TVP Nauka Czwartek, 09.01.2025 06:20 CZY WIESZ, ŻE? - /295/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /296/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 6) - ZALOTY Reportaż, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. 07:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 5 DŹWIĘK Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku znajdzie się wiele ciekawych eksperymentów, które wyjaśnią naturę dźwięku. Czy dźwięk można zobaczyć? Zbudujemy mikrofon, który działa dzięki temu, że widzi ruch powodowany przez drgania akustyczne. Korzystając z dwóch kamertonów, pokażemy ciekawą właściwość fal nazywaną interferencją. Takie właśnie zjawisko jest wykorzystane w niektórych słuchawkach, których producenci zapewniają o wyeliminowaniu hałasu z zewnątrz. Wyjaśnimy prawa rozchodzenia się dźwięku w przestrzeni, o czym jednak zapominają niektórzy twórcy filmów, jak choćby rozgrywających się w kosmosie "Gwiezdnych wojen". Pokazane tu wybuchy i strzały laserów słychać w kosmosie równie dobrze, jak na ziemi, choć jest to niemożliwe z powodu próżni. Ponadto porównamy dwa wnętrza - studia radiowego i sali koncertowej. Pokażemy, że w niektórych pomieszczeniach chodzi o wygłuszenie wszelkich dźwięków przez stosowanie różnych pułapek (np. gąbek), ale w salach koncertowych, teatrach ważne jest, by dźwięk z łatwością docierał nawet do najdalszych rzędów. Już antyczne amfiteatry były konstruowane tak, by szept aktora na scenie był słyszalny dziesiątki metrów dalej. Wyjaśnimy, jak to działa. Czy wiecie, jak przestroić skrzypce, nie mając do nich bezpośredniego dostępu? A co mają wspólnego z dźwiękiem spławik bombka i ołowiany ciężarek wędkarski? 08:30 ASTRONARIUM - (4) - "ASTRONOMIA AMATORSKA" Magazyn, 23 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Czy w dobie sond kosmicznych można dokonać jakiegokolwiek odkrycia prostymi środkami? W odcinku pokażemy zaskakujące sukcesy, jakie w odkrywaniu zagadek kosmosu odnoszą, wydawałoby się, zupełni amatorzy. 09:05 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: GÓRY I LĄDY (VOYAGE OF CONTINENTS - RISING MOUNTAINS AND SINKING COUNTRIES - ODC. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Odcinek zatytułowany Azja: góry i lądy opowiada o kontynencie, na którym Japonia każdego dnia jest poddawana wstrząsom, w Indonezji aktywność wulkaniczna jest zagrożeniem i jednocześnie źródłem egzystencji dla ludzi i któremu to kontynentowi wciąż zagraża największy kataklizm tektoniczny w historii naszej planety: kolizja z płytą indyjską. 10:05 PROTEOM - NASTĘPCA GENOMU (THE PROTEOM CODE) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2017 Kiedy Craig Venter, guru technologii genomu, łączy siły z Apple i Google, wiadomo, że oznacza to coś wielkiego! Dokument ukazuje dekodowanie struktury białka w organizmie człowieka, a także opowiada i kontekstualizuje prehistorię rozwoju naukowego i przygląda się ważnym instytutom i ich zespołom badawczym na całym świecie. Zadaje także pytania natury etycznej. Pyta, czy ludzkość jest przygotowana na nową erę i czy jest świadoma faktu, że być może wkraczamy w krytyczny etap rozwoju naszej cywilizacji. 11:05 PODRÓŻNIK - CHICHICASTENANGO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Chichicastenango to najbardziej legendarne miejsce w Ameryce Środkowej. Położone trzy godziny drogi od stolicy Gwatemali, znane było już ponad 500 lat temu. To dawne targowisko Majów, bo właśnie tam, w centrum Gwatemali, nad jeziorem Atitlan była ich kolebka. Tam zrodziły się zręby ich społeczności i rozwijały się ich polityczne aspiracje. Setki lat temu w Chichicastenango znajdowało się centrum magii i wierzeń. Szamani mieli swoje stanowiska, do niech pielgrzymowały tłumy z górzystych regionów dzisiejszego Hondurasu, Kostaryki i Gwatemali. Obok stanowisk szamanów stały stragany z produktami rolnymi, wyrobami garncarskimi, rękodziełem, ziołami i ówczesnymi medykamentami. Jeden z kronikarzy hiszpańskich, przemierzający wraz z armią Corteza półwysep Jukatan, opisywał ze zdumieniem bazary i targowiska indiańskie, które swoim bogactwem i różnorodnością przewyższały te znane im z Europy czy krajów arabskich. Chichicastenango słynęło na cały region. Po latach zauroczeni podróżnicy powiadali, że spod zaklęć i niezliczonych dymów z ognisk wokół głównego placu wyłaniał się prawdziwy obraz minionego świata. Nieobecnego już tam, gdzie ścieżki cywilizacji europejskiej skrzyżowały się z traktami kultury prekolumbijskiej. Do Chichicastenango prowadzi nas kolejna wyprawa "Podróżnika". Odwiedzimy Gwatemalę w niedzielę, kiedy ściągają tam tłumy Indian, by zrobić sprawunki, złożyć wizytę u szamana albo coś sprzedać: kukurydzę, melony, paprykę albo wyroby skórzane, rękodzieło itp. W programie porady, jak dostać się do Gwatemali, jak dotrzeć do słynnego targowiska, wreszcie jak uniknąć niebezpieczeństw w podróży po tym niezbyt jeszcze rozwiniętym turystycznie kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 STACJA ARKTYKA - CHEMIA ARKTYCZNEJ WODY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sambor Wilk, Sambor Wilk Scenariusz: Odeta Moro, Patrycja Koskowska, Patrycja Koskowska, Odeta Moro, Karolina Rogozińska, Sambor Wilk Wyprawa na biegun to jedna z najbardziej skomplikowanych operacji naukowych. Życie kilka tygodni na odludziu i poświęcenie się bez reszty badaniom naukowym to historia, którą chcemy opowiedzieć i pokazać. Zarejestrowane materiały video zostaną uzupełnione animacjami oraz grafikami podkreślającymi efekty prowadzonych przez lata pomiarów. Badania, które będziemy obserwowali są bardzo ważnie dla polskiej i światowej nauki, a polskie polarnictwo, z tradycjami sięgającymi XIX wieku, cieszy się ogólnoświatowym uznaniem. Poznamy jego genezę, interdyscyplinarną współpracę naukowców z wielu dziedzin i nieocenione efekty i korzyści, jakie z ich pracy czerpie cały świat. W filmie Horsund wzywa poznamy ludzi, którzy zostali zakwalifikowani do najnowszej edycji badań na biegunie. Widzowie dowiedzą się, jak wygląda trening przygotowujący do tak trudnego wyjazd. Poznają, jakie zagrożenia i niebezpieczeństwa mogą spotkać uczestników wyprawy oraz usłyszą, z jaką motywacja i oczekiwaniami wyjeżdżają członkowie zespołu, który najbliższe kilka miesięcy spędzi na badaniach i eksploracji bieguna. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /297/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:35 CZY WIESZ, ŻE? - /298/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:15 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 8) - SKOK W BOK Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wychwytując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz podpatruje zwierzęta, ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. 13:50 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: GÓRY I LĄDY (VOYAGE OF CONTINENTS - RISING MOUNTAINS AND SINKING COUNTRIES - ODC. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Odcinek zatytułowany Azja: góry i lądy opowiada o kontynencie, na którym Japonia każdego dnia jest poddawana wstrząsom, w Indonezji aktywność wulkaniczna jest zagrożeniem i jednocześnie źródłem egzystencji dla ludzi i któremu to kontynentowi wciąż zagraża największy kataklizm tektoniczny w historii naszej planety: kolizja z płytą indyjską. 14:50 ZAGADKA JOWISZA (THE JUPITER ENIGMA) Film dokumentalny, 45 min, USA, 2018 Co tajemnice Jowisza mogą ujawnić na temat stanu wszechświata sprzed czterech miliardów lat? Opierając się na nowych odkryciach misji NASA Juno, naukowcy zaglądają do burzliwego serca Jowisza, aby odkryć pochodzenie naszego Układu Słonecznego; kiedy planety zostały po raz pierwszy wyrzucone w kosmos, los Ziemi wisiał na włosku, a Jowisz zniszczył wszystko, co miał na swojej drodze. 15:55 ASTRONARIUM - (4) - "ASTRONOMIA AMATORSKA" Magazyn, 23 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Czy w dobie sond kosmicznych można dokonać jakiegokolwiek odkrycia prostymi środkami? W odcinku pokażemy zaskakujące sukcesy, jakie w odkrywaniu zagadek kosmosu odnoszą, wydawałoby się, zupełni amatorzy. 16:25 CZY WIESZ, ŻE? - /299/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 16:55 CZY WIESZ, ŻE? - /300/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:30 STACJA ARKTYKA - CHEMIA ARKTYCZNEJ WODY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sambor Wilk, Sambor Wilk Scenariusz: Odeta Moro, Patrycja Koskowska, Patrycja Koskowska, Odeta Moro, Karolina Rogozińska, Sambor Wilk Wyprawa na biegun to jedna z najbardziej skomplikowanych operacji naukowych. Życie kilka tygodni na odludziu i poświęcenie się bez reszty badaniom naukowym to historia, którą chcemy opowiedzieć i pokazać. Zarejestrowane materiały video zostaną uzupełnione animacjami oraz grafikami podkreślającymi efekty prowadzonych przez lata pomiarów. Badania, które będziemy obserwowali są bardzo ważnie dla polskiej i światowej nauki, a polskie polarnictwo, z tradycjami sięgającymi XIX wieku, cieszy się ogólnoświatowym uznaniem. Poznamy jego genezę, interdyscyplinarną współpracę naukowców z wielu dziedzin i nieocenione efekty i korzyści, jakie z ich pracy czerpie cały świat. W filmie Horsund wzywa poznamy ludzi, którzy zostali zakwalifikowani do najnowszej edycji badań na biegunie. Widzowie dowiedzą się, jak wygląda trening przygotowujący do tak trudnego wyjazd. Poznają, jakie zagrożenia i niebezpieczeństwa mogą spotkać uczestników wyprawy oraz usłyszą, z jaką motywacja i oczekiwaniami wyjeżdżają członkowie zespołu, który najbliższe kilka miesięcy spędzi na badaniach i eksploracji bieguna. 18:05 SEKRETY NOCY - POZA MIASTEM (SECRETS OF THE NIGHT) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Kiedy blakną kolory dnia, a światło Księżyca otula świat swoim migotliwym blaskiem, rozpoczyna się najbardziej tajemnicza pora doby: noc. Noc fascynuje nas, a jednocześnie trochę się jej boimy. Ten dwuczęściowy dokument ukazuje tę mroczną siostrę dnia poprzez naukę, stawiając pytanie czym jest noc dla człowieka i czym dla środowiska. Niezwykłe zdjęcia, także z dronów zbudowanych specjalnie na potrzeby tego filmu, ukazują zadziwiające, niezwykłe obrazy nocy, a cały film dostarcza wiedzę z królestwa, którego nigdy wcześniej nie widziano ani nie doświadczano w taki sposób. 19:00 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 8) - SKOK W BOK Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wychwytując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz podpatruje zwierzęta, ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. 19:30 JAK TO DZIAŁA - ODC. 5 DŹWIĘK Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku znajdzie się wiele ciekawych eksperymentów, które wyjaśnią naturę dźwięku. Czy dźwięk można zobaczyć? Zbudujemy mikrofon, który działa dzięki temu, że widzi ruch powodowany przez drgania akustyczne. Korzystając z dwóch kamertonów, pokażemy ciekawą właściwość fal nazywaną interferencją. Takie właśnie zjawisko jest wykorzystane w niektórych słuchawkach, których producenci zapewniają o wyeliminowaniu hałasu z zewnątrz. Wyjaśnimy prawa rozchodzenia się dźwięku w przestrzeni, o czym jednak zapominają niektórzy twórcy filmów, jak choćby rozgrywających się w kosmosie "Gwiezdnych wojen". Pokazane tu wybuchy i strzały laserów słychać w kosmosie równie dobrze, jak na ziemi, choć jest to niemożliwe z powodu próżni. Ponadto porównamy dwa wnętrza - studia radiowego i sali koncertowej. Pokażemy, że w niektórych pomieszczeniach chodzi o wygłuszenie wszelkich dźwięków przez stosowanie różnych pułapek (np. gąbek), ale w salach koncertowych, teatrach ważne jest, by dźwięk z łatwością docierał nawet do najdalszych rzędów. Już antyczne amfiteatry były konstruowane tak, by szept aktora na scenie był słyszalny dziesiątki metrów dalej. Wyjaśnimy, jak to działa. Czy wiecie, jak przestroić skrzypce, nie mając do nich bezpośredniego dostępu? A co mają wspólnego z dźwiękiem spławik bombka i ołowiany ciężarek wędkarski? 20:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - EUROPA: TROPIKALNE POCZĄTKI (VOYAGE OF CONTINENTS - EUROPE: TROPICAL BEGGINNINGS - ODC. 4) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Christopher Hooke Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Geologiczna historia Europy nadal ma swoje tajemnice. Z pomocą specjalistów dowiadujemy się w tym odcinku, jakie procesy tektoniczne stworzyły świat o dziwnych kształtach i żywych kolorach. Transformacja w czasie i przestrzeni jest integralną częścią niekończącej się wędrówki kontynentów. 21:05 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - JAK ZŁOTO ZMIENIŁO ŚWIAT. ODC. 2 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2022 Dziesięcioodcinkowa seria dokumentalna prezentująca najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na inżynierię współczesną. Każdy odcinek ukazuje jedno przełomowe osiągnięcie, np. budowę piramid, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. W każdym są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, wspaniałe zdjęcia z lotu ptaka a także wiedza zaczerpnięta z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu można lepiej odkryć tajemnice świata starożytnego. Autorzy serii rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. Producent: Off the Fence dla Curiosity Stream we współpracy z ZDF Studios. 22:10 STACJA ARKTYKA - CHEMIA ARKTYCZNEJ WODY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sambor Wilk, Sambor Wilk Scenariusz: Odeta Moro, Patrycja Koskowska, Patrycja Koskowska, Odeta Moro, Karolina Rogozińska, Sambor Wilk Wyprawa na biegun to jedna z najbardziej skomplikowanych operacji naukowych. Życie kilka tygodni na odludziu i poświęcenie się bez reszty badaniom naukowym to historia, którą chcemy opowiedzieć i pokazać. Zarejestrowane materiały video zostaną uzupełnione animacjami oraz grafikami podkreślającymi efekty prowadzonych przez lata pomiarów. Badania, które będziemy obserwowali są bardzo ważnie dla polskiej i światowej nauki, a polskie polarnictwo, z tradycjami sięgającymi XIX wieku, cieszy się ogólnoświatowym uznaniem. Poznamy jego genezę, interdyscyplinarną współpracę naukowców z wielu dziedzin i nieocenione efekty i korzyści, jakie z ich pracy czerpie cały świat. W filmie Horsund wzywa poznamy ludzi, którzy zostali zakwalifikowani do najnowszej edycji badań na biegunie. Widzowie dowiedzą się, jak wygląda trening przygotowujący do tak trudnego wyjazd. Poznają, jakie zagrożenia i niebezpieczeństwa mogą spotkać uczestników wyprawy oraz usłyszą, z jaką motywacja i oczekiwaniami wyjeżdżają członkowie zespołu, który najbliższe kilka miesięcy spędzi na badaniach i eksploracji bieguna. 22:35 CZY WIESZ, ŻE? - /301/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:10 CZY WIESZ, ŻE? - /302/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:50 PODRÓŻNIK - CHICHICASTENANGO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Chichicastenango to najbardziej legendarne miejsce w Ameryce Środkowej. Położone trzy godziny drogi od stolicy Gwatemali, znane było już ponad 500 lat temu. To dawne targowisko Majów, bo właśnie tam, w centrum Gwatemali, nad jeziorem Atitlan była ich kolebka. Tam zrodziły się zręby ich społeczności i rozwijały się ich polityczne aspiracje. Setki lat temu w Chichicastenango znajdowało się centrum magii i wierzeń. Szamani mieli swoje stanowiska, do niech pielgrzymowały tłumy z górzystych regionów dzisiejszego Hondurasu, Kostaryki i Gwatemali. Obok stanowisk szamanów stały stragany z produktami rolnymi, wyrobami garncarskimi, rękodziełem, ziołami i ówczesnymi medykamentami. Jeden z kronikarzy hiszpańskich, przemierzający wraz z armią Corteza półwysep Jukatan, opisywał ze zdumieniem bazary i targowiska indiańskie, które swoim bogactwem i różnorodnością przewyższały te znane im z Europy czy krajów arabskich. Chichicastenango słynęło na cały region. Po latach zauroczeni podróżnicy powiadali, że spod zaklęć i niezliczonych dymów z ognisk wokół głównego placu wyłaniał się prawdziwy obraz minionego świata. Nieobecnego już tam, gdzie ścieżki cywilizacji europejskiej skrzyżowały się z traktami kultury prekolumbijskiej. Do Chichicastenango prowadzi nas kolejna wyprawa "Podróżnika". Odwiedzimy Gwatemalę w niedzielę, kiedy ściągają tam tłumy Indian, by zrobić sprawunki, złożyć wizytę u szamana albo coś sprzedać: kukurydzę, melony, paprykę albo wyroby skórzane, rękodzieło itp. W programie porady, jak dostać się do Gwatemali, jak dotrzeć do słynnego targowiska, wreszcie jak uniknąć niebezpieczeństw w podróży po tym niezbyt jeszcze rozwiniętym turystycznie kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 00:20 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 8) - SKOK W BOK Reportaż, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz, wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wychwytując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz podpatruje zwierzęta, ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. 00:55 ASTRONARIUM - (4) - "ASTRONOMIA AMATORSKA" Magazyn, 23 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Czy w dobie sond kosmicznych można dokonać jakiegokolwiek odkrycia prostymi środkami? W odcinku pokażemy zaskakujące sukcesy, jakie w odkrywaniu zagadek kosmosu odnoszą, wydawałoby się, zupełni amatorzy. 01:30 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - EUROPA: TROPIKALNE POCZĄTKI (VOYAGE OF CONTINENTS - EUROPE: TROPICAL BEGGINNINGS - ODC. 4) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Christopher Hooke Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Geologiczna historia Europy nadal ma swoje tajemnice. Z pomocą specjalistów dowiadujemy się w tym odcinku, jakie procesy tektoniczne stworzyły świat o dziwnych kształtach i żywych kolorach. Transformacja w czasie i przestrzeni jest integralną częścią niekończącej się wędrówki kontynentów.