TVP Dokument Sobota, 18.01.2025 05:40 DZIKA POLSKA - ŚWIAT WEDŁUG NOCKA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Nigdzie zimą nie jest nietoperzom tak dobrze jak w tunelach dawnych umocnień obronnych. W samych tylko podziemiach Międzyrzeckiego Rejonu umocnień zimuje cała kolonia 37 tysięcy nietoperzy, gdzie z tego powodu utworzono rezerwat Nietoperek. Ale wiele pomniejszych zimowisk tych ssaków kryje się w zburzonych bunkrach Wału Pomorskiego czy w przepastnych korytarzach twierdzy Poznań. Narratorzy "Dzikiej Polski" zapuszczają się w te czeluście, ale w taki sposób, by nie straszyć nietoperzy głosem, światłem, a nawet oddechem. Wolą sami na starych wojskowych pryczach poddać się klimatowi hibernacji. Bo, jak zapewniają, także ludzie mają ukryte, genetyczne mechanizmy wyłączania różnych funkcji życiowych, właściwych nietoperzom. Tyle, że u tych zwierząt są one czynne, a u nas prawie nie. Wyprawy po zagruzowanych podziemiach byłyby trudne bez przewodnika i znawcy nietoperzy, dr. Andrzeja Kepela. Dla tych drobnych ssaków, widzących świat na falach ultradźwięków, które same wytwarzają i odbierają jak żywe sonary, to żadna sztuka. Ludzie muszą się biedzić w mdłym świetle czołowych latarek. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 8 ZAMEK CZY LEPIANKA - DYLEMATY ŚREDNIOWIECZA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy naprawdę ludzie w średniowieczu żyli wyłącznie w zamkach lub zimnych lepiankach? Okazuje się, że takie wyobrażenie nie ma nic wspólnego z prawdą. Rycerze i książęta na potrzeby mieszkalne budowali zagadkowe wieże, które, niestety, w większości nie przetrwały. Na szczęście takiego losu nie podzieliła unikatowa na skalę światową wieża w Siedlęcinie na Dolnym Śląsku. Radosław Kotarski odwiedza to ciekawe miejsce, by sprawdzić, w jakich warunkach żyli tam ludzie 700 lat temu. Odkrywa również tajemnicze malowidła ścienne, które przedstawiają losy dzielnego Lancelota, rycerza króla Artura. 06:45 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 2. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 2) Cykl dokumentalny, 45 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odcinek 2. Wielu badaczy nazywa przytulanie interwencjami zwierząt asystujących. Zwierzęta powodują redukcję reakcji krążeniowej. Przytulenie szczeniaczka wyzwala hormon zwany oksytocyną - ten sam, który wyzwala się w czasie karmienia piersią dziecka przez matkę, lub przytulenie do drugiego człowieka. Oksytocyna jest hormonem miłości i wspaniale likwiduje niepokój. Psy przewodnicy dają wielu osobom poczucie niezależności i swobody. Zmieniają ich życie dzięki lepszej mobilności i zyskaniu całkowicie oddanego im przyjaciela. Border collie czy owczarki australijskie są świetnymi psami pasterskimi, które dostawszy zadanie - wykonują je do końca. Są też psy kochające akrobacje w skokach po frisbee. 07:45 DZICY LOKATORZY MIAMI (MIAMI WILD) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Nathan Dappen, Neil Losin Film dokumentalny o Miami i wspaniałej, dzikiej przyrodzie w tym mieście i w jego okolicy. Miasto powstało w 1896 - m zyskując miano "magicznego". Urosło bowiem z małej osady na moczarach do rozmiarów metropolii niemal z dnia na dzień. Miami tętni życiem. Lokalnym i napływowym. Przybysze dostosowują do warunków, a miejscowi do nowych sąsiadów. To najbardziej szalone miasto Stanów Zjednoczonych. Tutaj Natura to nie tylko szczury i gołębie. Nigdy nie wiadomo, co ujrzymy za rogiem. Ta metropolia południowej Florydy stała się domem dla papug, pawi, lisów, jaszczurek i gigantycznych niebieskich krabów lądowych, które migrują ze swoich ziemskich nor do płytkich wód Zatoki Biscayne. W skomplikowanej sieci kanałów przecinających miasto można spotkać manaty, aligatory i krokodyle. Tropikalne ryby akwariowe, wypuszczane do miejskich dróg wodnych przez zmęczonych opieką właścicieli, rozwijają się tu wraz z kolorowymi pielęgnicami i Gambuzją. Nawet stado koczkodanów pochodzących z Afryki Wschodniej przetrwało dziesięciolecia w gęstych lasach namorzynowych w pobliżu lotniska Fort Lauderdale. Gdy w słonecznym Miami zapada zmrok, nietoperze wyłaniają się z kryjówek na strychach, by polować na zdobycz, a lądowe drapieżniki, takie jak szop pracz, lis szary i kojot, polują na wszystko, co mogą znaleźć. To najbarwniejsza, najbardziej egzotyczna i zaskakująca metropolia Stanów Zjednoczonych. Miasto znane jako "szalone Miami". 08:40 GLOBALNA NAUKA - ODC. 3 ZIELONE TECHNOLOGIE - PRZYSZŁOŚĆ NASZEJ PLANETY (GLOBAL SCIENCE E03: GREEN TECH - THE FUTURE OF OUR PLANET) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 3 - "Zielone technologie - przyszłość naszej planety". Zielona rewolucja postępuje w zawrotnym tempie. Nowe technologie odmieniają nasze życie. Ich celem jest ochrona planety z korzyścią dla wszystkich. W obliczu kryzysu klimatycznego wywołanego zanieczyszczeniem i destrukcją bioróżnorodności, badacze pracują ze zdwojoną siłą. Jakie rozwiązania pomogą nam w walce z emisjami dwutlenku węgla czy zanieczyszczeniem plastikami? Jak odmienią nasze życie? Witajcie w przyszłości, w której musimy przemyśleć swoje podejście do życia, opracowywać czyste źródła energii, chronić środowisko oraz inspirować się przyrodą, aby zapewnić sobie przetrwanie. Współczesna nauka i technologia podsycają nasze nadzieje na przyszłość ludzkości Czy jesteście gotowi odkryć, co nas czeka? Zmiany klimatu wymagają podjęcia natychmiastowych działań ograniczających wpływ cywilizacji na Ziemię. Energia, transport, żywność Należy zmodyfikować wszystkie aspekty naszego życia, aby ograniczyć globalne ocieplenie. Badacze opracowują nowe technologie radykalnie redukujące emisję gazów cieplarnianych. 09:40 PODRÓŻ PRZEZ WŁOCHY - ODC. 2 VIA APPIA (VIA ITALIA L_APPIA) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Benoit Felici Czteroodcinkowa mini - seria dokumentalna. Podróż po starych Włoszech. To najlepszy sposób na odkrycie pięknych i tajemniczych krain na Półwyspie Peloponeskim. Pojawiają się różne regiony Italii. Podążamy za pięknymi krajobrazami i spotykamy tych wszystkich, którzy nadal je ożywiają. Odc. 2 - "Via Appia". Via była pierwszą rzymską drogą. I najstarszą w zachodnim świecie. Powstała na zamówienie konsula Appiusza Klaudiusza w 312 roku przed naszą erą. To po niej rzymskie armie wyruszały na podbój południowej części półwyspu. Po niej też wędrowali podróżnicy, którzy ukształtowali kulturę Włoch i całej Europy. Via Appia opuszcza mury miasta przez bramę świętego Sebastiana. Jej trasa usiana jest pozostałościami po starożytnym Rzymie. Podróż to wędrówka w głąb całej włoskiej historii. Od czasów starożytnych do dziś po bruku przeszły miliony ludzi. Droga przyspieszyła rozwój handlu i połączyła Kampanię, Basilicatę i Apulię ze stolicą Rzymu. Obecnie nie jest już przejezdna, ale pozostaje historycznym i kulturowym wyznacznikiem. Appia biegła w linii prostej w kierunku Terraciny. Przecinała Kampanię przez miasta Capua i Benevento. Przechodziła przez region Basilicata zaledwie kilka kilometrów od Matery. Biegła w głąb kraju. W Apulii docierała do portu, który w starożytności miał ogromne znaczenie handlowe. Kończyła się w mieście Brindisi - wschodniej bramie Włoch. 10:40 W KRAKOWSKIM OGRODZIE BOTANICZNYM Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1968 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Film o najstarszym Ogrodzie Botanicznym w Krakowie, po którym przewodnikiem jest jego długoletni dyrektor, prof. Władysław Szafer. Opowiada on także o historii botaniki jako dziedziny naukowej w Polsce i wpływie jej na społeczeństwo. Relację tę uzupełnia prezentacja unikalnych okazów drzew, krzewów i kwiatów - gatunków krajowych i zamorskich. 10:55 TEATR: REŻYSER I AKTOR Film dokumentalny, 12 min, Polska, 1978 Reżyseria: Marek Koterski Film dokumentuje pracę reżysera Adama Hanuszkiewicza z młodą aktorką nad jej rolą w dramacie Juliusza Słowackiego "Sen srebrny Salomei". Reżyser jest tu przewodnikiem aktora po zawiłościach tekstu. Na oczach widza, w wyniku porozumienia reżysera z aktorem co do możliwości interpretacyjnych i kierunku poszukiwań, dokonuje się kreacja postaci. Wszystko to, co składa się na indywidualność twórczą reżysera - doświadczenie, wiedza, talent - pozwala młodemu aktorowi w pełni zaufać i podporządkować się wizji reżysera. Film zatwierdzony przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania do użytku szkolnego, przeznaczony na lekcje polskiego w klasach VIII - X, jako pomoc audiowizualna przy omawianiu zagadnień związanych z wiedzą o teatrze. 11:20 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 8 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W drugim sezonie programu "Polskie dziedzictwo" przybliżona zostanie widzom zapomniana historia polskiego dziedzictwa na Litwie, Łotwie oraz w Estonii. W tym odcinku wybierzemy się między innymi do tajemniczego województwa wendeńskiego. 12:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 3 W HARMONII Z NATURĄ (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 3 DURABLEMENT VOTRE) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 3 - "W harmonii z naturą." W indyjskim stanie Radżastan żyje społeczność, dla której priorytetem jest przyroda i dobrostan zwierząt. Bishnoi darzą szacunkiem wszystkie formy życia na Ziemi. Życiem członków społeczności rządzi dwadzieścia dziewięć zasad. Trudnią się oni głównie rolnictwem. Sadzenie i pielęgnowanie drzew jest dla Bishnoi jak wyznanie wiary. Rolnik dzieli się z drzewem wodą, użytą do jego podlania. Bishnoi nie jedzą mięsa i sami produkują to, czego potrzebują. Bishnoi mogą pochwalić się dużą świadomością ekologiczną. Trudno im zrozumieć wyzwania współczesnego świata. Wszystko zaczęło się od trzydzieściorga utopistów, którzy osiedli w dawnym kamieniołomie, by żyć w zgodzie z naturą. Filozofia wspólnoty nie zmienia się przez lata, a postęp technologiczny ułatwia jej realizację. Energia słoneczna, wiatrowa i wodna otwiera drogę do nowych ekologicznych rozwiązań. Na terenie Walii działają trzy parki narodowe i pięć obszarów chronionych. Przeniesiemy się też do Nowej Zelandii, gdzie ludzie i przyroda tworzą prawdziwą jedność. 12:25 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 4 MORSKIE OPOWIEŚCI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 4 LA MER A VOIR) Serial dokumentalny, 28 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 4 - "Morskie opowieści." Morze Karaibskie. W skład archipelagu Saint Vincent i Grenadyny wchodzą trzydzieści dwie wyspy i wysepki. Tylko sześć jest zamieszkanych. Największa z nich, Saint Vincent, ma dziewięćdziesiąt sześć tysięcy mieszkańców. To gospodarcze i ekonomiczne serce kraju. Wyspiarze zaopatrują się tu w żywność i artykuły pierwszej potrzeby. Statek Barracuda Mail Boat, rozwozi towary na poszczególne wyspy. Na horyzoncie pojawia się Canouan. Klienci na nabrzeżu czekają, by odebrać zamówienia. Kapitan King ceni sobie szybkość i punktualność. Barracuda bierze kurs na Mayerau, a następnie na Union Island. Pora odwiedzić też Japonię, bo mieszkanki Wysp Japońskich żyją w bliskiej relacji z morzem. Bierzemy też kurs na Norwegię, gdyż norweskie fiordy wdzierają się głęboko w ląd. Obfitują w niezwykłe, naturalne bogactwa. 13:00 TACY BYLIŚMY - KOMBI Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Sentymentalny cykl dokumentalno - rozrywkowy, który stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. Kombi to zespół, który na dobre wprowadził na polską estradę elektronikę! Ich muzyka to nasza młodość, radość i duma. Autorzy zapraszają na niesamowitą muzyczną przejażdżkę Kombi. Tacy Byliśmy na Estradzie to serial dokumentalny, którego twórcy śledzą losy największych gwiazd polskiej piosenki. W każdym odcinku w nostalgiczny sposób wyjaśniają, jak twórczość muzycznych idoli miała wpływ na nasze życie oraz na nas samych. 13:30 JAK SMAKUJE POLSKA? - ODC. 2 - PODLASIE Magazyn kulinarny, 31 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jowita Baraniecka - Ogden Scenariusz: Jowita Baraniecka - Ogden Prowadzący: Kuba Winkowski Opowieść o polskich tradycjach kulinarnych odkrywanych przez doświadczonego i uznanego kucharza - Kubę Winkowskiego. Kuba swoim foodtrackiem przemierza Polskę, zatrzymując się w pięknych zakątkach naszego kraju, gdzie od mieszkańców odwiedzanych regionów dowiaduje się, jak smakuje Polska. 14:00 JEDNA PLANETA. SIEDEM KONTYNENTÓW - CZ. 7. AFRYKA (ONE PLANET: SEVEN WORLDS. AFRICA. THE FURNACE) Serial dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Scott Alexander Lektor: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios. Siedem odcinków - siedem kontynentów. 200 milionów lat temu nasza planeta wyglądała inaczej niż teraz. Prawie całą jej powierzchnię pokrywał ocean, z wyjątkiem jednego super - kontynentu, zwanego Pangeą. Gigantyczny ląd zaczął się dzielić. Jego fragmenty coraz bardziej oddalały się od siebie. W końcu stały się siedmioma oddzielnymi kontynentami. W tym serialu pokażemy, jak na każdym z nich rozwijało się życie, dając początek niezwykłej różnorodności współczesnych organizmów. Odwiedzimy lodowe pustynie Antarktyki gdzie zwierzęta walczą z surowym klimatem. Będziemy podziwiać bogate ekosystemy Ameryki Południowej pełne niezwykłych stworzeń. Udamy się do Afryki i na rozległe równiny Ameryki Północnej. Czeka nas też podróż po rozpalonej słońcem Australii. Dotrzemy w najdalsze zakątki Azji, by podziwiać rzadko spotykane zwierzęta. Zawitamy także do Europy kontynentu w znacznym stopniu zmienionego przez człowieka. Wchodzimy w najbardziej krytyczny, od czasu powstania kontynentów, okres dla dzikich mieszkańców Błękitnej Planety. Zmieniamy nasze otoczenie tak szybko, że dla wielu gatunków jest to wyzwanie, któremu nie potrafią sprostać. Być może to ostatni moment, by pokazać jak cenna jest ogromna różnorodność życia na Ziemi. 15:00 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA I S.I - ODC. 6 AMY WINEHOUSE (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES I/6 AMY WINEHOUSE) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Julia Harrington, Matt Hill Seria dokumentalna BBC. Sezon 1 - 6 odcinków. Bohaterami będą: Freddie Mercury, Elizabeth Taylor, Tupac Shakur, Muhammad Ali, Amy Winehouse, John Lennon. Dziesięć fotografii z ich życia, prywatnych i takich, które pozostały w zbiorowej pamięci na zawsze. Oczywiście wywołanie wspomnień pociąga za sobą opowieści o wydarzeniach z bogatego życia tych niezwykłych osób. Na ich temat wypowiedzą się przyjaciele, rodzina i współpracownicy. 16:05 EKSPERYMENT: ZABÓJCZA LAWINA (AVALANCHE - MAKING A DEADLY SNOWSTORM) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Michael Lachmann Film Dokumentalny BBC Studios z kolekcji Horizon o lawinach w kanadyjskich Górach Skalistych. Grupa badaczy postanowiła się wspiąć na 3000 - metrową górę z najnowocześniejszym sprzętem naukowym. Zdjęcia wykonywano z 12 kamer, dokumentując zachowania się lawiny. Przerażające, fascynujące, zabójcze: lawiny to nieokiełznany naturalny żywioł. Każdego roku zabijają setki ludzi, jednak wciąż zaskakująco mało o nich wiemy. Nie umiemy przewidywać, kiedy i gdzie uderzą, lub też, jak bardzo będą niszczące. Badacze zamierzają wyzwolić wielką lawinę, która zejdzie po tych zboczach. Ich celem jest zbadanie, jak lawiny powstają, gdzie uderzają i dlaczego wiele z nich jest tak brutalnie zabójczych. Badano jak wielka będzie lawina? Jaką drogą zejdzie z góry w dół? Ile i jakie szkody wyrządzi? Jak się zachowywać w obliczu zagrożenia? Filmowcy spotkali się także z ludźmi, którzy przeżyli przysypanie, stracili bliskich lub byli świadkami zejścia lawiny. Nikt dotąd nie prowadził takich eksperymentów. Jeśli ten się uda, nasza zdolność do przewidywania i przeżywania lawin znacząco wzrośnie. W niedzielny marcowy ranek zespół naukowców przybył do odludnej doliny w Canadian Rockies. Dla wielu to pierwsze spotkanie z Fortress - trzytysięcznikiem w pasmie Kananaskis. Zespół czekał na dogodne warunki śniegowe od tygodni. W końcu dostał zielone światło: w następnych dniach zagrożenie lawinowe ma być szczególnie duże. Przez dwa dni zespół obserwował górę. Eksperyment ma 3 główne cele: Po pierwsze, badacze, chcąc przetestować swoją wiedzę o lawinach, próbują przewidzieć rozmiary, siłę i trasę tej, którą wyzwolą. Po drugie, badając zebrane dane, chcą wiedzieć więcej o tym, jak lawiny powstają i schodzą i dlaczego wyrządzają tyle szkód. I po trzecie, chcą lepiej rozumieć, co sprzyja przeżyciu lawiny. Gwiazdą show jest wóz, który odgrywa rolę ruchomego laboratorium. Nafaszerowany czujnikami i ustawiony na drodze pędzącej lawiny. Czy naukowcy zdobędą nowe, cenne informacje, które w przyszłości mogą ocalić wielu ludzi? Na razie zmagają się z przyrodą. Ponad nimi strome zbocza Fortress pokryte świeżym śniegiem. Jeśli jednak lawina zejdzie przed rozmieszczeniem sprzętu, sprawa zakończy się fiaskiem. 17:10 POWRÓT DO DZICZY - ODC. 3 WILDERNESS ISLAND. AUSTRALIA (BEN FOGLE: RETURN TO THE WILD SERIES 2 EP. 3) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Sean Mcdonnell Seria dokumentalna, podróżnicza (6 odcinków). Poszukiwacz przygód Ben Fogle odwiedza ludzi z całego świata, poznaje miejsca, w których żyją i sposoby na przetrwanie w trudnych nierzadko warunkach. To najbardziej oddalone lokalizacje na świecie. Jak potoczą się wyprawy? Odc. 3. Ben Fogle odwiedza parę żyjącą na swojej własnej wyspie w Australii. 18:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 5 W SIODLE I NA OKLEP (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 5 A CHEVAL SUR LE MONDE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 5 - "W siodle i na oklep." Jordania - stąd pochodzą niezwykłe konie. Co roku na jordańskiej pustyni odbywają się wyścigi tych zwierząt. Święto koni czystej krwi arabskiej. Są silne i wytrzymałe. Znacznie silniejsze od koni pełnej krwi angielskiej. W dodatku są piękne. Konie pokonują dystans osiemdziesięciu lub stu sześćdziesięciu kilometrów. Ich właściciele podążają za nimi w samochodach terenowych. Konie Attali od lat startują w wyścigach. Obecnie faworytem jest Sacha. Konie czystej krwi arabskiej są uznawane za jedną z najstarszych ras na świecie. Pracownicy królewskich stajni w Jordanii robią wszystko, by zachowały charakterystyczne cechy tej rasy. Również w Andaluzji konie są prawdziwym skarbem. Przeniesiemy się też do Peru, gdzie osadnicy używali koni paso fino do przemierzania olbrzymich odległości w swoich posiadłościach. 18:10 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 6 Z NURTEM RZEKI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 6 AU FIL DE L'EAU) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 6 - "Z nurtem rzeki." Senegal, rzeka Casamance. Jest dla mieszkańców jej okolic źródłem pożywienia i szlakiem komunikacyjnym. Etienne przypływa na zakupy pirogą. Tu, w Elinkine, sklepy są pełne towarów, które przyjechały lądem z Ziguinchor. Łodzie rozwożą niezbędne produkty do okolicznych wiosek, ukrytych w lesie mangrowym. Elinkine to obowiązkowy przystanek przed dalszą podróżą. Każdy, kto wybiera do Dakaru, musi przypłynąć do Elinkine. Stąd samochodem jedzie do Ziguinchor, gdzie czeka statek do Dakaru. Etienne płynie na wyspę Carabane, gdzie działają liczne ośrodki turystyczne. Przenosimy się do Kambodży. Dwie rzeki nadają rytm życiu w Kambodży: Mekong i Tnl Sab. To zazwyczaj spokojne tempo raz w roku przyspiesza. Odwiedzimy też Alaskę oraz niezwykłe, górskie jezioro w Armenii. Przenieśmy się nad Tamizę, bo dzieje Londynu są ściśle związane z historią rzeki. 19:05 FENOMEN FOGGA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Cieślik Jest to film biograficzny pokazujący sylwetkę Mieczysława Fogga, największej gwiazdy piosenki okresu międzywojennego, ale też jednej z najważniejszych postaci kultury popularnej czasów PRL - u. Artysty, który przez dekady komunizmu był żywym symbolem II Rzeczpospolitej. Imponował elegancją, ale też poziomem wykonawczym, muzycznym i literackim swoich utworów. Fogg był za to kochany przez publiczność przez ponad 60 lat, które spędził na scenie. Wydaje się dobrze znany, przynajmniej zainteresowanym, a jednak wiele kluczowych faktów z jego życiorysu przez dekady nie przebiło się do świadomości odbiorców (także dlatego że był człowiekiem bardzo skromnym). A przecież przed wojną podbił Amerykę i koncertował w najlepszych salach świata, a jego wojennymi zasługami (ratowanie przyjaciół - Żydów, udział w Powstaniu Warszawskim i konspiracji AK - owskiej) obdzielić można kilka osób. 20:10 SEN O WARSZAWIE Film dokumentalny, 106 min, Polska, 2014 Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Krzysztof Magowski Zdjęcia: Maciej Magowski "Sen o Warszawie" to pierwszy, pełnometrażowy, biograficzny film o Czesławie Niemenie - ikonie polskiej muzyki rozrywkowej. Okazją do jego realizacji stała się kolejna rocznica śmierci artysty. W filmie, do którego zdjęcia rozpoczęły się w 2005 roku, wykorzystano wiele nieznanych dotąd materiałów archiwalnych. Rzucają one nowe światło na życie artysty, ponieważ Niemen był uwielbiany przez swoją publiczność i raczej nielubiany przez ówczesne komunistyczne władze kulturalne. Dla najmłodszego pokolenia jest to film o utalentowanym piosenkarzu, który zrobił oszałamiającą karierę i zapewnił sobie trwałe miejsce w polskiej muzyce rozrywkowej. Od śmierci Czesława Niemena minęło w 2014 roku dziesięć lat. Do tej pory na rynku pojawiło się jedenaście wydań jego płyt oraz pięć książkowych pozycji monograficznych. Za życia wydał ponad 20 longplayów. Nagrywał zresztą nie tylko w Polsce, również w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, w USA, we Włoszech oraz w ZSRR. "Sen o Warszawie" jest pierwszą - na taką skalę - próbą opisania giganta polskiej muzyki, rozpoczynając od miejsca jego urodzenia i wczesnej młodości - białoruskich Starych Wasiliszek i Grodna. W Wasiliszkach zaczął śpiewać w przykościelnym chórze. Jego repatriacja w 1958 roku do Polski była zarazem ucieczką przed wcieleniem do sowieckiej armii. W filmie prześledzono kolejne etapy jego kariery: od Niebiesko - Czarnych, przez własne zespoły muzyczne, które zakładał i rozwiązywał, aż po dumną samotność kompozytora, aranżera i multiinstrumentalisty. Jego kariera w Polsce rozpoczęła się od piosenek hiszpańskich, przez rhythm and bluesa, big - beat, poprzez rock do progresywnego rocka i pop - rocka. Postać Niemena przybliżają przyjaciele, członkowie rodziny, krytycy, dziennikarze muzyczni, autorzy biografii (Roman Radoszewski, Marek Gaszyński i Dariusz Michalski). Wyłania się sylwetka utalentowanego muzyka, który nie wahał się - w imię swoich ideałów - rezygnować w różnych momentach życia z odcinania kuponów od własnej popularności. "Sen o Warszawie" to nie tylko biografia utalentowanego artysty, ale również próba wpisania go w historię najnowszą. Jest to także - na jego przykładzie - opis ówczesnej polityki kulturalnej PRL - u. Autorzy skupili się na pokazaniu ceny, jaką musiał zapłacić za swoją karierę i niepoddawanie się określonym rygorom. Spotkały go za to różne szykany. W filmie omawiane są m.in. sprawa filmu dokumentalnego "Sukces", w którym został ośmieszony przez Marka Piwowskiego, afera radomszczańska - medialny lincz na jego osobie, gdy oskarżono go zdjęcie spodni, itd. Jeden z bardziej rozbudowanych wątków dotyczy stanu wojennego i manipulacji jego wypowiedzią przez redaktorów ówczesnego "Dziennika Telewizyjnego". W ich wyniku, został uznany przez solidarnościowe podziemie za kolaboranta, co spowodowało liczne przykrości w czasie zagranicznych tournee. Niemen budził emocje i tworzył modę. Dzisiaj nazwalibyśmy go trendsetterem. Wówczas, nie miał łatwo, ale na swój sposób walczył z szarzyzną Peerelu. Wyznaczając nowe trendy w modzie dzielnie znosił docinki ówczesnej prasy, która widziała w nim symbol buntownika. Jednocześnie, ta sama władza nie mogła nie dostrzegać, że Niemen robi europejską karierę. Starał się być przez całe życie artystą niezależnym. 21:50 TANIEC - KULTURA CZY ŻYCIE (WHY WE DANCE) Film dokumentalny, 47 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Nathalie Bibeau, Robert Lang Film dokumentalny o tańcu jako zjawisku ewolucyjnym. Dlaczego ludzie i zwierzęta tańczą? W obecnej chwili potrzebujemy tańca bardziej niż kiedykolwiek. Film ukazuje ewolucyjne implikacje tańca poprzez obserwację różnych gatunków zwierząt, eksperymenty dotyczące rozwoju człowieka i zachowań społecznych, a także twórcze wyzwanie dla pięciu profesjonalnych tancerzy, którzy próbują wykorzystać swój kunszt do połączenia się ze światem przyrody. Oszałamiające wizualnie przedstawienie tej życiowej ekspresji, doświadczanej przez ludzi i zwierzęta. 22:55 SUKCES Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1968 Reżyseria: Marek Piwowski Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Zygmunt Samosiuk Filmowy portret Czesława Niemena. 23:10 FABRYKA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1970 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Jacek Tworek Relacja z narad w ursuskiej fabryce traktorów skontrastowana z obrazem panujących tu warunków pracy przynosi przygnębiającą wizję funkcjonowania przedsiębiorstwa w realiach gospodarki socjalistycznej. 23:35 NIC NIE CZUJĘ Film dokumentalny, 75 min, Polska, 2023 Reżyseria: Janusz Schwertner, Anita Bugajska Martyna, Oliwka, Kordian i Wiktor jako dzieci byli pacjentami polskich szpitali psychiatrycznych. Podczas walki z chorobą wraz z najbliższymi konfrontują się z bezdusznym systemem psychiatrii dziecięcej. Autorzy filmu upominają się o naprawę systemu psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej w Polsce. 00:35 MASTERSI Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2004 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Zdjęcia: Ładysław Lipkowski Muzyka: Marek Czapczak Amatorskie sekcje pływackie Masters działają w Polsce od 11 lat. Mogą należeć do nich osoby po ukończeniu 25 roku życia, zawodnicy podzieleni są na kategorie wiekowe. Film Beaty Hyży - Czołpińskiej opowiada o trójce najstarszych pływaków w kraju. Oto Barbara Korol (rocznik 1926) z Chełma. Była nauczycielka wf, w "Mastersach" udziela się od 1998 roku. Mimo zaawansowanego wieku, jest osobą bardzo czynną fizycznie i niezmordowaną we wciąż nowych pomysłach. W ciągu 3 lat przejechała na rowerze ponad 15 tysięcy kilometrów, bierze udział w krajowych i międzynarodowych zawodach pływackich, marzy o próbie poruszania się na szczudłach. Władysław Trawiński (rocznik 1923) z Rawicza także uwielbia pływać. W sekcji "Mastersów" działa od samego początku - od 1994 roku. W wolnych chwilach nagrywa na organkach piosenki i wysyła potem osobom, które go o to poproszą. I wreszcie najbardziej heroiczny z nich - Edward Niemczyk z Poznania (rocznik 1927). Przez całe życie starał się zachować sprawność fizyczną. Jego wielką pasją było pływanie. Po poważnym wypadku, w którym stracił wzrok i obie ręce, stało się to jednak niemożliwe. Ale czy na pewno? Heroicznym wysiłkiem swoim i przyjaciół z Mastersów ten 78 - letni człowiek wsiada do kajaka i pojawia się na basenie.... Często mówi się, że "starość się Panu Bogu nie udała". Bohaterowie "Mastersów" mówią o "niełatwej" starości, kiedy każdy ruch sprawia ból i z każdym dniem człowiek jest mniej sprawny. Oni mają jednak swoje zainteresowania, swoje pasje, dzięki którym żyją. A upór i wysiłek, jakie wkładają w realizację wyznaczonych celów, powodują, że marzenia stają się rzeczywistością. 01:45 WSPOMNIJ MNIE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1989 Reżyseria: Marian Kubera Scenariusz: Marian Kubera Film poświęcony życiu i twórczości Mariana Hemara. Ukończył gimnazjum we Lwowie, następnie studiował na wydziałach medycznym i filozoficznym miejscowego uniwersytetu. Był popularnym autorem tekstów rewiowych, kabaretowych, szopek politycznych, komedii, przeróbek sztuk dramatycznych, a także poezji. Współpracował z warszawskimi teatrami rewiowymi; był kierownikiem literackim "Qui Pro Quo" (1929 - 31; z J. Tuwimem), "Cyrulika Warszawskiego" (1936 - 39), "Cyganerii Warszawskiej" (1933 - 34), "Wielkiej Rewii" (1934 - 36, z J. Tuwimem), był także kierownikiem artystycznym "Bandy" (1931 - 33, z J. Tuwimem i F. Jarossym). W latach 1933 - 34 wspólnie z S. Jaraczem i M. Modzelewską prowadził teatr Nowa Komedia. We wrześniu 1939 r. wyjechał z Polski. Przez Rumunię dotarł do Palestyny i Egiptu, współpracował tam z teatrem wojskowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, a także redagował odcinek polski w kairskim radiu. Od 1942 r. przebywał w Anglii, pracował w Biurze Opieki nad Żołnierzem. Po wojnie prowadził w Londynie kabaret Hemara. Współpracował z rozgłośnią Wolna Europa (od 1952 r. prowadził 15 - minutowy kabaret polityczny, nagrywany w londyńskim studio), a także z polskimi czasopismami emigracyjnymi. Był autorem sztuk dramatycznych (niektóre sporadycznie sam reżyserował). 02:55 ABY PRZYPODOBAĆ SIĘ CIENIOWI. ZBIGNIEW HERBERT O TADEUSZU KANTORZE Film dokumentalny, 26 min, Polska, 1991 Reżyseria: Lubomir Zając, Anna Górna Scenariusz: Lubomir Zając, Anna Górna Wykonawcy: Zbigniew Herbert Zdjęcia: Jacek Siwecki Rozmowa ze Zbigniewem Herbertem zarejestrowana w jego paryskim mieszkaniu. Poeta opowiada o swoich kontaktach z teatrem Cricot 2 i fascynacji twórczością Tadeusza Kantora. Pierwsze spotkanie Herberta z teatrem "Cricot 2" nastąpiło w Krakowie w latach powojennych. Herbert podnosi sprawę buntu Kantora wobec socrealizmu jako przykład godnej postawy w okresie stalinowskiego terroru. Do jedynego osobistego spotkania z Tadeuszem Kantorem doszło w 1958 r. Artyści dyskutowali na temat teatru i oczyszczającego działania sztuki. Herbert interesował się dalszym przebiegiem kariery reżysera. Fascynował go pierwiastek duchowy w twórczości Kantora i realizm jego dokonań. W rozmowie sformułował tezę, iż Tadeusz Kantor jest artystą poza czasem.