TVP Kultura Poniedziałek, 20.01.2025 06:50 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JOANNA ŻÓŁKOWSKA Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dzisiaj gościć będziemy w domu aktorki, Joanny Żółkowskiej. 07:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 20 JAK POWSTAŁA POLSKA? Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak spośród setek tysięcy plemion i grup wyłoniło się polskie państwo? Autorzy cyklu sprawdzają tropy powiązane z ewentualnym wpływem wikingów na formowanie się naszego kraju oraz to, jakie znaczenie miało dla nas przyjęcie chrześcijaństwa. Odwiedzamy Gniezno, Wolin, Poznań i Ostrów Lednicki i sprawdzamy, jak wyglądało codzienne życie, system wierzeń i obyczaje w okresie Chrztu Polski. Radosław Kotarski podąża śladami naszych praprzodków. 08:30 OD UCHA DO UCHA - SYMFONIA DZIECIĘCA Film animowany, 3 min, Polska, 1990 Reżyseria: Hieronim Neuman Scenariusz: Hieronim Neuman Zdjęcia: Krzysztof Szyszka Wykonawcy: Janos Rolla, Węgierska Orkiestra Kameralna im. Franciszka Liszta Impresja filmowa do muzyki Leopolda Mozarta. 08:35 OD UCHA DO UCHA - ZABIĆ CZAS (KILLING TIME) Film animowany, 4 min, Francja, 2019 Reżyseria: Camille Guillot,, Fanny Fanny Hagdahl Sörebo, Sarah Naciri, Morgane Ravelonary, Valentine Zhang Wykonawcy: Valerie Bousquie, Fanny Hagdahl Sorebo Krótki film animowany. Loukoum nie może już znieść upływu Czasu. Postanawia osobiście stawić mu czoło i uwolnić się spod jego kontroli. Ale czy można naprawdę pozbyć się Czasu? 08:40 OD UCHA DO UCHA - ŚWIAT W OPERZE Film animowany, 10 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Kotowski Scenariusz: Jerzy Kotowski Zdjęcia: Eugeniusz Ignaciuk Muzyka: Adam Walaciński Lalkowa parodia opery "Carmen" Bizeta. 09:05 AMERYKAŃSKIE ŚNIADANIE - RAWHIDE S.II - SEZON 2 ODC. 21 (43) - INCYDENT PRZY SIARKOWYCH ŹRÓDŁACH (RAWHIDE - INCIDENT AT SULPHUR CREEK) Western, 49 min, USA, 1959 Reżyseria: Harmond Jones, Jack Arnold Scenariusz: John Dunkel, Charles Marquis Warrne, Louis Vittes Aktorzy: Clint Eastwood, Robert Cabal, Steve Raines, Paul Brinegar, Eric Fleming Do obozu poganiaczy bydła przyjeżdża wysłannik plemienia Komanczów. Mówi, że ktoś ukradł im konie. Chce sprawdzić, czy nie mają ich kowboje i grozi zabiciem ich porwanych kolegów. W nocy również kowbojom giną konie. Aby kupić nowe, jadą na pobliskie ranczo. Jego właściciel zaprasza ich na chrzciny syna. Finał przyjęcia okazuje się dramatyczny. 10:10 CZESŁAW NIEMEN Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2007 Reżyseria: Eugeniusz Szpakowski Scenariusz: Eugeniusz Szpakowski Zdjęcia: Sebastian Arndt Muzyka: Czesław Niemen Film dokumentalny o życiu i twórczości Czesława Niemena. Pierwsza część dotyczy lat młodzieńczych tego wielkiego muzyka. Lat spędzonych na Białorusi w rodzinnych Starych Wasiliszkach. Był to okres kształtowania się osobowości artystycznej Czesława Niemena, wówczas Czesława Wydrzyckiego, który od najmłodszych lat przejawiał uzdolnienia plastyczne i muzyczne. Już wtedy śpiewał w chórze kościelnym, był uczniem Pedagogicznego Liceum Muzycznego w Grodnie. Pierwsza część kończy się w momencie, kiedy Wydrzyccy zdecydowali się na wyjazd do Polski i osiedlili się w Białogardzie. Druga część dokumentu dotyczy kariery estradowej Czesława Niemena w Polsce. Jej początków, warunków życia w "nowej" ojczyźnie. Autorzy opowiadają o tym, jak zaczynała się jego kariera, jak poznał przyjaciół, jaka była jego droga do Niebiesko - Czarnych. W tej części twórcy zastanawiają się także nad atmosferą towarzyszącą narodzinom nowej muzyki (tzw. big bitu) w Polsce. W jakim sensie Czesław Niemen był wyjątkowy? Czym nas porwał? Część ta zawiera również prezentację twórczości Czesława Niemena w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Czy był to człowiek sukcesu, czy wielkich niepowodzeń? Na ile sam się do nich przyczynił? Dlaczego ówczesna władza go nienawidziła? Kto był inspiratorem kłamliwych artykułów? Co powiedzą dziś autorzy tamtych paszkwili? Nie została pominięta także twórczość muzyka w zespołach Akwarele i Niemen - Enigmatic. W tym okresie powstają jego największe przeboje: "Dziwny jest ten świat", "Czy mnie jeszcze pamiętasz" i wiele innych. Część trzecia filmu dotyczy lat, kiedy artysta skoncentrował się na pracy we własnym studiu muzycznym, kiedy w swoich kompozycjach wykorzystywał instrumenty elektroniczne i syntezatory. Kiedy Niemen odkrywał dla młodzieży Norwida, pokazywał świat poezji w ogóle. 11:20 GWIAZDY POLSKIEGO ROCKA - CZESŁAW NIEMEN 26 min, Polska, 1993 Recital znakomitego artysty Czesława Niemena, który zaprezentowano w Sopocie, w Operze Leśnej podczas wielkiego koncertu pt: "Trzy Dekady Rocka". W programie przedstawiono następujące utwory: - "Unisono (na pomieszane języki)", - Począwszy od Kaina, - Wiem, że nie wrócisz, - Stoję w oknie, - Dziwny jest ten świat. Grają: Czesław Niemen komputery, instrumenty klawiszowe; Tomasz Jaśkiewicz - gitara, Anthimos Apostolis - gitara, Janusz Popławski gitara, Włodzimierz Wander - saksofon, Robert Chojnacki - saksofon; bez perkusisty - perkusja komputerowa 12:05 DOKUMENT.PL - SŁOWA JAK DŹWIĘKI - AGATA ZUBEL Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Kosowski Zdjęcia: Piotr Koper Film opiera się na podwójnej narracji twórca - odtwórca oraz pokazuje wspaniały rozwój obu tych aktywności artystycznych u Agaty Zubel. Kompozytorka obdarzona jest bowiem nieograniczoną kreatywnością, olbrzymimi możliwościami wokalnymi i magnetyczną osobowością. 14:15 JAK BYĆ KOCHANĄ Dramat, 96 min, Polska, 1962 Reżyseria: Wojciech Jerzy Has Scenariusz: Kazimierz Brandys Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Aktorzy: Barbara Kraftówna, Zbigniew Cybulski, Artur Młodnicki, Wieńczysław Gliński, Wiesław Gołas, Zdzisław Maklakiewicz, Tadeusz Kalinowski, Wiesława Kwaśniewska, Andrzej Hrydzewicz, Zofia Jamry, Alicja Bobrowska, Krzysztof Litwin, Irena Orska, Mieczysław Pawlikowski, Kalina Jędrusik Kiedy film "Jak być kochaną" wchodził na ekrany widzowie i krytycy spodziewali się kolejnego utworu o okupacji. Tematyka wojenna była wówczas tym, czym obecnie jest kino akcji. Częstotliwość, z jaką pojawiała się w coraz to nowych filmach, stawała się męcząca. Wojciech Has zrobił jednak publiczności niespodziankę. Wprawdzie akcja "Jak być kochaną" toczy się głównie podczas okupacji, ale niemal zupełnie nie dotyczy zbrojnych akcji podziemia i hitlerowskiego terroru. Czas wojny służy tylko za tło poruszającej opowieści o tragicznej, niespełnionej miłości. Felicja - główna bohaterka filmu - jest młodą, początkującą aktorką, zakochaną bez wzajemności w koledze po fachu, Rawiczu. Gdy pada na niego podejrzenie o zabicie volksdeutscha, dziewczyna podejmuje się ukryć go pod swoim dachem. Marzy, że Rawicz mieszkając z nią, odwzajemni jej uczucie. Żeby mieć ukochanego przy sobie, gotowa jest na każde poświęcenie. I rzeczywiście, los wystawi ją kilkakrotnie na bardzo ciężką próbę. Felicja przetrzyma jednak wszystko w nadziei, że Rawicz zostanie z nią także, gdy wojna się skończy. Nie dostrzega, że jej ofiara stała się dla niego ciężarem nie do zniesienia. Nie przypuszcza, że kiedy tylko nadarzy się sposobność, aktor porzuci świadka swych upokorzeń, załamań i upadków. Rola Felicji w wykonaniu Barbary Krafftówny została okrzyknięta jedną z największych kreacji kobiecych w dziejach polskiego filmu. Aktorka świetnie oddała skomplikowaną i niebanalną osobowość swojej bohaterki. Mistrzowsko ukazała często sprzeczne uczucia, kierujące jej postępowaniem. Wiarygodnie nakreśliła ewolucję duchową dziewczyny, którą bolesne doświadczenia nauczyły gorzkiej, życiowej mądrości. Film "Jak być kochaną" otrzymał "Złote Wrota" dla najlepszego filmu oraz nagrody za scenariusz i kreację Barbary Krafftówny na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco w 1963 roku. 16:10 LALKA - ODC. 6/9 - WIEJSKIE ROZRYWKI Serial TVP, 78 min, Polska, 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Aktorzy: Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik Wokulski wraca z Paryża, by na zaproszenie prezesowej spędzić lato w Zasławiu. Są tu już panna Izabela, Kazio Starski, Julian Ochocki, Fela i Ewelina Janockie, Kazia Wąsowska i baron Dalski. Widząc, że Wokulski cieszy się powszechnym szacunkiem i zainteresowaniem kobiet, panna Łęcka zmienia nieco swój stosunek do niego i po raz pierwszy pozwala mu mieć nadzieję na wspólną przyszłość. Wokulski wyjeżdża szczęśliwy. 18:15 PORTRETY - TINTORETTO - WENECKI BUNTOWNIK (TINTORETTO. A REBEL IN VENICE) Film dokumentalny, 96 min, Włochy, 2019 Reżyseria: Giuseppe Domingo Romano Dokument upamiętniający 500. rocznicę urodzin Tintoretta - weneckiego artysty włoskiego renesansu, który swoimi pracami zadziwiał i prowokował. Starał się wzbudzać emocje, wywołać u odbiorcy wstrząs lub oburzenie. W jego twórczości najczęściej pojawiają się motywy religijne, udramatyzowane i kipiące energią, którą podkreśla jeszcze teatralne wykorzystanie światła. W tle filmu przewija się motyw wieloletniego konfliktu artysty z Tycjanem oraz rywalizacji i wzajemnej inspiracji pomiędzy Veronese a Tintorettem, który przez całe życie pozostał niezależnym, pełnym brawury weneckim buntownikiem. 20:00 PANORAMA KINA POLSKIEGO - DZIEŃ ŚWIRA Komediodramat, 89 min, Polska, 2002 Reżyseria: Marek Koterski Scenariusz: Marek Koterski Zdjęcia: Jacek Bławut Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Marek Kondrat, Janina Traczykówna, Andrzej Grabowski, Michał Koterski, Joanna Sienkiewicz Obsypany nagrodami film miał bardzo dobrą prasę, był entuzjastycznie przyjęty przez krytykę i widzów, którzy docenili wartości artystyczne i przesłanie dzieła Marka Koterskiego. Na FPFF w Gdyni w 2002 r. "Dzień świra" otrzymał Grand Prix w kategorii najlepszy film, a także nagrody za pierwszoplanową rolę męską (Marek Kondrat) i za dźwięk (Maria Chilarecka). Na gdyńskim festiwalu został wyróżniony również reżyser, który otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Filmowców Polskich za "twórcze przedstawienie współczesności". Ponadto Marek Koterski oraz Marek Kondrat otrzymali Polską Nagrodę Filmową Orzeł. "Dzień świra" zajął piąte miejsce w rankingu oglądalności i otrzymał Złoty Bilet stowarzyszenia "Kina Polskie". Stałym bohaterem filmów Marka Koterskiego jest Adam Miauczyński występujący w różnych życiowych rolach. W kolejnej odsłonie przygód Miauczyńskiego, który nie jest już kochliwym facetem, przeżywającym głównie dylematy natury damsko - męskiej, lecz statecznym mężczyzną dobiegającym pięćdziesiątki, wystąpił rewelacyjny Marek Kondrat. "Dzień świra" to znakomity komediodramat - przedstawiony w formie monologu wewnętrznego bohatera - odzwierciedlający otaczającą nas absurdalną rzeczywistość i oddający wnikliwy obraz kondycji współczesnego polskiego inteligenta. Adaś Miauczyński jest tutaj polonistą o zacięciu poety, nauczycielem z powołania, wykładającym w jednym z liceów. Zdaje sobie sprawę, że w dobie życia konsumpcyjnego został zdeklasowany, utracił swój dawny społeczny status. Jako inteligent czuje się zepchnięty na sam dół, odarty z poczucia własnej wartości. Przybity tą sytuacją, zrezygnowany i owładnięty bezsensownymi natręctwami, miewa nawet samobójcze myśli. Próbuje się jeszcze ratować romantyczną poezją i marzeniami o prawdziwej miłości. Ma wielkie ambicje, chciałby pisać wiersze, przysłużyć się narodowi, wznieść się ponad przygnębiającą go beznadziejność. Film przedstawia jeden dzień z życia 49 - letniego Adasia. Rozwiedziony mężczyzna ze skromnej nauczycielskiej pensji co miesiąc płaci alimenty. Żona (Joanna Sienkiewicz), która porzuciła męża nieudacznika, sama wychowuje ich jedynego syna (Michał Koterski). Niskie zarobki i słaba pozycja społeczna wywołują w bohaterze filmu głębokie frustracje i agresję. Cierpi na nerwicę natręctw, przymusowo licząc wszystkie wykonywane rano czynności. Kiedy się budzi, boi się wstać, z lękiem myśli co przyniesie kolejny dzień. Z równą żarliwością klnie i żegna się. Broniąc się przed otaczającym go światem, tworzy swoisty "dławiący rytuał codziennego życia". Gimnastykuje się siedem razy, pociąga siedem łyków wody mineralnej, myje się siedmioma ruchami ręki, wsypuje do miseczki siedem garści płatków śniadaniowych. Do rytualnych czynności porannych należy też łykanie medykamentów: prozac - na chęć do życia, geriavit - na witalność, wreszcie neotropil - na dobre funkcjonowanie mózgu. Kiedy zasiada do pracy, ciszę i spokój burzą mu jednak różne hałasy. Najpierw sąsiad z dołu nastawia głośno koncert Chopina, potem z zewnątrz dochodzi przeraźliwy odgłos pracującej kosiarki do trawy. Adaś wybucha gniewem. A tego dnia czeka go jeszcze wiele: trudna lekcja polskiego, którą uczniowie w ogóle nie są zainteresowani, obiad u matki (Janina Traczykówna), u której wizyty przebiegają zawsze tak samo, kłótnia z byłą żoną oraz spacer z niezbyt rozgarniętym synem, którego mało obchodzą życiowe mądrości ojca. 21:45 BLOK - ARCHITEKTURA Serial dokumentalny TVP, 48 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Knitel Zdjęcia: Nicolas Villegas "BLOK architektura" to opowieść o marzeniach i ideach awangardowych twórców, którzy projektowali wielkopłytowe blokowiska w Polsce. Poprzez przybliżenie dziedzictwa modernizmu w architekturze tej części Europy, film dotyka istoty tego, czym było i jest dziś budownictwo mieszkaniowe w Polsce. Film przyjmuje punkt widzenia architektów i urbanistów - pokolenia mistrzów - autorów osiedli mieszkaniowych takich jak warszawski Ursynów czy wrocławski Plac Grunwaldzki, a także ich uczniów, kontynuatorów i kolejnych generacji młodych architektów zajmujących się tematem bloków. Bohaterami filmu są m.in.: Marek Budzyński, Jacek Damięcki, Tomasz Fudala, Dariusz Gawin, Jadwiga Grabowska - Hawrylak, Małgorzata Kuciewicz, Lidia Pańków, Grzegorz Piątek, Jakub Snopek. Film pokazuje często niedoceniany dziś rewolucyjny przełom wynalazku bloku; rozmaitość gatunkową poszczególnych budynków; subtelny język, jakim posługiwali się modernistyczni architekci przy projektowaniu kolejnych osiedli w Polsce. Jednocześnie mówi o konfrontacji architektonicznych idei i często utopijnych wizji z polską rzeczywistością polityczną, ekonomiczną, technologiczną czasów PRL - u oraz z oczekiwaniami mieszkańców. Film stawia też pytania o przyszłość blokowisk w Polsce i o możliwości, jakie daje dziś mieszkańcom wielkopłytowa architektura mieszkaniowa. 22:45 CZŁOWIEK, KTÓRY GAPIŁ SIĘ NA KOZY (THE MEN WHO STARE AT GOATS) Komedia, 89 min, USA/Wielka Brytania, 2009 Autor: Jon Ronson Reżyseria: Grant Heslov Scenariusz: Peter Straughan Aktorzy: George Clooney, Ewan Mcgregor, Jeff Bridges, Kevin Spacey, Nick Offerman Reporter po przejściach, Bob Wilton, podczas wojny w Iraku szuka tematu swojego życia. Niespodziewanie mężczyzna dostaje więcej, niż mógłby się spodziewać, kiedy podsłuchując korespondentów wojennych, poznaje agenta służb specjalnych, Lyna Cassady'ego. Dziennikarz wpada na trop eksperymentalnego oddziału wojskowego złożonego z żołnierzy posiadających rzekomo zdolności paranormalne. 00:35 KINO NOCNE - ILUZJA Dramat, 86 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Mironowicz Scenariusz: Marta Mironowicz, Piotr Borkowski Zdjęcia: Paweł Chorzęba Muzyka: Jerzy Rogiewicz Aktorzy: Małgorzata Hajewska - Krzysztofik, Agata Buzek, Marcin Czarnik, Sandra Drzymalska Film o sile ludzkiego ducha, o szukaniu pogodzenia i harmonii na przekór tragicznym okolicznościom. Matka zaginionej córki wiele miesięcy po jej zniknięciu rozpoczyna własne, coraz bardziej irracjonalne śledztwo. Czasem gra z rzeczywistością, innym razem ją podważa. Doświadczenia te wzmacniają w niej zdolność obserwacji, co w końcu doprowadza ją do postrzegania przekraczającego granicę cudu. 02:15 W LABIRYNCIE (L'UOMO DEL LABIRINTO) Thriller, 124 min, Włochy, 2019 Reżyseria: Donato Carrisi Scenariusz: Donato Carrisi Aktorzy: Dustin Hoffman, Toni Servillo, Valentina Bell Nastoletnia Samantha została porwana i uwięziona na piętnaście lat. Kiedy budzi się w szpitalu, niczego nie pamięta. Nikt nie wie, jak udało jej się uciec. Z pomocą policyjnego profilera, doktora Greena (Dustin Hoffman), próbuje odzyskać wspomnienia z tajemniczego labiryntu więzienia, w którym porywacz zmuszał ją do rozwiązywania zagadek, stosując przerażający system nagród i kar. Równocześnie sprawcę próbuje odnaleźć bezkompromisowy detektyw Bruno Genko (Toni Servillo). Potwór, który uwięził dziewczynę wciąż jest na wolności. Jedyny sposób, by złapać Człowieka z Labiryntu, to włamać się do umysłu Samanthy... Zaczyna się polowanie na oprawcę. 04:30 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - CHARLES BRONSON, WCIELENIE MĘSKOŚCI (CHARLES BRONSON. THE SPIRIT OF MASCULINITY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Jean Lauritano Ze swoimi siwymi wąsami i wyrzeźbionymi rysami twarzy Charles Bronson jest ucieleśnieniem nieco archaicznej, ponurej i niemal reakcyjnej męskości. Ale kim on jest naprawdę?