TVP Kultura Czwartek, 18.01.2024 07:45 KSIĘGA PRZESTRZENI S.II - METR NA GŁOWĘ STUDENTA Program edukacyjny, 30 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Prowadzący: Bogna Świątkowska, Jarosław Trybuś Przegląd gatunku, który w ostatnich latach zrobił w Polsce oszałamiającą karierę, przede wszystkim dzięki dotacjom z UE, ale także dzięki zmianie w myśleniu. Budynki akademickie zaczęto bowiem znów projektować nie tylko pod kątem utylitarnych potrzeb, ale tak by były również piękne. W odcinku pokażemy kilka reprezentatywnych przykładów, analizując główne tendencje w projektowaniu dla studentów. Zobaczymy: - Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka w Katowicach (HS99), - Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (Vostok Design) - Instytut Informatyki UMCS Lublinie (Biuro Architektoniczne Plewa) - Centrum Innowacji i Zaawansowanych Technologii Politechniki Lubelskiej (AMC Chołdzyński) - Hala Gier Zespołowych AWF w Poznaniu (Neostudio Architekci) 08:30 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JÓZEF CHEŁMOŃSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Aleksandra Krypczyk "Czwórka" Józefa Chełmońskiego to jeden z ikonicznych obrazów polskiego malarstwa XIX wieku. Mistrzowskie uchwycenie ruchu koni, znakomita kompozycja i realistyczna, pełna dramatyzmu scena, przypominająca filmowy kadr przez dekady inspirowała kolejnych artystów. Aleksandra Krypczyk z Muzeum Narodowego w Krakowie opowie o płótnie i jego autorze. 09:15 CHLEB, MIŁOŚĆ I ZAZDROŚĆ (PANE, AMORE E GELOSIA) Komedia, romans, 93 min, Włochy, 1954 Reżyseria: Luigi Comencini Scenariusz: Luigi Comencini Zdjęcia: Carlo Montuori Muzyka: Alessandro Cicognini Aktorzy: Gina Lollobrigida, Mario Meniconi, Tina Pica, Vittorio De Sica, Roberto Risso Antonio Carotenuto, wysokiej rangi oficer, zostaje oddelegowały z Sorento do małej wioski Sagliena, aby poślubić piękną Annarellę, choć w głębi serca kocha Marię, zaręczoną z niejakim Pietro Stelluti. W wyniku wielu zbiegów okoliczności i pomyłek, Antonio zostaje narażony na plotki całego miasteczka i zazdrość narzeczonego, który wraca z wojny. 11:00 KRÓLOWA BONA - ODC. 11 Serial historyczny TVP, 49 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Jerzy Zelnik, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Maria Kowalik, Jerzy Kamas, Piotr Fronczewski, Jerzy Trela, Stanisław Ptak, Wieńczysław Gliński, Edmund Fetting, Marek Kondrat, Mariusz Benoit, Wojciech Alaborski, Ewa Milde W 1553 roku dochodzi do zaślubin Zygmunta Augusta z Katarzyną, córką Ferdynanda Habsburga. Król pokłada w tym małżeństwie wielkie nadzieje na zapewnienie ciągłości dynastii Jagiellonów. Ciąża młodej królowej okazuje się jednak mistyfikacją. Katarzyna jest chora na epilepsję i bezpłodna, tak jak jej siostra. Bona, pozbawiona nadziei na wnuka i już zmęczona walką z synem, postanawia, za namową swego doradcy Pappacody i dwórki Mariny, odwiedzić rodzinne Bari. Zygmunt nie stawia przeszkód, nie zgadza się jednak na wywiezienie skarbca, posagu i aktów nadania. Zadawniony konflikt między matką a synem wybucha z nową siłą. 12:35 DIETRICH I GARBO, DWIE BOGINIE KINA (DIETRICH - GARBO, THE ANGEL AND THE DIVINE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Marie - Christine Gambart Scenariusz: Marie - Christine Gambart Marlena Dietrich i Greta Garbo to zjawiskowe ikony kina pochodzące z Europy, których największa kariera i sława przypadają na pierwszą połowę XX wieku w USA. Najpierw hollywoodzką gwiazdą została Garbo, wkrótce dołączyła do niej Dietrich. Gretę Garbo zatrudniła wytwórnia MGM, zaś Marlenę Dietrich Paramount Pictures. Ich rywalizacja na ekranie została wymyślona i rozkręcona przez obie wytwórnie. Wytwórniom również obie zawdzięczają swój oficjalny image. Greta - boska, niedostępna, tajemnicza, nieudzielająca wywiadów i unikająca plotek na swój temat. Marlena - ekspresyjna kobieta fatalna w męskim stylu, władcza, wyemancypowana i zmysłowa. Dokument ukazuje ich rywalizację na ekranie i w życiu. 13:45 MIECZYSŁAW KARŁOWICZ - SAMOTNA WĘDRÓWKA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Knittel Film dokumentalny przybliżający postać Mieczysława Karłowicza, wybitnego polskiego kompozytora zmarłego przedwcześnie w wieku 33 lat; zginął tragicznie, pod lawiną, w polskich Tatrach podczas wyprawy wysokogórskiej. Dzięki barwnej, wielowątkowej i zróżnicowanej w zakresie języka filmowego narracji, powstała nowoczesna i intrygująca opowieść o mogłoby się wydawać zapomnianym dziś artyście, skierowana dla szerokiego grona współczesnych odbiorców. Film jest opowieścią o wybitnym twórcy, jakim był Karłowicz, o jego muzyce, inspiracjach, pracy twórczej i podróżach, a także pasji do fotografowania, publicystyki i polskich gór. 14:50 JADZIA Komedia, 88 min, Polska, 1936 Reżyseria: Mirosław Krawicz Scenariusz: Karol Jarossy, Emanuel Schlechter Zdjęcia: Zbigniew Gniazdowski Muzyka: Alfred Scher Aktorzy: Jadwiga Smosarska, Józef Orwid, Józef Kudła, Aleksander Żabczyński, Mieczysława Ćwiklińska, Michał Znicz, Stanisław Sielański, Ludwik Liedtke, Wanda Zawiszanka, Eugeniusz Koszutski, Wacław Zdanowicz, Mieczysław Winkler, Klara Belska, Maria Bożejewiczówna, Józef Redo Ulotność sztuki teatralnej sprawiła, że do naszych czasów przetrwała pamięć o Jadwidze Smosarskiej jedynie jako o największej "pierwszej naiwnej" przedwojennego filmu. W rzeczywistości ta piękna aktorka łączyła pracę na planie z występami na wielu scenach kraju. Urodziła się w Warszawie, tu też zmarła. Pierwszy raz wystąpiła na scenie jeszcze jako pensjonarka w amatorskim teatrze studentów Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki w roli - nomen omen - Dziewicy Pierwszej w "Nie - Boskiej komedii" Krasińskiego w 1916 r. Zawodowo debiutowała jako Lili w "Ciotce Karola" w warszawskim Teatrze Letnim. Dopiero potem, w 1920 r. , ukończyła w stolicy Szkołę Dramatyczną. Od początku została zauważona. Po przedstawieniu dyplomowym krytyk napisał: "Największym talentem wydaje się nam p. Smosarska, która posiada piękną aparycję, szczerość interpretacji, ładny, dźwięczny głos obok niezaprzeczonego nerwu scenicznego". Te właśnie aktorskie walory sprawiły, że odniosła sukcesy na scenie, a także w filmie. Romans z X Muzą rozpoczęła od kina niemego, w 1919 r. w filmie "Dla szczęścia" wg Stanisława Przybyszewskiego. Potem zagrała w dwunastu innych. Z obrazu na obraz rosła jej popularność. W niemej wersji "Trędowatej" wyciska morze łez. Na próżno zżymał się Antoni Słonimski: "Trędowata", bożyszcze kucht i szwaczek, ma powodzenie graniczące z masowym obłędem". Po filmie "Jadzia", w którym zagrała w 1936 r. rolę tytułową, nazywała ją tak cała Polska. Kilkakrotnie została mianowana przez publiczność "Królową polskiego ekranu". Od 1939 r. przebywała w Stanach Zjednoczonych. Tam również występowała, zajmowała się działalnością społeczno - kulturalną wśród Polonii. W 1970 r. na rok przed śmiercią, powróciła do Warszawy. Nie zrobiła międzynarodowej kariery, jak Pola Negri, ale była niezaprzeczalną królową polskiego ekranu lat międzywojennych. Akcja filmu "Jadzia" rozgrywa się w Warszawie w środowisku mieszczańskim. Jadzia Maliczówna, jest sprzedawczynią w sklepie sportowym należącym do jej rodziny. Z oferowanych przez sklep towarów najważniejsza stanie się rakieta tenisowa. Za kilka dni ma się odbyć mecz tenisowy z udziałem Jadwigi Jędruszewskiej, na który czeka cała Warszawa. Firma Malicz zabiega, by tenisowa idolka zagrała rakietą właśnie u niej wyprodukowaną. Konkurencja jednak nie próżnuje. Wielka firma"Oksza"staje do przetargu, stosując nie zawsze uczciwe metody. Rozpoczyna się swoista walka "o rękę" panny Jadzi Jędruszewskiej, która zresztą jest łudząco podobna do Jadzi Malicz. Sytuacja zmienia się, gdy z zagranicy powraca młody Jan Oksza i przejmuje firmę. Wprowadza nowatorskie metody handlu i reklamy. Gdy poznaje Jadzię Maliczównę, bierze ją omyłkowo za słynną sportsmenkę. Sam przedstawia się jako rzeźbiarz. Gdy dziewczyna odkrywa jego kłamstwo, postanawia utrzeć nosa przystojnemu młodzieńcowi. 16:35 CHLEB, MIŁOŚĆ I... (PANE, AMORE E...) Komedia, 92 min, Włochy, 1955 Reżyseria: Dino Risi Aktorzy: Vittorio De Sica, Sophia Loren, Lea Padovani, Antonio Cifariello Komedia obyczajowa będąca trzecią częścią trylogii o przygodach Antonio Carotenutiego. W roli kochliwego marszałka Vittorio De Sica. W filmie zobaczymy też piękne kobiety, a wśród nich Sofia Loren. 18:20 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - LORENZO ZICHICHI Rozmowa, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska, Jolanta Rzegocka Program "Res Poloniae - o Polsce z oddali" to cykl wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką w różnych krajach. Tym razem dziennikarka odwiedza Włochy, gdzie rozmawia z przedstawicielami kulturalnych elit. Misją programu jest wzajemne poznanie się Polaków i Włochów, odnalezienie we Włoszech polskich śladów, a także uświadomienie sobie wszystkiego, co może łączyć obydwa narody. W odcinku wydawca i menedżer sztuki - Lorenzo Zichichi opowiada o swojej przyjaźni i współpracy z polskim rzeźbiarzem, Igorem Mitorajem. 20:00 BIAŁY, BIAŁY DZIEŃ (HVITUR, HVITUR DAGUR (AKA WHITE, WHITE, DAY)) Dramat, 104 min, Dania/Islandia/Szwecja 2019 Scenariusz i reżyseria: Hlynur Palmason Aktorzy: Ingvar Sigurdsson, Hilmir Gunason, Ida Mekkin Hlynsdottir, Hilmir Snaer Gudnason, Sara Dogg Asgeirsdottir W biały dzień dochodzi do tragicznego zdarzenia w położonym na odludziu islandzkim miasteczku. Ginie żona Ingimundura, która spada w przepaść rozpędzonym samochodem. Owdowiały policjant bardzo przeżywa jej śmierć, ale stara się nie myśleć o sobie, lecz o rodzinie. Poświęca się opiece nad kilkuletnią wnuczką Salką, remontuje budynki na farmie swojej córki. Chodzi również na terapię, by szybciej zacząć żyć normalnie. Wciąż jednak wraca myślami do tego tragicznego dnia, zastanawia się, jak mogło dojść do wypadku. Ingimundur obsesyjnie szuka prawdy, narażając przy tym siebie i swoich bliskich. Pewnego razu, segregując rzeczy po swojej zmarłej żonie, odkrywa jej tajemnicę, co wzbudza w nim silne emocje. Atakuje jednego z mieszkańców miasteczka, Olafssona, podejrzewając, że ten miał romans z jego żoną. 22:25 OFICER - ODC. 8/13 - TOWARZYSZE BRONI Serial sensacyjny, 55 min, Polska 2004 Reżyseria: Maciej Dejczer Scenariusz: Wojciech Tomczyk Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Michał Lorenc Występują: Borys Szyc, Magdalena Różczka, Paweł Małaszyński, Krzysztof Globisz, Jan Frycz, Andrzej Chyra i inni Kruszon, będący pod stałą obserwacją kolegów z policji, rozpoczyna życie w nowym wcieleniu - doktora ekonomii, który robi błyskotliwą karierę i obraca się w kręgach władzy. Aby uwiarygodnić swój wizerunek, prowadzi nawet - dzięki protekcji wicepremiera - wykłady na prywatnej uczelni, na której studiuje Malwina, siostra Granda. Kiedy Kruszon zostaje napadnięty przez gang złodziei samochodów, Grand przychodzi mu z pomocą. Wyjawia, że służył w legii cudzoziemskiej. Odbywa się ślub Aldony i Rysia. Kruszon z ukrycia obserwuje uroczystość. Na ślubie zjawia się również Topor, ofiarowuje nowożeńcom w prezencie kosz kwiatów. Okazuje się, że to tylko dodatek do właściwego prezentu - zdeponowanych w banku 750 tys. złotych. Topor obiecuje dołożyć drugie tyle, jeśli Ryś wyjawi mu nazwisko zabójcy Patryka. Aldona i Ryś nie powiadamiają na razie przełożonych o otrzymanej propozycji, postanawiają czekać. Kumple Granda podejrzewają, że Kruszon może być policyjną "wtyczką". Zidane postanawia go sprawdzić. Kruszon spędza coraz więcej czasu z Malwiną. Ich znajomość powoli nabiera rumieńców. 01:20 KINO NOCNE - POD MOCNYM ANIOŁEM Dramat, 105 min, Polska, 2013 Reżyseria: Wojciech Smarzowski Scenariusz: Wojciech Smarzowski Aktorzy: Robert Więckiewicz, Julia Kijowska, Kinga Preis, Andrzej Grabowski, Izabela Kuna, Jacek Braciak, Marian Dziędziel, Arkadiusz Jakubik, Lech Dyblik, Adam Woronowicz, Marcin Dorociński Zdjęcia: Tomasz Madejski Muzyka: Mikołaj Trzaska Dramat zrealizowany na podstawie powieści Jerzego Pilcha pod tym samym tytułem. Zdjęcia do filmu kręcono w Krakowie, Brzesku i Nowym Sączu. Studium stopniowego upadku człowieka, pogrążonego w alkoholowym nałogu. Bohater filmu, Jerzy, jest pisarzem, ale także alkoholikiem, który na próżno próbuje się wyrwać ze szponów zgubnego nałogu. Akurat jest na etapie leczenia i ma doskonały powód ku temu, by uwierzyć, że tym razem mu się uda. Bo Jerzy zakochuje się w pięknej i młodej dziewczynie i nareszcie ma dla kogo żyć i trzeźwieć. Stan błogiego spokoju nie trwa jednak długo. Większą pokusą okazuje się bar "Pod Mocnym Aniołem", gdzie bohater zagląda na kielicha i już nie może przestać pić. Potem kupuje jeszcze alkohol w nocnym sklepie i wraca do swego mieszkania, gdzie dalej oddaje się alkoholowemu szaleństwu. Przepity Jerzy trafia na oddział intensywnej terapii i po raz kolejny zostaje skierowany na kilkudniowy odwyk. Wśród delikwentów podejmujących dramatyczną walkę z nałogiem są: reżyser, kierowca TIR - a, inżynier, farmaceutka, robotnik, fryzjerka i cała galeria innych barwnych postaci. Ważną rolę odgrywają tu doktor Granada i cały personel. Jerzy, podobnie jak reszta nieszczęśników ogarniętych nałogiem, przeżywa wzloty i upadki, chwile wielkiej nadziei i zwątpienia. Dla niego światełkiem w tunelu może okazać się odwzajemniona miłość, dodająca sił i determinacji do dalszej walki. Film obsypany nagrodami: 2013 Września Nagroda Jańcio Wodnik za najlepszą role męską dla Roberta Więckiewicza; 2014 - Gdynia Srebrne Lwy; Nagrody za muzykę, montaż; Tokio nagroda dla Roberta Więckiewicza; 2015 Orzeł - nagroda dla Kingi Preis w kategorii najlepsza drugoplanowa rola kobieca. 03:50 MARGARET ATWOOD. SŁOWO TO SIŁA (A WORLD AFTER A WORD AFTER A WORD IS POWER. MARGARET ATWOOD) Film dokumentalny, 93 min, Kanada, 2020 Reżyseria: Nancy Lang, Peter Raymont Film dokumentalny o Margaret Atwood - kanadyjskiej pisarce, poetce i krytyczce literackiej. Zdobywczyni Nagrody Bookera w 2000 i 2019, laureatka Nagrody Księcia Asturii w 2008, wymieniana wśród kandydatów do literackiej Nagrody Nobla. W tym filmie opowiada ona o swojej pracy i życiu.