TVP Dokument Niedziela, 12.01.2025 05:15 DZIKA POLSKA - SZALEŃCY NATURY - DZIKIE SERCE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem bohaterem programu będzie Paolo Volponi - włoski fotografik, który od piętnastu lat dokumentuje polską przyrodę. Paolo z zawodu oraz zamiłowania jest fotografem i wielkim pasjonatem przyrody, którą fotografuje od kilkunastu lat, w tym od 15 lat właśnie w Polsce. Swoje prace publikuje w znanych i poczytnych pismach włoskich i polskich. Jest autorem kilkunastu pięknie ilustrowanych artykułów o polskiej przyrodzie i kulturze. Od kilku lat ściśle współpracuje z National Geographic Polska, na zlecenie pisma zrealizował reportaże o Wiśle, Białowieży, kormoranach i ostatnich dzikich koniach Europy, czyli o konikach polskich. W tej edycji programu pragniemy przedstawić widzom polską przyrodę w oczach włoskiego fotografa. 05:50 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 2 JAK ZOSTAĆ HUSARZEM? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy w ciągu zaledwie paru dni treningu ze zwykłego człowieka można zrobić husarza? Aby się o tym przekonać na własnej skórze prowadzący program, Radosław Kotarski, podróżuje do Zamku Gniew, gdzie spotyka jeźdźców kultywujących pamięć o husarii, piekielnie skutecznej formacji zbrojnej. Po zaznajomieniu się z teorią oraz po przeprowadzeniu treningu z kopią, koncerzem i szablą przystępuje do ostatecznego testu, w którym będzie musiał wykonać husarskie ewolucje. Poza tym rozprawia się z wieloma mitami na temat tej słynnej polskiej jazdy i razem z widzami odkrywa prawdę. 06:25 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA I S.I - ODC. 5 JOHN LENNON (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES I/5 JOHN LENNON) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Julia Harrington, Matt Hill Seria dokumentalna BBC. Sezon 1 - 6 odcinków. Bohaterami będą: Freddie Mercury, Elizabeth Taylor, Tupac Shakur, Muhammad Ali, Amy Winehouse, John Lennon. Dziesięć fotografii z ich życia, prywatnych i takich, które pozostały w zbiorowej pamięci na zawsze. Oczywiście wywołanie wspomnień pociąga za sobą opowieści o wydarzeniach z bogatego życia tych niezwykłych osób. Na ich temat wypowiedzą się przyjaciele, rodzina i współpracownicy. 07:25 JEDNA PLANETA. SIEDEM KONTYNENTÓW - CZ. 6. AMERYKA PÓŁNOCNA (ONE PLANET: SEVEN WORLDS. NORTH AMERICA. THE DYNAMIC) Serial dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Scott Alexander Lektor: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios. Siedem odcinków - siedem kontynentów. 200 milionów lat temu nasza planeta wyglądała inaczej niż teraz. Prawie całą jej powierzchnię pokrywał ocean, z wyjątkiem jednego super - kontynentu, zwanego Pangeą. Gigantyczny ląd zaczął się dzielić. Jego fragmenty coraz bardziej oddalały się od siebie. W końcu stały się siedmioma oddzielnymi kontynentami. W tym serialu pokażemy, jak na każdym z nich rozwijało się życie, dając początek niezwykłej różnorodności współczesnych organizmów. Odwiedzimy lodowe pustynie Antarktyki gdzie zwierzęta walczą z surowym klimatem. Będziemy podziwiać bogate ekosystemy Ameryki Południowej pełne niezwykłych stworzeń. Udamy się do Afryki i na rozległe równiny Ameryki Północnej. Czeka nas też podróż po rozpalonej słońcem Australii. Dotrzemy w najdalsze zakątki Azji, by podziwiać rzadko spotykane zwierzęta. Zawitamy także do Europy kontynentu w znacznym stopniu zmienionego przez człowieka. Wchodzimy w najbardziej krytyczny, od czasu powstania kontynentów, okres dla dzikich mieszkańców Błękitnej Planety. Zmieniamy nasze otoczenie tak szybko, że dla wielu gatunków jest to wyzwanie, któremu nie potrafią sprostać. Być może to ostatni moment, by pokazać jak cenna jest ogromna różnorodność życia na Ziemi. 08:30 ANOMALIA. KOSMICZNY TRÓJKĄT BERMUDZKI (ANOMALY. THE BERMUDA TRIANGLE OD SPACE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Ross Kirby Dokument, którego twórcy ukazują ekscytującą tajemnicę, przyglądając się złożonemu, mało rozpoznanemu zjawisku, jakim jest ziemskie pole magnetyczne. Od pierwszych misji w kosmosie astronauci donoszą o niespodziewanych zjawiskach po wejściu na orbitę. Problem ogranicza się do pewnego obszaru i dotyczy nie tylko astronautów. Zakłóca też działanie satelitów. Źródło tej fascynującej tajemnicy znajduje się 200 kilometrów nad Ziemią i rozciąga się od południowej Brazylii po zachodnie wybrzeże Afryki. A kiedy Międzynarodowa Stacja Kosmiczna wchodzi w tę sferę, zaczynają się dziać na niej dziwne rzeczy: pokładowe komputery ulegają awarii, astronauci widzą przed oczami błyskające światła, satelity wymykają się spod kontroli. Ten obszar się powiększa i intensyfikuje, co może mieć katastrofalne skutki nie tylko dla naszych działań w kosmosie, ale także dla życia na Ziemi. Część badaczy twierdzi, że długotrwałe skutki istnienia tej strefy mają szerszy zasięg, niż można by się spodziewać. Mogą prowadzić do zniszczenia warstwy ozonowej. Opowieść o kosmicznej tajemnicy, której coraz bliżej do wyjaśnienia. Tak zwana Anomalia Południowoatlantycka może zmienić nasze życie na Ziemi, ale też wpłynąć na przyszłość ludzkości. 09:30 POWRÓT DO DZICZY - ODC. 2 GEORGIA. USA (BEN FOGLE: RETURN TO THE WILD SERIES 2 EP. 2) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Sean Mcdonnell Seria dokumentalna, podróżnicza (6 odcinków). Poszukiwacz przygód Ben Fogle odwiedza ludzi z całego świata, poznaje miejsca, w których żyją i sposoby na przetrwanie w trudnych nierzadko warunkach. To najbardziej oddalone lokalizacje na świecie. Jak potoczą się wyprawy? Odc. 2. Poznamy wyjątkowego człowieka, który wiódł wygodne życie w mieście, ale postanowi zamienić się w Tarzana żyjącego w dżungli na bagnach na wschód od Missisipi w stanie Greorgia w USA. 10:25 PRASKIE POŻEGNANIA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1976 Reżyseria: Tadeusz Makarczyński Sentymentalna podróż po Pradze, dzielnicy Warszawy, która zachowała po wojnie więcej ze starej Warszawy niż Śródmieście. Autor odwiedza stare zaułki Pragi. Odwiedzamy straż pożarną, bazar Różyckiego, stuletnie kamienice, stare zakłady pracy. 10:40 ZEGAREK Reportaż, 10 min, Polska, 1977 Rejestracja przebiegu przygotowań i wyboru w drodze plebiscytu najlepszego pracownika roku w jednym z warszawskich przedsiębiorstw. 11:00 NIEBO I ZIEMIA DZIŚ SIĘ RADUJĄ Magazyn, 45 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Kot Tradycja Bożego Narodzenia u prawosławnych jest bogata w obrzędy i różni się nieco od tradycji innych wyznań. Wielu prawosławnych obchodzi Boże Narodzenie według kalendarza juliańskiego, co oznacza, że święto to przypada na 7 stycznia według kalendarza gregoriańskiego. Przed Bożym Narodzeniem prawosławni przestrzegają 40 - dniowego postu, zwanego Filipowy lub bożonarodzeniowy. W tym czasie unika się spożywania mięsa, nabiału i często także ryb. Bardzo ważna jest wieczerza wigilijna (Sviatyi Vechir), która tradycyjnie składa się z 12 potraw bezmięsnych, symbolizujących 12 apostołów. Do tradycyjnych potraw należą: słodka kutiya, barszcz, pierogi, ryby, kompot z suszonych owoców i inne dania postne. Istotnym elementem świętowania jest śpiewanie kolęd (kolyada). Kolędnicy chodzą od domu do domu, śpiewając pieśni bożonarodzeniowe i przynosząc życzenia pomyślności. Prawosławne Boże Narodzenie zaczyna się uroczystą liturgią, która odbywa się zazwyczaj o północy lub wcześnie rano 7 stycznia. W sam dzień Bożego Narodzenia rodziny zbierają się na wspólne świętowanie, modlitwę i posiłki. W niektórych tradycjach wymienia się prezenty. Święto Objawienia Pańskiego, Boże Narodzenie jest częścią większego okresu świątecznego, który kończy się 19 stycznia świętem Objawienia Pańskiego (Teofania), upamiętniającym chrzest Jezusa w Jordanie. 11:45 KRÓLEWSKIE DROGI INKÓW (THE ROYAL ROADS OF THE INCAS) Film dokumentalny, 58 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Jean Pierre Lavigne Film dokumentalny prezentujący powstanie największego imperium obu Ameryk. Kim oni byli? Skąd oni przyszli? I jak zjednoczyli ponad 200 grup etnicznych w jeden naród? Poprzez narrację historyczną i głosy ich potomków, odkrywamy fascynujący świat Tawantinsuyu, cztery części imperium Inków. Nasza podróż śledzi starożytne szlaki cywilizacji inkaskiej, powstanie dynastii Inków i ich dramatyczne spotkanie z obcymi najeźdźcami. Tenochtitlan, bajeczna stolica imperium Azteków. Po 18 latach panowania, król Montezuma Drugi umiera. Mimo odwagi jego wojowników, ginie trzysta tysięcy mieszkańców tej wyspy. Przyjaźń, którą oferował Hernan Cortes, była fałszywa i podstępna. W tym samym czasie w Nowym Świecie szczyt swego rozwoju osiągnęło imperium Inków. Tysiące mil dalej na południe Inkowie z Cuzco prowadzili podboje godne Cezara. U szczytu potęgi, w XVI w. , ich imperium było pięć razy większe od Europy. Od Chile po Ekwador liczyło dwa i pół miliona kilometrów kwadratowych, a jego władca miał osiem milionów poddanych. Inkowie pojawili się na andyjskiej scenie dość późno. Na długo przed nimi były tu inne cywilizacje. 12:55 TACY BYLIŚMY - KOMBI Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Sentymentalny cykl dokumentalno - rozrywkowy, który stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. Kombi to zespół, który na dobre wprowadził na polską estradę elektronikę! Ich muzyka to nasza młodość, radość i duma. Autorzy zapraszają na niesamowitą muzyczną przejażdżkę Kombi. Tacy Byliśmy na Estradzie to serial dokumentalny, którego twórcy śledzą losy największych gwiazd polskiej piosenki. W każdym odcinku w nostalgiczny sposób wyjaśniają, jak twórczość muzycznych idoli miała wpływ na nasze życie oraz na nas samych. 13:25 JAK SMAKUJE POLSKA? - ODC. 2 - PODLASIE Magazyn kulinarny, 31 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jowita Baraniecka - Ogden Scenariusz: Jowita Baraniecka - Ogden Prowadzący: Kuba Winkowski Opowieść o polskich tradycjach kulinarnych odkrywanych przez doświadczonego i uznanego kucharza - Kubę Winkowskiego. Kuba swoim foodtrackiem przemierza Polskę, zatrzymując się w pięknych zakątkach naszego kraju, gdzie od mieszkańców odwiedzanych regionów dowiaduje się, jak smakuje Polska. 14:00 NAJGROŹNIEJSZE DRAPIEŻNIKI - ODC. 2 POTWORY Z GŁĘBIN (TOP TEN DEADLIEST BEASTS. MONSTERS OF THE DEEP. (2)) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Olive King, Andy Webb Mini - seria dokumentalna BBC (2 części). Poznamy dziesięć najbardziej śmiercionośnych bestii z prehistorii naszej planety, które zdominowały tamte, dawne krajobrazy. Odkrycia oparte są na przełomowych badaniach naukowych i niedawno odnalezionych skamielinach. Ilustracją będą oszałamiające CGI i wywiady z ekspertami. Te przerażające bestie pojawią się na ekranie dzięki efektom wizualnym możliwym dzięki zastosowaniu najnowocześniejszej techniki. 15:00 POZNAĆ I ZROZUMIEĆ RAKA (MAKING SENSE OF CANCER WITH HANNAH FRY / HANNAH FRY - HELLO CANCER) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Harriet Bird Dokumentalna historia Hannah Fry - matematyczki i prezenterki, u której zostaje zdiagnozowany rak szyjki macicy. Postanawia ona dowiedzieć się więcej o tej chorobie i o tym jak ma sobie z nią poradzić. Ten dokument o raku łączy w sobie surowy i osobisty materiał filmowy z leczenia wraz z jej własną próbą dowiedzenia się więcej. Dużo pytań i odpowiedzi, mnóstwo przeczytanych książek i rozmów ze specjalistami. Kiedy można odmówić leczenia? A gdyby mogła cofnąć czas, czy postąpiłaby inaczej? 16:10 PLANETY - JOWISZ. ODC. 3/5 (THE PLANETS) 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Stephen Cooter W trzecim odcinku Jowisz. Poza wewnętrznym obszarem Układu Słonecznego i pustkowiem pasa planetoid krąży Jowisz, ojciec chrzestny planet. Wyglądem przypomina gładką fakturę marmuru, lecz w jego grubych na tysiące kilometrów chmurach szaleją gwałtowne burze. To piękny i potężny świat. Cztery i pół miliarda lat temu jego grawitacja miała niszczący wpływ na otaczające go światy. Przyciągając materiał skalny wnętrza Układu Słonecznego, odmienił losy planet, również Ziemi. Jowisz to świat o mrocznej przeszłości. Nie trzeba daleko szukać, by znaleźć na to dowody. Na pustyni w Arizonie znajduje się Krater Barringera. Powstał pięćdziesiąt tysięcy lat temu, gdy asteroida o średnicy czterdziestu metrów uderzyła w powierzchnię Ziemi z prędkością czterdziestu trzech tysięcy kilometrów na godzinę. Być może właśnie Jowisz skierował ją w stronę Ziemi. W jaki sposób z tak daleka Jowisz może wpływać na losy Ziemi? I jak do tego doszło? Dopiero obejrzenie Jowisza z bliska pozwoliło sformułować pierwsze wnioski. 17:10 SIMON REEVE W AMERYCE POŁUDNIOWEJ - ODC. 2 BRAZYLIA (SOUTH AMERICA WITH SIMON REEVE EPISODE 2: BRAZIL) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Chris Mitchell Seria BBC (5 odcinków). Znany dobrze publiczności podróżnik Simon Reeve odkrywa najciekawsze miejsca Ameryki Południowej. Podróżuje od dżungli Gujany po zamarznięte pustkowia Ziemi Ognistej, eksplorując jeden z najbardziej tajemniczych i ekstremalnych kontynentów na ziemi. Spotyka rdzennych mieszkańców Boliwii i Brazylii, odwiedzając po drodze zarówno miasta, jak i pustynie. Od Rio de Janeiro, przez La Paz, po epicką dzikość Patagonii, Simon zachwyca się niezwykłymi kontrastami tego kolorowego kontynentu. Odc. 2 - "Brazylia". 18:15 PRAWDZIWA HISTORIA PIRATÓW (THE TRUE STORY OF PIRATES / L'ILE AUX PIRATES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Stephane Begoin Film dokumentalny o społeczności pirackiej. Wizerunek piratów został stworzony przez Hollywood, ale czy faktycznie jest wierny rzeczywistości? Piraci z drewnianymi nogami, papugami i skarbami - to postaci mityczne. Ale kim rzeczywiście byli ci ludzie? Wesołymi żeglarzami czy bandytami? Czym się zajmowali? Do niedawna odnaleziono niewiele statków pirackich i życie tych ludzi pozostaje owiane tajemnicą. Dziś na Mauritiusie archeolodzy badają wrak słynnego pirackiego statku. A na Madagaskarze eksplorują wyspę, na której piraci zwykli się ukrywać. Badacze wyjawią nam, co jest prawdą, a co legendą. Pod koniec dziewiętnastego wieku Robert Luis Stevenson pisze "Wyspę skarbów". Jego powieść szybko staje się bestsellerem, a czytelnicy zakochują się w romantycznych postaciach wyjętych spod prawa żeglarzy. Piraci Czarnobrody, Szkarłatny Rackham czy Robert Kidd stają się bohaterami masowej wyobraźni. Ale trudno tak naprawdę poznać prawdziwe życie morskich rozbójników. Skąd pochodzili, czemu wypływali w morze, gdzie się ukrywali? By odpowiedzieć na te pytania, archeolodzy wyruszają na Ocean Indyjski w pobliże wyspy Mauritius. Zamierzają wznowić badanie Speakera, siedemnastowiecznego statku pirackiego, który w 1702 - gim roku rozbił się na rafie koralowej. Wraz ze zmieniającym się światem piraci przechodzą do historii. Ich złoty wiek trwał zaledwie kilkadziesiąt lat. Od tamtej pory morscy rozbójnicy i ich statki żeglują po wodach wyobraźni tych, którzy wpatrują się w odległe horyzonty. 19:10 WANDA. OSTATNIA Z ODDZIAŁU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2024 Reżyseria: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosińska, Przemysław Sroka Muzyka: Joanna Fidos Wanda Traczyk - Stawska, lat 97, żołnierz Armii Krajowej, strzelec i łączniczka w Powstaniu Warszawskim, przez 30 lat była nauczycielką w szkole specjalnej. Jedna z ostatnich żyjących uczestniczek Powstania, symbol walki o niepodległość, demokrację, prawa człowieka. Dla wielu ludzi wielki autorytet, wzór pięknego, wartościowego, szlachetnego życia. To Ona poparła niepełnosprawne matki strajkujące w Sejmie, protest przeciwko zaostrzeniu prawa aborcyjnego; rok temu, w czasie 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, wygłosiła przemówienie, w którym apelowała o przestrzeganie Konstytucji RP i co najważniejsze dla Niej - przywróciła pamięć o Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli. W filmie pokażemy panią Wandę podczas różnych ważnych wydarzeń upamiętniających 80. rocznicę Powstania Warszawskiego - od wybuchu, poprzez rzeź Woli 5 - 12 sierpnia, do zakończenia powstania 2 października. Sceny z rocznicowych wydarzeń będą przeplatane scenami z codziennego życia pani Wandy w Domu Kombatanta w Warszawie, spotkaniami z ostatnimi żyjącymi koleżankami i kolegami, przyjazdem dzieci, które mieszkają od lat w Wielkiej Brytanii i w Niemczech, wyjazdem do ukochanego domku w Międzylesiu, w którym spędziła ponad 70 lat: "Staram się tam wracać choć raz w tygodniu, żeby sobie chwilę posiedzieć i popatrzeć na las, na znajome wiewiórki, ptaki". W filmie znajdzie się wiele bezcennych, unikatowych wspomnień pani Wandy z najważniejszych momentów jej życia. 20:15 LYRA Film dokumentalny, 94 min, Wielka Brytania/Irlandia, 2022 Reżyseria: Alison Millar Zdjęcia: Mark McCauley Osobisty, intymny portret życia i śmierci dziennikarki oraz aktywistki z Belfastu Lyry Mckee, zamordowanej przez członka New IRA podczas zamieszek w Derry. Lyra prowadziła relację z tych wydarzeń. Miała 29 lat. Film wyreżyserowany przez Alison Millar, przyjaciółkę tytułowej bohaterki i dokumentalistkę. Dokument zarysowuje tło zabójstwa, do którego doszło w kwietniu 2019 roku. Lyra wyrosła z robotniczego środowiska w centrum rozdartego wojną Belfastu i stała się znaną na całym świecie dziennikarką śledczą, szukającą sprawiedliwości i ukarania winnych zapomnianych zbrodni. Robiła to wbrew euforii, jaka towarzyszyła porozumieniu wielkopiątkowemu, przyjętemu w 1998 roku. W Irlandii Północnej niewygodną prawdę grzebało się, tak jak się grzebie zmarłych. Lyra była z pokolenia, które zespół stresu pourazowego wyssało z mlekiem matki, przez co jej rówieśnicy popełniali samobójstwa na niespotykaną skalę. Irlandia Północna, niegdyś kojarzona z konfliktami na tle wyznaniowym, dziś przez media jest nazywana "europejską stolicą samobójstw". Dziennikarka starała się dotrzeć do przyczyn tych tragedii, aby im zapobiec w przyszłości. Pragnęła lepiej zrozumieć przeszłość, żeby zmieniać przyszłość. Jest to portret nie tylko wyjątkowej kobiety, ale również hołd dla prawdziwego dziennikarstwa obywatelskiego. Mało który film tak dobrze przedstawia skutki wieloletniej wojny domowej w Irlandii. Setki osób w całej Irlandii wyraziły gniew i rozpacz po tragicznym zabójstwie Lyry, która była 160 ofiarą konfliktu od podpisania porozumienia wielkopiątkowego w 1998 r. Tak wzruszającej reakcji społecznej nie widziano od lat. Pogrzeb kobiety pokazał dobitnie, że to początek przemian. Nie spotkano się wcześniej z podobną reakcją świata politycznego. Po serii aresztowań o zabójstwo Lyry oskarżono trzech mężczyzn. 22:00 OSTATNIA TAJEMNICA MARILYN (MARILYN CONFIDENTIAL / MARILYN, HER FINAL SECRET / MARILYN, LA DERNIERE VERITE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Francois Pomes Film dokumentalny o ostatniej z niewyjaśnionych tajemnic Marilyn Monroe. Lista mężczyzn w jej życiu jest długa. Tym, którego nigdy nie poznała i za którym najbardziej tęskniła, był jej ojciec. Jego tożsamość wciąż pozostaje jedyną, niewyjaśnioną tajemnicą jej życia. Po raz pierwszy wielu genetyków podjęło się bezprecedensowego eksperymentu. Po ponad dwóch latach badań, dzięki kosmykom włosów Marilyn, udało się wydobyć chromosomy z jej linii ojcowskiej i porównać z potomkami mężczyzn, z którymi spotykała się matka Marilyn. To naukowe i historyczne dochodzenie zabierze nas w podróż ze Stanów Zjednoczonych, do Anglii i ostatecznie do Francji, odsłaniając jedną z ostatnich tajemnic Marylin Monroe: jej biologicznego ojca. Na podstawie badań oraz informacji dostarczonych przez potencjalną rodzinę udało się udowodnić, że pan Charles Stanley Gifford jest biologicznym ojcem Marilyn Monroe. Po usłyszeniu wiadomości cała rodzina Giffordów nie potrafi ukryć radości. Wyjaśnienie ważnej tajemnicy Marilyn oznacza także rozwiązanie wielkiej rodzinnej zagadki. Marilyn odeszła 4.08.1962 r. , ale ostatnia strona jej biografii została spisana, kładąc kres niemal stuletniej tajemnicy dotyczącej jej pochodzenia. Marilyn była sierotą poszukującą zastępczego ojca przez całe swoje krótkie życie. Każdy z jej filmów - "Mężczyźni wolą blondynki", "Rzeka bez powrotu", "Książę i aktoreczka" i "Słomiany wdowiec" - opowiada fragment historii jej życia. 23:05 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JANUSZ JÓZEFOWICZ Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Tym razem spotkamy się z królem polskiego musicalu - Januszem Józefowiczem. W swoim dworku w Emilinie opowie nam o beztroskim dzieciństwie i dylematach, które towarzyszyły mu w procesie wyboru ścieżki zawodowej. Janusz Józefowicz zdradzi nam również kulisy powstawania słynnego musicialu "Metro". 23:45 OVER THE LIMIT Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marta Prus Scenariusz: Marta Prus Zdjęcia: Adam Suzin Muzyka: Mikołaj Stroiński, Maciej Palmowski "Over the limit" to pierwszy film dokumentalny pokazujący zamknięty świat rosyjskiego fenomenu gimnastyki artystycznej. Film stanowi intymny portret wybitnej gimnastyczki artystycznej Margarity Mamun, zawodniczki prestiżowego rosyjskiego klubu Gazprom. Prezentuje kluczowy rok w jej życiu. Zawodniczka staje przed życiową szansą zdobycia Olimpijskiego Mistrzostwa, rywalizując z najbliższą koleżanką ze swojego klubu, obecną mistrzynią świata, Janą Kudriawcewą. Film rozpoczynają Mistrzostwa Świata w Stuttgarcie w 2015 roku, które są jednocześnie eliminacjami do Igrzysk. Po zawodach rozpoczyna się ostatni rok treningów Margarity. Zdecydowaną większość czasu zawodniczka spędza w zamkniętym ośrodku sportowym pod Moskwą w Nowogorsku, gdzie mieszka i trenuje 8 godzin dziennie. Tylko tam rosyjskie gimnastyczki mają szansę na światową karierę. To elitarny klub narodowych bohaterów, bowiem sport ten jest dumą Rosjan. Margarita jest odseparowana od świata zewnętrznego. Po codziennych treningach, wizytach u lekarzy i specjalistów sportowych odpoczywa z innymi gimnastyczkami, głównie z Janą, z którą mieszka w pokoju. Igrzyska Olimpijskie stanowią początek nowego etapu w życiu bohaterki. Teraz Margarita musi znaleźć nowy sens życia. Na czym polega koniec kariery wielkiego sportowca? Czy można przygotować się na zupełną zmianę swojej codzienności? Jak główna bohaterka odnajduje się w świecie rosyjskiego sportu, jakie relacje buduje z trenerką Iriną Winer i koleżanką Janą. W jaki sposób jest przygotowywana psychicznie do startu na olimpiadzie? Jakie emocje towarzyszą udziałowi w najistotniejszych zawodach w karierze sportowca? Jak trenerzy i psycholog przygotowują ją do zakończenia kariery? Opowieść o Margaricie Mamun jest parabolą systemu sportowego, który stworzyła prezes klubu Irina Viner. Jest też opisem rywalizacji między koleżankami. Jest to film o marzeniach, dojrzewaniu i samotności wybitnego człowieka. Historia będzie nakłaniała do postawienia pytań: gdzie jest granica pomiędzy poświęceniem a zaangażowaniem; jaka jest cena zwycięstwa; czy osiągnięcie sukcesu daje faktyczne szczęście. Film zdobył wiele nagród na festiwalach filmowych w Polsce i na świecie. 01:05 TO WSZYSTKO GAŁCZYŃSKI Film dokumentalny, 20 min, Polska, 1980 Reżyseria: Urszula Lityńska Scenariusz: Urszula Lityńska Zdjęcia: Andrzej Dmoch Wykonawcy: Konstanty Ildefons Gałczyński, Gustaw Holoubek, Józef Duriasz Program biograficzno - poetycki o życiu i twórczości Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. W programie - mieszkanie poety, pokój do pracy, fotografie archiwalne. Wypowiedzi córki, wyjazd do leśniczówki "Pranie", dom, las, ogród. Życie rodzinne, fotografie z lat młodzieńczych, wojsko, fotografie żony i córki. Pobyt w leśniczówce, życie codzienne, praca twórcza, fotografie rysunków i karykatur poety. Fotografie pamiątek. 01:35 HISTORIA PEWNEGO ŻYCIA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2003 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Andrzej Titkow To było jedno z pierwszych konspiracyjnych spotkań z udziałem Aliny. Młoda, szczupła kobieta o wyglądzie licealistki przybyła na tajne w zamyśle, choć z pewnością obserwowane przez bezpiekę, zebranie opozycji w czerwonej sukience i tej samej barwy szpilkach. Co ty robisz, dziewczyno! - westchnął w duchu Bogdan Borusewicz. Przecież widać cię w tym ubraniu z dwóch kilometrów! Bohaterka filmu szybko nadrabiała brak doświadczenia w trudnym i niebezpiecznym żywocie konspiratora. Niedostatek rutyny rekompensowała innymi, budzącymi podziw nawet u weteranów opozycji cechami charakteru. Drobna, wręcz krucha z pozoru pielęgniarka ze stoczniowej przychodni zdrowia imponowała zdolnościami przywódczymi, rzadko spotykaną w jej wieku dojrzałością oraz odwagą. Okazywaną w osobistych kontaktach dziewczęcą nieśmiałość łączyła z w publicznych, ekstremalnych sytuacjach twardością, wręcz zaciętością. To ona stanęła naprzeciw wychodzącemu z gdańskiej stoczni tłumowi mężczyzn i krzycząc im w twarze, zmusiła stoczniowców do powrotu i kontynuacji strajku. Niebywały hart ducha i determinację demonstrowała też podczas dramatycznych wydarzeń stanu wojennego, internowania w obozie w Gołdapii, podziemnej działalności w latach następnych. A przecież musiała zajmować się także synem, odpierać gorzkie zarzuty rodziców sprzeciwiających się konspiracyjnym zainteresowaniom córki, a następnie łączyć obowiązki opozycyjnej działaczki z rolą żony i matki w małżeństwie z tropionym przez władze Bogdanem Borusewiczem. Alinę Pieńkowską - Borusewicz, legendę Solidarności, późniejszą senator w wolnej już Polsce, wspominają najbliżsi - rodzice, dzieci, mąż, przyjaciółki z ośrodka zdrowia Stoczni Gdańskiej, a także znakomitości życia publicznego, między innymi Lech Wałęsa, Bogdan Lis, Tadeusz Mazowiecki, Zbigniew Bujak, Jan Nowak - Jeziorański, Ludwika Wujec, Jacek Taylor. Z ich wypowiedzi przed kamerą Andrzeja Titkowa wyłania się fascynujący wizerunek niezłomnej bojowniczki, polityka, a także kobiety z krwi i kości, kochającej żony i troskliwej matki, która choć obciążona ponad miarę obowiązkami, mając niewiele czasu dla bliskich, starała się poświęcać im każdą wolną chwilę. Marzyła, że potrafi zrekompensować im owe niezawinione zaniedbania w przyszłości, że po przejściu na polityczną emeryturę zajmie się domem, ogrodem, dziećmi. Nie zdążyła. Przegrała najtrudniejszą, jedyną w życiu przegraną walkę - z rakiem. 02:30 PRZYSTANEK WROCŁAW Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2003 Autor: Ewa Straburzyńska Reżyseria: Ewa Straburzyńska Scenariusz: Ewa Straburzyńska Wrocław jest jedynym bodaj na świecie miastem, które niemal z dnia na dzień - 56 lat temu - zmieniło swoich mieszkańców. W domy, kościoły, meble, naczynia, pościele gromadzone przez jednych (Niemców) weszli ludzie o innej kulturze, języku, obyczajowości. Miasto szybko się zaludniło tymi, którzy przybyli tu z przymusu, wyboru, ciekawości, chęci wzbogacenia się. Dla nich wszystkich to miasto było obce, nie kochali go, nie czuli z nim więzi. Dla wielu było jedynie poczekalnią przed drogą powrotną do ich rodzinnych domów. Czas leczył nostalgie i tęsknoty. Oswajanie z Wrocławiem trwało długo. Jednak w obliczu klęsk żywiołowych lub wydarzeń historycznych jednoczyli się i ten konglomerat narodowościowo - kulturowy walczył o swoje miasto.