TVP Historia Poniedziałek, 06.01.2025 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1838 - Samuel Morse zaprezentował telegraf; 1906 - prawykonanie koncertowe "Zwierciadeł" Maurice'a Ravela; 1924 - w Warszawie ukazał się pierwszy numer tygodnika "Wiadomości Literackie"; 1978 - pamiętne kazanie kardynała Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski. 07:10 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 218 (SEZON 2 ODC. 93) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Katarzyna Terechowicz-Cesarz, Katarzyna Sikorska Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Maksymilian Zieliński, Paweł Hrab, Arkadiusz Janiczek, Krzysztof Cybulski, Weronika Malik, Aleksandra Radwan, Monika Cieciora, Adam Rosa, Pavel Kryksunou, Sebastian Konrad, Weronika Jaskółka, Jakub Wieczorek, Franciszek Karpiński, Wojciech Michalak Biskup upomina króla. Wiosna 1434. Zofia (Maria Pawłowska) jest załamana wyjazdem Marii (Olga Rayska) do Sieradza, gdzie jej mąż, były hospodar mołdawski Eliasz, został zamknięty w areszcie. Król Władysław (Sebastian Skoczeń) przyjmuje na Wawelu czeską delegację. Biskup Oleśnicki (Przemysław Stippa) ostro upomina króla, który dziękuje czeskim husytom za wspólną walkę z Krzyżakami. Świadkami kłótni są królewicze Władysław (Maksymilian Zieliński) i Kazimierz (Paweł Hrab). Świdrygiełło (Michał Chruściel) wypuszcza na wolność Spytka (Adam Rosa). W kolejnej bitwie ponosi klęskę, a mały Korygiełło (Ksawery Główka) zaczyna chorować. Do Krakowa przybywa mistrz Giovanni (Franciszek Karpiński), który ma zaprojektować i nadzorować wykonanie królewskiego nagrobka. 07:40 HISTORIA POLSKI - INA BENITA - DWA ŻYCIA Film dokumentalny, 71 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jacek Papis Ina Benita to jedna z najbardziej tajemniczych postaci polskiego kina lat trzydziestych XX wieku. To gwiazda, której szanse na wielką, międzynarodową karierę pogrzebała wojna. Jej losy przez lata owiane były tajemnicą. Przez cały okres powojenny funkcjonowała legenda, że zginęła w kanałach podczas powstania warszawskiego. I dopiero w 2019 roku młody dziennikarz Marek Teler odkrył, że tak naprawdę zmarła w latach osiemdziesiątych w Pensylwanii. Co robiła podczas wojny? Dlaczego okryta była złą sławą? Czemu nie powiedziała nigdy swojej amerykańskiej rodzinie, kim była przed wojenną? Tajemnicę tej niezwykłej aktorki próbuje rozwikłać film dokumentalny w reżyserii Jacka Papisa "Ina Benita - dwa życia". 09:05 CZARNE CHMURY - ODC. 9/10 - ZARĘCZYNY Serial przygodowy, historyczny, 51 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Maciej Rayzacher, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Jerzy Zelnik, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Elżbieta Starostecka Dowgird z Andrzejem dostają się do lochów i uwalniają porwanych delegatów, lecz ich ucieczkę zaobserwowali członkowie bandy. Rozpoczyna się pościg. Przybywa pomoc z Anną i Magdą na czele. W drodze powrotnej piękna szlachcianka przyjmuje oświadczyny pułkownika. Margrabia Ansbach nie ustaje w swoich knowaniach. Uzależnia uwolnienie więzionego w Prusach chorążego Odrowąża od wydania przez pułkownika porwanej wcześniej listy. Gdy podczas umówionego spotkania okazuje się, że Dowgird jej nie przyniósł, rajtarzy napadają na niego. Związany trafia do powozu poczty elektorskiej. Margrabia ma nadzieję, że wykona rozkaz elektora - przewiezie żywego pułkownika do Prus Książęcych. Tymczasem hetman Sobieski i szlachta zebrana na wieczornych zrękowinach zaczyna się niepokoić nieobecnością Dowgirda. 10:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KORSYKA, PIĘKNA I DZIKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Korsyka. 11:00 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 4 VALLE VERZASCA (UNTAMED SWITZERLAND 04. THE VALLE VERZASCA / WILDE SCHWEIZ 04. DAS VERZASCATAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku czwartym - Valle Verzasca. Dolina Verzasca znajduje się w regionie Locarno, w kantonie Ticino, w Szwajcarii. Obejmuje gminy: Mergoscia, Vogorno, Corippo, Lavertezzo, Brione, Gerra, Frasco i Sonogno. 12:00 RÓŻOWA PANTERA (THE PINK PANTHER) Komedia, 115 min, USA, 1964 Reżyseria: Blake Edwards Scenariusz: Maurice Richlin, Blake Edwards Zdjęcia: Philip H Lathrop Muzyka: Henry Mancini Aktorzy: Peter Sellers, Capucine, David Niven, Robert Wagner, Claudia Cardinale Pierwsza część jednej z najznakomitszych serii komediowych w historii filmu. Gapowaty inspektor Clouseau (Peter Sellers) dostaje zlecenie pilnowania niezwykle cennego diamentu "Różowej Pantery". Dżentelmen-włamywacz sir Charles (David Niven) ma ochotę ukraść diament. Inspektor Clouseau ma mu w tym przeszkodzić za wszelką cenę. Clouseau jest przekonany o swej bystrości, ale ciągle pakuje się w coraz to nowe tarapaty. Film wypełniony jest gagami i angielskim humorem, co zapewniło mu sukces. 14:05 CO MI ZROBISZ JAK MNIE ZŁAPIESZ Komedia, 99 min, Polska, 1978 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Stanisław Tym, Ewa Wiśniewska, Ewa Ziętek, Andrzej Fedorowicz "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" jest znakomitą próbką stylu Stanisława Barei. Film ten, co rzadko zdarzało się za życia twórcy "Misia", został świetnie przyjęty nie tylko przez widownię, ale i krytykę. Wybrzydzano wprawdzie trochę na niespójność intrygi oraz sporadycznie niewybredny dowcip, zarzuty te ginęły jednak w morzu pochwał. Najwięcej komplementów zebrali autorzy scenariusza oraz znakomici aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Ewa Wiśniewska, Stanisław Tym. Dostrzeżono także odwagę reżysera, który ostrze swej satyry skierował bezceremonialnie w środowisko decydentów, na co ówczesna cenzura była szczególnie uczulona. Mimo że Bareja nie zostawił suchej nitki na peerelowskim establishmencie, "Co mi zrobisz..." dostał pozwolenie na rozpowszechnianie. Dzięki temu widzowie mogli go oglądać niemal równolegle z "Człowiekiem z marmuru", "Wodzirejem" czy "Bez znieczulenia" - utworami serio mówiącymi o świecie bezlitośnie wyszydzonym przez Bareję. Akcja "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" toczy się w drugiej połowie lat 70. Dyrektor Krzakoski jedzie w służbową delegację do Paryża. W ambasadzie poznaje apetyczną Danusię i spędza z nią noc. Nie wie, że dziewczyna jest córką partyjnego prominenta. Mija kilka miesięcy. Pewnego dnia Danusia składa wizytę w gabinecie Krzakoskiego. Bez ogródek oznajmia skonfundowanemu dyrektorowi, że jest z nim w ciąży. Mężczyzna czym prędzej zawozi ją do znajomego ginekologa. Ten jednak uświadamia Krzakoskiemu, z kim miał romans. Dyrektorowi niczego więcej nie trzeba. Jego przedsiębiorstwo ma się kiepsko, dalsza kariera wisi na włosku. Krzakoski postanawia niezwłocznie rozwieść się z żoną, poślubić Danusię i w ten sposób uratować własny stołek. Od pomysłu do realizacji wszakże droga daleka i niełatwa. 15:55 SENSACJE XX WIEKU - TRAGEDIA I NADZIEJA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2000 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Adam Sikora Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program o katastrofie rosyjskiego okrętu podwodnego "Kursk". Autor próbuje zebrać i przedstawić możliwe przyczyny tego wypadku. 16:25 SENSACJE XX WIEKU - TRAGEDIA I NADZIEJA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2000 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Adam Sikora Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program o katastrofie rosyjskiego okrętu podwodnego "Kursk". Autor próbuje zebrać i przedstawić możliwe przyczyny tego wypadku. 17:00 HISTORIA POLSKI - ŻYLIŚMY TYLKO MUZYKĄ Reportaż, 52 min, Polska, 2013 Autor: Eugeniusz Szpakowski W latach 50. z USA przywędrowała do Europy muzyka młodzieżowa. Mimo niesprzyjających politycznych uwarunkowań szybko ekspandowała w kierunku Polski. Początkowo nieprzychylnie przyjmowana, traktowana była jako zła i szkodliwa. Mimo wszystko w latach 60. i 70. przybrała w Polsce formę ruchu szczególnie masowego i spontanicznego. O fenomenie tym świadczy nie tylko fakt powstania kilkudziesięciu do dziś funkcjonujących zespołów, ale również dużej liczby grup amatorskich. Szczególnym miejscem odkrywania talentów było Wybrzeże. Rozkwit tej muzyki spowodował, iż również w naszym mieście powstało wiele zespołów i pojawili się wielu wokaliści, którzy zdobyli sobie niezwykłą pozycję wśród młodzieży Białostocczyzny. Należy wspomnieć o zespołach "Diamenty", "Żółtodzioby", które podbiły rynek ogólnopolski. Inne grupy to "Antykwariat" czy "Scholastycy". To właśnie z tego zespołu wywodzą się tacy muzycy, jak Piotr, Jerzy i Tadeusz Dziemscy, którzy w późniejszym okresie towarzyszyli znakomitemu wokaliście Czesławowi Niemenowi. Ogólnopolską karierę zrobili również: bluesowy zespół "Kasa Chorych" czy wokaliści: Łucja Prus, Waldemar Grzech. W filmie zostanie przeanalizowana atmosfera towarzysząca narodzinom nowej muzyki rozrywkowej i tzw. big bitu w polskim, a przede wszystkim białostockim wydaniu. Historia rozwoju muzyki młodzieżowej Białegostoku nie będzie w filmie tylko swego rodzaju leksykonem, przyczynkiem do wspomnień dla starszej generacji mieszkańców Białostocczyzny, lecz będzie dla młodego pokolenia elementem historii rozwoju muzyki, tak ważnym na mapie kultury naszego kraju. 18:00 RZECZ POLSKA S.I - KLOCKI ZOFII STRYJEŃSKIEJ Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! W pierwszym odcinku bohaterem będą klocki Zofii Stryjeńskiej. Projekt tej drewnianej zabawki powstał w 1918 roku i był związany z aktywnością artystki w ramach Warsztatów Krakowskich. Klocki miały przedstawiać 6 scen nawiązujących do tradycji ludowych jak np. puszczanie wianków na rzece czy oczepiny. W ten sposób Stryjeńska chciała edukować najmłodszych w polskich zwyczajach. Cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Będzie to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program ma opowiadać o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach stanie się również opowieścią o najnowszej historii Polski. 18:50 CZTEREJ PANCERNI I PIES - ODC. 3/21 - GDZIE MY - TAM GRANICA Serial TVP, 53 min, Polska, 1966 Reżyseria: Konrad Nałęcki Scenariusz: Janusz Przymanowski, Stanisław Wohl Zdjęcia: Romuald Kropat Aktorzy: Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Wiesław Gołas, Pola Raksa, Włodzimierz Press Pod Studziankami niemieckim wojskom udaje się przebić przez linię frontu. Dywizja Pancerna im. Bohaterów Westerplatte ma przyjść z pomocą walczącym oddziałom polskim i radzieckim. Załoga czołgu 102 rusza w drogę. Janek i Gustlik skracają sobie oczekiwanie na prom kąpielą w Wiśle. Demaskują też szpiega naprowadzającego niemieckie działa. Pod Studzianki załoga "Rudego" dociera w samą porę i uczestniczy w powstrzymaniu wrogiego ataku. Janek spotyka tam swych przyjaciół: Fiedię i Czernousowa, później wraz z Olgierdem idzie obadać pozostawionego na przedpolu "Tygrysa". Gdy okazuje się, że działo czołgu jest sprawne, obaj rozpoczynają ostrzał nieprzyjacielskich pozycji, niszczą trzy niemieckie czołgi i powstrzymują natarcie. Radość Janka nie trwa jednak długo: okazuje się, że podczas hitlerowskiego ataku zginął trafiony odłamkiem Fiedia. 20:00 INDOCHINY (INDOCHINE) Dramat, 151 min, Francja, 1992 Reżyseria: Régis Wargnier Zdjęcia: François Catonné Muzyka: Patrick Doyle Aktorzy: Catherine Deneuve, Vincent Perez, Linh Dan Pham, Jean Yanne, Andrzej Seweryn Akcja zaczyna się w Indochinach lat 30. XX wieku. Plantacja drzew kauczukowych należy do francuskiej kolonistki Éliane, która mieszka w Wietnamie wraz z ojcem i przybraną córką Camille. Na jednej z aukcji Éliane poznaje młodego francuskiego oficera Jeana - Baptiste Le Guena, z którym przeżywa krótki romans. W tym czasie jej córka Camille również się w nim zakochuje i porzucając dom oraz aktualnego narzeczonego, wyrusza do Tonkinu, gdzie stacjonują oddziały francuskie, w których służy Jean. Éliane rusza jej śladem. Dzieje ich zakazanej miłości przedstawiono na tle burzliwej historii Wietnamu: narastania oporu przeciw Francuzom, wydarzeń II wojny światowej, powstania wyzwoleńczego i upadku francuskiego kolonializmu. 22:40 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEDZY ERY ATOMOWEJ ODC. 4/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 4 THE ATOMIC SPIES) Serial dokumentalny, 51 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. 23:40 RZYM. OSIEM PRZEŁOMOWYCH DNI - ODC. 3. PRZEKROCZENIE RUBIKONU (8 DAYS THAT MADE ROME) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Jim Greayer Wielokrotnie nagradzana historyczka, Bettany Hughes, przemierza rzymski świat w tej ośmioczęściowej historii starożytnego Rzymu. W serii widzowie poznają osiem przełomowych dni, które definiują niezwykły sukces Imperium Rzymskiego oraz serię wydarzeń, które ostatecznie zakończyły się upadkiem rzymskiej republiki. 10 stycznia 49 p.n.e. Cezar prowadzi swoje wojsko przez rzekę Rubikon, co oznacza wypowiedzenie wojny Republice Rzymskiej. 00:35 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Widowisko, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DZIAŁO SIĘ W CHĘCINACH Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.