TVP Nauka Niedziela, 12.01.2025 06:45 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 1) - BYĆ PIĘKNĄ Reportaż, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 07:15 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - EUROPA: NIESPOKOJNA PRZYSZŁOŚĆ (VOYAGE OF CONTINENTS - TURBULENT FUTURE - ODC. 5/5) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Christopher Hooke Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Geologiczna historia Europy nadal ma swoje tajemnice. Z pomocą specjalistów dowiadujemy się w tym odcinku, jakie procesy tektoniczne stworzyły świat o dziwnych kształtach i żywych kolorach. Transformacja w czasie i przestrzeni jest integralną częścią niekończącej się wędrówki kontynentów. 08:20 CZY WIESZ, ŻE? - /303/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:55 CZY WIESZ, ŻE? - /302/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:35 JAK TO DZIAŁA - ODC. 5 DŹWIĘK Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku znajdzie się wiele ciekawych eksperymentów, które wyjaśnią naturę dźwięku. Czy dźwięk można zobaczyć? Zbudujemy mikrofon, który działa dzięki temu, że widzi ruch powodowany przez drgania akustyczne. Korzystając z dwóch kamertonów, pokażemy ciekawą właściwość fal nazywaną interferencją. Takie właśnie zjawisko jest wykorzystane w niektórych słuchawkach, których producenci zapewniają o wyeliminowaniu hałasu z zewnątrz. Wyjaśnimy prawa rozchodzenia się dźwięku w przestrzeni, o czym jednak zapominają niektórzy twórcy filmów, jak choćby rozgrywających się w kosmosie "Gwiezdnych wojen". Pokazane tu wybuchy i strzały laserów słychać w kosmosie równie dobrze, jak na ziemi, choć jest to niemożliwe z powodu próżni. Ponadto porównamy dwa wnętrza - studia radiowego i sali koncertowej. Pokażemy, że w niektórych pomieszczeniach chodzi o wygłuszenie wszelkich dźwięków przez stosowanie różnych pułapek (np. gąbek), ale w salach koncertowych, teatrach ważne jest, by dźwięk z łatwością docierał nawet do najdalszych rzędów. Już antyczne amfiteatry były konstruowane tak, by szept aktora na scenie był słyszalny dziesiątki metrów dalej. Wyjaśnimy, jak to działa. Czy wiecie, jak przestroić skrzypce, nie mając do nich bezpośredniego dostępu? A co mają wspólnego z dźwiękiem spławik bombka i ołowiany ciężarek wędkarski? 10:10 GIGANCI NAUKI - IGNACY ŁUKASIEWICZ. OD LAMPY NAFTOWEJ DO NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO Teleturniej, 46 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki To on jako pierwszy na świecie założył kopalnię i rafinerię naftową zaraz po tym, jak udanie przeprowadził destylację ropy. Choć zgromadził spory majątek, nigdy nie starał się o patenty na swoje odkrycia. Uważał, że wszystko, co pochodzi z ziemi, jest wspólnym dobrem i ma służyć wszystkim ludziom. To dzięki niemu odbyła się pierwsza na świecie operacja przy sztucznym świetle. Bohaterem tego odcinka teleturnieju będzie człowiek, który rozjaśnił ludziom świat - Ignacy Łukasiewicz. Jak bardzo jego odkrycia wpłynęły na nasze współczesne życie, sprawdzimy razem z uczestnikami "Gigantów nauki". "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 11:00 POLSKIE PARKI NARODOWE - WIGIERSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Dariusz Gross, dziennikarz zafascynowany przyrodą, pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem. 11:35 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - EUROPA: TROPIKALNE POCZĄTKI (VOYAGE OF CONTINENTS - EUROPE: TROPICAL BEGGINNINGS - ODC. 4) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Christopher Hooke Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Geologiczna historia Europy nadal ma swoje tajemnice. Z pomocą specjalistów dowiadujemy się w tym odcinku, jakie procesy tektoniczne stworzyły świat o dziwnych kształtach i żywych kolorach. Transformacja w czasie i przestrzeni jest integralną częścią niekończącej się wędrówki kontynentów. 12:40 CZY JA DOBRZE ROZUMIEM? Magazyn kulturalny, 27 min, Polska, 2024 Nauki humanistyczne to opowieść o nas samych, o kulturze i sposobach, w jakich tworzymy nasze społeczeństwo i świat. W programie powiemy o wpływie nauki na nasze życie, na interpretacje rzeczywistości, rozwój intelektualny oraz kształtowanie tożsamości kulturowej. Audycja wzbudzi refleksję nad fundamentalnymi wartościami, stawiając pytania o sens życia i ludzką kondycję zwiększy zainteresowanie kierunkami humanistycznymi na uczelniach wyższych, przedstawi osiągnięcia polskich humanistów rozbudzi intelektualne zainteresowania widzów oraz skłoni ich do prowadzenia dyskusji. W każdym odcinku programu uczestniczy maksymalnie trzech gości reprezentujących inną dziedzinę nauk humanistycznych. Stałym punktem będzie także rozmowa z filozofem, który pomaga prowadzącej w analizie prezentowanych perspektyw i wyciąganiu wniosków końcowych. 13:20 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - S. 3, ODC. 6; USA - TEKSAS Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Monika razem z córeczką Laurką (2 lata i 10 miesięcy) kontynuują podróż po USA. Chociaż eksplorują stan Teksas, przez chwilę poczują się trochę jak na afrykańskich safari! Odwiedzą Wild Life Ranch Natural Bridge, żeby przez okno samochodu poznawać i karmić nowe zwierzęta. Pojadą też do światowej stolicy kowbojów, Bandery, założonej przez Polaków! Odwiedzą prawdziwe rancho, żeby m.in. nauczyć się rzucać lassem i zajadą do klimatycznego Gruene, aby posłuchać muzyki country na żywo. W San Antonio natomiast poznają historię misji Alamo i poczują się jak w Meksyku! 14:00 SIŁA NATURY - ODC. 1 PREKURSORZY (WILD WORKERS PRIME MOVERS 1/3) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Jeremy Hogarth Seria o najbardziej pracowitych stworzeniach świata. Każdego dnia, gdy idziemy do pracy, aby spędzić kolejny dzień w biurze lub gdziekolwiek prowadzi nas nasza działalność, niewielu, jeśli w ogóle, myśli o miliardach dzikich robotników, którzy dzień po dniu trudzą się, aby utrzymać naszą planetę w dobrym stanie. Jednak bez ogromnych stad, które pasą się na otwartych łąkach, niezliczonych armii mrówek i termitów, niewidzialnych i cichych kopaczy, którzy pomagają utrzymać żyzne gleby, nasz świat byłby innym miejscem. Dzicy robotnicy pracują w oceanach, a także w lasach i na równinach - właściwie wszędzie. W trzech wciągających odcinkach seria opowiada historie o tym, jak nasz świat jest kształtowany i zorganizowany, często bez naszej wiedzy. Odc. 1 - Prekursorzy. Wielkie równiny. Zajmują jedną czwartą powierzchni lądów. Porastają je pożywne trawy, którymi żywią się największe stada. Trawy Ameryki Północnej osiągnęły obecny kształt za sprawą potężnych stad pasących się tu przez tysiące lat. Bez bizonów prerie by nie istniały. Dorosły bizon waży nawet tonę, a stado spożywa do 12 ton pokarmu dziennie. Sawanny afrykańskie żyją według innych zasad. Tutaj trawy i drzewa tworzą kolorową mozaikę. Oto żyrafa, chirurg drzew. Duże czy małe zwierzęta zapewniają zdrowy rozwój trawom i lasom na całym świecie. Śmierć i rozkład to elementy rytmu życia. Przemieszczające się stada dostarczają naszej glebie substancje, dzięki którym cykl życia trwa. 15:00 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 2 SEZON I - ZAKOPANE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Zakopane, jeszcze pod koniec XVII w. było małą wsią. Mieszkało tu 43 górali i góralek. W 1890 roku Zygmunt Gnatowski, bogaty ziemianin z Ukrainy i kolekcjoner podhalańskiej sztuki ludowej poprosił Stanisława Witkiewicza o stworzenie projektu niewielkiego domku letniskowego w Zakopanem. Witkiewicz namówił inwestora na zmianę koncepcji i zaprojektował większy obiekt. Tak oto powstała Willa Koliba reprezentacyjny przykład stylu witkiewiczowskiego. 15:35 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - OCEANIA: PIERŚCIEŃ OGNIA (VOYAGE OF CONTINENTS - OCEANIA: THE TECNONIC RING OF FIRE - ODC. 1) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Christopher Hooke Zdjęcia: Christopher Hooke Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Historia Oceanii - to jak historia samej Ziemi. Najmniejszy z kontynentów doświadczył najlepszych i najgorszych chwil początku życia i straszliwych zniszczeń. Antarktyka przez miliony lat była częścią największego lądu Oceanii, Australii, która jest w tej chwili najbardziej stabilnym geologicznie miejscem na naszej planecie. Jej sąsiadka Nowa Zelandia już nie ma tyle szczęścia: jest w samym centrum regionu niestabilnego tektonicznie, zwanego Pierścieniem Ognia. Pierwszy odcinek serialu opowiada historię tego regionu. 16:30 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 1) - BYĆ PIĘKNĄ Reportaż, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 17:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: ŻYCIE I ŚMIERĆ (VOYAGE OF CONTINENTS - THE TECTONICS OF LIFE AND DEATH - ODC. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Historia tektoniczna Azji jest wyjątkowo burzliwa. Największy kontynent Ziemi doświadczał wybuchów wulkanów o sile skutkującej najstraszliwszymi w historii naszej planety spustoszeniami. Najbardziej gwałtowne kolizje tektoniczne stworzyły najpotężniejsze góry na świecie. Jedno z państw tego najliczniej zaludnionego kontynentu na świecie może zniknąć pod falami. Historię tych wędrówek opowiada odcinek Azja: życie i śmierć. 18:00 POLSKIE PARKI NARODOWE - WIGIERSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Dariusz Gross, dziennikarz zafascynowany przyrodą, pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem. 18:30 JAK TO DZIAŁA - EKOLOGIA - WIATR Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radosław Brzózka Prowadzący: Radosław Brzózka Radek Brzózka zabiera widzów zarówno do starego, nieczynnego już wiatraka, który jeszcze do niedawna pracował jako młyn, jak i do nowoczesnej elektrowni wiatrowej, która w całkowicie ekologiczny sposób produkuje energię. Autor opowiada i pokazuje, jak możemy wykorzystać wiatr dla naszych potrzeb, jak produkowane są nowoczesne elektrownie wiatrowe oraz jakie są zasady ich działania. Wybiegamy w przyszłość, pokazując, jak już w Europie jest, a jak niedługo w Polsce może być wykorzystana stabilna siła wiatru nad morzem. Pokazujemy, jak wiele komponentów wiatraków produkowanych jest w Polsce oraz jaką korzyść możemy odnieść, wykorzystując to bezpłatne i bardzo czyste źródło energii. Radek Brzózka, pasjonat nauki i techniki, znany widzom TVP m.in. z programu "Jak to działa?", specjalnie dla TVP Nauka przygotował serię "Jak to działa - Ekologia", w której przybliża widzom naukowe rozwiązania służące ochronie naszej planety, bezpieczeństwu i komfortowi naszego życia. 19:00 PODRÓŻNIK - BELIZE SAN IGNACIO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz San Ignacio to niewielkie miasteczko na pograniczu Gwatemali, skąd biegnie trasa z Flores i Tikal na wybrzeże Morza Karaibskiego. Podróżnicy i globtroterzy znają ten trakt, bowiem jest to najszybsza droga do położonych w dżungli ruin miast Majów. Zwłaszcza tych słynnych - Tikal i sfilmowanego przez Mela Gibsona w "Apocalypto" El Mirador. San Ignacio to także baza dla tych, którzy wolą zwiedzać dżunglę środkowoamerykańską czynnie. Płynąc kajakiem lub wędrując leśnymi duktami. W San Ignacio można zaopatrzyć się we wszystkie przedmioty potrzebne na taką wyprawę, a także przenocować, zjeść coś dobrego, by później wędrować dalej. To po prostu rodzaj schroniska, gdzie podróżnicy zatrzymują się na chwilkę, uzupełniają zapasy i ruszają dalej. W "Podróżniku" pokażemy to miejsce, uwzględniając także wszystkie jego atrakcje, sklepy, restauracje, bazy noclegowe, ale także okoliczny las deszczowy z niesamowitą roślinnością i jego mieszkańcami - iguanami czy termitami. W programie, który prowadzi Anna Kwiatkowska, znajdzie się mnóstwo porad na temat tego, jak dotrzeć do Belize drogą lądową z Meksyku lub Gwatemali, jak ustrzec się niebezpieczeństw podczas takiej podróży, co ze sobą zabrać, gdzie spać, co jeść. Program dla tych, którzy uprawiają turystykę aktywną, połączoną ze zwiedzaniem i przygodami. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /279/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 SIŁA NATURY - ODC. 1 PREKURSORZY (WILD WORKERS PRIME MOVERS 1/3) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Jeremy Hogarth Seria o najbardziej pracowitych stworzeniach świata. Każdego dnia, gdy idziemy do pracy, aby spędzić kolejny dzień w biurze lub gdziekolwiek prowadzi nas nasza działalność, niewielu, jeśli w ogóle, myśli o miliardach dzikich robotników, którzy dzień po dniu trudzą się, aby utrzymać naszą planetę w dobrym stanie. Jednak bez ogromnych stad, które pasą się na otwartych łąkach, niezliczonych armii mrówek i termitów, niewidzialnych i cichych kopaczy, którzy pomagają utrzymać żyzne gleby, nasz świat byłby innym miejscem. Dzicy robotnicy pracują w oceanach, a także w lasach i na równinach - właściwie wszędzie. W trzech wciągających odcinkach seria opowiada historie o tym, jak nasz świat jest kształtowany i zorganizowany, często bez naszej wiedzy. Odc. 1 - Prekursorzy. Wielkie równiny. Zajmują jedną czwartą powierzchni lądów. Porastają je pożywne trawy, którymi żywią się największe stada. Trawy Ameryki Północnej osiągnęły obecny kształt za sprawą potężnych stad pasących się tu przez tysiące lat. Bez bizonów prerie by nie istniały. Dorosły bizon waży nawet tonę, a stado spożywa do 12 ton pokarmu dziennie. Sawanny afrykańskie żyją według innych zasad. Tutaj trawy i drzewa tworzą kolorową mozaikę. Oto żyrafa, chirurg drzew. Duże czy małe zwierzęta zapewniają zdrowy rozwój trawom i lasom na całym świecie. Śmierć i rozkład to elementy rytmu życia. Przemieszczające się stada dostarczają naszej glebie substancje, dzięki którym cykl życia trwa. 21:00 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - S. 3, ODC. 6; USA - TEKSAS Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Monika razem z córeczką Laurką (2 lata i 10 miesięcy) kontynuują podróż po USA. Chociaż eksplorują stan Teksas, przez chwilę poczują się trochę jak na afrykańskich safari! Odwiedzą Wild Life Ranch Natural Bridge, żeby przez okno samochodu poznawać i karmić nowe zwierzęta. Pojadą też do światowej stolicy kowbojów, Bandery, założonej przez Polaków! Odwiedzą prawdziwe rancho, żeby m.in. nauczyć się rzucać lassem i zajadą do klimatycznego Gruene, aby posłuchać muzyki country na żywo. W San Antonio natomiast poznają historię misji Alamo i poczują się jak w Meksyku! 21:40 GIGANCI NAUKI - IGNACY ŁUKASIEWICZ. OD LAMPY NAFTOWEJ DO NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO Teleturniej, 46 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki To on jako pierwszy na świecie założył kopalnię i rafinerię naftową zaraz po tym, jak udanie przeprowadził destylację ropy. Choć zgromadził spory majątek, nigdy nie starał się o patenty na swoje odkrycia. Uważał, że wszystko, co pochodzi z ziemi, jest wspólnym dobrem i ma służyć wszystkim ludziom. To dzięki niemu odbyła się pierwsza na świecie operacja przy sztucznym świetle. Bohaterem tego odcinka teleturnieju będzie człowiek, który rozjaśnił ludziom świat - Ignacy Łukasiewicz. Jak bardzo jego odkrycia wpłynęły na nasze współczesne życie, sprawdzimy razem z uczestnikami "Gigantów nauki". "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 22:40 CZY WIESZ, ŻE? - /280/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:15 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 1) - BYĆ PIĘKNĄ Reportaż, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 23:40 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: GÓRY I LĄDY (VOYAGE OF CONTINENTS - RISING MOUNTAINS AND SINKING COUNTRIES - ODC. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Niezwykłe kolizje tworzyły kontynenty. Te siły tektoniczne nadal są aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Siły te kształtują nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Wędrówka kontynentów przedstawia wydarzenia geologiczne oraz ich następstwa z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie. Odcinek zatytułowany Azja: góry i lądy opowiada o kontynencie, na którym Japonia każdego dnia jest poddawana wstrząsom, w Indonezji aktywność wulkaniczna jest zagrożeniem i jednocześnie źródłem egzystencji dla ludzi i któremu to kontynentowi wciąż zagraża największy kataklizm tektoniczny w historii naszej planety: kolizja z płytą indyjską. 00:45 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 2 SEZON I - ZAKOPANE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Zakopane, jeszcze pod koniec XVII w. było małą wsią. Mieszkało tu 43 górali i góralek. W 1890 roku Zygmunt Gnatowski, bogaty ziemianin z Ukrainy i kolekcjoner podhalańskiej sztuki ludowej poprosił Stanisława Witkiewicza o stworzenie projektu niewielkiego domku letniskowego w Zakopanem. Witkiewicz namówił inwestora na zmianę koncepcji i zaprojektował większy obiekt. Tak oto powstała Willa Koliba reprezentacyjny przykład stylu witkiewiczowskiego. 01:20 CZY WIESZ, ŻE? - /296/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.