TVP Kultura Środa, 15.01.2025 07:05 TAMTE LATA, TAMTE DNI - DOROTA KOLAK Magazyn, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dzisiaj spotkamy się z Dorotą Kolak. Opowie nam o Krakowie swojego dzieciństwa i przełomie w podejściu do życia, który przeżyła w szkole teatralnej. Przypomnimy m.in. jej rolę w filmie "Vinci", gdzie wcieliła się w Barbarę Sykalską. 07:45 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 16 SMAK TORUNIA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wiele miasto może zawdzięczać piernikom? Okazuję się, że naprawdę sporo. To one rozsławiły imię Torunia na całym świecie i co najciekawsze - dzieje się tak do dzisiaj! Radosław Kotarski tym razem bierze sprawy we własne ręce, dosłownie i w przenośni, ponieważ sam wypieka pierniki według tradycyjnej receptury. Poza tym sprawdza, jak wiele słów i stwierdzeń przeniknęło do języka polskiego dzięki toruńskim wyrobom. 09:00 LALKA - ODC. 3/9 - WIELKOPAŃSKIE ZABAWY Serial obyczajowy, historyczny, 78 min, Polska, 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Jadwiga Wojtyłło, Aleksander Ścibor-Rylski Zdjęcia: Jacek Korcelli Aktorzy: Małgorzata Braunek, Zofia Jaroszewska, Maria Kaniewska, Marta Lipińska, Jerzy Kamas, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Krzysztof Chamiec, Włodzimierz Boruński, Jan Ciecierski, Jan Englert Stefan Friedmann, Emil Karewicz, Krzysztof Litwin Zaproszenie Wokulskiego przez hrabinę bulwersuje towarzystwo. Wejście kupca do arystokratycznych salonów jest szeroko komentowane w wyższych sferach. Dopiero otwarcie nowego, eleganckiego sklepu oraz założenie spółki do handlu ze Wschodem przyczynia się do zaakceptowania pana Stanisława przez arystokrację. Wielu możnych przystępuje do spółki, zachęconych obiecywanym wysokim procentem od wkładów. Bywalec salonów, Wokulski, zostaje przedstawiony prezesowej Zasławskiej, która wyjawia mu, że przed laty łączyła ją miłość z jego stryjem. Dla Izabeli pozostaje on jednak nadal tylko kupcem. Za pośrednictwem niejakiego Maruszewicza Wokulski odkupuje od barona Krzeszowskiego klacz, która wygrywa wyścigi. Krzeszowski obraża Izabelę, Wokulski wyzywa go na pojedynek. 10:30 NOCNE PTAKI Film TVP, 68 min, Polska, 1992 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz, Andrzej Domalik Reżyseria: Andrzej Domalik Scenariusz: Andrzej Domalik Zdjęcia: Jacek Bławut Aktorzy: Olgierd Łukaszewicz, Mariusz Bonaszewski, Ewa Isajewicz - Telega, Wiesław Komasa, Mirosław Guzowski Wykonawcy: Jerzy Satanowski Twórcy filmowi wyraźnie upodobali sobie opowiadanie "Stracona noc" Jarosława Iwaszkiewicza. Najpierw Stanisław Lenartowicz wykorzystał ten tekst jako kanwę jednej z nowel filmu "Spotkania" z 1957 roku. W roku 1973 Janusz Majewski zrealizował telewizyjną adaptację opowiadania. Później sięgnął po prozę Iwaszkiewicza Andrzej Domalik i tej podstawie zrealizował film "Nocne ptaki". Jest to przestrzegająca jedności czasu i miejsca historia przypadkowego spotkania mężczyzny i chłopca - Kisieleckiego, dojrzałego, zblazowanego i próżnego, szukającego nowych wrażeń w narkotycznych wizjach, i naiwnego, "świeżego" jeszcze Janka. Pośrodku subtelnej gry prowadzonej przez nich obu jest kobieta. Jest ośrodkiem ich specyficznej walki, ale nie do końca celem. W tej rozgrywającej się nocą opowieści od konkretu i zdarzeń waźniejszy jest psychologiczny opis sytuacji, uchwycenie momentu krystalizacji uczuć, ukazanie ich siły i bezradności wobec nich człowieka. Olgierd Łukaszewicz w roli Kisieleckiego i Mariusz Bonaszewski w roli Janka stworzyli postacie charakterystyczne, niepokojące, ale jednocześnie fascynujące, gestom nadali większe znaczenie niż słowom. Oszczędne dialogi podkreślone zostały znakomicie muzyką Jerzego Satanowskiego. 11:55 STANISŁAW SYREWICZ ODMIENIANY PRZEZ LOS Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Zdjęcia: Piotr Smoleński, Piotr Tutka, Marcin Wójcik Muzyka: Stanisław Syrewicz Historia kariery Stanisława Syrewicza, wybitnego kompozytora muzyki filmowej, którego twórczość jest mało znana w Polsce. Urodził się w sowieckim obozie. W wieku 9 lat został uznany za cudowne dziecko fortepianu, jednak po ukończeniu Akademii Muzycznej porzuca koncertowanie. Rozpoczyna studia na Wydziale Reżyserii Szkoły Teatralnej w Warszawie i komponuje m.in. nieśmiertelny przebój "Śpiewać każdy może". 13 grudnia 1981 r. zastaje go w Paryżu. Na Zachodzie współpracuje m.in. z Joe Cockerem, Marianną Faithfull, aktorką Dean Keaton i zespołem The Rolling Stones. Jednocześnie komponuje muzykę do ponad stu filmów we Francji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Syrewicz współpracuje również z polskimi reżyserami (m.in. "Papierowe małżeństwo", "Testosteron", serial "Dom nad rozlewiskiem"). W 1994 r. Edyta Górniak zajmuje z jego piosenką "To nie ja!" drugie miejsce na festiwalu Eurowizji. Rok wcześniej Syrewicz otrzymuje prestiżową Ace Award. Dzień po gali ma rozpocząć rozmowy o pracy w Hollywood. W nocy w Los Angeles ma miejsce silne trzęsienie. Wraca do Londynu, gdzie rozpoczyna najbardziej płodny artystycznie okres kariery. Na premierach filmów z jego muzyką goszczą książę Karol, księżna Diana i królowa Elżbieta II. Jego płyty są wydawane na całym świecie, a soundtrack do serialu "The Choir" dociera do trzeciego miejsca najpopularniejszych płyt w Wielkiej Brytanii. Film Grzegorza Brzozowicza nie jest tylko opowieścią o karierze wybitnego artysty. Równoległym bohaterem obrazu jest muzyka Syrewicza, która wybrzmiewa przez cały film. Jest to też historia o niełatwych czasach, w których przyszło tworzyć bohaterowi tego dokumentu. 14:35 POCIĄG Dramat, 93 min, Polska, 1959 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Jerzy Lutowski, Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Andrzej Trzaskowski Aktorzy: Lucyna Winnnicka, Leon Niemczyk, Teresa Szmigielówna, Zbigniew Cybulski, Helena Dąbrowska, Ignacy Machowski, Roland Głowacki, Aleksander Sewruk "Ten film mówi o głodzie, o tęsknocie uczuć, niekoniecznie zresztą miłosnych. Dziewczyna odczuwa niedosyt życia, u mężczyzny - pod jej wpływem - rodzi się poczucie samotności. Każdy człowiek jest w pewnym sensie niezadowolony z tego, co ma, i zostawia sobie jakąś furtkę, jakąś niejasną perspektywę. Tą tęsknotą uczuć zostali obdarzeni wszyscy bohaterowie "Pociągu". Nastąpił niejako podział jednego melodramatu na wiele osób" - mówił przed laty o swoim filmie Jerzy Kawalerowicz. W jego słowach brzmi daleki pogłos tego, co Witkacy nazywał "metafizycznym nienasyceniem". Nieustanna świadomość jakiegoś braku, poczucie trudnego do określenia niespełnienia - jakże to odmienne problemy od tych, które zaprzątały umysły i wrażliwość twórców szkoły polskiej. A przecież to głównie oni decydowali o kształcie polskiego kina pod koniec lat pięćdziesiątych. Trudno się też dziwić krytykom, którzy film Kawalerowicza umieszczali na marginesie lub nawet w opozycji do najważniejszych nurtów rodzimej kinematografii. Nie oznacza to, że "Pociąg" przyjęto nieżyczliwie. Wręcz przeciwnie. Recenzenci rozpisywali się o "wirtuozerskim popisie realizacyjnym", "wnikliwych portretach psychologicznych bohaterów", czy "nadaniu banalnym zdarzeniom wymiaru uniwersalnego". Dostrzegano też niepokojący klimat moralnej dwuznaczości, podkreślano przewrotne potraktowanie problemu winy i kary. Nie brakowało też opinii, że "Pociąg" to portret społeczeństwa "w pigułce". Ludzki mikrokosmos złożony z reprezentatywnych przedstawicieli różnych grup wiekowych i zawodowych. Jeśli przyjąć ten model interpretacji, to wnioski nie będą budujące. W ujęciu Kawalerowicza bowiem zbiorowość cechują przede wszystkim indolencja, głupota, okrucieństwo, a nade wszystko agresywna bezmyślność. W tym kontekście "Pociąg" antycypuje takie filmy, jak "Szpital Przemienienia" i "Wodzirej". Fabuła utworu jest prosta. W wagonie sypialnym spotykają się ksiądz i kobieciarz, młoda para i niedobrane małżeństwo, lekarz i adwokat, księgowy i meteorolog. W ciągu jednej nocy między pasażerami nawiązują się luźne i przypadkowe związki. Stopniowo poprzez banalne rozmowy zaczynają przezierać wewnętrzne dramaty bohaterów, ich lęki, obsesje, urazy. Nagle wszystkich elektryzuje wiadomość, że w pociągu znajduje się morderca. Film otrzymał Nagrodę im. Georgesa Meliesa, a Lucyna Winnicka - nagrodę za najlepszą kreację kobiecą na XX Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. 16:25 LALKA - ODC. 4/9 - PIERWSZE OSTRZEŻENIE Serial obyczajowy TVP, 78 min, Polska, 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Aktorzy: Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik, Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedmann, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko Aby przypodobać się pannie Izabeli, Wokulski organizuje klakę i kwiaty podczas występów włoskiego aktora Rossiego. Następnie przez podstawionych licytantów kupuje kamienicę Łęckich za 90 tys. rubli. W ten sposób ocala posag panny Izabeli. Łęccy, którzy liczyli na 120 tys. , są mocno rozczarowani. Do Warszawy przyjeżdża z zagranicy Kazio Starski, daleki kuzyn Izabeli. Panna Łęcka uważa go za ewentualnego kandydata na męża. Przy Wokulskim rozmawia ze Starskim po angielsku. Obrażony Wokulski żegna się chłodno i sam wyjeżdża do Paryża, choć miał jechać z Łęckimi. 17:55 FERDYNAND WSPANIAŁY - ODC. 3/7 - NIEBEZPIECZNY NOCLEG Serial animowany, 9 min, Polska, 1974 Reżyseria: Alina Kotowska Scenariusz: Ludwik Jerzy Kern, Jerzy Kotowski Zdjęcia: Grzegorz Świetlikowski Wykonawcy: Edward Dziewoński Kolejna przygoda niezwykłego psa Ferdynanda. Tym razem Ferdynand łapie złodziei, którzy chcą go okraść. 18:10 FERDYNAND WSPANIAŁY - ODC. 4/7 - W ELEGANCKIM ŚWIECIE Serial animowany, 9 min, Polska, 1974 Reżyseria: Ireneusz Czesny Scenariusz: Ludwik Jerzy Kern, Jerzy Kotowski Zdjęcia: Grzegorz Świetlikowski Wykonawcy: Edward Dziewoński Przygody niezwykłego psa Ferdynanda, który zaczął chodzić na dwóch łapach. W tym odcinku Ferdynand poznaje zasady dobrego wychowania. 18:30 INFORMACJE KULTURALNE Informator kulturalny, 15 min, Polska, 2024 Przegląd bieżących wydarzeń kulturalnych z kraju i z zagranicy. Odnotowywanie premier teatralnych, filmowych, muzycznych, literackich, relacje z nowo otwartych wystaw. Recenzje, opinie, materiały komentujące zjawiska występujące w kulturze. 18:55 REŻYSERZY - RICHARD LINKLATER 3/10 SEZON 8 (RICHARD LINKLATER 3/10 SEZON 8) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Richarda Linklatera. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - TRAFIKANT (THE TOBACCONIST) Тытуннік (Der Trafikant), м/ф 108 min, Austria/Niemcy, 2018 Autor: Robert Seethaler Reżyseria: Nikolaus Leytner Scenariusz: Nikolaus Leytner, Klaus Richter Aktorzy: Simon Morze, Bruno Ganz, Johannes Krisch, Emma Drogunova Wiedeń, rok 1937. Siedemnastoletni Franz przyucza się do pracy w trafice - małym sklepie oferującym gazety, czasopisma i wyroby tytoniowe. 22:00 GENIALNA PRZYJACIÓŁKA - SEZON 3, ODCINEK 2 (L'AMICA GENIALE) Serial, 59 min, Włochy, 2022 Autor: Elena Ferrante Reżyseria: Saverio Costanzo Scenariusz: Laura Paolucci, Elena Ferrante, Francesco Piccolo Aktorzy: Alba Rohrwacher, Margherita Mazzucco, Ludovica Nasti, Elisa Del Genio Enzo i Pasquale, przyjaciele Eleny z dzieciństwa, zabierają ją w środku nocy do chorej Lili, która opowiada co się stało, ale Elena nie nie jest do końca wierzy w to, co słyszy.. 23:15 INFORMACJE KULTURALNE Informator kulturalny, 15 min, Polska, 2024 Przegląd bieżących wydarzeń kulturalnych z kraju i z zagranicy. Odnotowywanie premier teatralnych, filmowych, muzycznych, literackich, relacje z nowo otwartych wystaw. Recenzje, opinie, materiały komentujące zjawiska występujące w kulturze. 23:45 LEKKIE OBYCZAJE - MROŻONY PEPPERMINT (PEPPERMINT FRAPPE) Film obyczajowy, 89 min, Hiszpania, 1967 Reżyseria: Carlos Saura Scenariusz: Carlos Saura, Rafael Azcona, Angelino Fons Aktorzy: Geraldine Chaplin, José Luis López Vázquez, Alfredo Mayo, Emiliano Redondo Thriller psychologiczny, nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem za reżyserię na festiwalu w Berlinie w 1968 roku. Julian, lekarz w średnim wieku pracuje w szpitalu w małym miasteczku, z którego pochodzi. Jest starym kawalerem, ale zafascynownym kobiecym pięknem. Poszukiwanie ideału urody staje się jego obsesją. W doktorze podkochuje się jego pielęgniarka Ana, ale jest na tyle nieśmiała, że nie potrafi się do niego zbliżyć. Pewnego dnia, do miasteczka przyjeżdza Pablo, dawny kolega doktora. Znajomi odnawiają kontakty. Szczególnie, że żona Pabla jest atrakcyjną kobietą, znającą swoją "wartość". Traf chce, że jest łudząco podobna do Any (podobieństwo obu pań reżyser rozwiązał w prosty sposób - obie role kreuje Geraldine Chaplin), ale znacznie łatwiej przychodzi jej kokietowanie doktora niż skromnej pielęgniarce. Niestety historia przybiera tragiczny obrót, do którego doprowadza obsesja Juliana. Film jest swoistym studium psychologicznym człowieka, który życie swoje i innych uzależnił od własnych dewiacji. Niektórzy widzą w nim też metaforę do sytuacji Hiszpanów w czasach frankistowskich. 01:30 JAZZ.PL - BERNARD MASELI SEPTET Koncert, 70 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Bernard Maseli, Bartek Pieszka, Karol Szymanowski, Dominik Bukowski, Michał Kapczuk, Bogusław Kaczmar, Marcin Jahr Bernard Maseli należy do grona najlepiej rozpoznawanych artystów polskiej sceny jazzowej. Ukończył Wydział Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach. Zadebiutował w 1985 roku w zespole Walk Away, z którym zdobył Grand Prix podczas Jazzu nad Odrą oraz główną nagrodę jako solista. W latach 1987 - 90 był członkiem Young Power, w 1993 grał w duecie ze Zbigniewem Jakubkiem, w 1997 z wibrafonistą Ireneuszem Głykiem. W rok później rozpoczął, trwającą do dziś, współpracę z Krzysztofem Ścierańskim. W 1999 roku utworzył zespół The Globetrotters, który zdobył ogromną popularność i zagrał ok. 350 koncertów 03:00 NOCNY DOKUMENT - BOTERO (BOTERO) Film dokumentalny, 90 min, Niemcy, 2008 Reżyseria: Peter Schamoni Scenariusz: Peter Schamoni Kolumbijski artysta malarz i rzeźbiarz Fernando Botero jest jednym z najbardziej znanych twórców współczesnych Ameryki Południowej. Jego unikalny styl inspirowany sztuką prekolumbijską to monumentalne, nadmiernie otyłe postacie ludzi i zwierząt o zredukowanych szczegółach. W dokumencie Petera Schamoniego opowiada o swoich inspiracjach sztuką renesansu, baroku, obrazami świętych, podróżami po światowych stolicach (Paryż, Tokio, Nowy Jork). Inspirują go również historie z życia codziennego Kolumbijczyków, scenki w cyrku, lupanarach, corrida i torreadorzy.