TVP Nauka Wtorek, 14.01.2025 06:20 CZY WIESZ, ŻE? - /1/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku kilka faktów o naszym nosie. Dlaczego miewamy katar? Jak oddychać, żeby uniknąć przeziębień i czym w ogóle jest przeziębienie? Co się dzieje wewnątrz nosa, gdy mamy katar? I jak pomóc organizmowi w przeziębieniu? A jak oduczyć dziecko dłubania w nosie? Choć nie lubimy kataru okazuje się, że jest on użyteczny! 06:45 CZY WIESZ, ŻE? - /2/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku serii o częstych i niechcianych efektach zimy, czyli - zazwyczaj - zbędnych kilogramach i ponurym nastroju, bo długie, ciemne, zimne miesiące obniżają naszą formę fizyczną i psychiczną. Jak odzyskać dobrą formę na wiosnę? Bezcenne wskazówki, jak pomóc zarówno naszemu ciału, jak i duszy. 07:15 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 1 - (ODC. 9) - PARTNER NA WAGĘ ZŁOTA Reportaż, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Znawca zwierzęcej natury, dr Andrzej Kruszewicz wprowadza widzów w intrygujący świat zwyczajów zwierząt. Robi to z przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W tym świecie możemy odnaleźć miłość i czułość, troskę i współczucie, dozgonną wierność i zdradę, pomysłowość i spontaniczną zabawę, sprawowanie władzy i próby jej obalenia, oszustwo i manipulacje. W cyklu odkrywamy tajemnice dzikiej natury i pokazujemy budzące emocje zjawiska, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi, czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 07:40 JAK TO DZIAŁA - ODC. 7 SAMOLOT Magazyn, 24 min, Polska, 2011 Nikt nie dziwi się, że wielki balon wypełniony gorącym powietrzem leci do góry. Ale dlaczego gigantyczne, ważące dziesiątki ton samoloty odrywają się od ziemi? Mitologiczni Dedal i Ikar już dawno temu wzbili się w powietrze, choć dla Ikara skończyło się to źle. Jednak pozostali musieli czekać na podniebne podróże samolotami dwa tysiąclecia! Jaką tajemnicę skrywają skrzydła samolotu? Czy łyżka potrafi latać? Zapraszamy do obejrzenia kolejnego odcinka "Jak to działa?". 08:10 ASTRONARIUM - (1) - "RADIOASTRONOMIA" Magazyn, 23 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. Odcinek pt. "Radioastronomia". Gigantyczne anteny wycelowane w niebo to jedne z najbardziej zaawansowanych i niezwykłych narzędzi w rękach naukowców. Do czego służą? Co mają odnaleźć w przestrzeni kosmicznej? W tym programie poszukamy odpowiedzi. 08:45 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 6 AMERYKA PÓŁNOCNA (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Ta dziesięcioodcinkowa seria zabiera widzów w podróż w te miejsca na naszej planecie, gdzie w dalekiej przeszłości zachodziły kluczowe dla dzisiejszego kształtu kontynentów na Ziemi procesy geologiczne. Dzięki pracy licznych naukowców poznajemy najważniejsze momenty w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia na lądzie, dinozaurów i człowieka. 09:45 PRZYRODA I PORY ROKU - ODC. 2 (SEASONS IN THE WILD) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 10:45 PODRÓŻNIK - W POGONI ZA NOA NOA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Noa Noa" to nazwa pamiętnika napisanego przez malarza, Paula Gauguina, podczas pobytu na Tahiti. U schyłku XIX wieku opuścił on Paryż i wyruszył w długą podróż na wyspy Polinezji Francuskiej. Jego losy i tragiczny finał znalazły się w wielu relacjach, powieściach, a nawet filmach. Stał się symbolem niestrudzonej walki artysty z nędzą i niechętną mu społecznością. Kiedy umarł, nie pozostawił po sobie nic, zaledwie kilka talerzy i parę ubrań. Ale obrazy, które malował i które dotąd były odrzucane przez krytykę, nagle stały się obiektami pożądania. Ich ceny z pozycji zero skoczyły do niebotycznych. Niemal chwilę po śmierci Gauguin, który nie miał czym opłacić bieżących potrzeb, stał się milionerem zdolnym do spełnienia każdej zachcianki. Ale wszystko to przyszło za późno. W "Podróżniku" pokażemy drogę, jaką odbył artysta po wylądowaniu na Tahiti. Odwiedzimy Papeete, miasto, w którym się zatrzymał i mieszkał przez jakiś czas. Niegdyś była to siedziba króla Pomare, który spotykał się z wysłannikami angielskiego króla Jerzego w celu sprzedaży sadzonek drzewa chlebowego. Historia została opisana w książce o buncie na statku Bounty i jest żywą po dziś dzień legendą Pacyfiku. Losy Gauguina na Polinezji zakończyły się na wyspie Hiva Oa, gdzie mieszkał pod koniec życia i gdzie zmarł. W reporterskim skrócie pokażemy tę drogę i jego ostatnie miesiąca życia. W programie jak zawsze oprócz spotkań z historią mnóstwo ciekawostek, ludzie związani z tymi miejscami oraz oszałamiające plenery Polinezji. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:10 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 2 SEZON I - ZAKOPANE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Zakopane, jeszcze pod koniec XVII w. było małą wsią. Mieszkało tu 43 górali i góralek. W 1890 roku Zygmunt Gnatowski, bogaty ziemianin z Ukrainy i kolekcjoner podhalańskiej sztuki ludowej poprosił Stanisława Witkiewicza o stworzenie projektu niewielkiego domku letniskowego w Zakopanem. Witkiewicz namówił inwestora na zmianę koncepcji i zaprojektował większy obiekt. Tak oto powstała Willa Koliba reprezentacyjny przykład stylu witkiewiczowskiego. 11:45 CZY WIESZ, ŻE? - /3/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowiada, jak rozmawiać o miłości i seksualności z dziećmi - tymi najmłodszymi i tymi trochę starszymi. Jak tłumaczyć i w jakim wieku? Jak uświadomić, czego nie powinny robić? Specjaliści radzą, aby nie unikać odpowiedzi na pytania dzieci bez względu na ich wiek, by nie tworzyć z seksu tematu tabu i nie wywoływać stresu w tej sferze życia. 12:10 CZY WIESZ, ŻE? - /4/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wielkie wiosenne porządki - temat tego odcinka to niemal osobna dziedzina wiedzy. O porządkach wokół nas, ale także w nas, czyli o detoksie organizmu. 13:35 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 3) - LENIUCHY I PRACUSIE Reportaż, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 14:10 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 6 AMERYKA PÓŁNOCNA (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Ta dziesięcioodcinkowa seria zabiera widzów w podróż w te miejsca na naszej planecie, gdzie w dalekiej przeszłości zachodziły kluczowe dla dzisiejszego kształtu kontynentów na Ziemi procesy geologiczne. Dzięki pracy licznych naukowców poznajemy najważniejsze momenty w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia na lądzie, dinozaurów i człowieka. 15:10 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - SUPERWULKANY (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet w przestworzach czasu i przestrzeni. Wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy Wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych komputerowych symulacjach. Zanurz się w sercu super masywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria Zagadki Wszechświata to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 15:40 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - NARODZINY KSIĘŻYCA (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet w przestworzach czasu i przestrzeni. Wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy Wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych komputerowych symulacjach. Zanurz się w sercu super masywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria Zagadki Wszechświata to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 16:05 ASTRONARIUM - (1) - "RADIOASTRONOMIA" Magazyn, 23 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. Odcinek pt. "Radioastronomia". Gigantyczne anteny wycelowane w niebo to jedne z najbardziej zaawansowanych i niezwykłych narzędzi w rękach naukowców. Do czego służą? Co mają odnaleźć w przestrzeni kosmicznej? W tym programie poszukamy odpowiedzi. 16:35 CZY WIESZ, ŻE? - /5/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowie, jak dobrze zacząć dzień. Od dużej dawki witaminy C w postaci soku owocowego? A może kawy? Czy koniecznie trzeba zjeść śniadanie? I co zrobić, aby mieć energię i dobry nastrój na cały dzień albo jeszcze dłużej? 17:00 CZY WIESZ, ŻE? - /6/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowie, co zrobić, aby dobrze wyglądać. Warto wiedzieć, które kolory i wzory na ubraniu podkreślą naszą urodę, które sprawią, że będziemy wyglądać na zmęczonych lub smutnych, a w których wyglądamy na szczuplejszych lub wyższych. Dobry wygląd to nie lada sztuka. 17:30 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 2 SEZON I - ZAKOPANE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Zakopane, jeszcze pod koniec XVII w. było małą wsią. Mieszkało tu 43 górali i góralek. W 1890 roku Zygmunt Gnatowski, bogaty ziemianin z Ukrainy i kolekcjoner podhalańskiej sztuki ludowej poprosił Stanisława Witkiewicza o stworzenie projektu niewielkiego domku letniskowego w Zakopanem. Witkiewicz namówił inwestora na zmianę koncepcji i zaprojektował większy obiekt. Tak oto powstała Willa Koliba reprezentacyjny przykład stylu witkiewiczowskiego. 18:05 KOSMOS, ŹRÓDŁO ŻYCIA - PLANETOIDY I METEORYTY (LIFE FROM SPACE) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Nowe spojrzenie na Wszechświat i pochodzenie życia, które umieściło nas w samym środku rewolucji kopernikańskiej. W tej trzyczęściowej serii przyjrzymy się największym odkryciom w kosmosie: czarnych dziur, meteorytów i egzoplanet. Czarne dziury zostały uznane za jeden z fundamentów warunków istnienia życia. Dzięki nim życie jest możliwe w nieskończonej liczbie miejsc w kosmosie. Dowiemy się, jak meteoryty przyniosły na naszą planetę podstawowe substancje niezbędne do życia, umożliwiając powstanie Ziemi, a także popatrzymy na egzoplanety jako na miejsca możliwe do zamieszkania przez człowieka. Filmy omawiają najnowsze odkrycia w sferze wydarzeń kosmicznych w odniesieniu do pochodzenia życia, ukazując niezwykłą perspektywę możliwości istnienia życia. 19:05 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 3) - LENIUCHY I PRACUSIE Reportaż, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 19:30 JEDZENIE MA ZNACZENIE, NAUKA NA TALERZU - ODC. 10 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Iza Kwiecińska, Katarzyna Struś - Zakrzewska Scenariusz: Filip Kmera 20:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 7 AMERYKA ŚRODKOWA (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Ta dziesięcioodcinkowa seria zabiera widzów w podróż w te miejsca na naszej planecie, gdzie w dalekiej przeszłości zachodziły kluczowe dla dzisiejszego kształtu kontynentów na Ziemi procesy geologiczne. Dzięki pracy licznych naukowców poznajemy najważniejsze momenty w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia na lądzie, dinozaurów i człowieka. 21:05 PODWODNY ŚWIAT - PLASTIKOWE MORZE (SUBMERGED UNIVERSE - PLASTIC SEA) Serial dokumentalny, 25 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 21:35 PODWODNY ŚWIAT - MORZA ODPADÓW (SUBMERGED UNIVERSE - SPONSORED SEAS) Serial dokumentalny, 26 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 22:10 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 2 SEZON I - ZAKOPANE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Zakopane, jeszcze pod koniec XVII w. było małą wsią. Mieszkało tu 43 górali i góralek. W 1890 roku Zygmunt Gnatowski, bogaty ziemianin z Ukrainy i kolekcjoner podhalańskiej sztuki ludowej poprosił Stanisława Witkiewicza o stworzenie projektu niewielkiego domku letniskowego w Zakopanem. Witkiewicz namówił inwestora na zmianę koncepcji i zaprojektował większy obiekt. Tak oto powstała Willa Koliba reprezentacyjny przykład stylu witkiewiczowskiego. 22:40 CZY WIESZ, ŻE? - /7/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten omawia superfoods na co dzień na własnym talerzu. Jak się okazuje, do tej kategorii należą między innymi pospolite... pieczarki. A znany i niezwykle ceniony niemal od zarania ludzkości miód coraz częściej stosowany jest w medycynie do gojenia ran. Warto także włączyć do codziennego jadłospisu jagody goji i acerolę. 23:05 CZY WIESZ, ŻE? - /8/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku dowiemy się wszystkiego o włosach. Naukowcy pomogą w stylizacji, podpowiedzą, co zrobić, żeby jak najdłużej utrzymać fryzurę. Dowiemy się, dlaczego łysiejemy i dlaczego siwiejemy, czasami w bardzo młodym wieku. Okazuje się, że badając zaledwie jeden włos, naukowcy mogą określić wiek, płeć i nawyki żywieniowe jego właściciela. 23:40 PODRÓŻNIK - W POGONI ZA NOA NOA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Noa Noa" to nazwa pamiętnika napisanego przez malarza, Paula Gauguina, podczas pobytu na Tahiti. U schyłku XIX wieku opuścił on Paryż i wyruszył w długą podróż na wyspy Polinezji Francuskiej. Jego losy i tragiczny finał znalazły się w wielu relacjach, powieściach, a nawet filmach. Stał się symbolem niestrudzonej walki artysty z nędzą i niechętną mu społecznością. Kiedy umarł, nie pozostawił po sobie nic, zaledwie kilka talerzy i parę ubrań. Ale obrazy, które malował i które dotąd były odrzucane przez krytykę, nagle stały się obiektami pożądania. Ich ceny z pozycji zero skoczyły do niebotycznych. Niemal chwilę po śmierci Gauguin, który nie miał czym opłacić bieżących potrzeb, stał się milionerem zdolnym do spełnienia każdej zachcianki. Ale wszystko to przyszło za późno. W "Podróżniku" pokażemy drogę, jaką odbył artysta po wylądowaniu na Tahiti. Odwiedzimy Papeete, miasto, w którym się zatrzymał i mieszkał przez jakiś czas. Niegdyś była to siedziba króla Pomare, który spotykał się z wysłannikami angielskiego króla Jerzego w celu sprzedaży sadzonek drzewa chlebowego. Historia została opisana w książce o buncie na statku Bounty i jest żywą po dziś dzień legendą Pacyfiku. Losy Gauguina na Polinezji zakończyły się na wyspie Hiva Oa, gdzie mieszkał pod koniec życia i gdzie zmarł. W reporterskim skrócie pokażemy tę drogę i jego ostatnie miesiąca życia. W programie jak zawsze oprócz spotkań z historią mnóstwo ciekawostek, ludzie związani z tymi miejscami oraz oszałamiające plenery Polinezji. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 00:10 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 3) - LENIUCHY I PRACUSIE Reportaż, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 00:45 ASTRONARIUM - (1) - "RADIOASTRONOMIA" Magazyn, 23 min, Polska, 2015 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. Odcinek pt. "Radioastronomia". Gigantyczne anteny wycelowane w niebo to jedne z najbardziej zaawansowanych i niezwykłych narzędzi w rękach naukowców. Do czego służą? Co mają odnaleźć w przestrzeni kosmicznej? W tym programie poszukamy odpowiedzi. 01:20 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 7 AMERYKA ŚRODKOWA (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Ta dziesięcioodcinkowa seria zabiera widzów w podróż w te miejsca na naszej planecie, gdzie w dalekiej przeszłości zachodziły kluczowe dla dzisiejszego kształtu kontynentów na Ziemi procesy geologiczne. Dzięki pracy licznych naukowców poznajemy najważniejsze momenty w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia na lądzie, dinozaurów i człowieka.