od razu udają się w góry, na północ lub na zachód. Albo do parków narodowych. Jednak stolica stanu warta jest kilkudniowego pobytu. 10:45 OBRAZKI 1/55 Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1955 Reżyseria: Janusz Nasfeter Scenariusz: Nanusz Nasfeter Zdjęcia: Leopold Chrapek "Obrazki nr 1/55" składają się z trzech krótkich historii: "Uwaga woda!", "Elek" oraz "...a statek odpłynął beze mnie". Wszystkie mają wymowę dydaktyczną, pouczają i przestrzegają młodzież oraz dzieci przed niebezpieczeństwami jakie czekają na nich w życiu. Film znakomicie wpisuje się w styl reżysera, który już w swoich pierwszych produkcjach opisywał świat dziecięcych i młodzieńczych dylematów. ; W "Uwaga woda!" przestroga dotyczy bezmyślnego korzystania ze zbiorników wodnych, kąpielisk, czy wód. Tytułowy Elek - Eligiusz Grabowski, utytułowany polski kolarz szosowy - jest sportowcem, który nie tylko podbija serca kibiców, ale również łączy ze sportem naukę i pracę. Ostatnia z przedstawionych opowieści - "...a statek odpłynął beze mnie" dotyczy powszechnego wśród dzieci strachu przed wizytą w gabinecie dentystycznym. 10:55 OPOWIEŚĆ O PTAKACH I LUDZIACH Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1975 Reżyseria: Barbara Bartman - Czecz, Janusz Czecz Scenariusz: Barbara Bartman - Czecz, Barbara Wachowicz Zdjęcia: Janusz Czecz Sokolnicy i sokoły. Ukrócenie, unoszenie, uwabienie, w pole noszenie. Wszystkie etapy układania drapieżnych ptaków przez sokolników. Czy komuś przyszłoby do głowy, że takie układanie może mieć związek z ochroną ginących gatunków? W filmie przeplatają się ze sobą dwa wątki. Jeden z nich, w oparciu o stare szychty i reprodukcje ukazuje dawną sztukę łowiectwa zwaną sokolnictwem. Drugi, poświęcony ochronie gatunku ptaka, któremu grozi wyginięcie, ukazuje prace prowadzone w Stacji Badawczej Polskiego Związku Łowieckiego w Czempiniu, mające na celu przystosowanie jastrzębia gołębiarza do samodzielnego życia na wolności. Autorem metody zmierzającej do restytuowania jastrzębi w środowisko naturalne jest dr Zygmunt Pielowski. 11:20 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 2 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W drugim odcinku drugiej serii cyklu Polskie Dziedzictwo, Prowadzący - Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po Kiejdanach i leżących w okolicy Szetejniach, czyli miejscu urodzenia noblisty Czesława Miłosza. Litewskie Kiejdany to jedno z głównych Radziwiłłowskich miast. To tu Januszowi marzyła się książęca korona u boku Szwecji i tu zerwał unię z Polską. Również w Kiejdanach, w krypcie Radziwiłłowskiego zboru znajdują się ponad czterystuletnie trumny z prochami między innymi Janusza Radziwiłła. Potężnego zamku usytuowanego w urokliwym parku niestety już nie ma, ale w mieście zachowało się wiele innych architektonicznych zabytków, które opowiadają historię tego miejsca. W XX wieku bywał tu Czesław Miłosz, bo w pobliżu jego ukochanej Issy był ich rodowy majątek, skąd noblista czerpał inspiracje. 11:55 TAJEMNICE KRÓLEWSKIEJ POSIADŁOŚCI - PAŁAC ŚWIĘTEGO JAKUBA (SECRETS OF THE ROYAL ESTATE: ST. JAMES PALACE) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Mark Moreve Cykl 3 filmów dokumentalnych opowiadających o królewskich posiadłościach w Wielkiej Brytanii. Odc. 3. St. James Palace - jeden z najstarszych pałaców w Londynie. Znajduje się przy ulicy Pall Mall, w pobliżu Parku św. Jakuba, w dzielnicy City of Westminster. Stanowi najstarszą część kompleksu budynków dworu królewskiego położonych w tej części miasta. Nadal jest używany przez rodzinę królewską i podległych jej urzędników, w związku z czym pozostaje niedostępny dla turystów. Choć Pałac nie jest już miejscem zamieszkania samego monarchy, pozostaje formalną siedzibą jego dworu. W praktyce mieszczą się tutaj biura znacznej części urzędów dworskich, a ponadto jego przestronne sale są często wykorzystywane podczas oficjalnych przyjęć organizowanych przez członków rodziny królewskiej. Pałac jest także oficjalną londyńską rezydencją księżniczki Anny oraz księżniczki Aleksandry. 12:50 TACY BYLIŚMY - CZERWONE GITARY Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Historia Czerwonych Gitar, czyli zespołu, który jak żaden inny potrafił łączyć rytm, melodię i tekst w wielkie, ponadczasowe przeboje. Dzisiaj wspólnie przypomnimy sobie losy grupy, która sprawiła, że gitary w Polsce już zawsze będą miały tylko jeden kolor. "Tacy byliśmy" to cykl, którego twórcy śledzą losy największych gwiazd polskiej piosenki. W każdym odcinku w nostalgiczny sposób opowiadają, jak twórczość muzycznych idoli wpływała na nasze życie oraz na nas samych. Cykl stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. 13:20 JAK SMAKUJE POLSKA? - ODC. 1 - ROZTOCZE Magazyn kulinarny, 31 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jowita Baraniecka - Ogden Scenariusz: Jowita Baraniecka - Ogden, Krzysztof Dzięciołowski Prowadzący: Kuba Winkowski Opowieść o polskich tradycjach kulinarnych odkrywanych przez doświadczonego i uznanego kucharza - Kubę Winkowskiego. Kuba swoim foodtrackiem przemierza Polskę, zatrzymując się w pięknych zakątkach naszego kraju, gdzie od mieszkańców odwiedzanych regionów dowiaduje się, jak smakuje Polska. Pierwszym przystankiem Kuby Winkowskiego będzie urokliwe, stojące gryką Roztocze, kojarzące się raczej z prostą kuchnią. Dzięki naszym bohaterom przekonamy się, że proste w żadnym razie nie oznacza nudne, a w naturalnej kiełbasie, podpłomykach i gryce kryje się mnóstwo kulinarnych inspiracji, z których będzie czerpał nasz mistrz. 13:55 JEDNA PLANETA. SIEDEM KONTYNENTÓW - CZ. 6. AMERYKA PÓŁNOCNA (ONE PLANET: SEVEN WORLDS. NORTH AMERICA. THE DYNAMIC) Serial dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Scott Alexander Lektor: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios. Siedem odcinków - siedem kontynentów. 200 milionów lat temu nasza planeta wyglądała inaczej niż teraz. Prawie całą jej powierzchnię pokrywał ocean, z wyjątkiem jednego super - kontynentu, zwanego Pangeą. Gigantyczny ląd zaczął się dzielić. Jego fragmenty coraz bardziej oddalały się od siebie. W końcu stały się siedmioma oddzielnymi kontynentami. W tym serialu pokażemy, jak na każdym z nich rozwijało się życie, dając początek niezwykłej różnorodności współczesnych organizmów. Odwiedzimy lodowe pustynie Antarktyki gdzie zwierzęta walczą z surowym klimatem. Będziemy podziwiać bogate ekosystemy Ameryki Południowej pełne niezwykłych stworzeń. Udamy się do Afryki i na rozległe równiny Ameryki Północnej. Czeka nas też podróż po rozpalonej słońcem Australii. Dotrzemy w najdalsze zakątki Azji, by podziwiać rzadko spotykane zwierzęta. Zawitamy także do Europy kontynentu w znacznym stopniu zmienionego przez człowieka. Wchodzimy w najbardziej krytyczny, od czasu powstania kontynentów, okres dla dzikich mieszkańców Błękitnej Planety. Zmieniamy nasze otoczenie tak szybko, że dla wielu gatunków jest to wyzwanie, któremu nie potrafią sprostać. Być może to ostatni moment, by pokazać jak cenna jest ogromna różnorodność życia na Ziemi. 15:05 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA I S.I - ODC. 5 JOHN LENNON (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES I/5 JOHN LENNON) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Julia Harrington, Matt Hill Seria dokumentalna BBC. Sezon 1 - 6 odcinków. Bohaterami będą: Freddie Mercury, Elizabeth Taylor, Tupac Shakur, Muhammad Ali, Amy Winehouse, John Lennon. Dziesięć fotografii z ich życia, prywatnych i takich, które pozostały w zbiorowej pamięci na zawsze. Oczywiście wywołanie wspomnień pociąga za sobą opowieści o wydarzeniach z bogatego życia tych niezwykłych osób. Na ich temat wypowiedzą się przyjaciele, rodzina i współpracownicy. 16:05 ANOMALIA. KOSMICZNY TRÓJKĄT BERMUDZKI (ANOMALY. THE BERMUDA TRIANGLE OD SPACE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Ross Kirby Dokument, którego twórcy ukazują ekscytującą tajemnicę, przyglądając się złożonemu, mało rozpoznanemu zjawisku, jakim jest ziemskie pole magnetyczne. Od pierwszych misji w kosmosie astronauci donoszą o niespodziewanych zjawiskach po wejściu na orbitę. Problem ogranicza się do pewnego obszaru i dotyczy nie tylko astronautów. Zakłóca też działanie satelitów. Źródło tej fascynującej tajemnicy znajduje się 200 kilometrów nad Ziemią i rozciąga się od południowej Brazylii po zachodnie wybrzeże Afryki. A kiedy Międzynarodowa Stacja Kosmiczna wchodzi w tę sferę, zaczynają się dziać na niej dziwne rzeczy: pokładowe komputery ulegają awarii, astronauci widzą przed oczami błyskające światła, satelity wymykają się spod kontroli. Ten obszar się powiększa i intensyfikuje, co może mieć katastrofalne skutki nie tylko dla naszych działań w kosmosie, ale także dla życia na Ziemi. Część badaczy twierdzi, że długotrwałe skutki istnienia tej strefy mają szerszy zasięg, niż można by się spodziewać. Mogą prowadzić do zniszczenia warstwy ozonowej. Opowieść o kosmicznej tajemnicy, której coraz bliżej do wyjaśnienia. Tak zwana Anomalia Południowoatlantycka może zmienić nasze życie na Ziemi, ale też wpłynąć na przyszłość ludzkości. 17:05 POWRÓT DO DZICZY - ODC. 2 GEORGIA. USA (BEN FOGLE: RETURN TO THE WILD SERIES 2 EP. 2) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Sean Mcdonnell Seria dokumentalna, podróżnicza (6 odcinków). Poszukiwacz przygód Ben Fogle odwiedza ludzi z całego świata, poznaje miejsca, w których żyją i sposoby na przetrwanie w trudnych nierzadko warunkach. To najbardziej oddalone lokalizacje na świecie. Jak potoczą się wyprawy? Odc. 2. Poznamy wyjątkowego człowieka, który wiódł wygodne życie w mieście, ale postanowi zamienić się w Tarzana żyjącego w dżungli na bagnach na wschód od Missisipi w stanie Greorgia w USA. 17:55 KRÓLEWSKIE DROGI INKÓW (THE ROYAL ROADS OF THE INCAS) Film dokumentalny, 58 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Jean Pierre Lavigne Film dokumentalny prezentujący powstanie największego imperium obu Ameryk. Kim oni byli? Skąd oni przyszli? I jak zjednoczyli ponad 200 grup etnicznych w jeden naród? Poprzez narrację historyczną i głosy ich potomków, odkrywamy fascynujący świat Tawantinsuyu, cztery części imperium Inków. Nasza podróż śledzi starożytne szlaki cywilizacji inkaskiej, powstanie dynastii Inków i ich dramatyczne spotkanie z obcymi najeźdźcami. Tenochtitlan, bajeczna stolica imperium Azteków. Po 18 latach panowania, król Montezuma Drugi umiera. Mimo odwagi jego wojowników, ginie trzysta tysięcy mieszkańców tej wyspy. Przyjaźń, którą oferował Hernan Cortes, była fałszywa i podstępna. W tym samym czasie w Nowym Świecie szczyt swego rozwoju osiągnęło imperium Inków. Tysiące mil dalej na południe Inkowie z Cuzco prowadzili podboje godne Cezara. U szczytu potęgi, w XVI w. , ich imperium było pięć razy większe od Europy. Od Chile po Ekwador liczyło dwa i pół miliona kilometrów kwadratowych, a jego władca miał osiem milionów poddanych. Inkowie pojawili się na andyjskiej scenie dość późno. Na długo przed nimi były tu inne cywilizacje. 19:00 PAN KLEKS - WOJNA I MIŁOŚĆ. BAJKA DOKUMENTALNA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Władysław Jurkow Scenariusz: Władysław Jurkow Muzyka: Dariusz Kaliński Niezwykła opowieść o Panu Kleksie i uczniach jego Akademii, to wyprawa do świata nieograniczonej wyobraźni, gdzie triumfuje piękno i dobro. Książka czytającym ją dzieciom daje radość i przygodę, stanie się częścią ich dzieciństwa. Samotność ukrywającego się poety, rozjaśnia promień światła. Poeta jest zakochany. Niezwykłe, romantyczne uczucie. Chęć bycia z ukochaną jest silniejsza od strachu, od zagrożenia śmiercią. Poeta wychodzi z ukrycia by spotykać się z kochaną kobietą. Miłość go odmienia, promienieje, na jego twarzy nie widać strachu. Być może właśnie dlatego nikt na ulicy nie rozpoznaje w nim ukrywającego się Żyda. Poeta przeżył wojnę. Nigdy nie wracał do okupacji, nie opowiadał o czasach Zagłady. Napisał kolejne wersje przygód Pana Kleksa i wiele wierszy dla dzieci. Po wojnie Jan Brzechwa i Janina pobrali się i tak jak w bajce: żyli długo i szczęśliwie. Poeta i miłość w czasach Zagłady. II wojna światowa. Niemiecka okupacja w Polsce. Zgodnie z niemieckimi zarządzeniami Żydzi mogą mieszkać tylko na terenie getta. Za opuszczenie getta grozi śmierć. Znany warszawski poeta pochodzenia żydowskiego ukrywa się po aryjskiej stronie. Dzięki pomocy polskich przyjaciół co jakiś czas przenosi się do innego mieszkania na terenie Warszawy. W samotności, w czasie największego terroru, jaki zdarzył się w tej części świata, poeta zaczyna pisać bajkę, opowiadanie dla dzieci. Powstaje książka, którą dziś nazywa się polskim Harrym Potterem, bestseller i klasyka polskiej literatury. 20:10 DZIECI DUCHY (ISLAMIC STATE, THE GHOST CHILDREN / DAECH, LES ENFANTS FANTOMES) Film dokumentalny, 72 min, Francja, 2023 Reżyseria: Helene Lam Trong Dokumentalna opowieść o francuskich dzieciach wywiezionych przez matki do tzw. Państwa Islamskiego i o próbach sprowadzania ich z powrotem do Francji. Ghost czyli fantme - tak są te dzieci określane przez organizacje, które twierdzą, że prawodawstwo francuskie traktuje je jak duchy, jakby nie istniały. To film o sytuacji dzieci, które swoje dzieciństwo spędzają w syryjskich obozach - więzieniach pod gołym niebem, czekając na wyrok za rodziców. Nigdy wcześniej dzieci przestępców nie były karane za zbrodnie. To dzieci francuskich dżihadystów - przypadek podręcznikowy. Wiosną 2023 r. ponad setka francuskich dzieci nadal jest skazana na dorastanie w syryjskich obozach jenieckich. We Francji ich rodziny toczą zaciekłą walkę z rządem, który chce ich repatriować. Film nagrodzony: Winner of the Albert Londres Prize 2023. 21:35 KALIFORNIA W OGNIU (ELEMENTAL: REIMAGINE WILDFIRE) Film dokumentalny, 49 min, USA, 2023 Reżyseria: Trip Jennings Film dokumentalny pozwalający lepiej zrozumieć ogień. Śledzimy wstrząsającą opowieść o pożarze w Kalifornii, gdy miasto zapaliło się od żaru niesionego przez wiatr i spłonęło w ciągu kilku godzin. Poznamy rdzennych Amerykanów, którzy wykorzystują ogień, aby przynosić korzyści naturze i zwiększać bezpieczeństwo mieszkańców, tak jak robili to od tysięcy lat. Śledzimy badaczy, którzy pracują nad zrozumieniem wpływu klimatu na lasy i kluczowej roli, jaką lasy naturalne odgrywają w magazynowaniu ogromnych ilości węgla. Jak zapanować nad ogniem, jak umieć go używać bezpiecznie i dla dobra środowiska naturalnego, jak przewidywać niebezpieczeństwa związane z pożarami. 22:35 PRASKIE POŻEGNANIA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1976 Reżyseria: Tadeusz Makarczyński Sentymentalna podróż po Pradze, dzielnicy Warszawy, która zachowała po wojnie więcej ze starej Warszawy niż Śródmieście. Autor odwiedza stare zaułki Pragi. Odwiedzamy straż pożarną, bazar Różyckiego, stuletnie kamienice, stare zakłady pracy. 22:55 ZEGAREK Reportaż, 10 min, Polska, 1977 Rejestracja przebiegu przygotowań i wyboru w drodze plebiscytu najlepszego pracownika roku w jednym z warszawskich przedsiębiorstw. 23:20 ŻĄDZA KRWI: PORTRET PSYCHOPATY (BLOODLUST - THE DESIRE TO KILL / MORDLUST - DIE DUNKLE SEITE IN UNS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Sebastian Gunther Film dokumentalny docu - crime. Co czyni człowieka mordercą? Czy to kwestia genetyki czy uwarunkowań społecznych? To pytania, które zadają sobie nie tylko naukowcy, ale także miłośnicy kryminałów, zarówno tych literackich i filmowych, jak i z życia wziętych. Autorzy filmu rozmawiają z reporterką sądową i autorką kryminałów o fikcji i rzeczywistości w jej najgorszej sprawie o morderstwo. Spotykają neurobiologa badającego mózgi psychopatów i pytają mordercę o to, jak się nim stał. 00:20 MARZYĆ KAŻDY MOŻE Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2002 Reżyseria: Małgorzata Łupina, Tomasz Gliński Scenariusz: Małgorzata Łupina, Tomasz Gliński Zdjęcia: Małgorzata Łupina, Tomasz Gliński, Krzysztof Drobniak Jakie macie marzenia? Jak daleko posuwa się wasza wyobraźnia? Odpowiedzi, jakie na to pytanie padają, jest w biednej wiosce Radochów na południu Polski tyle, ilu mieszkańców. Ktoś marzy o wyjściu z długów, ktoś inny chciałby pojechać na Księżyc, jeszcze komuś innemu marzą się Bermudy i Hawaje... Ale żeby kręcić filmy drewnianą kamerą? Krzysztof marzył o filmowaniu. W małej wioseczce, gdzie nie ma dokąd wyjść, brakuje pieniędzy na piwo, a życie mieszkańców toczy się wokół kościoła, gospodarstwa i domu, to dość dziwne marzenie. Brak środków finansowych na zakup kamery Krzysztofowi nie przeszkadzał. Sam sobie wystrugał kamerę z kawałka drewna. Miała wszystko to, co kamera mieć powinna: obiektyw, diody, uchwyt, kasetę, zoom. Tą kamerą Krzysztof przez kilka lat kręcił filmy. Nieważne, że nie było prawdziwej taśmy filmowej do ich zarejestrowania. Przecież wystarczy wyobraźnia, a tej akurat Krzysztofowi nie brakowało. Wszystko, co nakręcał, utrwalało się w jego głowie. Obrabiał swoje dzieła na także stworzonym przez siebie stole montażowym i gotowe! Otoczenie przyjmowało jego pasję bardzo różnie: zamknięty w sobie, milczący młody człowiek, niepracujący na co dzień, za to biegający po okolicy z drewnianą kamerą wzbudzał zainteresowanie, ale i trochę starannie skrywanej niechęci. "Marzyciel"... Czy marzenia się spełniają? Czasem.... W Radochowie pojawia się ekipa telewizyjna. Kręci film o.... Krzysztofie. Pozostawia po sobie prezent... prawdziwą kamerę Sony, którą wręcza bohaterowi. Od tej chwili może on kręcić filmy prawdziwe o czym tylko zechce... A co staje się ze spełnionymi marzeniami? Krzysztof twierdzi, że wtedy zaczyna się szukać następnych... 00:45 LOSY Film dokumentalny, 88 min, Polska, 1988 Scenariusz: Włodzimierz Stępiński Zdjęcia: Henryk Janas, Jacek Stępiński Film dokumentalny poświęcony życiu i działalności Elżbiety Zawackiej, obejmujący okres: od zakończenia II wojny światowej aż do chwili obecnej. W czasie okupacji hitlerowskiej była kurierem i emisariuszem Komendy Głównej Armii Krajowej, przebyła wówczas drogę kurierską z okupowanej Warszawy do Londynu. Powróciła do kraju na początku 1944 roku, jako jedyna kobieta "cichociemna". Konspiracyjną służbę zakończyła w stopniu kapitana, wielokrotnie odznaczana. Emerytowana profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. 02:25 ISTNIEJE TYLKO TO CO SIĘ WIDZI Film dokumentalny, 21 min, Polska, 1992 Scenariusz: Andrzej Sapija Lektor: Jan Blecki Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Tytuł filmu to jeden z podpisów pod rysunkiem Tadeusza Kantora. Z kilkuset rysunków i fragmentów prywatnego dziennika powstała opowieść o życiu - wędrówce wielkiego artysty. Fragmenty dziennika czyta zza kadru Jan Blecki.