TVP Dokument Poniedziałek, 15.01.2024 05:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - /15/ - GOŁĄB Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Młody biolog, Łukasz Bożycki, uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu? Nie u nas. W obiektywie Łukasza Bożyckiego odkryjemy wszystkie tajemnice gołębi: co lubią jeść, gdzie najbardziej lubią mieszkać i czego się boją. Niestrudzony "przyrodnik na tropie", Łukasz Bożycki, tym razem opowie o tych dobrze nam znanych amatorach pszenicy i pomników. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /134/ Reality show, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy również ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policję czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Na początku był sklep zoologiczny i porady, jak dbać o małe, puchate zwierzęta. Okazało się jednak, że nieraz kupujący wracali, aby je oddać. Właścicielka sklepu stworzyła więc Okienko Życia dla Królików i Gryzoni. Poznacie też dzisiaj szczęśliwe zakończenie problemów zdrowotnych Edzi, suni z Palucha. Po usunięciu śledziony badania nie wykazały zmian histopatologicznych i Edzia pomyślnie przeszła skomplikowaną operację łapki. Zapraszamy na wizytę do krakowskiego schroniska, gdzie schronienie znalazło aż 130 zwierząt z Ukrainy. Zefir, Lila, Misza oraz wiele innych mają nadzieję i liczą na dobre serca. 06:35 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 14/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 6) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 07:30 KAMERY WŚRÓD ZWIERZĄT, SERIA 1 - ODC. 1 (ANIMALS WITH CAMERAS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Anne Sommerfield, Clare Dornan, Hannah Ward Seria dokumentalna o zwierzętach, którym zainstalowano małe kamerki do obserwacji. Dzięki temu możemy po raz pierwszy zobaczyć dziki świat z perspektywy jego mieszkańców. Bez względu na to, czy przebywają na drzewach, czy pod ziemią, będziemy świadkami życia, którego żaden człowiek nigdy nie widział. Nowo narodzone surykatki, pingwiny polujące na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego, a także rodzina szympansów z bardzo bliska. Zwierzęta z kamerami to kolejny genialny pomysł realizatorów filmów przyrodniczych BBC Worldwide. 08:35 NIEZIEMSKIE WULKANY (SPACE VOLCANOES) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Andrew Thompson Wulkany są jednym z najbardziej niesamowitych zjawisk naturalnych na Ziemi. Ale są one niczym w porównaniu z gigantami na innych planetach. W tym filmie użyto techniki state - of - the - art CGI i najnowszych technik pozyskania i utrwalenia zdjęć tych spektakularnych kolosów. Odbędziemy podróż na Marsa i zobaczymy wulkan prawie trzy razy wyższy od Everestu. Poznamy niezwykłe lodowe wulkany Plutona. Będziemy się zachwycać ogromną grawitacją Jowisza, która sięga daleko poza jego księżyc, tworząc efektowne niebieskie plamy na wysokości ponad 500 km. 09:35 ISLANDIA Z ALEXANDREM ARMSTRONGIEM - ODC. 2 (ICELAND WITH ALEXANDER ARMSTRONG) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Ed Venner Trzyodcinkowa seria BBC Studios. Alexander Armstrong zwiedza ogromną skałę pośrodku Atlantyku. Mogli ją nazwać krainą rozgrzanej lawy. Wybrali nazwę Islandia, która także pasuje. Poza Wikingami, wulkanami i Bjork niewiele wiedział o Islandii. Wyrusza w liczącą tysiące kilometrów podróż szlakiem nordyckich bogów i zgniłych rekinów. Odkrywa krainę lodowców i gejzerów. Spotka człowieka, który piecze chleb we wrzącej wodzie. Spaceruje także tętniącymi życiem ulicami Rejkjawiku, gra w golfa o północy i jeździ na islandzkim koniu. Część 2. Rozpoczyna się drugi etap islandzkiej przygody i pożegnanie ślicznego Rejkiawiku, stolicy. Nie minęło wiele czasu, a krajobraz zupełnie się zmienił. Skieruje się na południowy wschód, gdzie znajdzie się pośrodku pustyni. Następnie spotka się ze śpiewającym hodowcą owiec. Stamtąd ruszę do kanionu Asbyrgi, gdzie będzie próbował oswoić maleńkiego islandzkiego konika. I na południe nad jezioro Myvatn, gdzie zakończy podróż w wielkim stylu występem chóru. To jest północna Islandia. Północ jest najbardziej dziką częścią tej krainy śniegu i lodu. Tu szczyty są wyższe, równiny równiejsze, a życie i prawdopodobnie ludzie znacznie twardsi. W kolejnym odcinku ruszy na południe na najbardziej rozbujaną islandzką wyspę. Spróbuje tradycyjnej, domowej islandzkiej kuchni. Niektóre potrawy są bardzo kojące. 10:25 TERESA ZARZECZAŃSKA SUKCES Film dokumentalny, 14 min, Polska, 1975 Scenariusz: Teofil Różański, Andrzej Strzelecki Zdjęcia: Teofil Różański, Andrzej Strzelecki Film o Teresie Zarzeczańskiej, która 30 sierpnia 1975 roku jako pierwsza Polka przepłynęła kanał La Manche. Kamera śledzi jej żmudne, samotne przygotowania do tego wyczynu. Wspierana przez wąskie grono przyjaciół i instytucji poza sportowych dociera na angielski brzeg. Kamera towarzyszy jej także podczas pokonywania kanału La Manche i chwil radości na francuskim brzegu po zakończeniu przeprawy. 10:50 MAMY TAM PRZYJACIÓŁ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1974 Scenariusz: Jerzy Ringer Zdjęcia: Jerzy Augustyński Film dokumentalny o mieszkańcach Niemiec i ich zainteresowaniu polską kulturą. Autor filmu odwiedza Berlin i szuka w mieście ludzi związanych z Polską. Spotyka niemieckiego dziennikarza, który pracuje jako korespondent w Polsce. Opowiada o pracy w Warszawie, swoich dzieciach i ich związkach z Polską. Prezentacja Uniwersytetu Humbolta, gdzie znajduje się katedra polonistyki. Zainteresowanie Niemców polską kulturą, muzyką, sztuką i historią. Zdjęcia filmowe z wystawy powstałej z okazji 30 - lecia PRL - u, a zaprezentowanej w Berlinie. 11:20 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 3 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W trzecim odcinku drugiej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po historycznej krainie Inflanty. Odwiedzimy stolicę Estonii, skąd opowiemy o historii tego państwa, dążeniu Estów do suwerenności, a także opowiemy historię załogi legendarnego Orła, czyli polskiego okrętu podwodnego, którego internowano właśnie w Tallinnie w 1939 roku. Stefan Tompson zwiedzi także estońskie Miami, czyli Parnawę, która niegdyś była głównym ośrodkiem administracyjnym województwa wchodzącego w skład Rzeczpospolitej. W Parnawskim porcie, Rzeczpospolita zwyciężyła w morskiej bitwie pod wodzą hetmana Chodkiewicza. Odwiedzimy również uniwersytet w Tartu, gdzie studiowało wielu wybitnych Polaków, a Stefan poszuka polskich śladów w estońskim archiwum narodowym. 12:00 TAJEMNICE CYWILIZACJI - ODC. 3 IMPERIUM I EPIDEMIE (THE SECRETS TO CIVILIZATION) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Rosalind Bain, Jonathan Drake Trzyodcinkowa seria dokumentalna o tym, jak najnowocześniejsze nauki o Ziemi zmieniają sposób, w jaki rozumiemy starożytną przeszłość, przywracając środowisku naturalnemu jego miejsce jako kluczowego czynnika napędzającego historię ludzkości. Ta przełomowa seria wykorzystuje nową naukę, aby dotrzeć do sedna tego, co naprawdę napędza powstawanie cywilizacji: jak się rozwijają i jak radzą sobie z upadkiem. Zobaczymy, jak zmieniająca się planeta może pomóc cywilizacjom lub odegrać rolę w ich wyginięciu. Od starożytnego Egiptu po upadek Rzymu, za pomocą technik filmowych i CGI, stworzono wspaniałe wizualizacje pokazujące sekrety cywilizacji. Odc. 3 - "Imperium i epidemie". Nieznana epidemia opanowuje świat. Szlakami handlowymi rozprzestrzenia się po kontynentach. Atakuje gęsto zaludnione miasta, powodując śmierć milionów osób. Do Rzymu zjeżdżają się ludzie z całego świata. Nie wiedzą o zarazkach. Pandemia nie jest zjawiskiem współczesnym. Był to symbol apokalipsy. To był przełomowy moment w historii ludzkości. Historycy wciąż nie wiedzą, co spowodowało upadek pierwszego supermocarstwa. Niemniej nauka przybliża nas do zrozumienia tych wydarzeń. 13:00 NA KRAWĘDZI - ODC. 5 WYSOKOŚĆ (ON THE EDGE 5. ALTITUDE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurent Ramamonjiarisoa Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o tym, co dzieje się z ludzkim organizmem w ekstremalnych warunkach. Marc poddaje się kolejnym wyzwaniom, które spowodują, że znajdzie się w ekstremalnie niskich lub wysokich temperaturach, na wysokości lub bardzo głęboko oraz poddany będzie ogromnym prędkościom lub bardzo wymagającym testom na refleks. Spotka się z różnymi specjalistami, naukowcami i sportowcami, którzy będą go trenować, testować i dawać rady jak robić postępy. Odc. 5 - "Wysokość". W tym odcinku Marc zmierzy się z wysokościami i przygotowaniem się do ekstremalnego górskiego środowiska i wysiłku fizycznego, aby wspiąć się na sześciotysięcznik w Andach. Fascynują nas alpiniści, którzy przekraczają własne uwarunkowania. Jak udaje im się przetrwać przy braku tlenu? Atmosfera ziemska ma około 14 - stu kilometrów grubości na równiku i tylko 8 kilometrów na biegunach. Im dalej na południe, tym bardziej powietrze jest rozrzedzone. Na wysokości powyżej 5 - ciu i pół tysiąca metrów brak tlenu zaczyna być uciążliwy dla organizmu. Wraz ze wzrostem wysokości maleje ciśnienie powietrza. Powietrze się rozrzedza, więc mniej tlenu dociera do mózgu, który przestaje prawidłowo funkcjonować. 14:00 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 1. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie żyją na Ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 14:55 PLANETA SKARBÓW - ODC. 1 AFRYKA (PLANET OF TREASURES EP. 1 AFRICA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 1 - ''Afryka". Natura i kultura spotykają się w Afryce. Tajemnicze miejsca, wiekowe instytucje i rytuały, które przetrwały próbę czasu. Tutaj rodziły się i umierały imperia. Teraz ich spuścizna stanowi nasze wspólne dobro. Nasza historia, czyli historia ludzkości, zaczyna się na tym właśnie kontynencie. Faraonowie powołali do życia państwo, dynastie, urzędników, prawa, kapłanów, uczonych i armie. Egipt należał do najbardziej stabilnych imperiów w dziejach. Piramida Cheopsa, wzniesiona cztery i pół tysiąca lat temu, jako jedyny z dawnych siedmiu cudów świata, wciąż stoi nietknięta. Na początek Kair i piramidy na skraju pustyni. Egipt, Etiopia i Kenia to ledwie trzy z 54 krajów Afryki. Jednak różnorodność kulturowa wyróżnia je na tle całości. Przy okazji poznajemy też prawdziwą potęgę Natury. Afryka jest wyjątkowa. To niemal cud, że ta skarbnica przetrwała zapędy europejskiego imperializmu. 15:55 MARZENIA O PRZYSZŁOŚCI S. 2 - CZĘŚĆ 1. SZTUKA (DREAM THE FUTURE SEZON 2) Cykl dokumentalny, 48 min, Francja, 2021 Reżyseria: Alex Fighter, Helene Le Meur Drugi sezon popularnonaukowej serii "Marzenia o przyszłości". Jak będzie wyglądał świat jutra? Jak obecne odkrycia i badania wpłyną na nasze codzienne życie? Znani naukowcy, światowe gwiazdy i pasjonaci z całego świata podzielą się swoimi badaniami i poglądami na przyszłe życie. Zapoznamy się z przyszłymi rewolucjami, które powinny zmienić nasze codzienne życie z technologicznego, socjologicznego i kulturowego punktu widzenia. To nie science fiction, tylko prawdziwe doświadczenia, które mają się wydarzyć o jedno pokolenie do przodu. Efekty specjalne i fragmenty filmów sprawią, że ten serial naukowy jest naprawdę zabawnym. W odcinku 1. zajmiemy się sztuką. W sztuce następują rewolucyjne zmiany. Narzędzia cyfrowe i technologie otwierają nowe możliwości i sposoby ekspresji. Eksperymentowanie jest powszechne. Mieszanie gatunków wyznacza sztukę przyszłości. Wymyślanie nowych form i nowych doświadczeń to od zawsze - gra science fiction. Czy nasza inwencja będzie tak twórcza jak w filmie? Nadawanie znaczenia nowym formom i doświadczeniom - to cel wszystkich na świecie, stosujących nowe narzędzia. Marzyciele obiecują łączyć świat z hybrydowymi dziełami, żywymi, interaktywnymi i wciągającymi. 16:50 W 24 GODZINY - ODC. 1 NOWY JORK W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 1. NEW YORK) Cykl dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! W odcinku pierwszym 24 godziny spędzimy w Nowym Jorku, mieście, które nigdy nie śpi. Zaczynamy od Soho, dzielnicy na Manhatanie, która słynie z galerii sztuki, pokazów mody i butików oraz nowej restauracji, Sadelle’s. Z Soho udamy się do najbardziej wyrafinowanej dzielnicy Manhatanu, owianej mitem - Upper East Side. Są tu drogie, zabytkowe budynki, a w nich wykwintne restauracje i ekskluzywne butiki. Oto Mark Hotel. Właśnie udostępnił najdroższy apartament na świecie. Dalej na Grand Central na Dworzec Kolei Podmiejskich, do miejsca, o którego istnieniu wie niewielu: do Klubu Tenisowego Vanderbilt. To trudne miasto, ale o wielkim sercu. Jest fantastyczne, niesforne, agresywne, ekscentryczne, wciąż się zmienia i kipi niczym hiperaktywny gulasz. To czyni je niepodobnym do żadnego innego miasta na Ziemi, a żadne miasto nie wygląda jak Nowy Jork. Nowy Jork jest tylko jeden. 17:20 W 24 GODZINY - ODC. 2 HONGKONG W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 2. HONG KONG) Cykl dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! W drugim odcinku 24 godziny spędzimy w Hongkongu, jednym z najciekawszych miast południowo - wschodnich Chin. Jest głównym ośrodkiem handlowym i międzynarodowym centrum finansowym. Ze wznoszącymi się drapaczami chmur, mieszanką kultur etnicznych i rodzimych kuchni, Hongkong przyciąga co roku sporą liczbę turystów. Jest to również raj dla miłośników zakupów, z licznymi sklepami dużych marek i kilkoma małymi butikami. Mieszkańcy Hongkongu tworzą niesamowite miasto. Hongkong to także miasto ubrań szytych na miarę. Na każdej większej i mniejszej ulicy znajdziesz wiele zakładów krawieckich. Jesteś tu przez 2 lub 3 dni i w tym czasie mogą ci uszyć marynarkę. Słowa, które najczęściej się tu słyszy to: Lei Ho Ma. Nie jest trudno je wypowiedzieć. Lei Ho Ma - to znaczy "Jak się masz?". Hongkong to dynamiczna, szalona i odurzająca mieszanka. A życie tutaj nabiera coraz szybszego tempa. 17:55 HISTORIA BRONI - BROŃ MIOTAJĄCA. ODC. 1/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 "Historia broni" to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny, przybliżający historię różnych rodzajów broni, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu oręża a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. 18:55 GENIUSZE I MARZYCIELE. JAN SZCZEPANIK Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Bohaterem filmu jest niezwykły polski wynalazca - Jan Szczepanik, którego dokonania z przełomu XIX i XX wieku miały ogromny wpływ na rozwój takich dziedzin, jak tkactwo oparte na technikach fotograficznych, film i fotografia barwna, telewizja, jak również energetyka, technika rolnicza i wojskowa. 20:00 BRUDNE PIENIĄDZE - ODC. 1 BROŃ (DIRTY DOLLARS INC. / DOLLARS NOIRS / EP. 1 ARMS TRADE INTERNATIONAL) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Sylvain Braun Nielegalny handel nie ma granic dla przestępców, którzy go uprawiają. Ta seria śledcza ujawnia międzynarodowe schematy, które działają i rozprzestrzeniają się na naszych oczach, pomimo coraz surowszych przepisów i wzmocnionych zabezpieczeń. 21:10 GRUPA WAGNERA W LIBII (RUSSIA’S LIBYAN FRONT) Film dokumentalny, 53 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Andrei Erastov, Nick Sturdee Film dokumentalny o rosyjskim froncie w Libii. W kwietniu 2019 roku generał Khalifa Haftar zaatakował uznawany przez ONZ rząd w stolicy Libii, Trypolisie. Wkrótce stało się jasne, że tak zwana Libijska Armia Narodowa Haftara nie działa sama. Brytyjskie, arabskie i rosyjskie serwisy wspólnie badały doniesienia o rosyjskich najemnikach w Libii. Znani są jako Grupa Wagnera. Pragniemy dowiedzieć się, co robią w Libii i kto nimi kieruje. Grupa Wagnera to mroczny rosyjski, prywatny oddział wojskowy, znany ze swojej tajności i brutalności. Najemnicy zostali oskarżeni o zbrodnie wojenne w tym pułapki i napaści na domy cywilów, mieli też dostęp do bardzo specjalistycznej broni. Rzekomo z rosyjskich dostaw wojskowych. Dwóch byłych pracowników ujawnia motywacje tych, którzy dołączają do grupy najemników. Uwaga, film zawiera drastyczne sceny. 22:15 NA KRAWĘDZI - ODC. 6 NURKOWANIE NA BEZDECHU (ON THE EDGE 6. FREEDIVING) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurent Ramamonjiarisoa Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o tym, co dzieje się z ludzkim organizmem w ekstremalnych warunkach. Marc poddaje się kolejnym wyzwaniom, które spowodują, że znajdzie się w ekstremalnie niskich lub wysokich temperaturach, na wysokości lub bardzo głęboko oraz poddany będzie ogromnym prędkościom lub bardzo wymagającym testom na refleks. Spotka się z różnymi specjalistami, naukowcami i sportowcami, którzy będą go trenować, testować i dawać rady jak robić postępy. Odc. 6 - "Nurkowanie na bezdechu". W głębinach Morza Śródziemnego. Celem będzie osiągnięcie 30 metrów bez oddychania, czyli głębokości, na którą mogą sobie pozwolić tylko sportowcy. Jacques Mayol jest kimś więcej niż tylko bohaterem filmu "Wielki błękit". Zainspirował całe pokolenie nurków i wciąż pozostaje legendą. Był pierwszą osobą, która zeszła na głębokość ponad stu metrów. Dziś freediverzy dochodzą nawet do 240 - stu metrów. Jak udaje im się osiągnąć takie głębokości bez powietrza? Marc chce doświadczyć tej niezwykłej wolności. Zatoka Villefranche - sur - Mer na francuskiej Riwierze jest miejscem narodzin freedivingu. Claude Chapuis uważany jest za prekursora tej dyscypliny we Francji. Ten sport uprawia już ponad 150 tysięcy freediverów. Claude wciąż lubi rzucać wyzwania swoim uczniom. Dziś jest wiele dyscyplin: takie, które odbywają się w basenie na bezdechu statycznym. Z kolei freediving dynamiczny to taki, w którym płyniesz jak najdalej pod wodą. Jest tez morze i dyscypliny głębokościowe, na przykład nurkowanie ze stałym balastem, czyli z obciążnikiem i płetwami. Jest też nurkowanie ze zmiennym balastem, gdy zanurzasz się z obciążnikiem i wynurzasz się bez niego. Zaś szczytem lenistwa jest dyscyplina no - limit, w której nurkujesz z obciążeniem, ale żeby wypłynąć, nadmuchujesz balon. 23:20 MROCZNE OBLICZE HOLLYWOOD S.I - ODC. 1 "CHCIWOŚĆ" (THE DARK SIDE OF HOLLYWOOD - "GREED" EP. 1) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Claudia Collao Scenariusz: Claudia Collao Muzyka: Guillaume Tunzini Są filmy, które osiągają status kultowych. Zdarzają się też takie, które stają się największymi porażkami kasowymi, a później również osiągają status kultowych. Niektóre filmy nigdy nie zostały ukończone lub są nadmiernie skrócone, ale z perspektywy czasu uznawane są za świetne. Claudia Collao w swojej czteroczęściowej serii "Mroczne oblicze Hollywood" przygląda się kilku filmom cenionym dziś, ale ponoszącym kasową klęskę w momencie premiery lub zrealizowanym w formie zupełnie nieodpowiadającej wizji ich twórców. Pierwsza część tej miniserii dotyczy "Chciwości" Ericha von Stroheima, filmu, który towarzyszył narodzinom wytworni Metro - Goldwyn - Mayer, a przede wszystkim początkom systemu studyjnego. Przekroczył on znacznie budżet, a Stroheim zrealizował ostatecznie trwający dziewięć i pół godziny film, który został drastycznie okrojony przez producenta. Był to jeden z pierwszych przykładów zredukowania przez studio twórczego talentu reżysera do roli zwykłego pracownika. Dziś "Chciwość" jest uznawana za arcydzieło niemego kina. Kolejne odcinki to "Zdobywca" Dicka Powella, "Kleopatra" Josepha L. Mankiewicza i "Wrota niebios" Michaela Cimino. 00:25 GŁOS NADZIEI Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2002 Reżyseria: Maciej Drygas Scenariusz: Maciej Drygas Zdjęcia: Andrzej Musiał Sygnał dźwiękowy Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa wbił się w pamięć kilku pokoleń Polaków. W czasach komunistycznej propagandy rozgłośnia był jednym z nielicznych źródeł wiarygodnych informacji z kraju i ze świata. Nawyk codziennego kontaktu z audycjami Radia Wolna Europa stał się dla znacznej części społeczeństwa praktyką. Tej "wrogiej" stacji słuchali ludzie w miastach, miasteczkach i na wsiach, dorośli i młodzież. Dla wielu z nich była to forma prywatnej wojny z totalitaryzmem. Prezentowany film jest retrospektywną podróżą do czasów PRL - u, a przewodnikami w niej są nie historycy, lecz zwykli ludzie, którzy regularnie zasiadali przy odbiornikach, by słuchać RWE. Tytuł filmu, "Głos nadziei", najlepiej oddaje, czym były dla nich te audycje. Nie tylko poszerzały horyzont wolności i były orężem przeciwko indoktrynacji, ale także utwierdzały w nadziei, że ten nienormalny stan kiedyś się skończy. W programie biorą także udział pracownicy państwowych radiostacji zagłuszających, których zadanie polegało na możliwie najskuteczniejszym głuszeniu sygnału RWE. Wspomnienia i filmowe materiały archiwalne przeplatają się z fragmentami audycji RWE. Wraz z pojawieniem się na falach eteru Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w kraju powstały radiostacje do zagłuszania jej sygnału. Socjalistyczne władze nie mogły pozwolić, aby do kraju docierały "wrogie" treści. RWE otwarcie zapowiadało walkę z sowieckim reżimem, z rusyfikacją i sowietyzacją polskiej kultury, z fałszowaniem historii i tradycji. Przypominało, że Polska żyje, walczy i zwycięży. Pomimo utrudnionego odbioru Polacy słuchali RWE, czasem kilkakrotnie tej samej audycji, by wyłowić informacje z trzasków i szumów zagłuszania. Mogli dowiedzieć się stamtąd m.in. o sfałszowaniu wyborów w 1952 roku, o rewolucji na Węgrzech w 1956 roku, o zrywie niepodległościowym Czechosłowacji i krwawym stłumieniu go przez socjalistyczne armie, o strajkach na Wybrzeżu, o działalności i zamordowaniu księdza Popiełuszki. 19 czerwca 1994 roku Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa nadała ostatnią audycję. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "ŚWIAT MIAŁ O NICH ZAPOMNIEĆ" ODC. 305 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Wykonawcy: Artur Kalicki "Świat miał o nich zapomnieć" Po wybuchu II wojny światowej los całej okupowanej Polski był tragiczny. Jednak ziemie na wschód od linii Ribbentrop Mołotow historycy nazwali później ziemiami skrwawionymi. Najpierw tkankę społeczną krwawo przeorali tu Sowieci, potem od czerwca 1941 roku tę operację przejęli Niemcy, a pierwszym celem była inteligencja - ci, którzy mogli stanąć na czele przyszłego, ewentualnego oporu. To kolejny etap naszych badań i poszukiwań. Jesteśmy w Lesie Przestrzelskim, zwanym także lasem śmierci. To właśnie tutaj żandarmi z posterunku w Jedwabnem mieli rodzaj swojego pola, gdzie mordowali swoje ofiary. Wcześniej, wraz z kolegami ze stowarzyszenia Wizna 1939, odnaleźliśmy tu dwie rodziny - Mościckich i Bronakowskich. Zostali ekshumowani, zidentyfikowani i pochowani z honorami wojskowymi na cmentarzu w Jedwabnem. Także tutaj, z dokumentów, relacji i badań dowiadujemy się, że odnalezione szczątki to ofiary zbrodni niemieckich z 1943 roku. "Wieś umarła o świcie" Następnie przenosimy się na malownicze Roztocze, na południe od Zamościa. Tu także niemieckimi ofiarami padły tysiące ludzi, lecz to, co stało się we wsi Sochy, trudno opisać słowami. 1 czerwca 1943 roku w kierunku Soch ruszył niemiecki atak. Padły strzały, rozgorzały pożary, nadleciały też niemieckie bombowce. Zamordowano większość mieszkańców wioski, ale ten dramat staje się dla nas bardziej czytelny, gdy zajmujemy się losami poszczególnych rodzin. To nieprawda, że wojny kończą się wraz z podpisaniem traktatów. Rany i blizny dziedziczy się przez pokolenia. 02:10 TAM JEST NASZE ŻYCIE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2007 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Wykonawcy: Alain Berenboom, Olgierd Budrewicz, Dominique Collot, Bernard Collot, Przemysław Deles, Krzyszof Filipow, Andrzej Nagórny Zdjęcia: Roman Wasiluk W 1991 roku do Polski przyjechał po raz pierwszy w życiu Andrzej Nagórny, urodzony w 1939 roku w Strasburgu, syn ostatniego konsula generalnego przedwojennej Polski. Przyjechał - albo jak sam mówi - "wrócił" do ojczyzny, choć przecież nigdy wcześniej nie widział kraju swoich rodziców. Wrócił tu i zamieszkał, bo jego ojciec wychowywał go w przeświadczeniu, że: "jesteśmy we Francji tymczasowo i kiedyś trzeba będzie do Polski wrócić". Ojciec Andrzeja, Tadeusz Nagórny, syn znanego senatora, służył w wojsku Józefa Piłsudskiego, w 1928 roku został adiutantem przybocznym prezydenta Ignacego Mościckiego, a potem ostatnim, przedwojennym konsulem generalnym Polski w Brukseli i Strasburgu. Zachował się pamiętnik, pisany przez niego dzień po dniu od momentu wstąpienia na służbę u prezydenta Mościckiego, będący niezwykle cennym świadectwem epoki, w której żył. Oprócz pamiętnika tysiące fotografii dokumentujących życie najważniejszych osób w państwie, oficjalnych i prywatnych. I pamiątki rodzinne, a każda z nich wpleciona w historię Polski i świata. W czasie II wojny światowej Tadeusz Nagórny był założycielem wojska polskiego walczącego w Francji. Po wojnie wrócił na stanowisko konsula w Strasburgu, ale na krótko, bo nie chciał uznać komunistycznej władzy w Polsce, więc z dnia na dzień został na ulicy, bez środków do życia. Jego syn miał wtedy 7 lat, córka 13. Przez lata cała rodzina żyła w biedzie. Ale zawsze, na pierwszym miejscu były tu rozmowy o Polsce, nauka polskości i patriotyzmu, przekazywanie ojczystej tradycji i wychowywanie dzieci w duchu miłości i tęsknoty do kraju, którego nigdy nie widziały. Gdy Andrzej miał 14 lat, jego ojciec ciężko zachorował. Chłopiec, ucząc się, musiał jednocześnie pracować i zarabiać na utrzymanie rodziny. 4 lata później poszedł na wojnę w Algierze. Walczył 5 lat. Został nurkiem wojskowymi i dzięki tej umiejętności mógł po wojnie pracować m.in. z kapitanem Cousteau (znanym w Polsce z filmów o podwodnych podróżach). Ciężką pracą dorobił się ogromnej fortuny, którą 3 razy tracił. Obecnie Andrzej Nagórny mieszka w Polsce i jest właścicielem polsko - francuskiej firmy handlowej. Wciąż pielęgnuje pamięć o ojcu, który nauczył go miłości do nieznanej ojczyzny. Andrzej Nagórny byłby świetnym przewodnikiem po miejscach, w których żył i pracował jego ojciec. A niezwykle bogaty zbiór rodzinnych pamiątek (w tym pisany przez lata pamiętnik) i tysiące fotografii, znakomicie dokumentowałyby historię nie tylko życia ostatniego konsula Rzeczypospolitej, ale także i przedwojennej Polski. 03:10 WILKI Film dokumentalny, 41 min, Polska, 1999 Reżyseria: Marek Widarski Scenariusz: Marek Widarski Zdjęcia: Grzegorz Borowski, Krzysztof Langda Muzyka: Teodor Ratkowski Wilk zawsze budził w człowieku lęk, tępiono go więc wszelkimi sposobami. W Europie niszczenie tych zwierząt na masową skalę zaczęło się w XIX wieku w Prusach i zaborze pruskim. Wkrótce i car nakazał tępienie wilków w Rosji. W okresie międzywojennym w ówczesnych granicach Polski żyło około 1800 wilków. Prezydent Ignacy Mościcki w rozporządzeniu o łowiectwie zaliczył te zwierzęta do szkodników, co oznaczało zezwolenie na ich masowy odstrzał. Protestowali jednak przeciw temu i domagali się ochrony tych owianych legendami czworonogów tylko nieliczni, co wówczas przesądziło o wilczym losie. W PRL uchwałą Rady Ministrów powołano ogólnopolską sieć komisarzy do spraw tępienia wilków. Dopiero rok 1981 dał wilkowi ochronę w czasie rozrodu, a w 1998 roku wprowadzono jego ochronę na terenie całego kraju. Dziś w Polsce najwięcej wilków żyje w Bieszczadach. Drugim natomiast obszarem pod względem ich liczebności jest Puszcza Białowieska. W Białowieży mieści się Zakład Badania Ssaków PAN, w którym prowadzi się badania nad życiem wilków. Badania te odkrywają prawdę o wilku i podważają mity. Film przedstawia pracę białowieskich zoologów. Kamera towarzyszy im podczas chwytania wilków, zakładania zwierzętom obróż z miniaturowymi nadajnikami, które następnie dostarczą danych do określania pozycji zwierząt. Przed wypuszczeniem złapanego drapieżnika na wolność, mierzy się go, waży i dokładnie bada. Nadaje mu się też imię. Tropienie wilków prowadzi się prawie codziennie. Okresowo nieprzerwanie, dniem i nocą, przez tydzień. Zoologowie śledzą zachowania i ruchy wilczych rodzin w terenie. Wszystkie dane są dokładnie notowane - liczebość watah, miejsca ich polowań, odpoczynku, zabawy i długość dystansów przemierzanych w ciągu doby. Zebrane informacje składają się na obraz życia drapieżników w dłuższych okresach. Według danych Ministerstwa Ochrony Środowiska, wilków jest teraz w Polsce 700 - 800. Kręgi zainteresowane odstrzałem tych drapieżników podają liczbę wyższą - ponad 1000, wskazując przy tym na zagrożenie, jakim są dla jeleni i zwierząt gospodarskich. Czaszka wilka i jego skóra, są ciągle pożądanym trofeum. Pociecha w tym, że od objęcia drapieżnika ochroną, dopuszcza się jedynie odstrzał interwencyjny: eliminuje się wilki, które wyspecjalizowały się zabijaniu zwierząt domowych, o wiele łatwiejszym niż zdobywanie pożywienia w lesie.