TVP Kultura Czwartek, 16.01.2025 07:00 CZY JA DOBRZE ROZUMIEM? Magazyn kulturalny, 27 min, Polska, 2024 Nauki humanistyczne to opowieść o nas samych, o kulturze i sposobach, w jakich tworzymy nasze społeczeństwo i świat. W programie powiemy o wpływie nauki na nasze życie, na interpretacje rzeczywistości, rozwój intelektualny oraz kształtowanie tożsamości kulturowej. Audycja wzbudzi refleksję nad fundamentalnymi wartościami, stawiając pytania o sens życia i ludzką kondycję zwiększy zainteresowanie kierunkami humanistycznymi na uczelniach wyższych, przedstawi osiągnięcia polskich humanistów rozbudzi intelektualne zainteresowania widzów oraz skłoni ich do prowadzenia dyskusji. W każdym odcinku programu uczestniczy maksymalnie trzech gości reprezentujących inną dziedzinę nauk humanistycznych. Stałym punktem będzie także rozmowa z filozofem, który pomaga prowadzącej w analizie prezentowanych perspektyw i wyciąganiu wniosków końcowych. 07:45 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 41 KRÓTKA HISTORIA BRUDU Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak nasi pradziadowie radzili sobie z poranną i wieczorną toaletą? Jak bardzo ich zwyczaje różniły się od naszych? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski przemierza Kujawy, Podlasie, Pomorze i Warmię w poszukiwaniu śladów ewolucji higieny na polskich ziemiach. 09:00 LALKA - ODC. 4/9 - PIERWSZE OSTRZEŻENIE Serial obyczajowy TVP, 78 min, Polska, 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Aktorzy: Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik, Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedmann, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko Aby przypodobać się pannie Izabeli, Wokulski organizuje klakę i kwiaty podczas występów włoskiego aktora Rossiego. Następnie przez podstawionych licytantów kupuje kamienicę Łęckich za 90 tys. rubli. W ten sposób ocala posag panny Izabeli. Łęccy, którzy liczyli na 120 tys. , są mocno rozczarowani. Do Warszawy przyjeżdża z zagranicy Kazio Starski, daleki kuzyn Izabeli. Panna Łęcka uważa go za ewentualnego kandydata na męża. Przy Wokulskim rozmawia ze Starskim po angielsku. Obrażony Wokulski żegna się chłodno i sam wyjeżdża do Paryża, choć miał jechać z Łęckimi. 10:30 POCIĄG Dramat, 93 min, Polska, 1959 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Jerzy Lutowski, Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Andrzej Trzaskowski Aktorzy: Lucyna Winnnicka, Leon Niemczyk, Teresa Szmigielówna, Zbigniew Cybulski, Helena Dąbrowska, Ignacy Machowski, Roland Głowacki, Aleksander Sewruk "Ten film mówi o głodzie, o tęsknocie uczuć, niekoniecznie zresztą miłosnych. Dziewczyna odczuwa niedosyt życia, u mężczyzny - pod jej wpływem - rodzi się poczucie samotności. Każdy człowiek jest w pewnym sensie niezadowolony z tego, co ma, i zostawia sobie jakąś furtkę, jakąś niejasną perspektywę. Tą tęsknotą uczuć zostali obdarzeni wszyscy bohaterowie "Pociągu". Nastąpił niejako podział jednego melodramatu na wiele osób" - mówił przed laty o swoim filmie Jerzy Kawalerowicz. W jego słowach brzmi daleki pogłos tego, co Witkacy nazywał "metafizycznym nienasyceniem". Nieustanna świadomość jakiegoś braku, poczucie trudnego do określenia niespełnienia - jakże to odmienne problemy od tych, które zaprzątały umysły i wrażliwość twórców szkoły polskiej. A przecież to głównie oni decydowali o kształcie polskiego kina pod koniec lat pięćdziesiątych. Trudno się też dziwić krytykom, którzy film Kawalerowicza umieszczali na marginesie lub nawet w opozycji do najważniejszych nurtów rodzimej kinematografii. Nie oznacza to, że "Pociąg" przyjęto nieżyczliwie. Wręcz przeciwnie. Recenzenci rozpisywali się o "wirtuozerskim popisie realizacyjnym", "wnikliwych portretach psychologicznych bohaterów", czy "nadaniu banalnym zdarzeniom wymiaru uniwersalnego". Dostrzegano też niepokojący klimat moralnej dwuznaczości, podkreślano przewrotne potraktowanie problemu winy i kary. Nie brakowało też opinii, że "Pociąg" to portret społeczeństwa "w pigułce". Ludzki mikrokosmos złożony z reprezentatywnych przedstawicieli różnych grup wiekowych i zawodowych. Jeśli przyjąć ten model interpretacji, to wnioski nie będą budujące. W ujęciu Kawalerowicza bowiem zbiorowość cechują przede wszystkim indolencja, głupota, okrucieństwo, a nade wszystko agresywna bezmyślność. W tym kontekście "Pociąg" antycypuje takie filmy, jak "Szpital Przemienienia" i "Wodzirej". Fabuła utworu jest prosta. W wagonie sypialnym spotykają się ksiądz i kobieciarz, młoda para i niedobrane małżeństwo, lekarz i adwokat, księgowy i meteorolog. W ciągu jednej nocy między pasażerami nawiązują się luźne i przypadkowe związki. Stopniowo poprzez banalne rozmowy zaczynają przezierać wewnętrzne dramaty bohaterów, ich lęki, obsesje, urazy. Nagle wszystkich elektryzuje wiadomość, że w pociągu znajduje się morderca. Film otrzymał Nagrodę im. Georgesa Meliesa, a Lucyna Winnicka - nagrodę za najlepszą kreację kobiecą na XX Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. 12:15 REŻYSERZY - MILOS FORMAN 5/10 SEZON 8 (MILOS FORMAN 5/10 SEZON 8) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Milosa Formana. 13:20 BLOK - ARCHITEKTURA Serial dokumentalny TVP, 48 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Knitel Zdjęcia: Nicolas Villegas "BLOK architektura" to opowieść o marzeniach i ideach awangardowych twórców, którzy projektowali wielkopłytowe blokowiska w Polsce. Poprzez przybliżenie dziedzictwa modernizmu w architekturze tej części Europy, film dotyka istoty tego, czym było i jest dziś budownictwo mieszkaniowe w Polsce. Film przyjmuje punkt widzenia architektów i urbanistów - pokolenia mistrzów - autorów osiedli mieszkaniowych takich jak warszawski Ursynów czy wrocławski Plac Grunwaldzki, a także ich uczniów, kontynuatorów i kolejnych generacji młodych architektów zajmujących się tematem bloków. Bohaterami filmu są m.in.: Marek Budzyński, Jacek Damięcki, Tomasz Fudala, Dariusz Gawin, Jadwiga Grabowska - Hawrylak, Małgorzata Kuciewicz, Lidia Pańków, Grzegorz Piątek, Jakub Snopek. Film pokazuje często niedoceniany dziś rewolucyjny przełom wynalazku bloku; rozmaitość gatunkową poszczególnych budynków; subtelny język, jakim posługiwali się modernistyczni architekci przy projektowaniu kolejnych osiedli w Polsce. Jednocześnie mówi o konfrontacji architektonicznych idei i często utopijnych wizji z polską rzeczywistością polityczną, ekonomiczną, technologiczną czasów PRL - u oraz z oczekiwaniami mieszkańców. Film stawia też pytania o przyszłość blokowisk w Polsce i o możliwości, jakie daje dziś mieszkańcom wielkopłytowa architektura mieszkaniowa. 14:25 WARSZAWSKIE GOŁĘBIE Film obyczajowy, 69 min, Polska, 1988 Reżyseria: Henryk Bielski Scenariusz: Jerzy Grzymkowski Zdjęcia: Jacek Stachlewski Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Józef Nalberczak, Wanda Łuczycka, Krystyna Królówna, Ewa Szykulska, Janusz Bukowski Właściwie film ten miał reżyserować Jan Rybkowski. To on znalazł opowiadanie Jerzego Grzymkowskiego, na podstawie którego powstał scenariusz. Przedwczesna śmierć uniemożliwiła jednak realizację planów. Zadania tego podjął się Henryk Bielski: "Nakręciłem ten film z dwóch powodów: po pierwsze jestem związany z Warszawą od trzydziestu kilku lat, i cała historia tego miasta, od odbudowy do dziś nie jest mi obca. A drugi powód jest jeszcze bardziej osobisty: film dedykowany jest Janowi Rybkowskiemu. Był on pierwszym reżyserem, u którego praktykowałem i od którego wiele się nauczyłem". W ten sposób powstała warszawska opowieść o ludziach, którzy bronią własnych poglądów i przyzwyczajeń; wzruszająca opowieść o przemijaniu. Rodzina Wacława Kaczmarskiego (w tej roli Józef Nalberczak) od wielu pokoleń mieszka na warszawskim Targówku. Kaczmarski jest pracownikiem warszawskiej zajezdni tramwajowej. Idąc w ślady dziada i ojca hoduje gołębie. Każdy ptak to dla niego indywidualność, o każdym mógłby opowiadać godzinami. Chwile spędzane z gołębiami są dla niego uspokojeniem i ucieczką od codziennych kłopotów. Ten spokój jednak nie trwa długo. Targówek się rozbudowuje, stare rudery są burzone, powstają nowe gmachy. Kaczmarski dostaje nowe mieszkanie na Ursynowie. Gołębiarz nie może rozstać się ze swymi pupilami, natychmiast więc instaluje skrzynki na balkonie. Oczywiście wywołuje to stanowczy sprzeciw sąsiadów, dla których gołębie są symbolem zacofania. Nikt nie słucha argumentów Kaczmarskiego, że "gołębie w Warszawie byli zawsze. Jak się Warszawa paliła w trzydziestym dziewiątym czy też w Powstanie, to ludzie uciekali, a gołębie fruwali nad taką kamienicą, co się paliła i nie odeszli". WARSZAWSKIE GOŁĘBIE Film fabularny, 69 min, TVP 1988 Reżyseria: Henryk Bielski Scenariusz: Jerzy Grzymkowski Zdjęcia: Jacek Stachlewski Muzyka: Waldemar Kazanecki Scenografia: Andrzej Borecki Występują: Józef Nalberczak, Wanda Łuczycka, Krystyna Królówna, Ewa Szykulska, Janusz Bukowski, Maciej Góraj, Marzenna Manteska i Witold Krasucki 16:05 LALKA - ODC. 5/9 - WIDZIADŁO Serial TVP, 79 min, Polska, 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Aktorzy: Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik Wokulski wyjeżdża do Paryża. W tym czasie Rzecki jako jego pełnomocnik odwiedza kamienicę Łęckich. Zaprzyjaźnia się z panią Stawską, jej matką i córeczką i w efekcie wizyty obniża im czynsz. Poznaje także baronową Krzeszowską oraz studentów, którzy w ogóle czynszu nie płacą. Wokulski hula w Paryżu z Suzinem. W wolnych chwilach przyjmuje tłumy interesantów - jako ewentualny "sponsor". Zaciekawiają go dwie postacie: baronowej Saint - Germain zleca odszukanie zaginionego męża pani Stawskiej, a profesor Geist fascynuje go doświadczeniami z metalami, wśród których jest też metal lżejszy od powietrza. Ale serce nie sługa - kiedy otrzymuje list od hrabiny, wraca do Warszawy. 18:10 ANNA GERMAN W SERCACH LUDZI Film dokumentalny, 93 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jadwiga Nowakowska Scenariusz: Jadwiga Nowakowska Film dokumentalny o życiu i nieznanych faktach z życia Anny German. Wybitną artystkę wspominają zaprzyjaźnione z nią osoby z kręgów artystycznych. Autorka filmu, Jadwiga Nowakowska, przedstawia nieznane i mało znane fakty z życia piosenkarki. To film o wyjątkowej osobie, która wciąż jest pamiętana i podziwiana nie tylko w Polsce, ale w różnych krajach świata. Śpiewanie "było całym jej życiem" - podkreślają jej bliscy. To laureatka wielu festiwali, kompozytorka. Anna German była pierwszą Polką, która wystąpiła w San Remo. Uwielbiana również w Uzbekistanie, Kirgistanie, Kazachstanie, Armenii, Łotwie, Litwie, Ukrainie, we Włoszech. Film oprócz opowieści o życiu artystki, jest również opowieścią o fascynacji jej osobą. Trudno wręcz uwierzyć jak wiele osób uwielbia piosenki Anny German i jak wielu młodych artystów włącza je do swojego aktualnego repertuaru. 20:00 CZWARTEK Z BONDEM - ZABÓJCZY WIDOK (A VIEW TO A KILL) Film sensacyjny, 125 min, Wielka Brytania/USA, 1985 Reżyseria: John Glen Scenariusz: Richard Maibaum, Michael G. Wilson Aktorzy: Roger Moore, Christopher Walken, Tanya Roberts, Grace Jones, Patrick MacNee, Patrick Bauchau, David Yip, Fiona Fullerton Piętnasty film z ekranowego cyklu o przygodach brytyjskiego agenta 007 Jamesa Bonda, a także siódmy i zarazem ostatni, w którym postać tę odtwarza Roger Moore. Jak zwykle, opinie na temat kolejnego "Bonda" były podzielone. Przeciwnicy zarzucali "Zabójczemu widokowi" wtórność wielu wątków, brak wyrazistego "czarnego charakteru". Fani tej sensacyjno - przygodowej serii przyjęli ją jednak z uznaniem, emocjonując się zwłaszcza otwierającą film sekwencją narciarskiego pościgu za Bondem w śniegach Alp (udających wschodnie krańce Syberii) czy scenami rozgrywającymi się na szczycie jednego z pylonów słynnego mostu Golden Gate. W obsadzie, obok Rogera Moore'a, znaleźli się: ufarbowany na złoty blond Christopher Walken ("Psy wojny", "Łowca jeleni"), Patrick MacNee, pamiętny z popularnego serialu "Rewolwer i melonik" oraz czarnoskóra piosenkarka Grace Jones. W kolejną "dziewczynę Bonda" wcieliła się Tanya Roberts, która jednak nie podbiła serc publiczności, ani też krytyków. Realizacja filmu pochłonęła ok. 30 mln dolarów, a zdjęcia kręcono w Paryżu, w Chantilly - jednym z najpiękniejszych zamków nad Loarą oraz w San Francisco. Tytułową piosenkę wykonuje zespół Duran Duran. James Bond udaje się na Syberię, gdzie przechwytuje mikroprocesor wykradziony przez agenta 003 z radzieckiego centrum naukowego. Radzieckie służby graniczne zabijają wprawdzie 003, ale Bond wymyka się pościgowi. W Londynie okazuje się, że przywieziona przez niego "kostka" jest dokładną kopią opracowanego przez Brytyjczyków mikroprocesora najnowszej generacji nieczułego na działanie promieniowania radioaktywnego. Wszystko wskazuje na to, że ktoś wykradł brytyjską dokumentację i udostępnił ją Rosjanom. Podejrzenie pada na Maxa Zorina, przemysłowca, który zbił fortunę na wydobyciu ropy naftowej, a obecnie chce zawładnąć światowym rynkiem elektronicznym. Zorin znany jest także jako właściciel wielkich stajni. Jego konie od pewnego czasu wygrywają wszystkie zawody, choć wcześniej wykazywały kiepską formę. Prywatny detektyw wynajęty przez federacje jeździecką do wyjaśnienia tego fenomenu, ginie z rąk tajemniczego mordercy. Okazuje się nim czarnoskóra May Day, kochanka Zorina, będąca - podobnie jak on sam - produktem genetycznych eksperymentów nazistowskiego lekarza. Jego "dzieła" wyróżniają się niezwykłą inteligencją, ale i psychopatyczną naturą. Bond, podając się za ekscentrycznego bogacza, udaje się w towarzystwie swego kolegi po fachu, Tibbetta, do posiadłości Zorina, gdzie właśnie odbywa się eleganckie przyjęcie połączone z wyścigami konnymi i aukcją wierzchowców. Agenci odkrywają w podziemiach tajne laboratorium, gdzie koniom wszczepia się pod skórę mikroprocesory stymulujące ich zachowanie na torze. Tibbett przypłaca to odkrycie śmiercią, Bond jak zwykle wychodzi cało z opresji. Z pomocą uroczej Stacey Sutton, poznanej na przyjęciu u Zorina, agent 007 odkrywa, jaki jest rzeczywisty cel działań Zorina, byłego agenta KGB: chce on wywołać trzęsienie ziemi i gigantyczną powódź, która zaleje kalifornijską Krzemową Dolinę. Z chwilą, gdy z mapy zniknie centrum amerykańskiego przemysłu elektronicznego, Zorin stanie się światowym potentatem w tej dziedzinie. (A VIEW TO A KILL) 22:20 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - TRAFIKANT (THE TOBACCONIST) Тытуннік (Der Trafikant), м/ф 108 min, Austria/Niemcy, 2018 Autor: Robert Seethaler Reżyseria: Nikolaus Leytner Scenariusz: Nikolaus Leytner, Klaus Richter Aktorzy: Simon Morze, Bruno Ganz, Johannes Krisch, Emma Drogunova Wiedeń, rok 1937. Siedemnastoletni Franz przyucza się do pracy w trafice - małym sklepie oferującym gazety, czasopisma i wyroby tytoniowe. 00:20 GENIALNA PRZYJACIÓŁKA - SEZON 3, ODCINEK 2 (L'AMICA GENIALE) Serial, 59 min, Włochy, 2022 Autor: Elena Ferrante Reżyseria: Saverio Costanzo Scenariusz: Laura Paolucci, Elena Ferrante, Francesco Piccolo Aktorzy: Alba Rohrwacher, Margherita Mazzucco, Ludovica Nasti, Elisa Del Genio Enzo i Pasquale, przyjaciele Eleny z dzieciństwa, zabierają ją w środku nocy do chorej Lili, która opowiada co się stało, ale Elena nie nie jest do końca wierzy w to, co słyszy.. 02:15 KINO NOCNE - CHUNGKING EXPRESS (CHUNGKING EXPRESS) Film obyczajowy, 97 min, Hongkong, 1994 Reżyseria: Wong Kar Wai Scenariusz: Wong Wai Zdjęcia: Christopher Doyle Muzyka: Michael Galasso Aktorzy: Brigitte Lin, Tony Leung Chiu Wai, Faye Wong, Takeshi Kaneshiro, Valerie Chow Dwie nowele. Policjant nr 223 nie ma szczęścia do kobiet, trwa w nadziei, że jego dziewczyna jednak od niego nie odeszła. Żeby temu zapobiec, przywiązuje dużą wagę do dat na konserwach, w ten sposób chce powstrzymać to, co nieuniknione. Poznaje jednak nową dziewczynę, która okazuje się być handlarzem narkotyków. Widać 223 nie ma szczęścia do kobiet. Druga nowela to historia innego policjanta, który także przychodzi do tego samego baru. Jest na tyle samotny, że nie zauważa dziewczyny pracującej w barze. Ta, zakochana w nim, wchodzi wskutek zbiegu okoliczności w posiadanie kluczy do jego mieszkania i przebywa w nim, kiedy policjanta nie ma, robiąc mu porządki oraz zmieniając wystrój. Kiedyś muszą na siebie wpaść.