TVP Dokument Środa, 15.01.2025 05:45 DZIKA POLSKA - OSTOJA NA ZIELONEJ NÓŻCE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński W tym wydaniu programu opowiemy widzom o miejscu i przedsięwzięciu niezwykłym. W Wandzinie, małej kaszubskiej osadzie, pośród pięknych lasów, ludzie "po przejściach" odnajdują szczęście, spokój i dzielą się nim z innymi. To miejsce nosi nazwę Ośrodek Readaptacji Stowarzyszenia Solidarni "Plus", Eko Szkoła Życia. Pierwsi bezdomni zjawili się tam jesienią 1992 roku. W zrujnowanym pałacu, bez prądu, wody, ogrzewania, łóżek i jakichkolwiek mebli, zamieszkało 130 osób. Ludzie z sąsiednich wsi przyszli im z pomocą. Przynosili, co mieli: proste narzędzia, jajka, trochę zboża. Mieszkańcy Wandzina pracowali ciężko. Sami kopali fundamenty, budowali, robili pustaki i zdobywali niezbędne materiały. Jednocześnie hodowali świnie, krowy, kury, uprawiali ziemię, zakładali tunele foliowe. Warto było, bowiem dziś Wandzin jest kwitnącym przedsiębiorstwem i ma jeszcze większe możliwości niesienia pomocy potrzebującym. W ramach opracowanego przez ONZ programu ochrony bioróżnorodności hoduje się tam zagrożonego wyginięciem królika białego, popielańskiego, a także mrozoodporne odmiany drzew owocowych. Jest tam odremontowany pałac, zabudowania gospodarskie, hotel i hospicjum. Króliki wandzińskie zdobywają wiele nagród na targach, co jest wielką satysfakcją dla opiekujących się nimi ludzi. Poza tym w Wandzinie pensjonariusze hodują jedną z najstarszych odmian kur - kurę zielononóżkę kuropatwianą, której jaja mają właściwości zdrowotne. 06:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 5 W STAROPOLSKIEJ ZAGRODZIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Gdzie dawniej przechowywano żywność, gdy jeszcze nie było lodówek? Dlaczego stawiano tajemniczą i wysoką konstrukcję na czterech palach obok domu? Jaka potrawa jest naprawdę rdzennie polska? Na te pytania odpowiada Radosław Kotarski, który tym razem odkrywa tajemnice dawnego gospodarstwa wiejskiego. Wciela się w rolę rolnika, sprawdza jak wyrabiano sery i próbuje ustalić, jakie zwierzęta hodowano w staropolskiej zagrodzie. 06:55 MALUCHY - ODC. 2 KROK ZA KROKIEM (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP02: STEP BY STEP) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 2 - "Krok za krokiem". Po urodzeniu się - trzy maluchy spędziły pierwsze dni z właścicielami i opiekunami. Teraz zaczyna się drugi etap ich życia: nauka. Od 5 tygodni Natasza spędza cały czas z 4 szczeniaczkami. Zaczyna je rozumieć i rozróżniać. Dziś jest pierwsza próba szkolenia na psy pasterskie. Na razie nie można ich zetknąć z dużymi owcami. Muszą mieć coś na swoją miarę czyli kaczki. Zobaczymy jak bada się charakter małych zwierząt, aby dopasować zadania do ich możliwości. Poznamy sposoby przygotowania młodych osobników do pracy, pokazów, bycia z ludźmi i innymi zwierzętami. To bardzo ciekawe jak, krok za Krokiem, każdego dnia młode zwierzęta uczą się, poznają świat i stają się samodzielne. 07:55 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 6 TASMANIA (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (6/6) TASMANIA) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 6. Tasmania. Na odizolowanej od kontynentu Tasmanii mogły powstać wyjątkowe gatunki. Dla innych wyspa stała się ostatnią twierdzą. Zmienna pogoda tworzy tu zachwycające krajobrazy i umożliwia istnienie jednych z najbardziej bujnych lasów strefy umiarkowanej. To Australia o nieznanym szerzej obliczu. Życie na wyspie zachęca zwierzęta do odmiennych zachowań. Izolacja daje możliwość powstania całkowicie odmiennych dróg ewolucji. Australia odłączyła się od reszty kontynentów 180 milionów lat temu. Większość miejscowych gatunków występuje tylko tutaj. Leżąca na jej południowym krańcu Tasmania jest jeszcze bardziej odległa. Pod koniec ostatniej epoki lodowej wzrost poziomu morza sprawił, że Tasmania została odcięta od kontynentu. Powstały tu gatunki niewystępujące nigdzie indziej na świecie. Tylko tutaj żyje do dziś diabeł tasmański. 08:55 CZŁOWIEK PRZYSZŁOŚCI - ODC. 3. NIEŚMIERTELNY? (HUMAN 3.0 / HUMAIN 3.0: BIENVENUE DANS L’AVENIR DE L’HUMANIT 3. L’HOMME IMMORTEL?) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elena Sender, Philippe Lagnier Scenariusz: Aurlie Saillard Film dokumentalny o najnowszych technologiach medycznych mających służyć ludziom. Szybko zmieniająca się technologia jest wszędzie, dotyka wszystkiego, a ludzie stają się coraz bardziej połączeni. Poprzez dogłębne i zaskakujące wywiady, HUMAN 3.0 bada nowe technologie, które wkrótce pomogą nam przezwyciężyć urazy, choroby, a nawet walczyć ze starzeniem się. Ten dokument to świeże spojrzenie na wizję naszej możliwej, ludzkiej przyszłości. Odc. 3 - "Nieśmiertelny?" Żyć tysiąc, dwa tysiące lat. Pokonać śmierć. Człowiek zawsze śnił o nieśmiertelności. Niektórzy robią dziś wszystko, by spełnić tę fantazję. A giganci Doliny Krzemowej pragną mieć w tym swój udział. Ludzie chcą żyć wiecznie. To będzie największa rewolucja. Analiza genów pozwoliłaby uniknąć chorób. Dzięki selekcji zarodków rodziłyby się tylko wybitnie odporne dzieci. Wielu uważa sekwencjonowanie DNA za pierwszy etap globalnej rewolucji ochrony zdrowia. W przypadku osób starszych leki zatrzymywałyby wskazówki zegarka. To już nie fantastyka naukowa. Nowe technologie przesuwają granice długowieczności. Dokąd zaprowadzi nas strach przed śmiercią? Czy żyjąc wiecznie pozostaniemy ludźmi? Czy pęd za nieśmiertelnością nie zagraża naszemu człowieczeństwu? Z dala od niepokojących scenariuszy nauka obiecuje nam szczęśliwą starość w dobrym zdrowiu. I świat, w którym życie zaczyna się po dwusetce. 09:55 PRZEPUSTKA DO ŚWIATA - ODC. 14 REJS PRZEZ ATLANTYK (PASSPORT TO THE WORLD EP. 14. MISCELLANEOUS ATLANTIC JOURNEY: A DISCOVERY OF COSTS, ISLAND AND SEA) Cykl dokumentalny, 50 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Yohan Leduc, Fannie Leblond Licząca 15 odcinków seria geograficzno - podróżnicza, przedstawiająca różne znane i nieznane miejsca na świecie. Każdy odcinek oferuje pełny portret kraju lub regionu. 15 niezwykłych miejsc do odkrycia... Miłej podróży! Odcinek 14 - "Rejs przez Atlantyk". Atlantyk rozpościera się między Amerykami, Europą i Afryką. Jest drugim co do wielkości oceanem. Ta ogromna przestrzeń to setki milionów kilometrów wspanialej przyrody i państwa o bogatej historii. Kanadyjska rodzina, pasjonująca się żeglowaniem, po raz pierwszy wypływa na ocean. Frąs, Lük i ich córka Kloe, chcą przepłynąć Atlantyk swoim nowym katamaranem. Mają niewielkie doświadczenie żeglarskie i wielkie marzenia. Będziemy im towarzyszyć. Przez 53 dni odwiedzą Francję, Hiszpanię i Portugalię, dotrą na Karaiby i na wyspę Saint Martin. Taki jest plan. Nieprzewidywalna pogoda może wszystko zmienić. Nauczą się podstaw nawigacji i będą upajać bezkresem oceanu. 11:25 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 5 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W piątym odcinku drugiej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po Wileńszczyźnie. Odwiedzimy ruiny zamku Radziwiłłów w Dubinkach, w którym najprawdopodobniej urodziła się Królowa Polski - Barbara Radziwiłłówna. Dotrzemy do miejsce, gdzie w 2004 roku odnaleziono szczątki Mikołaja i Radziwiłła Czarnego oraz Mikołaja Radziwiłła Rudego - braci Barbary Radziwiłłówny. Prowadzący zaprowadzi widzów do jednej z najstarszych osad na Litwie - do wioski Mejszagoła, w której do dziś mieszka wielu Polaków. Poznamy pałac leżący w centrum tej wioski, wybudowany przez Onufrego Houwalta, a także odwiedzimy kościół, który zbudowano w miejscu, gdzie Władysław Jagiełło zarządził budowę jednego z siedmiu pierwszych kościołów na terenie Litwy. Stefan Tompson poprowadzi widzów także śladami marszałka Józefa Piłsudskiego. 12:05 EVEREST - NASZE WYZWANIE (OUR EVEREST CHALLENGE: WITH BEN FOGLE & VICTORIA PENDLETON) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Curry Film dokumentalny o wyprawie na najwyższą górę świata - Mount Everest, 8848 m. n p m. Uczestnikami ekspedycji są prezenter telewizyjny i globtroter Ben Fogle i była kolarka olimpijska Victoria Pendleton. Śledzimy każdy etap ich wyczerpującej przygody. To bardzo osobista opowieść o tym, co trzeba zrobić, by wspiąć się na Everest w czasach nowożytnych. A niebezpieczeństwa są bardzo realne: choroba wysokościowa, wyczerpanie, hipotermia, szczeliny lodowe i lawiny. Film pokazuje wiele aspektów życia w Base Camp podczas sezonu wspinaczkowego, gdy nepalskie Himalaje zachęcają najtwardszych śmiałków do zdobycia najwyższego szczytu świata. Ta wyprawa rozgrywa się 65 lat po tym, jak Sir Edmond Hillary dokonał pierwszego wejścia. Od tego czasu prawie 300 osób zginęło, próbując pójść w jego ślady. Wyprawa zaczyna się w Stolicy Nepalu, Katmandu, zwanej bramą do Himalajów. Wyprawy z południa często ruszają z miasta Lukla. Stąd 60 km. do bazy wypadowej, która jest jak wioska olimpijska chwilę przed zawodami. Wszyscy są podekscytowani i poddenerwowani tym, co wkrótce zamierzają zrobić. 13:05 FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - OD PIERWSZEGO WEJRZENIA Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Maciej Dźwigaj, Paulina Ibek Ona ma 29, on 44 lata. Ona jest niską brunetką, on wysokim blondynem. Ale o tym wiedzą tylko z opowieści innych. Sami nigdy się nie widzieli. 20 sierpnia 2022 roku wzięli ślub. Kiedyś, bardzo dawno temu, Gosia widziała. Wzrok traciła stopniowo, aż w końcu, mając kilka lat przestała widzieć całkowicie. Ostatni obraz jaki zapamiętał Tomek to lampy wiszące pod sufitem na sali szpitalnej. Miał wtedy 16 lat. Poznali się trzy lata temu. On był wtedy prezesem Polskiego Związku Niewidomych. Spotkali się w pracy, po raz pierwszy 19 października. A od 2 grudnia byli już razem. Trochę taka miłość od pierwszego wejrzenia. Film jest opowieścią o miłości Gosi i Tomka do siebie nawzajem, ale też o miłości do życia, do jego doświadczania. 14:05 MALUCHY - ODC. 3 PIERWSZE KROCZKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP03: FIRST STEPS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Trzyczęściowy film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 3 - "Pierwsze kroczki". Po trudnym początku z kaczkami, Girouette uczy się komend do pracy z owcami. Do zawodów zostały tylko 2 miesiące. Girouette robi duże postępy. Jest bardzo miła i posłuszna. Przyjemnie i łatwo się z nią pracuje. Potrafi być spokojna i jednocześnie bardzo szybka. To prawdziwa przyjemność... Jak na swój wiek nauczyła się wielu komend i zmierzy się z doświadczonymi psami. 15:00 WIELKIE WYZWANIE AUSTRALIJSKIEJ PSZCZOŁY MIODNEJ - CZĘŚĆ 1. (THE GREAT BEE CHALLENGE) Film dokumentalny, 59 min, Australia, 2019 Reżyseria: Paul West W tym dwu częściowym filmie dokumentalnym poznamy lepiej życie pszczół, ich naturę oraz zagrożenia jakie doprowadzają do zmniejszenia się populacji tych zwierząt. Australijczycy współdzielą kraj z miliardami pięknych, pracowitych i delikatnych stworzeń. I bardzo chcą im pomóc. Okazuje się, że Australijczycy naprawdę interesują się pszczołami. Cztery rodziny będą rywalizować ze sobą, aby zbudować dobrze prosperujące ule, które wyprodukują pyszny miód. Miód od zwycięskiego zespołu zostanie użyty w popisowym daniu przez uznanego szefa kuchni Petera Gilmore'a z renomowanej restauracji Bennelong w Sydney Opera House. Zespoły początkujących pszczelarzy zagłębiają się w najnowszą naukę o komunikacji, mózgach i zachowaniu pszczół, ucząc się i napotykając na różnego rodzaju wyzwania. Film dostał wiele nagród na festiwalach filmowych. Część 1. Narodziny pszczoły to prawdziwy cud. Istnieją na Ziemi od około 130 - tu milionów lat. Ocenia się, że dzięki zapylaniu przyczyniają się do produkcji jednej trzeciej naszej żywności, dlatego są tak cenne. W Australii żyje ponad 1600 gatunków pszczół. Europejską pszczołę miodną sprowadzono w 1822 - gim roku, produkuje duże ilości miodu, chociaż ma pewne wady. Pszczoły wytworzyły niezwykle złożony sposób porozumiewania się. Są delikatne, mogą być zestresowane i podatne na choroby. Ogólnie pszczoły australijskie mają się lepiej od europejskich czy północnoamerykańskich. Mózg pszczeli jest około pół miliona razy mniejszy od ludzkiego. Pszczoły mają jednak niezwykłe zdolności poznawcze, zwłaszcza na podstawie tego, co widzą. Rozróżniają różne gatunki kwiatów, otoczenie, a nawet ludzkie twarze. Badacze dowiedli, że pszczoły potrafią znacznie więcej. 16:05 GLOBALNA NAUKA - ODC. 1: WSZECHŚWIAT: PODRÓŻ W NIEZNANE (GLOBAL SCIENCE EP. 1: SPACE: JOURNEY INTO THE UNKNOWN) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jean Marc Sigot, Yohann Thiriet Sześcioodcinkowa seria dokumentalna przybliżająca widzowi największe odkrycia na arenie współczesnych badań, przedstawiająca najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 1 - "Wszechświat: Podróż w nieznane". Przez tysiąclecia cywilizacje spoglądały w niebo, pragnąć zrozumieć ogrom wszechświata. Dziś naukowcy z całej Ziemi próbują rozszyfrować tajemnice kosmosu i przygotowują misje, które zabiorą ludzkość na Księżyc i na Marsa. Co kryje się w kosmicznej pustce, na odległych egzoplanetach? Czy rozwija się tam inteligentne życie pozaziemskie? Docieramy w głąb wszechświata, gdzie odkrywamy nowe obiekty i dotychczas nieznane zjawiska. Dzięki postępom w nauce i technologii, kosmos powoli ujawnia swoje sekrety. Zapraszamy na wyjątkową podróż w nieznane. Od czasów lotu radzieckiego kosmonauty Jurija Gagarina, eksploracja kosmosu nie wytraciła tempa. Obecnie loty w kosmos stają się bardziej przystępne. Nowi gracze z sektora prywatnego pragną wysyłać ludzi poza naszą planetę. W stanie Nowy Meksyk firma Virgin Galactic kończy kampanię lotów próbnych i planuje pierwszy, suborbitalny lot załogowy. Trwają przygotowania do przyjęcia pierwszych pasażerów. Sześciuset klientów wykupiło już bilety po 250 tysięcy dolarów, a w kolejce czeka niemal 8 tysięcy innych kandydatów. Za tę cenę pasażerowie polecą statkiem Spaceship 2. Na wysokości piętnastu kilometrów statek zostanie uwolniony z samolotu nośnego i wzleci na wysokość dziewięćdziesięciu kilometrów. Przez kilka minut pasażerowie doświadczą stanu nieważkości, a przez okna będą mogli podziwiać Ziemię. 17:05 PRZEPUSTKA DO ŚWIATA - ODC. 15 DALEKA PÓŁNOC. OD GRENLANDII PO SYBERIĘ (PASSPORT TO THE WORLD EP. 15. THE GREAT NORTH: FROM GREENLAND TO SIBERIA) Cykl dokumentalny, 50 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Yohan Leduc, Fannie Leblond Licząca 15 odcinków seria geograficzno - podróżnicza, przedstawiająca różne znane i nieznane miejsca na świecie. Każdy odcinek oferuje pełny portret kraju lub regionu. 15 niezwykłych miejsc do odkrycia... Miłej podróży! Odcinek 15 - "Daleka Północ". Od Grenlandii po Syberię. Niewiele wiadomo o świecie Arktyki, mitycznej krainie lodu i zwierząt. Twórcy filmu chcieli się jej przyjrzeć. Jej pięknu, sile i kruchości. Spotkać kobiety i mężczyzn, którzy żyją w harmonii z Arktyką, tak jak ich przodkowie. Być świadkami ich walki o znalezienie swojego miejsca we współczesnym świecie. I wreszcie podzielić się z widzami tym, czego się nauczyli o życiu na północy. W tym celu udają się na Spitzbergen, na wybrzeża Grenlandii, a następnie przez Przejście Północno - Zachodnie aż na Alaskę. Podróż zakończą na Syberii, gdzie poznają pasterzy reniferów. Arktyka jest regionem niegościnnym i trudno dostępnym. Ociepla się w znacznie szybszym tempie niż inne miejsca na Ziemi, częściowo z powodu odbicia światła słonecznego. Kiedy śnieg i lód topnieją, odsłonięta ciemniejsza powierzchnia pochłania więcej promieni, co przyspiesza ocieplenie. Pokrywa lodowa kurczy się w alarmującym tempie. Wraz z topnieniem lodu, maleją siedliska i tereny łowieckie niedźwiedzia polarnego, symbolu Dalekiej Północy. Bez lodu, niedźwiedź nie może polować na foki, swoje główne źródło pożywienia. Czy nasze prawnuki poznają Władcę Arktyki? Czy zdjęcia i wypchane okazy będą jedynymi pamiątkami po tych majestatycznych zwierzętach? Czy niedźwiedź polarny zaadaptuje się do zmieniającego się środowiska? W miarę ocieplania się klimatu, niedźwiedź grizzly migruje ku północy. Kilka udokumentowanych spotkań obu gatunków dało początek hybrydowej rasie zwanej "grolar" lub "pizzlie", będącej połączeniem terminów "grizzly" i "polar bear". 18:05 PRZEWODNICY WYSOKOGÓRSCY Z CHAMONIX - 200 LAT HISTORII (ROPED 200 YEARS OF THE CHAMONIX'S GUIDE / ENCORDS, 200 ANS DANS LE REGARD DES GUIDES DE CHAMONIX) Film dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Pierre Cadot Film dokumentalny o przewodnikach z Chamonix, którzy są sercem historii alpinizmu. Dolina Chamonix ma 3 km. szerokości i 20 km. długości. Nie widać stąd horyzontu - wokół tylko góry. Historia rozpoczyna się w 1741 roku, gdy do Chamonix przybywają pierwsi podróżnicy. Człowiek jest tu zanurzony w oceanie lodu i granitu. Te góry przyciągają ludzi od ponad dwustu lat. Pionierzy wymyślili tu sport, który później nazwano alpinizmem, a wraz z nim - zawód przewodnika wysokogórskiego. Przewodnicy Chamonix osiągają i przekraczają cele - przynosząc swojej organizacji światowy rozgłos. Kolejne wyzwania, rozwój etyki i znaczny postęp techniczny wyryły w skale silne wartości: solidarność, odwagę, umiejętność adaptacji. Te wartości kształtują życie, wykraczając poza zwykłe wspinanie się po górach. Przewodnicy są w centrum życia w górach, będąc zarówno aktorami, jak i widzami zmieniającego się krajobrazu, świadkami wpływu kryzysu klimatycznego. Ten film opowiada historię od początków alpinizmu do współczesności, a przewodnicy stają teraz przed największym wyzwaniem od początku swojej profesji - ich marzenia kruszą się wraz z górami w wyniku poważnych zmian klimatu. Pragnienie przygody nierozerwalnie łączy dzisiejszych przewodników z pionierami przewodnictwa górskiego. Ta potrzeba wolnego i dzikiego świata, wspólna dla wszystkich regionów górskich i niezmienna przez wieki, pozwala zrozumieć, dlaczego ten zawód nie zaginął. Troska o przetrwanie gór i tego historycznego powołania to niepowtarzalna przygoda. 19:05 HALINA KONOPACKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Maciej Dancewicz Historia Haliny Konopackiej, kobiety, sportowca, osoby niebanalnej, posiadającej artystyczną wrażliwość, przedstawiona na tle historii Polski, historii sportu, ale i historii polskiej kultury oraz życia codziennego. W filmie ukazane zostały dwie równolegle toczące się historie. Pierwsza, historyczna, oparta na relacjach, artykułach prasowych, wspomnieniach, wywiadach. Dzięki niej śledzimy życiorys Haliny Konopackiej. Z kamerą poruszamy się po miejscach związanych z bohaterką, a dziennikarze, historycy, aktorzy opowiadają o kolejnych etapach jej życia. Ta część oparta jest w dużej mierze na wspomnieniach Konopackiej, relacjach prasowych z wydarzeń sportowych, kulturalnych, na artykułach i wierszach autorstwa Haliny Konopackiej. Druga, poprzez wykorzystanie fragmentów telewizyjnego filmu fabularnego pt.: "Konopacka. Walka o złoto", z Polą Błasik oraz Piotrem Głowackim w rolach głównych, jest innym wariantem biografii Haliny Konopackiej. Próby aktorskie, filmowanie pierwszych ujęć i scen, charakteryzacja i kostiumy z epoki stanowią integralną część obrazu i uzupełniają w oryginalny sposób historię bohaterki. Ważnym elementem są także materiały archiwalne: filmowe i fotograficzne, ale również dokumenty, artykuły prasowe itp. z zasobów WFDiF, TVP, Polskiego Radia, NAC, Muzeum Sportu i Turystyki oraz z archiwów zagranicznych. 20:10 GROZNY. CZECZEŃSKI TYGRYS PUTINA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Walentin Bodrow Prowadzący: Barbara Włodarczyk Lektor: Krystyna Czubówna, Janusz Szydłowski Każdy, kto odwiedza dziś Czeczenię, przeżywa szok. Jej stolica, Grozny, która w 2003 roku była uznana przez UNESCO za najbardziej zniszczone miasto na Ziemi - dziś miejscami przypomina Dubaj. Wizytówką Groznego stały się szklane wieżowce (w jednym z nich zafundowano apartament Gerardowi Depardieu) i największy meczet w Europie. A wszystko dzięki temu, że Moskwa daje Czeczenii miliardowe dotacje i wspiera namaszczonego przez Putina przywódcę Ramzana Kadyrowa, który rządzi twardą ręka. W zamian zyskuje pokój i wiernego sojusznika. "Jeśli trzeba umrzeć za Rosję, to jesteśmy gotowi" - mówi Ramzan Kadyrow. O wyjściu z Federacji Rosyjskiej, o co toczyła się wojna w latach 90. , nawet nie wspomina. Czeczenia to państwo w państwie. Republika rządzi się swoimi prawami, które ustanawia sam Ramazan Kadyrow. Wolno mu więcej niż innym przywódcom regionów. Nawet lekceważyć konstytucję. Promuje np. wielożeństwo. Film przedstawia nowe nieznane oblicze Czeczenii, codzienne życie, obyczaje (mieszankę szariatu z dataem, czyli prawem zwyczajowym), problemy, a także rolę i pozycję Kadyrowa namaszczonego przez Putina. Autorka dociera m.in.: do notabla, który ma dwie żony i wcale się z tym nie kryje, choć poligamia jest w Federacji Rosyjskiej zabroniona, do chłopaka, który pół roku spędził w Państwie Islamskim, do szkoły, w której dzieci śpiewają o Kadyrowie i którego nazywają Słońcem. Film wzbogacony jest cytatami Ramzana, który zabiera głos na każdy temat. 21:30 MECHANIZMY KORUPCJI (NEVER WHISTLE ALONE) Film dokumentalny, 57 min, Włochy, 2019 Reżyseria: Marco Ferrari Film dokumentalny, który powstał we Włoszech i pokazuje włoskie realia świata pracy. Pracownicy z różnych dziedzin biznesu opowiadają o nielegalnych działaniach, które wykryli w swoich firmach. Pokazują pomieszczenia, w których podpisywane były niedozwolone umowy i mówią, co widzieli. Wszystkie historie mają ten sam wątek: regularna korupcja, próby wciągania innych, zastraszanie tych, którzy odmawiają "współpracy", mobbing, izolacja. W zwykły dzień; wychodzisz z domu, jak zwykle idziesz do pracy. Ale dzisiaj jesteś proszony o przymykanie oka na nielegalne interesy swojego szefa. Masz mało czasu na podjęcie decyzji. Co zrobisz? Wywiad za wywiadem, bohaterowie opowiadają historie zwykłego pracownika, który odkrywa nielegalne działania zwierzchnika i musi zdecydować, co robić. Stawką jest jego życie i przyszłość. Po drugiej stronie stołu znajduje się system przestępczy, który generuje ogromne zyski. Siedem urzędów. Siedem spraw o korupcję. Siedem świadectw. Jedna wspólna historia. We Włoszech szkody spowodowane korupcją szacuje się na 100 miliardów euro rocznie. W ubiegłym roku 783 osoby złożyły doniesienie o popełnieniu przestępstwa korupcji. Średnio robiły to dwie osoby dziennie. 22:35 FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - FOR HEROES Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Paulina Ibek, Maciej Dźwigaj, Łukasz Perkowski Łączy ich wspólna pasja - gra w koszykówkę. I to, że wszyscy poruszają się na wózkach inwalidzkich. Tworzą drużynę FOR HEROES KRAKÓW. Jedyną drużynę koszykówki na wózkach w Małopolsce. Opowieść o sile pasji, o woli walki, o męskości, ale także o tym, że w naszym życiu nic nie jest na pewno, bo tak naprawdę w ciągu kilku sekund wszystko może się zmienić. 23:40 MROCZNE DUSZE - ODC. 3 STEPHAN LETTER: ANIOŁ ŚMIERCI Z SONTHOFEN (DEADLY SOULS EP. 3 STEPHAN LETTER: THE DEATH ANGEL OF SONTHOFEN (GERMANY)) Serial dokumentalny, 45 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Carsten Oblaender, Justin Wolfe Dokumentalna seria kryminalna (6 odcinków). Seryjni mordercy pozbawiają życia bez litości i wyrzutów sumienia. Co ich prowokuje? Co skłania do zabijania? Kapitan policji ze Stanów wraz ze znanym brytyjskim psychologiem sądowym ponownie zbadają akta niektórych z najbardziej wstrząsających seryjnych morderstw na świecie. Psycholog wraz z policjantem przeanalizują patologiczne umysły seryjnych morderców. Razem pozwolą widzowi zrozumieć, co powoduje, że niektóre mroczne dusze zabijają w najokrutniejszy sposób. Odc. 3 - "Stephan Letter: Anioł Śmierci z Sonthofen". W szpitalu oczekujemy pomocy, nie seryjnego zabójcy. A jednak to tam działał jeden z najgroźniejszych zabójców Niemiec. Przez półtora roku polował na chorych i bezbronnych nie wzbudzając podejrzeń. Sonthofen w Bawarii. Spokojnie miasteczko na południowym krańcu Niemiec. Typowe miasteczko alpejskie. Gospodarstwa i kwitnące łąki. Idylla. Ludzie przyjeżdżają tu odpoczywać i chodzić po górach. Aż trudno sobie wyobrazić, że w tak pięknej okolicy grasował zabójca. Nikt nie myślał tu o śmierci. W Sonthofen działa znany szpital. Nikt początkowo nie wiedział, że w szpitalu działa pielęgniarz, który wpędza pacjentów do grobu przedwcześnie. Do dziś nie wiadomo, czemu z troskliwego pielęgniarza Stefan przeobraził się w seryjnego zabójcę. Niestety zabójstwa w służbie zdrowia nie są rzadkością. Na całym świecie są lekarze, pielęgniarki i pielęgniarze, którzy zabijają, zamiast leczyć. 00:40 CHEMIA Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2009 Reżyseria: Paweł Łoziński Scenariusz: Paweł Łoziński tekst 50 min Zdjęcia: Kacper Lisowski Niezwykły, zbiorowy portret ludzi chorych na raka, pacjentów Oddziału Chemioterapii Dziennej Centrum Onkologii w Warszawie. Reżyser filmuje ich podczas kilku godzin, jakie spędzają na oddziale podłączeni do kroplówek z lekami. Przychodzą sami albo w towarzystwie bliskich - mężów, żon, rodziców, dorosłych dzieci. Wnoszą ze sobą swoje przeżycia, nadzieje, obawy, przemyślenia. Tych kilka godzin to czas refleksji i rozmów zarówno z bliskimi, jeśli ci są w pobliżu, jak i z obcymi współtowarzyszami niedoli. Bo rak jest mniej straszny, jeśli można o nim z kimś porozmawiać. To pozwala go oswoić, ale też oswoić własny strach. Pacjenci są różni, w każdym wieku, z rozmaitych środowisk - rak to bardzo "demokratyczna" choroba. Na oddziale spotykają się więc: bosman i właścicielka warzywniaka, przyszła matka, która podczas chemioterapii czuje ruchy dziecka, i matka 5 - miesięcznego malucha, który czeka na nią w domu, uczeń, który martwi się, jak na wieść o jego chorobie zareagują koledzy z klasy, i młody muzyk, który marzy o kolejnej gitarze, nauczycielka, która wspomina swoich ulubionych uczniów, i ratownik medyczny, który uratowawszy dziesiątki ludzi od śmierci, teraz sam stoi w obliczu śmiertelnego zagrożenia, kobieta, której dzieci mieszkają daleko za granicą, i mężczyzna, któremu towarzyszy troskliwy syn student. Wszystkich łączy ta sama choroba, lecz każdy patrzy na nią po swojemu. Jedni mówią o niej z rezygnacją, inni ze złością. Niektórzy próbują żartować na jej temat, inni widzą w niej fatum. Wspólna jest nadzieja: że wyzdrowieją, że przerzutów nie będzie, albo że w końcu się zatrzymają. Walczą więc z rakiem, przełamując własną słabość. Ci, dla których lekarze nie mają dobrych wieści, już nawet nie marzą o całkowitym wyzdrowieniu. Chcieliby tylko zatrzymać na trochę czas, spowolnić jego bieg, wytargować z Bogiem choćby parę miesięcy czy tygodni. Bo jeszcze tak wiele chciałoby się zrobić, zobaczyć, jak wiedzie się dzieciom, znów pójść na spacer z mężem czy żoną. Bo przecież dobrze jest żyć. Oni to wiedzą najlepiej. Film uhonorowano Prix Europa 2009 dla najlepszego europejskiego filmu dokumentalnego na 23. Międzynarodowym Festiwalu Produkcji TV w Berlinie. Przyznano mu również Nagrodę Główną "Srebrnego Lajkonika" 2009 dla najlepszego filmu dokumentalnego na Krakowskim Festiwalu Filmowym. "Chemia" zdobyła ponadto statuetkę "Białej Kobry" - Grand Prix 19. Ogólnopolskiego Festiwalu Mediów "Człowiek w zagrożeniu". 01:45 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 6 ŻYĆ JAK SŁOWIANIN Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski W tym odcinku dowiemy się, jak trudne było przetrwanie w brudnej i zimnej słowiańskiej chacie, w której na dodatek roi się od robactwa? Radosław Kotarski na własnej skórze przekonuje się o tym, przeprowadzając się do zrekonstruowanego domostwa sprzed ponad 1000 lat. W ten sposób lepiej poznaje codzienne życie naszych przodków i problemy, z którymi mogli się zmagać. Poza tym odkrywa dawne wierzenia, sposoby polowania i obyczaje wczesnych Słowian. 02:20 KAPELA OŚWIĘCIMSKA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 1981 Reżyseria: Ignacy Szczepański Scenariusz: Ignacy Szczepański Zdjęcia: Zbigniew Kotecki Wspomnienia byłych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz - członków orkiestry obozowej. 03:20 PROFESOR. WSPOMNIENIE O ZBIGNIEWIE RASZEWSKIM Film dokumentalny, 48 min, Polska, 1993 Scenariusz: Ireneusz Dobrowolski, Wojciech Majcherek Zdjęcia: Andrzej Wyrozębski Filmowy portret wybitnego znawcy teatru i literatury Zbigniewa Raszewskiego (1925 - 1992). Był profesorem Instytutu Sztuki PAN oraz PWST w Warszawie i przez 36 lat redaktorem swego ukochanego "Pamiętnika Teatralnego". Nie miał nigdy własnej katedry, ale wielu wybitnych ludzi teatru uważa się za uczniów Profesora. Podziwiali jego dyskretne poczucie humoru, erudycję, rozległość zainteresowań, a także talent pisarski. Zawsze powtarzał, że wszystko, co humanista ma do powiedzenia, powinno się dać opowiedzieć w języku potocznym. Człowiek, który teatrowi poświęcił życie, nie wahał się głosić "obrazoburczych" sądów, że najważniejszym w naszej cywilizacji widowiskiem jest mecz piłkarski, a najbardziej charakterystyczną budowlą - stadion. Zbigniew Raszewski nie tylko prowadził własne badania (efektem były m. in. dwutomowa monografia Bogusławskiego, "Krótka historia teatru polskiego", "Teatr w świecie widowisk"). Redagował i w dużym stopniu wypełnił fundamentalny "Słownik biograficzny teatru polskiego 1765 - 1965". Prostował błędne wiadomości i uzupełniał informacje o teatrze w encyklopediach polskich i zagranicznych, a dzięki jego współpracy z encyklopediami o zasięgu światowym nasz teatr wyszedł z polskiego zaścianka. Autorzy filmu wykorzystali fragmenty wspomnień profesora i liczne materiały ikonograficzne. Przede wszystkim jednak oddali głos jego dawnym studentom, współpracownikom, przyjaciołom. Wypowiadają się m.in. Marta Fik, Jerzy Koenig, Hanna Baltyn, Marek Zagańczyk, Wanda Zwinogrodzka, Wojciech Młynarski. W ich pamięci zachował się żywy, serdeczny portret tej niezwykłej postaci.