TVP Nauka Wtorek, 23.01.2024 05:55 PODRÓŻNIK - SŁONECZNE BALEARY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy "Podróżnika" zapraszają na wyprawę po trzech wyspach należącego do Hiszpanii archipelagu Balearów. Ekipa programu odwiedzi Majorkę - na największej z wysp będzie szukać dzieł Antonio Gaudiego i Joana Miro, odwiedzi kurorty południowej części wyspy oraz mniej znane, dzikie plaże na południu. Odkryje ślady pobytu Fryderyka Chopina w Valldemossie i Roberta Gravesa w Deja. Druga z wysp, Minorka, to wyspa legend i megalitycznych zabytków. Wraz z autorami programu widzowie odwiedzą średniowieczne miasto Ciutadellę i stolicę wyspy, Mao. Poznają historię majonezu, który ponoć pochodzi właśnie z Minorki. Ibizę, znaną z uroków nocnego życia, licznych dyskotek i klubów, spróbują tym razem obejrzeć w ciągu dnia. Odwiedzą otoczoną murami obronnymi starą Evissę - stolicę wyspy, podążą szlakiem starych kościołów i wiatraków. Dotrą do Sant Antoni de Portmany - miasta współczesnych artystów. Odkryją smaki Balearów i tajemnice tamtejszej kuchni. Poznają różnorodność wysp jednego z najchętniej odwiedzanych przez turystów europejskich archipelagów, na którym tak wiele jeszcze zostało do odkrycia. 06:20 CZY WIESZ, ŻE? - /87/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /88/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 4) - KAMUFLAŻ Reportaż, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 07:55 PODRÓŻNIK - WAKACJE W INDIACH Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy "Podróżnika" zapraszają do Indii - kraju kontrastów, wielkich systemów filozoficznych, architektury, sztuki, tradycji i smaków. Odwiedzą Amber, położoną nieopodal Dżajpuru dawną stolicę Radżastanu. Opowiedzą o indyjskich słoniach i historii jednego z najbardziej fascynujących i najpiękniejszych zamków subkontynentu indyjskiego. Przypomną historię dynastii Wielkich Mogołów. Odwiedzą hinduskie bazary, poznają ich specyfikę i egzotyczne smaki. Dotrą do położonego w południowo-wschodnich Indiach stanu Orisa słynącego z ponad tysiąca hinduistycznych świątyń. Zwiedzą najbardziej tajemniczą z nich, znajdującą się w Konarku, oraz świątynię w Puri będącą celem pielgrzymek tysięcy Hindusów. Opowiedzą o systemach filozoficznych, wierzeniach i religiach Indii. 08:20 ASTRONARIUM - (18) - "ODLEGŁOŚCI W KOSMOSIE" Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. 08:50 TAJEMNICE LUDZKIEGO CIAŁA CZ. 2 (HUMAN BODY) Film dokumentalny, 50 min, Japonia, 2015 Reżyseria: Petra Dahl, Mieko Yoshikawa W jaki sposób 60 miliardów komórek tworzy ludzkie ciało, organy i pozwala nam funkcjonować? Dzięki oszałamiającym wizualizacjom w najnowocześniejszych technikach graficznych zobaczymy, jakie zmiany zachodzą w naszym ciele i umyśle w kluczowych momentach życia ludzkiego. Od narodzin, poprzez wzrost, dojrzewanie, aż po starzenie się i śmierć, zobaczymy jak bardzo są zaangażowane w to komórki, jako główni gracze. Nasze ciało składa się z 200 rodzajów komórek. Poznamy ich bardzo różnorodne działania i cechy. Grafika CGI o wysokiej rozdzielczości, stworzona na podstawie żywych obrazów, umożliwi widzom wspaniałą podróż do wnętrza naszego organizmu na poziom komórek. Będziemy odkrywać wspaniały, mikroskopijny świat ludzkiego ciała i mechanizmy komórkowe działające w jego wnętrzu. 09:45 WIELKIE WYNALAZKI - /1/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 10:40 PODRÓŻNIK - SŁONECZNE BALEARY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy "Podróżnika" zapraszają na wyprawę po trzech wyspach należącego do Hiszpanii archipelagu Balearów. Ekipa programu odwiedzi Majorkę - na największej z wysp będzie szukać dzieł Antonio Gaudiego i Joana Miro, odwiedzi kurorty południowej części wyspy oraz mniej znane, dzikie plaże na południu. Odkryje ślady pobytu Fryderyka Chopina w Valldemossie i Roberta Gravesa w Deja. Druga z wysp, Minorka, to wyspa legend i megalitycznych zabytków. Wraz z autorami programu widzowie odwiedzą średniowieczne miasto Ciutadellę i stolicę wyspy, Mao. Poznają historię majonezu, który ponoć pochodzi właśnie z Minorki. Ibizę, znaną z uroków nocnego życia, licznych dyskotek i klubów, spróbują tym razem obejrzeć w ciągu dnia. Odwiedzą otoczoną murami obronnymi starą Evissę - stolicę wyspy, podążą szlakiem starych kościołów i wiatraków. Dotrą do Sant Antoni de Portmany - miasta współczesnych artystów. Odkryją smaki Balearów i tajemnice tamtejszej kuchni. Poznają różnorodność wysp jednego z najchętniej odwiedzanych przez turystów europejskich archipelagów, na którym tak wiele jeszcze zostało do odkrycia. 11:05 CZY WIESZ, ŻE? - /89/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 11:35 CZY WIESZ, ŻE? - /90/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:10 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 4) - KAMUFLAŻ Reportaż, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 12:45 PODRÓŻNIK - WAKACJE W INDIACH Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy "Podróżnika" zapraszają do Indii - kraju kontrastów, wielkich systemów filozoficznych, architektury, sztuki, tradycji i smaków. Odwiedzą Amber, położoną nieopodal Dżajpuru dawną stolicę Radżastanu. Opowiedzą o indyjskich słoniach i historii jednego z najbardziej fascynujących i najpiękniejszych zamków subkontynentu indyjskiego. Przypomną historię dynastii Wielkich Mogołów. Odwiedzą hinduskie bazary, poznają ich specyfikę i egzotyczne smaki. Dotrą do położonego w południowo-wschodnich Indiach stanu Orisa słynącego z ponad tysiąca hinduistycznych świątyń. Zwiedzą najbardziej tajemniczą z nich, znajdującą się w Konarku, oraz świątynię w Puri będącą celem pielgrzymek tysięcy Hindusów. Opowiedzą o systemach filozoficznych, wierzeniach i religiach Indii. 13:15 LUDZIE Z BAGIEN Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2010 Reżyseria: Piotr Sadziński Scenariusz: Piotr Sadziński Zdjęcia: Anna Sadzińska Muzyka: Sebastian Stieler Biebrzański Park Narodowy to największy obszar chroniony w Polsce. Symbioza przyrody i ludzi została na tym terenie zachwiana. Rolnicy zaprzestają koszenia bagiennych łąk i wypasu zwierząt, w efekcie czego bagna zarastają. W tej sytuacji tysiące ptaków mogą stracić swój dom, w tym także wodniczka - mały szary ptak zagrożony wyginięciem w skali całego świata. Jego największa populacja w Unii Europejskiej żyje właśnie w tym miejscu. Biebrzański Park Narodowy to także raj dla rydzyków, czajek, batalionów, bocianów, żurawi i innych ptaków. Dokument "Ludzie z bagien" przedstawia zapaleńców, którym mocno leży na sercu ochrona przyrody. Bohaterowie filmu: Małgorzata Górska i Krzysztof Górski realizują swoje marzenia o zachowaniu piękna naszego kraju dla przyszłych pokoleń. Zamieniwszy wielkomiejskie wygody na surowe życie w zgodzie z naturą, walczą o dziką przyrodę, o ochronę naturalnego środowiska doliny między Narwią i Biebrzą. Małgorzata Górska jest czynnie zaangażowana w działalność organizacji ekologicznej - Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Kiedy z wykorzystaniem unijnych funduszy miało powstać lotnisko koło Tykocina między Biebrzą a Narwią, jeździła nawet z petycją do Parlamentu Europejskiego do Brukseli. Razem z innymi zagorzałymi bojownikami udało się jej zmienić decyzję polskiego rządu w sprawie Rospudy. W San Francisco w Kalifornii odebrała Nagrodę Goldmanów, zwaną ekologicznym Noblem. Krzysztof Górski stara się zarazić miłością do dzikiej przyrody córkę Julię, która mieszka w mieście i jeszcze chodzi do szkoły, ale jest już świadoma konieczności walki o ochronę środowiska naturalnego dla przyszłych pokoleń. Wydaje się, że ta walka o dziką przyrodę jest na pierwszy rzut oka przegrana od samego początku. Czy można bowiem powstrzymać rozwój cywilizacji? Czy kiedy na szali stawiamy życie małego szarego ptaka i wygodę ludzi, ten pierwszy w ogóle się liczy? 14:15 WODA - NASZA PRZYSZŁOŚĆ - ODC. 5 JORDAN - ŚWIĘTA RZEKA POKOJU (WATER IS OUR FUTURE EP. 5 THE JORDAN RIVER OF PEACE?) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Daniel Munter Pięcioodcinkowy cykl dokumentalny, opowiadający o regionach, które przeszły i nadal przechodzą radykalne zmiany. W niektórych miejscach, gdzie flora i fauna zostały kiedyś wytępione, by zrobić miejsce dla rolnictwa, przemysłu i wydobycia surowców, natura wraca do siebie. Krajobrazy kwitną nowym życiem, bo stare przemysły zostały zlikwidowane, a ludzie doceniają wartość świata przyrody. Na Wielkich Jeziorach Ameryki Północnej, w lasach deszczowych Kostaryki i na silnie zanieczyszczonych rzekach na Łużycach we wschodnich Niemczech rozległe obszary oddane monokulturom i strzeliste hałdy żużlu przekształcają się w bogate gatunkowo cuda natury. Biolodzy tworzą tereny podmokłe z terenów poprzemysłowych, ekolodzy zamieniają pastwiska dla bydła w lasy tropikalne, a dzielnice zniszczone przez wydobycie węgla brunatnego tworzą schronienie dla rzadkich gatunków. Poszczególne, niezależne odcinki serii dokumentują szereg fascynujących projektów, które pokazują, że nawet zniszczenie może zapewnić nowy początek naturze. I że wszyscy możemy pomóc zachować bioróżnorodność naszej planety na przyszłość. Odcinek 5 - "Jordan - Święta rzeka pokoju". Ta rzeka od niepamiętnych czasów jest zbawieniem Bliskiego Wschodu - Jordan. Kolebka cywilizacji, a dla chrześcijan - święta rzeka. Żyzna dolina Jordanu jak zielona wstęga wije się w pustyni i żywi 16 milionów Izraelczyków, Jordańczyków i Palestyńczyków. W drodze do Morza Martwego maleje w strumyczek. Samo morze również cierpi niedostatek wody. Jej brak od dawna jest przyczyną konfliktów w regionie. Wzgórza Golan na granicy izraelsko - syryjskiej, na północy Izraela. To dla Izraelczyków miejsce sportów zimowych na wysokości dwóch tysięcy metrów. Śnieg i deszcze zaopatrują w wodę region, w którym dominuje pustynia. W górach tych rodzą się potoki, zasilające Jordan. Jordan jest arterią życia Izraela, w którym przeciętna opadów deszczu to zaledwie połowa tego, co przypada na Europę Środkową. 14:30 TAJEMNICE LUDZKIEGO CIAŁA CZ. 2 (HUMAN BODY) Film dokumentalny, 50 min, Japonia, 2015 Reżyseria: Petra Dahl, Mieko Yoshikawa W jaki sposób 60 miliardów komórek tworzy ludzkie ciało, organy i pozwala nam funkcjonować? Dzięki oszałamiającym wizualizacjom w najnowocześniejszych technikach graficznych zobaczymy, jakie zmiany zachodzą w naszym ciele i umyśle w kluczowych momentach życia ludzkiego. Od narodzin, poprzez wzrost, dojrzewanie, aż po starzenie się i śmierć, zobaczymy jak bardzo są zaangażowane w to komórki, jako główni gracze. Nasze ciało składa się z 200 rodzajów komórek. Poznamy ich bardzo różnorodne działania i cechy. Grafika CGI o wysokiej rozdzielczości, stworzona na podstawie żywych obrazów, umożliwi widzom wspaniałą podróż do wnętrza naszego organizmu na poziom komórek. Będziemy odkrywać wspaniały, mikroskopijny świat ludzkiego ciała i mechanizmy komórkowe działające w jego wnętrzu. 15:25 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 9/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD S. 02, EP. 1) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze i niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zjawisk, anomalii pogodowych, medycznych cudów. 16:15 PODRÓŻNIK - MASKARENY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Zapraszamy na trzy największe wyspy archipelagu Maskarenów położonego na Oceanie Indyjskim, osiemset kilometrów na wschód od Madagaskaru. Każda z maskareńskich wysp ma swój charakter, odmienne tradycje obyczaje i turystyczne atrakcje. Mauritius to największa i najlepiej znana z wysp archipelagu. Znajduje się tam unikatowe w skali świata muzeum znaczków pocztowych, jedyne miejsce na świecie, gdzie obok siebie można oglądać oba: pomarańczowy i niebieski znaczek z Mauritiusa. Zwiedzimy stolicę wyspy Port Louis. Poznamy przepis na wypiekane z manioku ciasteczka i tajniki tradycyjnych bazarów, a przewodniczką będzie Dorota - Polka od 12 lat mieszkająca na Mauritiusie. Druga z prezentowanych wysp to Rodrigues - wyspa należąca do Republiki Mauritiusa. Mieszkają tu głównie katolicy, zwiedzimy więc jeden z największych kościołów nad Oceanem Indyjskim. Poznamy także ludowych artystów kultywujących dawne rzemiosła. Reunion to wyspa będąca administracyjnie francuskim zamorskim departamentem. Wulkaniczną wyspę obejrzymy z pokładu paralotni, dowiemy się o możliwościach uprawiania różnych ekstremalnych sportów. 16:40 CZY WIESZ, ŻE? - /91/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:10 CZY WIESZ, ŻE? - /92/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:45 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 5) - HAREMY NIE TYLKO MĘSKIE Reportaż, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 18:15 WIELKIE WYNALAZKI - /7/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 19:10 PODRÓŻNIK - MALEZYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wędrując śladem egzotycznych tradycji, starych kultur, niezwykłych zabytków i innych wakacyjnych atrakcji odwiedzimy stolicę Malezji - Kuala Lumpur, jedno z najnowocześniejszych i najbogatszych dziś miast świata. Dotrzemy na wyspę Penang pełną kolonialnych zabytków i kultywującą stare, chińskie tradycje, bo żyje tu największa na świecie społeczność Chińczyków poza Chinami. Odwiedzimy Langkawi, jeden z najbardziej urokliwych i wciąż jeszcze mało znanych archipelagów otoczony szczególną ochroną przez UNESCO. Poznamy smak durianów - owoców o wykwintnym smaku i nieprzyjemnym zapachu, rambutanów, mangustin i innych egzotycznych przysmaków Wysp Korzennych, czyli Moluków. 19:35 ASTRONARIUM - (19) - "CZAS" Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Dlaczego doba ma akurat dwadzieścia cztery godziny? Czy cień może nam zastąpić zegarek? I co wspólnego mogą mieć GPS i ogólna teoria względności? Wszystkie te pytania mają jeden wspólny mianownik - czas. W "Astronarium" pokażemy, jakie są astronomiczne podstawy rachuby czasu i co sprawia, że wskazówki zegarów tak nieubłaganie prą do przodu. 20:00 APOKALIPSA CZŁOWIEKA PIERWOTNEGO - ODC. 2 (APOCALYPSE NEANDERTHAL) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Jason Levangie, Jason Levangie Zdjęcia: PAUL MCCURDY, PAUL MCCURDY Muzyka: JIHWOAN AHN, JIHWOAN AHN Przez tysiące lat neandertalczycy przemierzali ziemię, ale w mgnieniu oka zniknęli z historii. Neandertalczyk jest jednym z najbardziej zaskakujących tajemnic w historii. Nieustraszeni wojownicy obdarzeni niezwykłą siłą, dysponujący znakomitymi narzędziami. Najnowsze odkrycia potwierdzają hipotezę, że przyczyną zagłady neandertalczyka nie była wojna z człowiekiem współczesnym. Historię naszego najbliższego krewnego przerwał żywioł. A nas może czekać podobny los. Naukowcy uważają, że neandertalczyk uległ zagładzie, gdy 39.000 lat temu wybuchł wulkan. Zespół naukowców bada tę teorię wulkanicznej anihilacji. A jeśli super wulkany oznaczały koniec dla neandertalczyków, może w przyszłości erupcja spowoduje zagładę ludzkości. Najnowsze odkrycia każą nam zrewidować poglądy na temat naszych najbliższych krewnych. Zwłaszcza podstawowe: jak to się stało, że neandertalczycy wymarli, a my przetrwaliśmy? Zostaliśmy jedynym gatunkiem człowieka na Ziemi, ale neandertalczyk wciąż żyje w naszych genach. Dzięki niemu lepiej radzimy sobie z wyzwaniami i przeżyliśmy, choć jemu to się nie udało. 21:05 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 14/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 6) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 22:05 PODRÓŻNIK - MASKARENY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Zapraszamy na trzy największe wyspy archipelagu Maskarenów położonego na Oceanie Indyjskim, osiemset kilometrów na wschód od Madagaskaru. Każda z maskareńskich wysp ma swój charakter, odmienne tradycje obyczaje i turystyczne atrakcje. Mauritius to największa i najlepiej znana z wysp archipelagu. Znajduje się tam unikatowe w skali świata muzeum znaczków pocztowych, jedyne miejsce na świecie, gdzie obok siebie można oglądać oba: pomarańczowy i niebieski znaczek z Mauritiusa. Zwiedzimy stolicę wyspy Port Louis. Poznamy przepis na wypiekane z manioku ciasteczka i tajniki tradycyjnych bazarów, a przewodniczką będzie Dorota - Polka od 12 lat mieszkająca na Mauritiusie. Druga z prezentowanych wysp to Rodrigues - wyspa należąca do Republiki Mauritiusa. Mieszkają tu głównie katolicy, zwiedzimy więc jeden z największych kościołów nad Oceanem Indyjskim. Poznamy także ludowych artystów kultywujących dawne rzemiosła. Reunion to wyspa będąca administracyjnie francuskim zamorskim departamentem. Wulkaniczną wyspę obejrzymy z pokładu paralotni, dowiemy się o możliwościach uprawiania różnych ekstremalnych sportów. 22:30 CZY WIESZ, ŻE? - /93/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:05 CZY WIESZ, ŻE? - /94/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:45 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 5) - HAREMY NIE TYLKO MĘSKIE Reportaż, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 00:20 PODRÓŻNIK - MALEZYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wędrując śladem egzotycznych tradycji, starych kultur, niezwykłych zabytków i innych wakacyjnych atrakcji odwiedzimy stolicę Malezji - Kuala Lumpur, jedno z najnowocześniejszych i najbogatszych dziś miast świata. Dotrzemy na wyspę Penang pełną kolonialnych zabytków i kultywującą stare, chińskie tradycje, bo żyje tu największa na świecie społeczność Chińczyków poza Chinami. Odwiedzimy Langkawi, jeden z najbardziej urokliwych i wciąż jeszcze mało znanych archipelagów otoczony szczególną ochroną przez UNESCO. Poznamy smak durianów - owoców o wykwintnym smaku i nieprzyjemnym zapachu, rambutanów, mangustin i innych egzotycznych przysmaków Wysp Korzennych, czyli Moluków. 01:00 ASTRONARIUM - (19) - "CZAS" Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Dlaczego doba ma akurat dwadzieścia cztery godziny? Czy cień może nam zastąpić zegarek? I co wspólnego mogą mieć GPS i ogólna teoria względności? Wszystkie te pytania mają jeden wspólny mianownik - czas. W "Astronarium" pokażemy, jakie są astronomiczne podstawy rachuby czasu i co sprawia, że wskazówki zegarów tak nieubłaganie prą do przodu. 01:35 APOKALIPSA CZŁOWIEKA PIERWOTNEGO - ODC. 2 (APOCALYPSE NEANDERTHAL) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Jason Levangie, Jason Levangie Zdjęcia: PAUL MCCURDY, PAUL MCCURDY Muzyka: JIHWOAN AHN, JIHWOAN AHN Przez tysiące lat neandertalczycy przemierzali ziemię, ale w mgnieniu oka zniknęli z historii. Neandertalczyk jest jednym z najbardziej zaskakujących tajemnic w historii. Nieustraszeni wojownicy obdarzeni niezwykłą siłą, dysponujący znakomitymi narzędziami. Najnowsze odkrycia potwierdzają hipotezę, że przyczyną zagłady neandertalczyka nie była wojna z człowiekiem współczesnym. Historię naszego najbliższego krewnego przerwał żywioł. A nas może czekać podobny los. Naukowcy uważają, że neandertalczyk uległ zagładzie, gdy 39.000 lat temu wybuchł wulkan. Zespół naukowców bada tę teorię wulkanicznej anihilacji. A jeśli super wulkany oznaczały koniec dla neandertalczyków, może w przyszłości erupcja spowoduje zagładę ludzkości. Najnowsze odkrycia każą nam zrewidować poglądy na temat naszych najbliższych krewnych. Zwłaszcza podstawowe: jak to się stało, że neandertalczycy wymarli, a my przetrwaliśmy? Zostaliśmy jedynym gatunkiem człowieka na Ziemi, ale neandertalczyk wciąż żyje w naszych genach. Dzięki niemu lepiej radzimy sobie z wyzwaniami i przeżyliśmy, choć jemu to się nie udało.