TVP Historia Sobota, 11.01.2025 Zmiany z dnia 23.12.2024 w stosunku do raportu z dnia 09.12.2024 (dodano pozycję programową) 08:10 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - KUCHNIA JADWIGI I JAGIEŁŁY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstała audycja na temat polskiej kuchni pokazująca, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. Seria dokumentalna pt.: Historia kuchni polskiej wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz opiera się na pracach naukowych prof. Jarosława Dumanowskiego, głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności dokonuje Maciej Nowicki twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację, ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w studiu kulinarnym ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania dań z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. Historia kuchni polskiej to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Dzięki zjednoczeniu kraju przez Władysława Łokietka i umocnieniu państwa przez Kazimierza Wielkiego, Królestwo Polskie liczy się coraz bardziej na arenie międzynarodowej. Do jego stolicy, Krakowa, napływają towary z całego ówczesnego świata. Do historii przechodzi uczta u Wierzynka. Kto w niej uczestniczył i co na niej podano? Kiedy królowa Polski Jadwiga poślubia księcia litewskiego Jagiełłę, w Krakowie powstaje wielki, tętniący życiem dwór, odwiedzany przez władców, artystów i uczonych z całej Europy. Dzięki zachowanym rachunkom z dworu króla Władysława Jagiełły i królowej Jadwigi dowiadujemy się, co król, królowa i ich dwór jedli w określone dni, jak dużo i ile to kosztowało. Czy siedzieli przy jednym stole i jedli to samo? Maciej Nowicki rekonstruuje najpopularniejsze potrawy z krakowskiego dworu. (dodano pozycję programową) 10:05 CZTERY STRONY ŚWIATA - EKWADOR, KRAJ DRZEMIĄCYCH OLBRZYMÓW. ODC. 5 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. (dodano pozycję programową) 11:05 PODZIEMNE WŁOCHY - RZYM. ODC. 1/8 (UNDER ITALY) Serial dokumentalny, 60 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Dario Marani Pełna przygód podróż po podziemnym, nieznanym i tajemniczym świecie kryjącym się zarówno pod największymi miastami, ale i wioskami Włoch. Miały one często ogromne znaczenie historyczne, dlatego ich eksploracja pozwala poznać od podszewki dawne i współczesne dzieje tego kraju. W każdym odcinku gospodarz serii, amerykański archeolog Darius Arya, osobiście odkrywa włoskie podziemia: od Rzymu do Neapolu, od Narni do Gran Sasso, przez miejsca o ogromnym znaczeniu historycznym i archeologicznym, po współczesne miejskie kanały, a to pozwala prześledzić historię Italii od prehistorii, przez epokę grecko - rzymską, wczesnego chrześcijaństwa i średniowiecze do dziś. (dodano pozycję programową) 12:20 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - AMAZONKA CZ. 1 (EARTH’S GREAT RIVERS. AMAZON) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny przedstawiający trzy największe rzeki na świecie: Amazonkę, Nil, Missisipi. Będzie to niezwykła i pełna emocji podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Z użyciem nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widzieliśmy. Prześledzimy te wodne arterie od ich żródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańscy mieszkańcy Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Odc. 1. Amazonka, największa rzeka świata przytłacza swym ogromem. Dorzeczem obejmuje dziewięć krajów, jedną trzecią powierzchni Ameryki Południowej. Utrzymuje przy życiu największe lasy deszczowe świata; wspiera największe na Ziemi zróżnicowanie gatunkowe. Wzbogaca tętniące życiem kultury. Co roku rozległe wezbrania jej wód tworzą jakby śródlądowe morze. Dziś wciąż jeszcze istnieją tu tajemnicze krainy. By poznać sekrety najpotężniejszej rzeki świata naszą opowieść rozpoczynamy od pojedynczej kropli. Lodowce Andów Peruwiańskich. Woda z topniejących lodowców spływa tu w dół górskimi zboczami. Rozpoczyna liczącą 6400 kilometrów wędrówkę ku morzu. Największe na świecie dorzecze gromadzi wodę z prawie całej tropikalnej części Ameryki Południowej. Jedna piąta zasobów słodkiej wody na Ziemi wędruje na wschód przez kontynent. 1100 dopływów odprowadza wodę z obszaru o powierzchni siedmiu milionów kilometrów kwadratowych. W trudno dostępnych bystrzach i głębokich ciemnych pląsach żyją jedne z największych i najrzadziej występujących miejscowych drapieżników. Rozpoczynając swój bieg od skromnej kropli w górach, Amazonka staje się rzeką, która nie ma sobie równych. Od źródeł po ujście wyrzeźbiła własny szlak przez ląd, tworząc nowe krainy. Potężna i rozległa. Kto wie, ile jeszcze skrywa tajemnic. (dodano pozycję programową) 13:25 WOJOWNICY CZASU - WUNDERWAFFE NAD POLSKĄ, CZYLI BLIZNA 1941 ODC. 90 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy nocą z 17 na 18 sierpnia 1943 roku potężny nalot RAF - u obrócił Peenemünde w perzynę, produkcję tajnej broni V - 1 i V - 2 przeniesiono w kilka różnych miejsc. Między innymi do podziemnych kompleksów w Turyngii i Górach Sowich. Na ziemiach polskich pierwsze oddziały rakietowe zaczęły powstawać na poligonie w Pustkowie, w miejscowości Blizna. Pierwszy start rakiety V - 2 odbył się 5 listopada 1943 r. Przeprowadziła go przybyła z Peenemunde specjalna bateria. W sumie odpalono z Blizny około 200 rakiet. Polscy wojskowi, leśnicy, kolejarze, rolnicy i robotnicy z narażeniem życia zdobywali informacje i części rakiet na poligonie Pustków - Blizna, na szlakach komunikacyjnych i miejscach upadków V - 2. Zdobyte przez wywiad materiały, trafiały do Biura Studiów Przemysłowych Oddziału II Komendy Głównej AK w Warszawie. 20 maja 1944 r. w Sarnakach nad Bugiem Armia Krajowa zdobyła kompletną rakietę, która nie eksplodowała. Materiały wywiadowcze zostały gruntownie przebadane i opracowane. Setki meldunków, analiz i raportów oraz elementy rakiet trafiły do Wielkiej Brytanii, zanim pierwsze pociski balistyczne spadły na Londyn. (dodano pozycję programową) 16:00 W KOTLE HISTORII - GORĄCZKA ARCHEOLOGICZNA. ODKRYCIE BISKUPINA Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski W 1933 roku na skutek melioracji obniżył się poziom wody w Jeziorze Biskupińskim. Spod tafli wody wychynęły regularne drewniane kształty. Tak rozpoczęła się największa przygoda polskiej archeologii pradziejowej i najważniejszy poligon archeologiczny międzywojnia. Biskupin badano w czasie II wojny, w PRL, bada się dziś. Tajemnicza osada kultury łużyckiej wciąż odsłania tajemnice, między innymi kulinarne. Próbujemy rekonstruować pradziejową kuchnię. (dodano pozycję programową) 16:35 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 2 MONAKO - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 2 MONACO - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek drugi to wycieczka do Monako, niewielkiego miasta - państwa, położonego w Europie Południowej, nad Morzem Śródziemnym, w obrębie Riwiery Francuskiej. Od 1866 r. jest w unii celnej z Francją, od 1918 r. francuskie wojsko może stacjonować na terenie Monako, a Francja ma prawo zatwierdzania zawieranych przez to państwo umów międzynarodowych. Piękne, bogate, wymarzone miejsce turystyczne, owiane atmosferą luksusu. (dodano pozycję programową) 17:30 TOWARZYSZE SEKRETARZE ORAZ INNI DYGNITARZE - ODC. 1 BOLESŁAW BIERUT. ICH CZŁOWIEK W WARSZAWIE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Autor: Dobrosław Rodziewicz Scenariusz: Dobrosław Rodziewicz Wykonawcy: Dobrosław Rodziewicz Bolesław Bierut. Pierwszy z pierwszych sekretarzy PZPR, wyjątkowo bezwzględny zbrodniarz komunistyczny, agent NKWD, bez reszty oddany Stalinowi i Kominternowi. Odcinek pt. "Ich człowiek w Warszawie" przypomina życiorys i karierę polityczną towarzysza Tomasza począwszy od lat szkolnych w Lublinie po tajemniczy zgon w Moskwie. Opowiadają o nich: historyk dr Maciej Korkuć oraz autor i narrator cyklu "Towarzysze sekretarze oraz inni dygnitarze" Dobrosław Rodziewicz. (dodano pozycję programową) 19:00 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 15 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Twórcy wykorzystali autentyczne wnętrza Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historyczne tło dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział w programie. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów. Narracja zachęca do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. (dodano pozycję programową) 20:00 OBLICZA TERRORYZMU - ODC. 4. STACJA (ODC. 4. STACJA - BOLONIA, 1980 ROK.) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Joey Boink Ta wciągająca seria przybliża historie największych ataków terrorystycznych, które zmieniły świat. Wywiady ze świadkami, materiały archiwalne i rekonstrukcje pozwolą na dokładną analizę tych dramatycznych wydarzeń. Ich znaczenie staje się oczywiste tylko wtedy, gdy spojrzy się na nie z wielu perspektyw, umieszczając je w kontekście historycznym, a co najważniejsze, dzięki dokładnemu przyjrzeniu się ekonomii terroryzmu. Czołowi eksperci wypowiedzą się też na temat zmian dotyczących zjawiska terroryzmu na przestrzeni lat i jak wyglądał proces jego radykalizacji i deradykalizacji. (dodano pozycję programową) 01:50 ZAPIS ZBRODNI W POWOJENNYCH NIEMCZECH - WSCHÓD (CRIME IN POST - WAR GERMANY) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2021 Dwuczęściowy film dokumentalny. Niemcy w 1945 roku. Głód i przeciwności losu kształtują codzienne życie ludzi w całym kraju. Jaki wpływ miały okrucieństwa II wojny światowej na stosunek mieszkańców do prawa i moralności? Ten dwuczęściowy film dokumentalny pokazuje, jak trudne było życie w latach 1945 - 1949 w czterech strefach okupacyjnych Niemiec. Na przykładzie pojedynczych, najcięższych spraw kryminalnych, np. w Dreźnie zbieracz drewna odnajduje odcięte nogi człowieka czy w Hamburgu, gdzie tzw. morderstwa w gruzach wywołują przerażenie mieszkańców. Psychologowie kryminalni i eksperci medycyny sądowej wyruszają na poszukiwanie tropów i analizują te brutalne zbrodnie. Historycy i świadkowie opisują stan wyjątkowy z końca lat czterdziestych, który zakończył się powstaniem dwóch państw niemieckich.