TVP Dokument Piątek, 17.01.2025 05:45 DZIKA POLSKA - ŻERUJ Z MARCINEM (23) Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Tematem tego wydania "Dzikiej Polski" będzie m. in. dokarmianie dzikich zwierząt. Miejscem najlepiej nadającym się do realizacji tego tematu jest oczywiście śródleśna chata Marcina Kostrzyńskiego, w okolicach Górzna. Marcin od wielu lat dokarmia zimą leśne zwierzęta. Jego stołówka ma swoich stałych bywalców: dziki, jelenie, sikory, które czują się na podwórku Marcina bezpiecznie. Marcin jest bardzo pomysłowym restauratorem, ciągle wymyśla nowe udoskonalone karmiki, rynienki itp. Razem z Tomkiem Kłosowskim opowiedzą o menu leśnych zwierząt i o tym, jak należy dokarmiać zwierzęta, aby nie zrobić im krzywdy. Zaprezentujemy również najnowsze wynalazki Marcina. 06:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 7 WINNE TAJEMNICE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy w Polsce da się z powodzeniem uprawiać winogrona do produkcji win? Okazuje się, że tak! Wbrew obiegowej opinii nasz mroźny klimat wcale nie przeszkadza w wytwarzaniu smacznych win, które mają już kilkusetletnią historię. Radosław Kotarski tym razem jedzie do Zielonej Góry, gdzie sprawdza co zostało z dawnych tradycji winiarskich. Odkrywa podziemia niemieckiej wytwórni win musujących A. Gremplera, wyciska sok z winogron używając dawnych technik i kosztuje współczesnych wyrobów polskich winiarzy. 06:55 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 1. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 1) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odcinek 1. Springer Spaniele Angielskie są jedną z najlepszych ras psów tropiących. Border Collie przeganiają mewy, owce, wiewiórki, dzieci i samochody. Husky syberyjskie to psy pracujące, które hodowano do myślistwa i zbieractwa. W czasie Gorączki Złota na Alasce zaczęto ich używać w psich zaprzęgach. Labrador został wyhodowany w Nowofunlandii, by pomagać rybakom przewozić połów. Mopsy potrzebują towarzystwa człowieka. Mają intuicje, są radosne, czułe i kochają się przytulać. Od spanieli i labradorów po kelpie i collie - nie ma wątpliwości, że więź między psami i właścicielami jest niezwykła. 07:55 WIELKIE WYZWANIE AUSTRALIJSKIEJ PSZCZOŁY MIODNEJ - CZEŚĆ 2. (THE GREAT BEE CHALLENGE) Cykl dokumentalny, 55 min, Australia, 2019 Reżyseria: Paul West W tym dwu częściowym filmie dokumentalnym poznamy lepiej życie pszczół, ich naturę oraz zagrożenia jakie doprowadzają do zmniejszenia się populacji tych zwierząt. Australijczycy współdzielą kraj z miliardami pięknych, pracowitych i delikatnych stworzeń. I bardzo chcą im pomóc. Okazuje się, że Australijczycy naprawdę interesują się pszczołami. Cztery rodziny będą rywalizować ze sobą, aby zbudować dobrze prosperujące ule, które wyprodukują pyszny miód. Miód od zwycięskiego zespołu zostanie użyty w popisowym daniu przez uznanego szefa kuchni Petera Gilmore'a z renomowanej restauracji Bennelong w Sydney Opera House. Zespoły początkujących pszczelarzy zagłębiają się w najnowszą naukę o komunikacji, mózgach i zachowaniu pszczół, ucząc się i napotykając na różnego rodzaju wyzwania. Film dostał wiele nagród na festiwalach filmowych. Część 2. Pszczoły. Ich zdrowie jest tak cenne, bo dzięki zapylaniu przyczyniają się do produkcji jednej trzeciej żywności. Nasi uczestnicy bardzo się starają i oczywiście pragną zwyciężyć. To już końcowy etap zawodów - będziemy śledzić postępy wszystkich ekip. Każdy zespół zaczął od jednego ula, ale dobierał drugi i trzeci, by mógł zebrać jak najwięcej miodu. O dziwo, na czele są pszczelarze miejscy. Tym na prowincji idzie znacznie wolniej. W mieście i na wsi pszczoły szukają cennego nektaru na dużych powierzchniach. Przeciętna robotnica w ciągu swojego życia pokonuje odległość około pięciuset kilometrów, by wyprodukować jedną dziesiątą łyżeczki miodu. Pszczoły są starożytne, adaptują się, są inteligentne i stanowią ważną część naszego świata. Może ten konkurs przyczyni się do wzrostu uznania dla tych niezwykłych stworzeń i dowiedzie, że Australia zarówno na wsi i w mieście zapewni im przyjazne środowisko. Zresztą, musimy wszyscy pokochać pszczoły. 08:55 GLOBALNA NAUKA - ODC. 2 MEDYCYNA - W POSZUKIWANIU LEPSZEGO LECZENIA (GLOBAL SCIENCE E02: MEDECINE - RESEARCHING THE NEXT CURE) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Sześcioodcinkowa seria dokumentalna przybliżająca widzowi największe odkrycia na arenie współczesnych badań, przedstawiająca najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 2 - "Medycyna: w poszukiwaniu lepszego leczenia". Nasz najcenniejszy zasób zdrowie - jest nieustannie atakowany. Po stuleciu przełomowych postępów w medycynie, większość ludzkiego ciała wciąż pozostaje tajemnicą. Nadal jesteśmy na łasce chorób genetycznych, nowotworów czy pandemii. W szpitalach i laboratoriach na całym świecie, lekarze i naukowcy odkrywają nowe metody zwalczania chorób. Witajcie w świecie ludzi poświęcających życie leczeniu i zwalczaniu schorzeń. Zapraszamy na podróż w głąb współczesnej medycyny, w towarzystwie lekarzy i badaczy, którzy poprawiają nasze życie. Medycyna i technologia kształtują nowy świat, w którym przełomy następują w niespotykanym dotąd tempie. Postęp jest ekscytujący. Odkrycia w dziedzinie medycyny wskazują na przyszłość, w której najbardziej wyniszczające choroby staną się wyleczalne, pojęcie niepełnosprawności przestanie istnieć, a nauka ujawni największe tajemnice ludzkiego ciała. Nie możemy jednak zapomnieć o tym, że mamy obowiązek rozumieć konsekwencje stale przyspieszającego postępu. 09:55 PODRÓŻ PRZEZ WŁOCHY - ODC. 1 VIA CASSIA (VIA ITALIA LA CASSIA) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Benoit Felici Czteroodcinkowa mini - seria dokumentalna. Podróż po starych Włoszech. To najlepszy sposób na odkrycie pięknych i tajemniczych krain na Półwyspie Peloponeskim. Pojawiają się różne regiony Italii. Podążamy za pięknymi krajobrazami i spotykamy tych wszystkich, którzy nadal je ożywiają. Odc. 1 - "Via Cassia". Jak wszystkie starożytne drogi, Via Cassia zaczyna się w Rzymie. Drogom rzymskim nadawano nazwę na cześć osób, które zleciły ich budowę. Via Cassia swoje powstanie zawdzięcza Gajuszowi Kasjuszowi Longinusowi. Nasza podróż rozpoczyna się od mostu Mulwijskiego. Jest on jednym z najstarszych w Rzymie. Będziemy jechać po śladach Via Cassii przez ponad 450 km. Odwiedzimy północne Lacjum i Toskanię. Spotkamy się z tymi, którzy ożywiają te ziemie. Via Cassia nie straciła nic ze swojego historycznego, symbolicznego i kulturalnego znaczenia. Via Cassia kieruje się w stronę Florencji i biegnie do portu Carrara. Przecina miasta Viterbo i Montefiascone, prowadzi przez Toskanię do Sieny. Za Florencją skręca w stronę wybrzeża i kończy się w Carrarze - światowej stolicy marmuru. Powędrujemy Via Cassią i z jej perspektywy spojrzymy na dzisiejsze Włochy. 11:25 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 7 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W siódmym odcinku drugiej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po dawnym województwie wendeńskim, które było jednym z trzech województw Rzeczpospolitej, leżącym na terenie Inflant. Tu właśnie jest najprawdopodobniej największa ilość gotyckich zamków na kilometr kwadratowy w Europie. Prowadzący odwiedzi zamki w Turaidzie, Krimuldzie, Siguldzie, Valmerze a także w Kieś, gdzie mieściła się siedziba polskich starostów. Spacerując po fascynujących zamkowych terenach Stefan Tompson opowie historię polskich Inflant, a także Kawalerów Mieczowych i ich losów na tych ziemiach. 12:05 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 1 OD WYSPY DO WYSPY (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 01 ÎLES EN ÎLES) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 1 - "Od wyspy do wyspy." Kurs na Karaiby. Tobago Cays to grupa pięciu wysepek należących do Grenadyn. Cieszą się opinią najpiękniejszych wysp tego archipelagu. Stanowią atrakcyjny kierunek wielu żeglarskich wypraw. Każdego dnia barwne łódki pływają od jachtu do jachtu, oferując wszystko, co tylko można sprzedać. Przybrzeżni handlarze nazywani są boat boys. Mister Quality od trzydziestu lat sprzedaje turystom koszulki, cygara, pieczywo i langusty. Gwadelupa słynie z jednej z najpiękniejszych zatok na świecie. Będziemy też w Nowej Zelandii. W Singapurze, w pobliżu wielkiego miasta, rozciąga się prawdziwy raj. Niestety, raj na Ziemi regularnie zamienia się w piekło. Tuż po wschodzie słońca na wyspę przypływają turyści, gotowi spędzić cały dzień w ostatnich wioskach Singapuru. 12:30 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 2 PODRÓŻ PEŁNA SMAKÓW (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 2 LES CHEMINS DU GOT) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 2 - "Podróż pełna smaków." Singapur. Tu spotykają się wszystkie smaki świata. Przez całą dobę można zjeść dania kuchni indyjskiej, chińskiej, malajskiej i europejskiej. W Singapurze jedzenie to świętość. A jedną ze świątyń gastronomii jest Lau Pa Sat. Codziennie o dziewiętnastej ruch uliczny zostaje wstrzymany aż do trzeciej w nocy. Geylang to jedna z uboższych dzielnic Singapuru. Jej mieszkaniec, Tony Tan, w każdy czwartek organizuje maraton smaków. W ciągu sześciu godzin uczestnicy odwiedzają wybrane sklepy i restauracje. Tu można smacznie zjeść zarówno na ulicznym straganie, jak i w drogiej restauracji. 13:05 ZDROWIE I DŁUGOWIECZNOŚĆ (HEALTH! LONGEVITY!) Film dokumentalny, 41 min, Szwajcaria, 2022 Reżyseria: Olivier Paul Film dokumentalny o długowieczności. Co sprawia, że z upływem lat chodzimy wolniej i mamy gorszą pamięć? Czy starzenie się jest nieuniknione? Czy przyszłe pokolenia będą się starzeć lepiej? Czy da się uniknąć przewlekłych chorób i bólu? Zachować sprawność narządów? Co możemy zrobić, by spowolnić starzenie biologiczne, a nawet je zatrzymać lub odwrócić? Co dzieje się z naszymi komórkami i genami w tym procesie? Na całym świecie naukowcy śledzą te mechanizmy w poszukiwaniu sekretu długowieczności. Starzenie się bez chorób to marzenie, które być może się spełni. Czy poszukiwany przez wszystkie laboratoria farmaceutyczne eliksir młodości będzie pochodził z programowania epigenetycznego, z telomerów, czy z Urolityny A, cząsteczki usprawniającej mitofagię? Lub ze wszystkich tych dróg razem wziętych, których tajniki ujawnia ten film? Dzięki dużej liczbie stulatków Szwajcaria przoduje w badaniach nad degeneracją komórek. Dowiemy się o najnowszych odkryciach naukowców przesuwających granice długowieczności. Poznamy kilkoro niezwykłych stulatków. 14:05 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 2. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 2) Cykl dokumentalny, 45 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odcinek 2. Wielu badaczy nazywa przytulanie interwencjami zwierząt asystujących. Zwierzęta powodują redukcję reakcji krążeniowej. Przytulenie szczeniaczka wyzwala hormon zwany oksytocyną - ten sam, który wyzwala się w czasie karmienia piersią dziecka przez matkę, lub przytulenie do drugiego człowieka. Oksytocyna jest hormonem miłości i wspaniale likwiduje niepokój. Psy przewodnicy dają wielu osobom poczucie niezależności i swobody. Zmieniają ich życie dzięki lepszej mobilności i zyskaniu całkowicie oddanego im przyjaciela. Border collie czy owczarki australijskie są świetnymi psami pasterskimi, które dostawszy zadanie - wykonują je do końca. Są też psy kochające akrobacje w skokach po frisbee. 15:00 DZICY LOKATORZY MIAMI (MIAMI WILD) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Nathan Dappen, Neil Losin Film dokumentalny o Miami i wspaniałej, dzikiej przyrodzie w tym mieście i w jego okolicy. Miasto powstało w 1896 - m zyskując miano "magicznego". Urosło bowiem z małej osady na moczarach do rozmiarów metropolii niemal z dnia na dzień. Miami tętni życiem. Lokalnym i napływowym. Przybysze dostosowują do warunków, a miejscowi do nowych sąsiadów. To najbardziej szalone miasto Stanów Zjednoczonych. Tutaj Natura to nie tylko szczury i gołębie. Nigdy nie wiadomo, co ujrzymy za rogiem. Ta metropolia południowej Florydy stała się domem dla papug, pawi, lisów, jaszczurek i gigantycznych niebieskich krabów lądowych, które migrują ze swoich ziemskich nor do płytkich wód Zatoki Biscayne. W skomplikowanej sieci kanałów przecinających miasto można spotkać manaty, aligatory i krokodyle. Tropikalne ryby akwariowe, wypuszczane do miejskich dróg wodnych przez zmęczonych opieką właścicieli, rozwijają się tu wraz z kolorowymi pielęgnicami i Gambuzją. Nawet stado koczkodanów pochodzących z Afryki Wschodniej przetrwało dziesięciolecia w gęstych lasach namorzynowych w pobliżu lotniska Fort Lauderdale. Gdy w słonecznym Miami zapada zmrok, nietoperze wyłaniają się z kryjówek na strychach, by polować na zdobycz, a lądowe drapieżniki, takie jak szop pracz, lis szary i kojot, polują na wszystko, co mogą znaleźć. To najbarwniejsza, najbardziej egzotyczna i zaskakująca metropolia Stanów Zjednoczonych. Miasto znane jako "szalone Miami". 16:05 GLOBALNA NAUKA - ODC. 3 ZIELONE TECHNOLOGIE - PRZYSZŁOŚĆ NASZEJ PLANETY (GLOBAL SCIENCE E03: GREEN TECH - THE FUTURE OF OUR PLANET) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 3 - "Zielone technologie - przyszłość naszej planety". Zielona rewolucja postępuje w zawrotnym tempie. Nowe technologie odmieniają nasze życie. Ich celem jest ochrona planety z korzyścią dla wszystkich. W obliczu kryzysu klimatycznego wywołanego zanieczyszczeniem i destrukcją bioróżnorodności, badacze pracują ze zdwojoną siłą. Jakie rozwiązania pomogą nam w walce z emisjami dwutlenku węgla czy zanieczyszczeniem plastikami? Jak odmienią nasze życie? Witajcie w przyszłości, w której musimy przemyśleć swoje podejście do życia, opracowywać czyste źródła energii, chronić środowisko oraz inspirować się przyrodą, aby zapewnić sobie przetrwanie. Współczesna nauka i technologia podsycają nasze nadzieje na przyszłość ludzkości Czy jesteście gotowi odkryć, co nas czeka? Zmiany klimatu wymagają podjęcia natychmiastowych działań ograniczających wpływ cywilizacji na Ziemię. Energia, transport, żywność Należy zmodyfikować wszystkie aspekty naszego życia, aby ograniczyć globalne ocieplenie. Badacze opracowują nowe technologie radykalnie redukujące emisję gazów cieplarnianych. 17:05 PODRÓŻ PRZEZ WŁOCHY - ODC. 2 VIA APPIA (VIA ITALIA L_APPIA) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Benoit Felici Czteroodcinkowa mini - seria dokumentalna. Podróż po starych Włoszech. To najlepszy sposób na odkrycie pięknych i tajemniczych krain na Półwyspie Peloponeskim. Pojawiają się różne regiony Italii. Podążamy za pięknymi krajobrazami i spotykamy tych wszystkich, którzy nadal je ożywiają. Odc. 2 - "Via Appia". Via była pierwszą rzymską drogą. I najstarszą w zachodnim świecie. Powstała na zamówienie konsula Appiusza Klaudiusza w 312 roku przed naszą erą. To po niej rzymskie armie wyruszały na podbój południowej części półwyspu. Po niej też wędrowali podróżnicy, którzy ukształtowali kulturę Włoch i całej Europy. Via Appia opuszcza mury miasta przez bramę świętego Sebastiana. Jej trasa usiana jest pozostałościami po starożytnym Rzymie. Podróż to wędrówka w głąb całej włoskiej historii. Od czasów starożytnych do dziś po bruku przeszły miliony ludzi. Droga przyspieszyła rozwój handlu i połączyła Kampanię, Basilicatę i Apulię ze stolicą Rzymu. Obecnie nie jest już przejezdna, ale pozostaje historycznym i kulturowym wyznacznikiem. Appia biegła w linii prostej w kierunku Terraciny. Przecinała Kampanię przez miasta Capua i Benevento. Przechodziła przez region Basilicata zaledwie kilka kilometrów od Matery. Biegła w głąb kraju. W Apulii docierała do portu, który w starożytności miał ogromne znaczenie handlowe. Kończyła się w mieście Brindisi - wschodniej bramie Włoch. 18:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 3 W HARMONII Z NATURĄ (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 3 DURABLEMENT VOTRE) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 3 - "W harmonii z naturą." W indyjskim stanie Radżastan żyje społeczność, dla której priorytetem jest przyroda i dobrostan zwierząt. Bishnoi darzą szacunkiem wszystkie formy życia na Ziemi. Życiem członków społeczności rządzi dwadzieścia dziewięć zasad. Trudnią się oni głównie rolnictwem. Sadzenie i pielęgnowanie drzew jest dla Bishnoi jak wyznanie wiary. Rolnik dzieli się z drzewem wodą, użytą do jego podlania. Bishnoi nie jedzą mięsa i sami produkują to, czego potrzebują. Bishnoi mogą pochwalić się dużą świadomością ekologiczną. Trudno im zrozumieć wyzwania współczesnego świata. Wszystko zaczęło się od trzydzieściorga utopistów, którzy osiedli w dawnym kamieniołomie, by żyć w zgodzie z naturą. Filozofia wspólnoty nie zmienia się przez lata, a postęp technologiczny ułatwia jej realizację. Energia słoneczna, wiatrowa i wodna otwiera drogę do nowych ekologicznych rozwiązań. Na terenie Walii działają trzy parki narodowe i pięć obszarów chronionych. Przeniesiemy się też do Nowej Zelandii, gdzie ludzie i przyroda tworzą prawdziwą jedność. 18:30 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 4 MORSKIE OPOWIEŚCI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 4 LA MER A VOIR) Serial dokumentalny, 28 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 4 - "Morskie opowieści." Morze Karaibskie. W skład archipelagu Saint Vincent i Grenadyny wchodzą trzydzieści dwie wyspy i wysepki. Tylko sześć jest zamieszkanych. Największa z nich, Saint Vincent, ma dziewięćdziesiąt sześć tysięcy mieszkańców. To gospodarcze i ekonomiczne serce kraju. Wyspiarze zaopatrują się tu w żywność i artykuły pierwszej potrzeby. Statek Barracuda Mail Boat, rozwozi towary na poszczególne wyspy. Na horyzoncie pojawia się Canouan. Klienci na nabrzeżu czekają, by odebrać zamówienia. Kapitan King ceni sobie szybkość i punktualność. Barracuda bierze kurs na Mayerau, a następnie na Union Island. Pora odwiedzić też Japonię, bo mieszkanki Wysp Japońskich żyją w bliskiej relacji z morzem. Bierzemy też kurs na Norwegię, gdyż norweskie fiordy wdzierają się głęboko w ląd. Obfitują w niezwykłe, naturalne bogactwa. 19:05 CZESŁAW NIEMEN Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2007 Reżyseria: Eugeniusz Szpakowski Scenariusz: Eugeniusz Szpakowski Zdjęcia: Sebastian Arndt Muzyka: Czesław Niemen Film dokumentalny o życiu i twórczości Czesława Niemena. Pierwsza część dotyczy lat młodzieńczych tego wielkiego muzyka. Lat spędzonych na Białorusi w rodzinnych Starych Wasiliszkach. Był to okres kształtowania się osobowości artystycznej Czesława Niemena, wówczas Czesława Wydrzyckiego, który od najmłodszych lat przejawiał uzdolnienia plastyczne i muzyczne. Już wtedy śpiewał w chórze kościelnym, był uczniem Pedagogicznego Liceum Muzycznego w Grodnie. Pierwsza część kończy się w momencie, kiedy Wydrzyccy zdecydowali się na wyjazd do Polski i osiedlili się w Białogardzie. Druga część dokumentu dotyczy kariery estradowej Czesława Niemena w Polsce. Jej początków, warunków życia w "nowej" ojczyźnie. Autorzy opowiadają o tym, jak zaczynała się jego kariera, jak poznał przyjaciół, jaka była jego droga do Niebiesko - Czarnych. W tej części twórcy zastanawiają się także nad atmosferą towarzyszącą narodzinom nowej muzyki (tzw. big bitu) w Polsce. W jakim sensie Czesław Niemen był wyjątkowy? Czym nas porwał? Część ta zawiera również prezentację twórczości Czesława Niemena w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Czy był to człowiek sukcesu, czy wielkich niepowodzeń? Na ile sam się do nich przyczynił? Dlaczego ówczesna władza go nienawidziła? Kto był inspiratorem kłamliwych artykułów? Co powiedzą dziś autorzy tamtych paszkwili? Nie została pominięta także twórczość muzyka w zespołach Akwarele i Niemen - Enigmatic. W tym okresie powstają jego największe przeboje: "Dziwny jest ten świat", "Czy mnie jeszcze pamiętasz" i wiele innych. Część trzecia filmu dotyczy lat, kiedy artysta skoncentrował się na pracy we własnym studiu muzycznym, kiedy w swoich kompozycjach wykorzystywał instrumenty elektroniczne i syntezatory. Kiedy Niemen odkrywał dla młodzieży Norwida, pokazywał świat poezji w ogóle. 20:10 WIADOMOŚĆ OD SASZY (MESSAGE FROM SASHA) Film dokumentalny, 54 min, Niderlandy (Holandia), 2024 Reżyseria: Anna Rudikova Gdy tylko wybuchła wojna, petersburska artystka Sasza Skoczilenko próbowała ją powstrzymać. Ale 11.04.2022 roku Sasza została aresztowana. Organy ścigania oskarżają ją o celowe i publiczne rozpowszechnianie fałszywych informacji na temat sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej. W ten sposób rząd rosyjski aresztował wszystkich, którzy nie zgadzali się z jego polityką. Dlatego właśnie reżyserka filmu znalazła się w sali sądowej i zaczęła kręcić ten film z pomocą przyjaciół Saszy, Soni i Loszy. Zobaczymy pierwsze posiedzenie. Sasza brała w nim udział online. Sasza pierwsza wypowiedziała się przeciwko "specjalnej operacji wojskowej" na Ukrainie: zmieniała metki z cenami w supermarkecie i umieszczała na nich informacje o wojnie. Ta dziewczyna potępiła wojnę. Została aresztowana. Jesteśmy świadkami toczącego się z bliska procesu, obnażającego absurdy i nieludzkość rosyjskiego systemu prawnego oraz zagrożenia, na jakie na co dzień napotyka wspierająca Saszę grupa przyjaciół. Ponad 18 miesięcy czeka ona na ostateczny werdykt. W listopadzie 2023 roku Sasza została skazana na kolejne 7 lat więzienia za swój artystyczny bunt. Ten film to intymny wgląd w rosyjskie represje prawne wobec dysydentów. W więzieniu, gdzie osadzono Saszę było okropnie. W celi po osiemnaście osób. Sasza bez pozwolenia nie mogła usiąść na łóżku. W ciągu dnia nie wolno jej było z niego korzystać. Tylko w nocy. W celi było bardzo zimo z powpodu ciągle otwartego okna. Ludzie bali się, że będzie śmierdzieć toaletą. Toaletą na osiemnaście osób. Jedyne, co Saszy pomagało, to papier, długopis i kredki. Wojna wytworzyła w Rosji dwie rzeczywistości. Opozycja mówiła o walkach i represjach, podczas gdy w przestrzeni publicznej coraz głośniej rozbrzmiewała oficjalna propaganda. 21:25 KATALOŃSKI SEN Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2020 Reżyseria: Weronika Mliczewska Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Mikael Lypinski W październiku 2017 roku na terenie Katalonii zorganizowano, nieuznane przez władze w Madrycie, referendum na temat niepodległości regionu. Ponad dwa lata od tamtego wydarzenia temperatura sporów i dyskusji na temat przyszłości Katalonii pozostaje wysoka. Skąd wzięła się kwestia katalońskiego separatyzmu? Jakie jest podłoże społeczne i kulturowe tych ruchów? I jak Hiszpania może zechcieć bronić swojej integralności terytorialnej? 22:30 IKONA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Reżyseria: Wojciech Kasperski Scenariusz: Wojciech Kasperski Zdjęcia: Łukasz Żal Muzyka: Antoni Komasa - Łazarkiewicz Film opowiada o szpitalu psychiatrycznym Aleksandrowski Central we wsi Aleksandrowskoje obwodu irkuckiego (Syberia). Bohaterami są pacjenci, lekarze i cała okoliczna wieś utrzymująca się głównie z pracy w szpitalu. W Aleksandrowskim Centralu pracuje 3 lekarzy, wszyscy w średnim bądź już podeszłym wieku. Liczba pacjentów waha się w granicach 1520 - 1530, co daje ponad 500 chorych na jednego lekarza. Już dwukrotnie próbowano zamykać Aleksandrowski Central, i dwukrotnie udało się go obronić. Poprzedni gubernator obiecał nawet pieniądze na remont, wymierzono działki, trwały prace przygotowawcze. Niestety nie zdążył, zdjęto go z urzędu. Teraz szpital ma już podpisany wyrok śmierci, a dr Masłow chce zostać na posterunku do momentu jego wykonania. Kiedy zamkną szpital, wieś prawdopodobnie zginie, stanie się martwa jak wiele innych syberyjskich wiosek. Upiorny szpital więzienie razem z opustoszałą wsią Aleksandrowskoje pochłoną błota. Delikatny, wstrząsający film. Opowiedziany z wielką dojrzałością, uważnością i odwagą. Przywraca sens pytań pierwszych, tych najważniejszych. Przypomina, że film czasami może być dziełem sztuki. KFF 2026 "Złoty Lajkonik" dla reżysera najlepszego filmu ufundowany przez Prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich. 23:35 MROCZNE DUSZE - ODC. 5 WOLFGANG BEATE SCHMIDT: RÓŻOWY POTWÓR (DEADLY SOULS EP. 5 WOLFGANG BEATE SCHMIDT: THE PINK GIANT (GERMANY)) Serial dokumentalny, 45 min, Francja, 2018 Reżyseria: Carsten Oblaender, Justin Wolfe Dokumentalna seria kryminalna (6 odcinków). Seryjni mordercy pozbawiają życia bez litości i wyrzutów sumienia. Co ich prowokuje? Co skłania do zabijania? Kapitan policji ze Stanów wraz ze znanym brytyjskim psychologiem sądowym ponownie zbadają akta niektórych z najbardziej wstrząsających seryjnych morderstw na świecie. Psycholog wraz z policjantem przeanalizują patologiczne umysły seryjnych morderców. Razem pozwolą widzowi zrozumieć, co powoduje, że niektóre mroczne dusze zabijają w najokrutniejszy sposób. Odc. 5 - "Wolfgang Beate Schmidt: Różowy potwór". Ten seryjny zabójca terroryzował niemieckie miasteczka przez niemal dwa lata. Miał obsesję na punkcie damskiej bielizny i seksu. Z tego powodu media mówiły na niego 'Różowy potwór'. Wszystko działo się w NRD, na kilka tygodni przed upadkiem Muru Berlińskiego. Ludzie wychodzą na ulice buntując się przeciwko reżimowi. Pierwsza ofiara Edeltraut, była przeciętną kobietą, miała 51 lat i pracowała w sklepie. Policja szybko orientuje się, że padła ofiarą wyjątkowo brutalnego zabójcy. Ciało było zawinięte w koc. Nosiło ślady duszenia... oraz rany zadane ciężkim przedmiotem. Posiadało również ślady molestowania seksualnego. Wolfgang Schmidt zamordował pięć kobiet i niemowlę tylko dlatego, że weszło mu w drogę. Obecnie przebywa w zakładzie psychiatrycznym, którego nigdy już nie opuści. 00:35 MALOWANIE I ŚPIEWANIE. JAN KANTY PAWLUŚKIEWICZ Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Wykonawcy: Jan Kanty Pawluśkiewicz Film dokumentalny o Janie Kantym Pawluśkiewiczu jest opowieścią linearną: dzieciństwo w Nowym Targu, rodzinne tradycje gry na organach, wykształcenie i pierwsze ważne doświadczenia. Następnie studia na Politechnice Krakowskiej i spotkanie z Markiem Grechutą, zespół Anawa, pierwsze realizacje sceniczne w teatrze STU, Piwnica pod Baranami. Spotkania na scenach teatralnych i realizacje muzyki filmowej. Ważni ludzie, ważne przedsięwzięcia, wyzwania artystyczne. Fascynacja malarstwem, nowa dziedzina sztuki żel - art. Jan Kanty Pawluśkiewicz opowiada o sobie w różnych okresach życia, opowieści są ilustrowane bogatym materiałem archiwalnym. 01:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 8 ZAMEK CZY LEPIANKA - DYLEMATY ŚREDNIOWIECZA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy naprawdę ludzie w średniowieczu żyli wyłącznie w zamkach lub zimnych lepiankach? Okazuje się, że takie wyobrażenie nie ma nic wspólnego z prawdą. Rycerze i książęta na potrzeby mieszkalne budowali zagadkowe wieże, które, niestety, w większości nie przetrwały. Na szczęście takiego losu nie podzieliła unikatowa na skalę światową wieża w Siedlęcinie na Dolnym Śląsku. Radosław Kotarski odwiedza to ciekawe miejsce, by sprawdzić, w jakich warunkach żyli tam ludzie 700 lat temu. Odkrywa również tajemnicze malowidła ścienne, które przedstawiają losy dzielnego Lancelota, rycerza króla Artura. 02:15 WSPOMNIENIA O JULIANIE TUWIMIE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1996 Scenariusz: Tomasz Kamiński Wykonawcy: Karin Falencka, Feliks Gross, Ludwik Seidenman, Ryszard Matuszewski, Tadeusz Janiszewski, Monika Żeromska O Julianie Tuwimie opowiadają jego przyjaciele i znajomi z Polski i z Nowego Jorku, gdzie autor "Czyhania na Boga" przebywał przez 6 lat (wrócił do kraju w 1946 roku): Monika Żeromska, Ryszard Matuszewski, Tadeusz Januszewski (wydawca listów Tuwima), Ludwik Seidenman (dyplomata Rządu Londyńskiego, który przedstawiał Tuwimowi sytuację w komunistycznej Rosji i w Polsce, chcąc zapobiec jego powrotowi do kraju), Feliks Gross, Karin Falencka. Zobaczymy miejsca związane z biografią autora "Sokratesa tańczącego", m.in. dom w Łodzi, w którym mieszkał w młodości, miejscowość White Plaines pod Nowym Jorkiem, gdzie pisał poemat "Kwiaty polskie". 03:15 BALLADA O LU PIN Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Reżyseria: Violetta Rotter - Kozera "W Polsce czuję się jak ziarenko ryżu pod mazowiecką wierzbą" - tak mówi o sobie bohaterka filmu, 34 - letnia Lu Pin, rzeźbiarka, która zadziwiła świat projektem i realizacją największego na świecie pomnika Fryderyka Chopina. Urodziła się w Szanghaju. Jest absolwentką Szanghajskiej Wyższej Szkoły Publikacji i Wydawnictw oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 10 - letni pobyt w Polsce odegrał w jej życiu kluczową rolę. Obecnie mieszka w Szanghaju, mieście, w którym 3 marca 2007 roku odsłonięto pomnik jej autorstwa. Lu Pin posiadła umiejętność łączenia elementów obu kultur, z jakich się wywodzi, w sposób niezwykle czytelny i sugestywny. Sztuka przynosi jej radość i cierpienie, tak jak życie na styku dwóch kultur, które wyznaczyły kobiecie często trudne do pogodzenia normy społeczne i obyczajowe. W filmie opowiada o najważniejszych życiowych wyborach. Jego integralną częścią jest wpleciona w opowieść Lu Pin historia powstania, podróży i odsłonięcia pomnika Fryderyka Chopina w Szanghaju.