TVP Kultura Sobota, 18.01.2025 06:05 LEGENDA TATR Dramat, 105 min, Polska, 1994 Autor: Kazimierz Przerwa - Tetmajer Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Wojciech Solarz Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Rafał Królikowski, Agnieszka Brzezińska, Jerzy Trela, Andrzej Kozak, Joanna Żurawska - Federowicz, Krzysztof Jasiński, Tomasa Schimscheiner, Maciej Luśnia, Jerzy Bińczycki, Edward Linde-Lubaszenko Scenariusz "Legendy Tatr" oparty został na dwóch dziełach Kazimierza Przerwy - Tetmajera - "Na skalnym Podhalu" i "Legendzie Tatr". Z bogactwa wątków i motywów reżyser wybrał to, co go najbardziej interesowało, pominął natomiast całą warstwę historyczną obu książek. Ograniczył się do spraw najbardziej uniwersalnych - obyczajów zbójeckich, legend góralskich, mistyki, majestatu gór. Szczególną atmosferę filmu tworzy też muzyka góralska i inspirowane nią kompozycje Wojciecha Kilara. "Legenda Tatr" pozbawiona jest klasycznej fabuły, właściwymi jej bohaterami są natura i kultura Podhala. Rok 1994. Do Zakopanego przyjeżdża mieszkający na nizinach Andrzej. Wynajmuje dorożkę i każe się zawieźć do Doliny Strążyskiej. Pod Giewontem dostrzega światełko. Dorożkarz wyjaśnia mu, że to kowal Fatla podkuwa co 10 lat konia. Andrzej spada ze skały wdrapując się na szczyt, Fatla opiekuje się nim w swoim szałasie. Przybysz chce udać się do Groty Śpiących Rycerzy. Jednak kowal powstrzymuje go mówiąc, że jeszcze na to nie pora, a tymczasem poddaje go próbie. Andrzej musi nanieść wody z potoku, narąbać drzew i nagi wskoczyć do strumienia. Dopiero gdy próba wypada pomyślnie, Fatla zgadza się uczyć go kłusownictwa i gwary góralskiej. Film obyczajowy, Polsa 1994 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Solarz Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Rafał Królikowski, Ryszard Sobolewski, Andrzej Kozak, Joanna Żurawska - Fedorowicz, Agnieszka Brzezińska, Jerzy Trela, Krzysztof Jasiński, Andrzej Buszewicz, Tomasz Schimscheiner, Maciej Luśnia, Jerzy Binczycki, Edward Linde - Lubaszenko i inni 08:05 LEGENDY OPERY - JOSE CARRERAS (JOSE CARRERAS) Cykl dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Seria dokumentalna poświęcona wielkim śpiewakom operowym naszych czasów. Gospodarzem i narratorem jest australijsko - amerykańska sopranistka operowa, Danielle de Niese. Bohaterem trzeciego odcinka jest Jose Carreras. 09:30 SERIALOWA NOSTALGIA - BARBARA I JAN - ODC. 5 ZAKOCHANE DUCHY Serial komediowo - sensacyjny, 25 min, Polska, 1964 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Janusz Jaxa, Jerzy Ziarnik Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Krystyna Chimanienko, Zdzisław Leśniak, Zdzisław Lubelski, Gustaw Lutkiewicz, Andrzej Tomecki, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Młoda początkująca dziennikarka i fotoreporter jednego z warszawskich pism, chcąc zapoznać się bliżej z "duchami", które straszą w starym młynie, wpadają na ślad afery złodziejskiej. 10:05 SERIALOWA NOSTALGIA - BARBARA I JAN - ODC. 6 KŁOPOTLIWA NAGRODA Serial TVP, 27 min, Polska, 1964 Reżyseria: Hieronim Przybył Scenariusz: Janusz Jaxa, Stanisław Bareja, Hieronim Przybył Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Bronisław Dardziński, Bożena Kurowska, Józef Kalita, Zygmunt Kęstowicz, Jolanta Lothe, Grzegorz Roman, Stefan Szmidt, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Jan i Barbara wystepują w roli mediatorów w sporze, który toczą kierowniczka świetlicy wiejskiej i kierownik Państwowego Gospodarstwa Rolnego. 10:45 ROYAL CONCERTGEBOUW ORCHESTRA POD DYREKCJĄ PAAVO JÄRVI. MOZART I SCHUMANN Koncert, 70 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Wykonawcy: Royal Concertgebouw Orchestra, Vkingur Ólafsson, Paavo Järvi Koncert z udziałem islandzkiego pianisty Vkingura Ólafssona i Royal Concertgebouw Orchestra pod dyrekcją Paavo Järvi. 12:40 DOKUMENT TYGODNIA - ROSA BONHEUR, PORTRECISTKA NATURY (ROSA BONHEUR, A FEMINIST MOTHER NATURE) Film dokumentalny, 63 min, Francja, 2021 Reżyseria: Gregory Monro 15:10 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JOANNA ŻÓŁKOWSKA Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dzisiaj gościć będziemy w domu aktorki, Joanny Żółkowskiej. 15:50 JAK BYĆ KOCHANĄ Dramat, 96 min, Polska, 1962 Reżyseria: Wojciech Jerzy Has Scenariusz: Kazimierz Brandys Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Aktorzy: Barbara Kraftówna, Zbigniew Cybulski, Artur Młodnicki, Wieńczysław Gliński, Wiesław Gołas, Zdzisław Maklakiewicz, Tadeusz Kalinowski, Wiesława Kwaśniewska, Andrzej Hrydzewicz, Zofia Jamry, Alicja Bobrowska, Krzysztof Litwin, Irena Orska, Mieczysław Pawlikowski, Kalina Jędrusik Kiedy film "Jak być kochaną" wchodził na ekrany widzowie i krytycy spodziewali się kolejnego utworu o okupacji. Tematyka wojenna była wówczas tym, czym obecnie jest kino akcji. Częstotliwość, z jaką pojawiała się w coraz to nowych filmach, stawała się męcząca. Wojciech Has zrobił jednak publiczności niespodziankę. Wprawdzie akcja "Jak być kochaną" toczy się głównie podczas okupacji, ale niemal zupełnie nie dotyczy zbrojnych akcji podziemia i hitlerowskiego terroru. Czas wojny służy tylko za tło poruszającej opowieści o tragicznej, niespełnionej miłości. Felicja - główna bohaterka filmu - jest młodą, początkującą aktorką, zakochaną bez wzajemności w koledze po fachu, Rawiczu. Gdy pada na niego podejrzenie o zabicie volksdeutscha, dziewczyna podejmuje się ukryć go pod swoim dachem. Marzy, że Rawicz mieszkając z nią, odwzajemni jej uczucie. Żeby mieć ukochanego przy sobie, gotowa jest na każde poświęcenie. I rzeczywiście, los wystawi ją kilkakrotnie na bardzo ciężką próbę. Felicja przetrzyma jednak wszystko w nadziei, że Rawicz zostanie z nią także, gdy wojna się skończy. Nie dostrzega, że jej ofiara stała się dla niego ciężarem nie do zniesienia. Nie przypuszcza, że kiedy tylko nadarzy się sposobność, aktor porzuci świadka swych upokorzeń, załamań i upadków. Rola Felicji w wykonaniu Barbary Krafftówny została okrzyknięta jedną z największych kreacji kobiecych w dziejach polskiego filmu. Aktorka świetnie oddała skomplikowaną i niebanalną osobowość swojej bohaterki. Mistrzowsko ukazała często sprzeczne uczucia, kierujące jej postępowaniem. Wiarygodnie nakreśliła ewolucję duchową dziewczyny, którą bolesne doświadczenia nauczyły gorzkiej, życiowej mądrości. Film "Jak być kochaną" otrzymał "Złote Wrota" dla najlepszego filmu oraz nagrody za scenariusz i kreację Barbary Krafftówny na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco w 1963 roku. 18:15 RETRO KINO - GWIAZDA SZERYFA (TIN STAR, THE) Western, 89 min, USA, 1957 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz: Dudley Nichols Aktorzy: Henry Fonda, Anthony Perkins, Betsy Palmer, Michel Ray, Neville Brand, John McIntyre, Mary Webster, Peter Baldwin, Lee Van Cleef Anthony Mann należał do najwybitniejszych, obok m. in. Johna Sturgesa i Delmera Davesa, twórców westernu psychologicznego. W ich filmach rzeczywistość nie jest już czarno - biała, dobro i zło nie są wartościami jednoznacznymi, z góry określonymi. Przeszłość bohaterów, w westernach akcji z reguły nieistotna, tu staje się kluczem do zrozumienia ich charakterów i postępowania. Czystą konstrukcyjnie fabułę reżyser poprowadził z klasyczną lapidarnością, nieprzypadkowo nawiązując do innych słynnych westernów lat 50.: "Jeźdźca znikąd" i "W samo południe". Do miasteczka na Dzikim Zachodzie przybywa z ciałem zabitego przestępcy Morg Hickman, były szeryf, a obecnie łowca nagród wypłacanych za schwytanie lub uśmiercenie osób wyjętych spod prawa. Hickman chce tylko odebrać należnych mu 500 dolarów, ale mimo woli wiele zmieni w życiu miejscowej społeczności i we własnym. Mimo woli zostaje wciągnięty w konflikt między młodym i niedoświadczonym miejscowym szeryfem, Benem Owensem a żądnym władzy rewolwerowcem, Bartem Bogardusem. Narzeczona Bena, Millie, próbuje powstrzymać ukochanego, ale szeryf pragnie dowieść swojej odwagi i pozycji. Morg jako łowca nagród zostaje przyjęty przez miejscową ludność z pogardą i niechęcią, nie może znaleźć noclegu. Dopiero mały Metys, Kip, zabiera go do domu swojej matki, Nony Mayfield, wdowy po Indianinie, wyklętej przez miasteczko za poślubienie czerwonoskórego. Czekając na zapłatę Morg zamieszkuje u Mayfieldów i wkrótce zakochuje się z wzajemnością w młodej gospodyni. Rozumiejąc też doskonale rozterki i pragnienia Bena, uczy chłopaka strzelania i przekazuje mu życiowe rady, które mogą mu pomóc w dalszym sprawowaniu odpowiedzialnej funkcji szeryfa. Tymczasem w miasteczku bracia McGaffey dokonują zabójstwa lubianego i szanowanego doktora McCorda. Morg łapie bandytów, którzy trafiają do aresztu Bena. Bogardus na czele rozwścieczonego tłumu chce ich zlinczować. Dla młodego szeryfa nadchodzi godzina próby: pomny nauk Hickmana staje na opustoszałej ulicy do pojedynku z awanturnikiem. (THE TIN STAR) 20:00 BILET DO KINA - BÓL I BLASK (DOLOR Y GLORIA) Dramat, 108 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Pedro Almodóvar Scenariusz: Pedro Almodóvar Aktorzy: Antonio Banderas, Penelope Cruz, Leonardo Sbaraglia, Asier Etxeandia, Raul Arevalo, Nora Navas, Julieta Serrano, Cesar Vicente, Asier Flores, Cecilia Roth Doceniony przez krytykę i publiczność genialny film hiszpańskiego reżysera i scenarzysty Pedro Almodóvara, mistrza kina autorskiego. Jego dramat uznano za arcydzieło, najwybitniejszy film. Dramat "Ból i blask" otrzymał dwie nominacje do Oscara: dla najlepszego aktora Antonio Banderasa i za najlepszy film międzynarodowy dla Pedro Almodóvara. Na festiwalu w Cannes w 2019 roku Antonio Banderas zdobył Złotą Palmę. Znakomicie wcielił się w głównego bohatera, Salvadora Mallo, uwielbianego przez rzesze fanów hiszpańskiego reżysera, który pogrąża się w marazmie. Mistrz usuwa się w cień, zaszywa w swoim domu, praktycznie nie wstając z łóżka. Pragnie pozostać z dala od blasku fleszy i fanów. Teraz poświęca się rozmyślaniom o przeszłości, wspomina czasy dzieciństwa, pierwsze miłości oraz fascynacje kinem. Z odrętwienia wyrywa go ważne dla niego zaproszenie. 22:00 ENTER ENEA FESTIVAL 2019 - DAGADANA I GOŚCIE Koncert, 43 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Leszek Możdżer, Dagadana W 2019 roku festiwal odbył się w dniach 17 - 19 czerwca, tradycyjnie nad Jeziorem Strzeszyńskim. Na festivalu zagrała poznańsko - lwowska grupa DagaDana. DagaDana już od ponad 10 lat znakomicie łączy elementy kultury ukraińskiej i polskiej za pomocą jazzu, elektroniki i world music. Podczas Enter Enea Festival artyści spotkają się na jednej scenie z Leszkiem Możdżerem, sekcją dętą oraz harmonijkarzem Kacprem Smolińskim. Czeka nas wędrówka po różnych regionach Polski, Ukrainy a nawet dalekich Chin, gdzie po części powstawał album Meridian'68. Artyści poszukiwali inspiracji w różnych źródłach: u swoich bliskich, podczas warsztatów muzyki etnicznej, w książkach. DagaDana zapowie również wyczekiwany piąty krążek. Zespół od lat jest ambasadorem słowiańskiej kultury. Zagrał w 24 krajach. W 2019 roku reprezentuje Polskę na największym festiwalu w Europie - Glastonbury. 23:00 ILUZJA Dramat, 86 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Mironowicz Scenariusz: Marta Mironowicz, Piotr Borkowski Zdjęcia: Paweł Chorzęba Muzyka: Jerzy Rogiewicz Aktorzy: Małgorzata Hajewska - Krzysztofik, Agata Buzek, Marcin Czarnik, Sandra Drzymalska Film o sile ludzkiego ducha, o szukaniu pogodzenia i harmonii na przekór tragicznym okolicznościom. Matka zaginionej córki wiele miesięcy po jej zniknięciu rozpoczyna własne, coraz bardziej irracjonalne śledztwo. Czasem gra z rzeczywistością, innym razem ją podważa. Doświadczenia te wzmacniają w niej zdolność obserwacji, co w końcu doprowadza ją do postrzegania przekraczającego granicę cudu. 00:45 KINO NOCNE - KOBIETA SAMOTNA Dramat, 92 min, Polska, 1981 Reżyseria: Agnieszka Holland Scenariusz: Agnieszka Holland, Maciej Karpiński Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Maria Chwalibóg, Bogusław Linda, Paweł Witczak, Sława Kwaśniewska, Jerzy Matula, Jerzy Trela, Magda Teresa Wójcik, Krzysztof Zaleski Sytuacji kobiety we współczesnym społeczeństwie Agnieszka Holland poświęciła już swoje dwa wcześniejsze filmy telewizyjne: "Niedzielne dzieci" (1976) i "Coś za coś". Pierwszy to historia małżeństwa, które za wszelką cenę pragnie mieć dziecko, oraz młodej dziewczyny - matki, która powoli dojrzewa do macierzyństwa. Bohaterką drugiego filmu była czterdziestoletnia pracownica naukowa, dla której celem nadrzędnym była kariera. Spotkanie z niedoszłą samobójczynią budzi w niej uśpione dotąd pragnienie macierzyństwa i refleksje nad własnym życiem. Irena, tytułowa kobieta samotna, jest niemłodą już listonoszką pracującą w jednej z dzielnic Wrocławia. Boryka się z tak wieloma przeciwnościami losu, iż wydaje się, że jest to ciężar nie do udźwignięcia przez jedną osobę. Tragiczne warunki mieszkaniowe, nieludzki sąsiad, który chce zająć jej mieszkanie, mordercze dojazdy do pracy i świadomość, że pozostawia w domu na cały dzień małego synka. W pracy sytuacja nie jest wcale lepsza; bezduszny szef i koleżanki, które chcą przejąć jej atrakcyjny rejon doręczycielski. Spadek po ciotce, na który Irena bardzo liczyła, trafia w ręce sąsiadek zmarłej. Ale najgorsza jest samotność, na którą jest skazana jako kobieta wychowująca nieślubne dziecko. W pewnym momencie między nią a kalekim rencistą rodzi się powoli uczucie. Oboje są życiowymi rozbitkami, ofiarami społecznej znieczulicy, rozpaczliwie pragnącymi odrobiny uczucia. Jednak finał tej - jak się wydaje Irenie - miłości, jest tragiczny. 02:35 REŻYSERZY - STEVEN SODERBERGH 2/10 SEZON 8 (STEVEN SODERBERGH 2/10 SEZON 8) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Stevena Soderbergha.