TVP Dokument Czwartek, 25.01.2024 05:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - /25/ - MAKOLĄGWA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Jest mniejsza od wróbla, mierzy tylko 12, 5 - 14 cm, ale w tym małym ptaszku drzemie śpiewak artysta. Makolągwy bardzo ładnie śpiewają. Samce mają czerwone czoła i szarą głowę oraz ciemnobrązowe skrzydła, samice z kolei nie posiadają w swojej barwie czerwieni, są raczej brązowo - szare. Żywią się nasionami chwastów i drzew, ale od czasu do czasu nie pogardza pająkiem, muchą lub komarem. Na spotkanie z makolągwą zaprasza Łukasz Bożycki. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /144/ Reality show, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy również ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policję czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W warszawskim ogrodzie zoologicznym poznajemy Arnolda i Lindę, parę myszojeleni, która doczekała się potomka. Po raz pierwszy mamy okazję przyjrzeć się tym zwierzętom, które należą do najmniejszych ssaków kopytnych świata. Sunia Freja nie jest zachwycona wizytą u dentysty, ale w gabinecie weterynaryjnym czekają na nią wyrozumiali stomatolodzy, którzy zapewnią profesjonalne usunięcie chorego zęba i bólu. Na Podlasiu powstało wyjątkowe miejsce - fundacja dla zwierząt "Jedno serce nie da rady". Bezdomność zwierząt na tym terenie jest ogromna i fundacja może się stać dla nich jedyną szansą na dalsze życie lub przystankiem na drodze do otrzymania stałego domu. 06:35 DZIKA WIELKA BRYTANIA - ODCINEK 4 RZEKI (WILD GREAT BRITAIN EP 4 RIVERS) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Laura Humphreys Cykl dokumentalny o przyrodzie Wielkiej Brytanii. Dzika przyroda tej wyspy często pozostaje niezauważona. Ta seria pokaże ukryte życie zarówno znanych, jak i mniej znanych, a fascynujących zwierząt, które mają swój dom na wyspie. Każde z różnorodnych siedlisk daje możliwości i wyzwania dla dużych i małych stworzeń. Spotykamy zwierzęta w kluczowych momentach ich życia, kamery przy słabym oświetleniu eksponują rzadko spotykane nocne zachowania, a obiektywy makro skupiają się na mało znanych "Brytyjczykach". Od wybrzeży Kornwalii po Szetlandy, od plaż Norfolk po klify Anglesey, ta seria upamiętnia oszałamiającą przyrodę żyjącą u naszych drzwi. W Wielkiej Brytanii jest sporo opadów i dzięki nim istnieje wiele rzek. Ponad 6 tysięcy przepływa przez kraj. Ogromna różnorodność dróg wodnych płynie z najwyższych szczytów do morza. Często nie zauważa się tutejszej fauny - ale to godne uwagi stworzenia, które podejmują wyjątkowe wyzwania, prowadzą niezwykłe wędrówki i znajdują szanse na życie w najbardziej niespokojnych miejscach. Wysoko w Yorkshire Dales młoda rzeka przedziera się przez dolinę. Wygląda magicznie, lecz niewiele zwierząt potrafi tu żyć. Klimat bywa bardzo surowy i trudno znaleźć pożywienie. Rzeki spowalniają nurt, wijąc się po nizinach i tworząc spokojne jeziorka. 07:30 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 2 SŁODKIE KOTKI (THE STORY OF CATS EP2 CUTE RESPONSE) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 2 - "Słodkie kotki". Koty mają złożoną naturę. Są powściągliwe, ale uczuciowe. Pogodne, ale agresywne. Oswojone, ale ponoć niedające się wyszkolić. Jest tak dlatego, że, choć żyją obok nas od tysięcy lat, pod wieloma względami nadal są dzikimi zwierzętami. A mimo to je uwielbiamy. Kotów domowych jest na świecie trzy razy więcej niż psów. I są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi. By zrozumieć, jak do tego doszło, musimy zacząć od początku - od dwojga małych kociąt. Mają zaledwie jeden dzień i są całkowicie zależne od matki. Przez pierwszy tydzień ich świat jest ciemny i praktycznie bezgłośny. Mają zamknięte oczy i są niemal głuche. Do przetrwania potrzebny jest im tylko jeden zmysł węch. Czują zapach matczynego mleka i znajdują sutek, z którego będą je ssać. Następne tygodnie życia tych kociąt zdecydują o ich przyszłości. 08:25 ŻYWNOŚĆ PRZYSZŁOŚCI - CZĘŚĆ 2 BIO (FOOD 3.0) Cykl dokumentalny, 43 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean - Baptiste Erreca, Guilhem Rondot Trzyczęściowy film dokumentalny. W 2050 roku naszą planetę będzie zamieszkiwać prawie 10 miliardów mieszkańców. Kluczowa będzie kwestia wyżywienia, która już dziś jest bardzo istotna i problematyczna. Jakie będzie jedzenie jutra? Jak wyprodukujemy tak ogromną ilość żywności? Zgodnie z obecnymi praktykami nasz inwentarz i plony musiałyby wzrosnąć o 70%, aby wyżywić wszystkich Ziemian. Taka presja doprowadziłaby do wzrostu zanieczyszczenia, znacznego zmniejszenia zasobów wodnych i wielu innych trudności, których z pewnością nie można nawet dzisiaj zdefiniować i udzielić odpowiedzi. Dziś na całym świecie naukowcy, firmy, wizjonerzy i laboratoria pracują nad różnymi rozwiązaniami i opcjami, z różnymi celami i punktami widzenia, aby odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące przyszłości ludzkości. Poza liczbami problem wyżywienia ma też wymiar kulturowy i filozoficzny. W trzech częściach tej dokumentalnej serii skupimy się na żywności przyszłości. W części drugiej o tzw. żywności bio, inaczej mówiąc "slow food", czyli samym zdrowiu na talerzu, jak twierdzą niektórzy. Poznamy produkcję takiej żywności w oparciu o najnowsze naturalne sposoby wytwarzania jedzenia. Odwiedzimy farmy, plantacje i znawców tematu. 09:15 W 24 GODZINY - ODC. 15 MIAMI W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 15. MIAMI) Cykl dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 15 to 24 godziny w Miami. Jest najbardziej wysuniętym na południe miastem w kontynentalnych Stanach Zjednoczonych. Miami znajduje się na wybrzeżu atlantyckim i ma ciepły subtropikalny klimat morski, o średniej rocznej temperaturze około 24 C. Miami jest domem dla ponad 150 etniczności i ponad 60 języków. Miami posiada ponad 800 parków i jest jedynym miastem w Stanach Zjednoczonych, które graniczy z dwoma odrębnymi parkami narodowymi Biscayne National Park i Everglades National Park. 09:45 RZECZ POLSKA S.I - MEBLE DLA IGNACEGO MOŚCICKIEGO Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! W trzecim odcinku zespół mebli z Zameczku Prezydenta RP w Wiśle. Zarówno pałac, jak i meble powstały jako dar Województwa Śląskiego dla prezydenta Ignacego Mościckiego. Meble były pierwszym w Polsce przykładem funkcjonalizmu w projektowaniu. W kraju, gdzie wciąż modny był styl dworkowy, połączenie metalowych rur ze skórami egzotycznych zwierząt, musiało wręcz szokować nowoczesnością. 10:00 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA SZWAJCARIA - JEZIORO MAGGIORE (FASCINATING SWITZERLAND - LAKE MAGGIORE) Cykl dokumentalny, 18 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich Tym razem będziemy w regionie Szwajcarii położonym wokół niezwykłego jeziora. Po południowej stronie Alp, tylko 3 i pół godziny jazdy z Bazylei, leży Ticino - szwajcarska enklawa na granicy z Włochami. Od palm po lodowce: Ticino to kształty i kolory o bardzo szerokim spektrum. Jak wielki mur, Alpy powstrzymują chłód z Północy. W rezultacie klimat na południu jest niemal śródziemnomorski. Szczególnie tu - nad jeziorem Maggiore. Gdy inne partie Ticino wciąż przykrywa gruba warstwa śniegu - wokół jeziora Maggiore rozkwita wiosna. Tylko jedna piąta tego jeziora należy do Szwajcarii, reszta jest położona we Włoszech. Ticino ma szwajcarskie prawo federalne, franki i ceny zrównane do krajowych. Wszystko inne jest włoskie: język, kuchnia, kultura i temperament. 10:20 AMBICJE PO POLSKU Reportaż, 32 min, Polska, 1971 Autor: Hanna Kloza, Andrzej Pasierski, Piotr Załuski Scenariusz: Włodzimierz Rosiński, Ignacy Rutkiewicz Zdjęcia: Jerzy Pyrkosz Jest październik 1971 roku. We wrocławskich Zakładach Elektronicznych ELWRO dobiegają końca ostatnie próby techniczne jednego z pierwszych egzemplarzy nowej maszyny cyfrowej "Odra 1325". Jest to pierwsza polska elektroniczna maszyna licząca trzeciej generacji, skonstruowana w technice układów scalonych, przygotowana technologicznie do przemysłowego montażu. W ten sposób wrocławska i zarazem polska elektronika ma szansę przekroczyć ważny próg rozwojowy, tym samym przyśpieszając kroku w pogoni za rytmem światowego przemysłu komputerowego. W niniejszym reportażu kamera telewizyjna zarejestrowała wspomniane próby techniczne, poprzedzające wprowadzenie do produkcji najmłodszego przedstawiciela komputerowej rodziny "Odra". Oprócz tego realizatorzy programu przeprowadzili wywiady z zasłużonymi pracownikami ELWRO - konstruktorami, elektronikami i matematykami w jednej osobie, tj.: z mgr. inż. Janem Markowskim, mgr. inż. Andrzejem Niżankowskim, inż. Bronisławem Piwowarem i mgr. inż. Andrzejem Zasadą. Dzięki tym rozmowom udało się m.in. przybliżyć 12 - letnią wówczas historię tego przedsiębiorstwa, przedstawić i pokrótce omówić procesy powstawania maszyn cyfrowych, a także wskazać przyczyny, które w dalszym ciągu blokują pełny rozwój przemysłu informatycznego w Polsce. Na szczęście, dzięki polskim ambicjom wybitnych konstruktorów z ELWRO, pionierów informatyki w naszym kraju, znaczną część problemów udaje się przezwyciężyć. 11:05 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 2 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W drugim odcinku trzeciej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo", prowadzący - Stefan Tompson zabierze widzów w niezwykłą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po litewskich Jaszunach i Rzeczpospolitej Pawłowskiej. Poznamy historię Michała Balińskiego, publicysty, działacza oświatowego i członka Towarzystwa Szubrawców. Prowadzący zaprowadzi nas do pałacu, który Michał Baliński pobudował w Jaszunach i przybliży historię tego rodu. Przypomni również historię buntu Żeligowskiego z 1920 roku, którego żołnierze stoczyli w Jaszunach, nad rzeką Mereczaną dwugodzinną potyczkę. Stefan Tompson opowie również fascynującą historię księdza Pawła Brzostowskiego, który w drugiej połowie XVIII wieku utworzył niezależną, Rzeczpospolitą Pawłowską, która posiadała własną konstytucję, walutę czy umundurowane wojsko. 11:40 HISTORIA BRONI - CYWILE NA POLU WALKI. ODC. 10/10 (HISTORY OF WEAPONS) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 12:35 PORTRETY WOJENNE. KOBIETY - WŁADYSŁAWA MACIESZYNA Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Julia Rogowska Scenariusz: Dawid Janicki Cykl dokumentalny o pięciu Polkach: Halinie Szwarc, Władysławie Macieszynie, Helenie Marusarzównie, Wandzie Gertz, Halinie Szymańskiej, których młodość i dojrzewanie przypadły na czasy wojenne. To pięć filmowych opowieści o poświęceniu, walce, determinacji i bezinteresownym oddaniu dla Ojczyzny. To historie bohaterek z dalszych rzędów, o których nie wspominają szkolne podręczniki, a które tym bardziej zasługują na przybliżenie ich dokonań. Władysława Macieszyna (1888 - 1967) służyła w Legionach Piłsudskiego, była senatorem IV kadencji międzywojennego parlamentu. W czasie II wojny światowej aresztowana przez gestapo próbowała popełnić samobójstwo. Odratowaną i skazaną na karę śmierci Władysławę uratował przypadek: w wiedeńskim areszcie nie było gilotyny, co uniemożliwiło wykonanie wyroku. 13:10 FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - NAM NIE WOLNO BYŁO PŁAKAĆ Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Maciej Dźwigaj, Łukasz Perkowski Filmowa opowieść o Lidii Maksymowicz, która jako dziecko przeżyła obóz koncentracyjny Auschwitz - Birkenau. Po wyzwoleniu adoptowana przez rodzinę z Oświęcimia, odnalazła rodziców i siostrę po 17 latach poszukiwań. Nadal jednak ma problem z okazywaniem uczuć i z emocjami. Film pokazuje trudny los obozowych dzieci i traumę, jaką ci, którzy przeżyli, nosili w sobie przez całe życie. Historia Lidii Maksymowicz rozpoczyna się w 1940 roku. 14 grudnia przychodzi na świat w rodzinie Anny i Aleksieja Boczarowów. O tym jednak dowie się dopiero mając 22 lata. Tak jak o tym, że jej prawdziwe imię to Ludmiła. Ludmiłą Lidia przestaje być w grudniu 1943 roku. Staje się numerem. Jako trzyletnia dziewczynka trafia do obozu koncentracyjnego Auschwitz - Birkenau. Udaje jej się przeżyć. Po wyzwoleniu zostaje adoptowana przez rodzinę Rydzikowskich z Oświęcimia. Dorasta w promieniu kilku kilometrów od miejsca, które na zawsze naznaczyło jej życie. Pytanie KIM JESTEM nie daje jej spokoju. Po 17 latach udaje jej się odnaleźć rodzinę. Matka, ojciec i siostry żyją i mieszkają na Ukrainie. Historia Lidii staje się głośna na cały świat. Reportaże telewizyjne, artykuły w gazetach, wywiady. Lidia dostaje listy z całego świata. Nadal jednak nie potrafi się odnaleźć, ma problem z okazywaniem uczuć, z emocjami. Film "Nam nie wolno było płakać" jest z jednej strony opowieścią o historii Lidii Maksymowicz, z drugiej zaś opowieścią o losach dzieci w obozie Auschwitz - Birkenau oraz o traumie, jaką ci, którzy przeżyli, nosili w sobie przez całe życie. 13:50 DZIKA WIELKA BRYTANIA - ODCINEK 5 WODNE ŚWIATY (WILD GREAT BRITAIN EP 5 WATER WORLDS) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Laura Humphreys Cykl dokumentalny o przyrodzie Wielkiej Brytanii. Dzika przyroda tej wyspy często pozostaje niezauważona. Ta seria pokaże ukryte życie zarówno znanych, jak i mniej znanych, a fascynujących zwierząt, które mają swój dom na wyspie. Każde z różnorodnych siedlisk daje możliwości i wyzwania dla dużych i małych stworzeń. Spotykamy zwierzęta w kluczowych momentach ich życia, kamery przy słabym oświetleniu eksponują rzadko spotykane nocne zachowania, a obiektywy makro skupiają się na mało znanych "Brytyjczykach". Od wybrzeży Kornwalii po Szetlandy, od plaż Norfolk po klify Anglesey, ta seria upamiętnia oszałamiającą przyrodę żyjącą u naszych drzwi. Brytyjskie wodne światy - piękne, szkockie jeziora, złociste trzciniska, mokradła i sadzawki w ogrodach przydomowych - są jednymi z najbogatszych miejsc przyrody. To habitaty największych ptaków w kraju, zmyślnych pająków, najlepszych pływaków i najpiękniejszych formacji latających. Prawdziwie dzikie zakątki, niedostępne miejsca i ukryte raje, gdzie czają się tajemnicze stworzenia. Znajdziemy w nich wiele sekretów czekających na odkrycie. W zakątku Devon istnieje ogromna sieć stawów - raj pulsujący życiem. 4 lata temu te stawy jeszcze nie istniały, lecz tajemniczego wodnego świata nie stworzył człowiek. 14:45 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 3 SUPERKOTY (THE STORY OF CATS EP3 SUPER CATS) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 3 - "Superkoty". Koty. Niczego nie lubią bardziej, niż grzania się przy ogniu płonącym w kominku. Koty odczuwają ciepło inaczej niż my. Mają mniej receptorów i nie reagują na wysokie temperatury tak jak ludzie. My czujemy dyskomfort cieplny przy około czterdziestu czterech stopniach Celsjusza. Dla kotów ta granica wynosi 50 stopni. Z przyjemnością grzeją się więc przy ogniu nawet wtedy, gdy dla nas jest już o wiele za gorąco. Koty pragną ciepła. I nie znoszą zimna. Czy aby na pewno? W amerykańskich Górach Skalistych temperatury spadają zimą do minus czterdziestu stopni. Jest tam dużo zimniej niż przy rozgrzanym kominku, ale pewien dziki kot mieszka tam przez cały rok. Ryś kanadyjski. 15:45 ŻYWNOŚĆ PRZYSZŁOŚCI - CZĘŚĆ 3 MODYFIKACJE (FOOD 3.0) Cykl dokumentalny, 43 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean - Baptiste Erreca, Guilhem Rondot Trzyczęściowy film dokumentalny. W 2050 roku naszą planetę będzie zamieszkiwać prawie 10 miliardów mieszkańców. Kluczowa będzie kwestia wyżywienia, która już dziś jest bardzo istotna i problematyczna. Jakie będzie jedzenie jutra? Jak wyprodukujemy tak ogromną ilość żywności? Zgodnie z obecnymi praktykami nasz inwentarz i plony musiałyby wzrosnąć o 70%, aby wyżywić wszystkich Ziemian. Taka presja doprowadziłaby do wzrostu zanieczyszczenia, znacznego zmniejszenia zasobów wodnych i wielu innych trudności, których z pewnością nie można nawet dzisiaj zdefiniować i udzielić odpowiedzi. Dziś na całym świecie naukowcy, firmy, wizjonerzy i laboratoria pracują nad różnymi rozwiązaniami i opcjami, z różnymi celami i punktami widzenia, aby odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące przyszłości ludzkości. Poza liczbami problem wyżywienia ma też wymiar kulturowy i filozoficzny. W trzech częściach tej dokumentalnej serii skupimy się na żywności przyszłości. W części trzeciej na eksperymentach mających na celu produkcję żywności w oparciu o modyfikacje genetyczne i najnowsze technologie. Odwiedzimy laboratoria i pracownie naukowe. Poznamy sposoby modyfikowania jakości roślin i zwierząt, które są używane do produkcji żywności. 16:40 PODRÓŻ BEZ KOŃCA (STILL STANDING) Film dokumentalny, 56 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Mirko Pincelli Dokument o życiu i kulturze Sindhi, jednej z najstarszych i najmniej znanych cywilizacji na świecie. To podróż, mająca odkryć korzenie ludności, która żyła spokojnie w Sindh, prowincji współczesnego Pakistanu, około 5000 lat temu do 1947 roku. Początek historii ludu Sindhu miał miejsce na brzegach potężnej rzeki Indus. Należy zacząć od cywilizacji w dolinie Indusu, która osiągnęła swój szczyt w latach 2600 - 1900 p.n.e. Wtedy powstały pierwsze miasta na subkontynencie indyjskim, Mohendżo - Daro i Harappa. Film obserwuje różnorodne historie tych ludzi z, aby zrozumieć ich przeszłość, teraźniejszość i potencjalną przyszłość. Kiedy subkontynent indyjski został podzielony na dwa samorządne kraje, Indie i Pakistan, ten naród stanął w obliczu straszliwych konsekwencji. Indyjscy muzułmanie zostali zmuszeni do opuszczenia Indii, wysłano ich do Pakistanu, podczas gdy ponad milion zostało zmuszonych do migracji do nowo powstałych Indii. Wielu z nich również migrowało po całym świecie. Ich podróże obejmowały od Wielkiej Brytanii do Hiszpanii, od Zjednoczonych Emiratów Arabskich do Hongkongu i przez Afganistan do Ameryki, kontynuując swoje tysiącletnie tradycje handlowe, jednocześnie integrując się w nowo przyjętych krajach. Nigdy nie wiesz, co przyniesie podróż, dopóki nie dobiegnie końca. Może ta podróż nie ma końca? 17:45 LEGENDA ORIENT EXPRESSU (ORIENT EXPRESS - A TRAIN WRITES HISTORY) Film dokumentalny, 58 min, Niemcy, 2020 Wprowadzenie Orient Expressu - zwanego również "pociągiem pociągów" - na tory wymagało nie lada wytrwałości. Kilkukrotnie ambitny projekt Georges' a Nagelmackersa był bliski porażki, ponieważ belgijski przedsiębiorca stanął w obliczu bankructwa swojej firmy produkującej wagony sypialne, Compagnie International des Wagons - Lits (CIWL). Mimo to nie ustawał w dążeniu do celu - połączenia stolic Europy siecią nocnych pociągów. 18:55 KRÓLOWA: WŁADCZYNI I MATKA (THE QUEEN: MONARCH AND MOTHER) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Paul Teverini, Leoni Jameson Muzyka: Stephen Baysted Film dokumentalny o Królowej Elżbiecie - zmarłej 08.09.2022 r. w Balmoral. Film o wspaniałej kobiecie, żonie, matce, monarchini. Film - nekrolog. Elżbieta II była najdłużej panującą władczynią Wielkiej Brytanii. Żyła blisko sto lat, pobiła wszelkie rekordy monarchii i nadała nowy wymiar roli królowej. Oto opowieść o tym, jak królowa musiała godzić sprzeczne role władczyni, matki i głowy rodu. Usłyszymy historie opowiedziane przez osoby, które ją dobrze znały, autorów królewskich biografii, historyków, dziennikarzy i przyjaciół. Najdłużej panujący monarcha brytyjski wcale nie miał być królową. Gdy urodziła się w 1926 - tym roku, jej ojciec, Książę Yorku, był drugi w kolejności do objęcia tronu. Jej dziadek, król Jerzy V przewodził Imperium Brytyjskiemu, a władza spoczywała w rękach mężczyzn. Elżbieta odziedziczyła po matce zdecydowanie, poznała też, że bycie miłym daje pewną władzę. Silny wpływ na młodą księżniczkę miała także jej guwernantka, Marion Crawford. Elżbieta nie otrzymała wykształcenia odpowiedniego dla władcy, bo nie spodziewano się, że zostanie królową. Wszystko odmienił rok 1936. W styczniu zmarł Jerzy V. Królem został jej wuj, Edward VIII, abdykował jednak po jedenastu miesiącach, by poślubić amerykańską rozwódkę, Wallis Simpson. Nowym królem został więc ojciec Elżbiety. Kiedy zmarł, Elżbieta została królową w wieku zaledwie 25 lat. Gdy wyszła z samolotu lecącego z Kenii, przywitał ją premier Winston Churchill i gabinet w całości złożony z mężczyzn. Długoletnie panowanie królowej poświęcone było w całości służbie dla kraju. Królowa żyła w czasie drugiej wojny światowej, w czasie lądowania człowieka na Księżycu i w czasach rewolucji cyfrowej. Miała 90 lat, gdy zamieściła swojego pierwszego tweeta. Dla młodych i starych królowa jest przykładem ciągłości, trwałości i pewności. W czasie swojego panowania królowa była źródłem inspiracji dla kobiet jej pokolenia. Brytyjczycy mówią, że przyniosła im coś więcej, niż można by oczekiwać, była obiektem ogólnoświatowej fascynacji i nigdy nie zawiodła rodaków, pełniąc swoją służbę dla kraju. 20:00 FUTBOL W ROSJI - TAJNA BROŃ KGB (SOVIET FOOTBALL THE UNTOLD STORY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Nicolas Jallot Film dokumentalny o piłce nożnej w Związku Radzieckim i Rosji. Za czasów Stalina była instrumentem propagandy. Losy rozgrywek i samych piłkarzy były w rękach tajnej policji i wojska. Odkryto, że były prowadzone specjalne rejestry zaangażowanych w futbol. Do czasów zimnej wojny wiele tajemnic pozostanie trudnymi do odkrycia. Badania archiwów przez historyków oraz wywiady z weteranami futbolu oraz ich dziećmi pokażą jednak w pełni, w jakich warunkach odbywały się mecze, kto w nich grał, jakie mechanizmy funkcjonowały w klubach piłkarskich. Poznamy wiele mrocznych tajemnic historii rosyjskiego futbolu aż do czasów zimnej wojny i w okresie jej trwania. Jak się okazuje, sport z polityką i pieniędzmi zawsze szedł w parze. Ten film powstał z myślą o przedstawieniu perspektywy historycznej przed FIFA World Cup w Rosji latem 2018 roku. 21:10 EUROPA KONFLIKTÓW Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Witold Repetowicz Scenariusz: Witold Repetowicz, Mariusz Pilis Tematem dokumentu są relacje, w tym w szczególności konflikty, między różnymi nierdzennie europejskimi grupami etnicznymi w Europie. Według raportów Europolu od lat tzw. terroryzm etno - nacjonalistyczny jest zdominowany przez grupy pochodzenia nie - europejskiego (np. PKK). Problemy z tym związane są przy tym niezbyt rozumiane przez europejską opinię publiczną, która skłania się często do wrzucania obcych, zwłaszcza muzułmanów (lub po prostu imigrantów i uchodźców z terenów muzułmańskich), do jednego worka, miotając się między rasistowsko - ksenofobicznym odrzuceniem i bezkrytyczną akceptacją w ramach idei multi - kulti. Relacji między poszczególnymi grupami etnicznymi i religijnymi pochodzącymi spoza Europy nie można abstrahować od przyczyn ich przyjazdu do Europy oraz konfliktów w miejscach, skąd przybyli. Wiele tych środowisk jest przy tym bardzo hermetycznych, nie - integrujących się, np. Czeczeni. Problem przy tym nie dotyczy marginalnych grup. Zarówno Turcy jak i Kurdowie tylko w Niemczech swą liczebnością przewyższają populację niejednego kraju europejskiego i są poniekąd sąsiadami Polski. Tymczasem w Niemczech regularnie dochodzi do konfliktów między Kurdami, zwłaszcza zlaicyzowanymi, pochodzącymi z Turcji i Syrii, a Turkami. Na to nakłada się konflikt z Państwem Islamskim w Syrii, w którym syryjscy Kurdowie od 2015 r. są główną siłą walczącą z tą organizacją. Tymczasem z Niemiec wyjechało kilkuset ochotników do Państwa Islamskiego. Są jednak też obywatele Niemiec, którzy służyli w oddziałach kurdyjskich. W ostatnich latach, na oczach zdumionych Niemców, dochodziło też do bójek między zwolennikami kurdyjskiej PKK a radykalnymi salafitami, często sympatyzującymi z Państwem Islamskim. Z kolei w społeczności tureckiej od 2015 r. trwa konflikt między proerdoganowskimi nacjonalistami i gulenistami, którzy musieli, często z narażeniem życia, uciekać z Turcji po puczu w 2016 r. Niejednoznaczne relacje występują również między gulenistami a Kurdami z Turcji. Kurdowie mają również napięte stosunki z Czeczenami ze względu na wsparcie, jakie Czeczeni uzyskują od Turcji. Europejską opinię publiczną od czasu do czasu bulwersują takie sceny jak czerwcowe starcia we francuskim Dijon, gdzie doszło do walk między miejscowymi Algierczykami a Czeczenami, którzy urządzili ekspedycję karną w związku z pobiciem miejscowego, czeczeńskiego nastolatka. 22:15 ZŁĄCZYĆ SIĘ Z NARODEM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jerzy Szkamruk Niezwykle wzruszająca opowieść o potomkach Polaków, którzy w latach trzydziestych XX wieku zostali zesłani do Kazachstanu. Bohaterowie filmu to drugie i trzecie pokolenie Polaków wywiezionych przez sowietów na stepy w 1936 roku. Pochodzą z małej, lecz uroczej wioski w Kazachstanie o polsko brzmiącej nazwie Zielony Gaj, a widz spotyka ich oczekujących na repatriację, gdyż, jak wskazuje to tytuł filmu, chcą złączyć się z narodem. Film składa się z trzech części a każda przedstawiona historia jest pełna wzruszeń i emanuje tęsknotą za Ojczyzną. Niejeden raz ściska widza za gardło. 23:20 SYRIUSZ - ODC. 4 WYROK (EP. 4 VERDICT) Serial dokumentalny, 43 min, Francja, 2021 Reżyseria: Raphael Rouyer, Jean - Francois Poisson Scenariusz: Nicolas Brened Czteroodcinkowa seria dokumentalna. "Syriusz" to tajemniczy thriller, który dogłębnie przygląda się niewiarygodnej historii Zakonu Świątyni Słonecznej, kultu, który trafił na pierwsze strony gazet w latach 90. ubiegłego wieku. Jak daleko posunąłbyś się, by uciec przed apokalipsą? Trzech dziennikarzy połączyło siły, aby zbadać dwa pożary domów z ofiarami, jeden w Kanadzie, jeden w Szwajcarii. Zbyt podobne, by mogły być uznane za przypadkowe. W światowym śledztwie, przy pomocy spotkań, analiz sądowych i eksponatów, powiązali te wydarzenia z Zakonem Świątyni Słonecznej. W tym niejasnym kulcie wyznawcy wierzyli, że poprzez samobójstwo mogą zostać przeniesieni do gwiazdy Syriusza, aby przeżyć życie pozagrobowe. Dziennikarze zaczęli się zastanawiać, czy było to zbiorowe samobójstwo? Czy może się to powtórzyć? A jeśli tak, to gdzie? Seria przenosi nas z powrotem do lat 90. , w tę dziwniejszą niż fikcja historię pełną suspensu i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Autorzy zadają sobie pytanie, w jaki sposób sekta może gromadzić swoich wyznawców? Jak można uwierzyć w istnienie "prawdy" przekazanej przez guru. Odc. 4 - "Wyrok". Rok temu w Saint Pierre de Cherennes odkryto ciała szesnastu osób, w tym trojga dzieci, należących do Zakonu Świątyni Słońca. Czternaście miesięcy wcześniej, w Kanadzie i Szwajcarii, sekta spowodowała śmierć 53 osób. Wydaje się, że do tej organizacji nadal należy kilkuset wyznawców. We Francji sędzia śledczy z Grenoble znalazł winnego w osobie dyrygenta Michela Tabachnika. Zakon Świątyni Słońca po raz kolejny spowodował tragedię. Pięć osób zginęło wczoraj wieczorem w pożarze w Saint Casimir de Portneuf, w pobliżu miasta Quebec. Może to zabrzmi górnolotnie, ale największa czerń odkrywa największą biel. To coś, co Jung nazywa połączeniem przeciwieństw. Cały świat był poruszony tą historią. 00:15 SZCZUR W KORONIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jacek Bławut Film jest historią przyjaźni Jacka Bławuta, autora filmu, z 30 letnim Michałem, nałogowym alkoholikiem. Opowiada o manipulacji, "współuzależnieniu", nadziei i bezsilności jakiej doświadczył oraz o delirycznym, tytułowym "szczurze w koronie", który coraz mocniej zaciska swoją pętlę. 01:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA ŚCIEŻKACH PAMIĘCI Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W tym odcinku pt. "Na ścieżkach pamięci" głównym bohaterem opowieści jest generał broni Stanisław Szeptycki, jedna z najciekawszych postaci wojska II Rzeczpospolitej. Karierę zaczynał w c.k. armii austro - węgierskiej, ale w momencie narodzin Legionów natychmiast poprosił o przeniesienie do nich. 4 listopada 1918 roku Rada Regencyjna mianowała go generałem dywizji i inspektorem generalnym broni oraz powierzyła mu tymczasowo dowództwo nad wszystkimi oddziałami Wojska Polskiego na obszarze byłej okupacji austro - węgierskiej, a także tej części Galicji, która znajdowała się pod polską władzą. 16 listopada 1918 roku Józef Piłsudski mianował go szefem Sztabu Generalnego. Dalej w karierze zaliczył stanowisko ministra Spraw Wojskowych, a co ciekawe po II wojnie światowej, już w wieku niemal 80 lat, ciągle działał społecznie w PCK. Był świetnym żołnierzem i wielkim patriotą. W Korczynie planujemy poszukiwania na terenie pałacowych ogrodów, a znalezione przedmioty będą zalążkiem ekspozycji muzealnej w gnieździe rodowym wielkiego generała. 01:45 ZAMEK PRZY EATON PLACE Film dokumentalny, 35 min, Polska, 1992 Reżyseria: Rafał Mierzejewski Scenariusz: Rafał Mierzejewski Zdjęcia: Tadeusz Śmiarowski Film dokumentalny o działalności polskiego rządu na uchodźstwie. W programie wspomnienia ostatniego szefa Kancelarii Cywilnej prezydenta Bohdana Wendorffa, zdjęcia siedziby kolejnych prezydentów RP przy Eaton Place oraz materiały archiwalne autorstwa Romana Lewickiego. 02:30 MARIANNA KRÓLOWA KOTLINY Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2010 Reżyseria: Marcin Bradke, Maciej Kieres Scenariusz: Maricin Bradke, Maciej Kieres "Marianna, królowa Kotliny". Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi o życiu i działalności królewny Marianny Orańskiej w Kotlinie Kłodzkiej i na Śląsku.