TVP Kultura Niedziela, 04.02.2024 13:00 AFRYKAŃSKA KRÓLOWA (THE AFRICAN QUEEN) Film wojenno - przygodowy, 101 min, USA / Wielka Brytania 1951 Reżyseria: John Huston Scenariusz na podstawie powieści C. S. Forestera: James Agee, John Huston Aktorzy: Humphrey Bogart, Katharine Hepburn, Robert Morley, Peter Bull, Theodore Bikel, Walter Gotell, Gerald Onn, Peter Swanwick i inni Adaptacja wydanej w 1938 roku książki pod tym samym tytułem pióra Cecila Scotta Forestera, angielskiego powieściopisarza urodzonego w Egipcie. "Afrykańska królowa" to pełna wybornego humoru historia dwojga niemłodych już ludzi, których los styka w Afryce podczas I wojny światowej. Wspaniałe zdjęcia plenerowe nakręcone w afrykańskiej dżungli to dzieło Jacka Cardiffa, wówczas jednego z najwybitniejszych specjalistów w dziedzinie barwnej fotografii. Uwagę krytyki zwróciły również świetne kreacje aktorskie Katharine Hepburn jako Rose i partnerującego jej Humphreya Bogarta, który za rolę kapitana Charliego Allnuta został uhonorowany Oscarem. Pastor Samuel Sayer i jego siostra Rose prowadzą w Afryce angielską misję. Żywność i pocztę dostarcza im do osady Charlie Allnut, który pływa starym rzecznym parowcem "Afrykańska Królowa". Gdy wybucha I wojna światowa i na wioskę napadają Niemcy, misjonarz ginie, a Rose znajduje schronienie na parowcu Allnuta. On - nieokrzesany zawadiaka, nie stroniący od butelki, i ona - pruderyjna, głęboko religijna starzejąca się panna nie mogą początkowo znaleźć wspólnego języka i odnoszą się do siebie bardzo nieufnie. Ale walka z Niemcami i trudy wojny powoli zbliżają ich do siebie, niechęć przeradza się w przyjaźń, a ta z kolei w gorącą miłość. Rose udaje się nakłonić Charliego, by wraz z nią fabrykował torpedy, którymi mają zaatakować niemiecki statek. Nawałnica powoduje jednak uszkodzenie ich parowca i oboje dostają się w ręce Niemców, którzy skazują ich na śmierć za rzekome szpiegostwo. Przed egzekucją Rose i Charlie pragną się pobrać i dostają na to zgodę wroga. 15:15 WĘDROWIEC POLSKI - ŚLĄSK CIESZYŃSKI Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Prowadzący: Krzysztof Koehler "Wędrowca Polskiego" spotykamy na dworcu w Bielsku - Białej. Zaprojektowali go bielscy architekci, a zbudowano go w latach 1889 - 1890. Dzisiaj uchodzi za perełkę architektoniczną austriackich dworców. Zwiedzanie miasta wędrowiec rozpoczyna od Zamku Książąt Sułkowskich, którzy rezydowali tu do 1945 roku. Kolejną atrakcją miasta jest ulica Schodowa, która przyciąga swoim urokiem wielu filmowców. W dalszej wędrówce prezentuje jedyny w Polsce pomnik Marcina Lutra. W drodze do Cieszyna usiłuje dowiedzieć się czegoś na temat przemysłu włókienniczego w Bielsku Białej. 15:55 SERIALOWA NOSTALGIA - BARBARA I JAN - ODC. 4 OSZUSTKA Serial komediowo - sensacyjny, 26 min, Polska, 1964 Reżyseria: Hieronim Przybył Scenariusz: Janusz Jaxa, Hieronim Przybył, Stanisław Bareja Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Wanda Łuczycka, Wacław Kowalski, Stefan Kowalski, Bogumił Kłodkowski, Zofia Merle, Józef Pieracki, Wojciech Pokora, Kazimierz Stankiewicz, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Oszustka grasująca po kraju posługuje się skradzioną Barbarze legitymacją dziennikarską. 16:40 BARBARA I JAN - ODC. 5 ZAKOCHANE DUCHY Serial komediowo - sensacyjny, 25 min, Polska, 1964 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Janusz Jaxa, Jerzy Ziarnik Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Krystyna Chimanienko, Zdzisław Leśniak, Zdzisław Lubelski, Gustaw Lutkiewicz, Andrzej Tomecki, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Młoda początkująca dziennikarka i fotoreporter jednego z warszawskich pism, chcąc zapoznać się bliżej z "duchami", które straszą w starym młynie, wpadają na ślad afery złodziejskiej. 17:15 NIEDZIELA Z... TAJEMNICZĄ DZIEWCZYNĄ Program publicystyczny, 42 min, Polska, 2020 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Prowadzący: Katarzyna Sanocka Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest aktorce teatralnej i filmowej, artystce kabaretowej i estradowej Kalinie Jędrusik. Uwielbiana i znienawidzona. Ikona nie tylko kina i sceny, ale przede wszystkim szklanego ekranu. Artystka, która w szarym PRL - u stała się symbolem otwartości i prowokacji. Gdyby dziś żyła, popularne portale plotkarskie prześcigałyby się w publikacjach kolejnych kontrowersji na jej temat. Ci, co ją znali, twierdzą, że była jedyna w swoim rodzaju - kolorowa i nietuzinkowa. 18:05 NIEDZIELA Z... - MÓJ KONCERT - PRZEDSTAWIA KALINA JĘDRUSIK Program rozrywkowy, 50 min, Polska, 1981 W rozmowie z Grzegorzem Michalskim aktorka Kalina Jędrusik zdradza widzom swoje muzyczne upodobania i fascynacje. Dzieli się refleksjami na temat proponowanych widzom dzieł muzycznych, które w tym programie oglądamy we fragmentach. 20:00 RIO GRANDE (RIO GRANDE) Western, 100 min, USA 1950 Reżyseria: John Ford Scenariusz na podstawie opowiadania Jamesa Warnera Bellaha "Mission with No Record": James Kevin McGuinness Zdjęcia: Bert Glennon Muzyka: Victor Young Aktorzy: John Wayne, Maureen O'Hara, Ben Johnson, Claude Jarman Jr, Harry Carey Jr, Chill Wills, J. Carrol Naish, Victor McLaglen i inni O twórczości Johna Forda napisał kiedyś jeden z historyków kina jako o "kinie marzeń i wspomnień, kinie świetlistych obrazów zabarwionych elegijną melancholią, tęsknotą do utraconej niewinności już nie do odzyskania, niewinności człowieka i społeczeństwa, jego nadziei i wizji, które bieg historii, postęp i polityka uczyniły niespełnionymi". Tę postawę reżysera najpełniej chyba odzwierciedla kawaleryjska trylogia oparta na literackich oryginałach Jamesa Warnera Bellaha: "Fort Apache" (1948), "Nosiła żółtą wstążkę" (1949) i właśnie "Rio Grande" z 1950 r. Odbierać ją trzeba na dwóch poziomach: bezpośrednio - jako opowieść o bohaterstwie żołnierzy z wysuniętych daleko placówek, pośrednio - jako refleksję na temat początków narodu, w którym kawalerzyści reprezentują "lepszą", białą kulturę, a Indianie są skłóconymi z nimi, wyobcowanymi intruzami. Kawalerzyści, którzy w istocie bardziej przypominali składem Legię Cudzoziemską, nie grzesząc nadmiarem cnót i mając niejedno na sumieniu, w filmach Forda nabierają cech szlachetnych rycerzy, gotowych oddać życie dla dobra sprawy. Ale gdzieś zza kulis akcji wyłania się w konkluzji dręczące pytanie, czy ostatecznie Ameryka wybrała słuszną drogę, czy stawiając na urbanizację i rozwój przemysłowy, nie utraciła swego właściwego, całkowicie odmiennego przeznaczenia, okupując taki wybór m. in. ofiarą z Indian. Kilka lat po zakończeniu wojny secesyjnej, na terenach graniczących z Meksykiem pułkownik Kirby Yorke dowodzi kawaleryjskim fortem nad rzeką Rio Grande. Jego żołnierze staczają regularne potyczki z Apaczami, ścigając ich do granicznej rzeki, której amerykańskim żołnierzom nie wolno przekraczać. Po powrocie z kolejnego wypadu pułkownik dowiaduje się, że do fortu przybył nowy rekrut - jego syn Jefferson, który nie zdawszy egzaminów w akademii wojskowej w West Point, musiał opuścić mury uczelni. Ojciec nie widział go od 15 lat, od czasu, gdy opuściła go żona. Pochodząca z Południa Kathleen nie mogła wybaczyć mężowi, że podczas wojny secesyjnej, walcząc po stronie Unionistów z Północy, spalił plantację jej rodziców. Rozstając się z mężem, zabroniła mu także kontaktów z synem. Kirby zapowiada Jeffowi, aby nie liczył na żadne ulgi ze względu na łączące ich więzy krwi. Uważa, że matka wychowywała go zbyt pobłażliwie i dlatego nie podołał wymaganiom uczelni. Teraz nadszedł czas, aby uczynić z niego prawdziwego mężczyznę. Niebawem w forcie zjawia się również Kathleen, która - w obawie o życie Jeffa - żąda od Kirby'ego, aby zwolnił syna ze służby. Pułkownik nie chce jednak ingerować w decyzje syna, który odmawia opuszczenia fortu. Mimo długiego niewidzenia i odmienności zdań, Kirby i Kathleen uświadamiają sobie, że dawne uczucie nie do końca w nich wygasło, choć początkowo nie mają odwagi tego wyznać. Nocą grupa Apaczy zakrada się do fortu i odbija swych pojmanych współtowarzyszy. Kawalerzyści ruszają za nimi w pościg, ale Indianie znikają po drugiej stronie rzeki. W obawie przed ich następnymi atakami pułkownik nakazuje ewakuować kobiety i dzieci do położonego dalej od granicy fortu Bliss. Do ich eskortowania wyznacza m. in. Jeffa. Ale gdy ewakuowani ruszają w drogę, Indianie przypuszczają atak. Jeff Zawraca do fortu, aby wezwać posiłki. Zanim zdąży wrócić, Apacze porywają wszystkie dzieci. 22:10 WASZA WYSOKOŚĆ Spektakl teatralny, 52 min, Polska, 2015 Autor: Anna Wakulik Reżyseria: Agnieszka Smoczyńska Zdjęcia: Kuba Kijowski P. S. C. Muzyka: Marcin Lenarczyk, Bartłomiej Tyciński Aktorzy: Dorota Kolak, Jacek Romanowski, Agnieszka Żulewska, Krzysztof Czeczot Podczas wyprawy na Kanczendzongę ginie młody chłopak. Towarzysząca mu Wanda tłumaczy na konferencji prasowej, jak do tego doszło. Jeden z uczestników pogrzebu, reżyser dokumentalista, proponuje Wandzie powrót na Kanczendzongę po ciało zaginionego alpinisty. Do wyprawy, z której ma powstać film, dołącza dziewczyna chłopaka, Anna oraz jej ojciec Jerzy, przyjaciel Wandy. Cała czwórka musi skonfrontować się nie tylko z surową naturą, ale i z własną, niełatwą, przeszłością. Sztuka inspirowana m.in. biografią Wandy Rutkiewicz znalazła się w finale Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej w 2014 roku. Spektakl otrzymał nagrodę Gold Remi w kategorii Dramatic na międzynarodowym festiwalu World Fest Houston w 2017 roku. 00:05 TIK TOK Film dokumentalny, 42 min, Australia, 2021 Sekrety aplikacji, która szturmem podbiła światowe media społecznościowe. Tik Tok zdefiniował całe pokolenie zwłaszcza w czasach pandemii covid. Nadzwyczaj popularna platforma, ponad miliard użytkowników przegląda jej niekończące się kanały i dzięki niej zwykli ludzie stają się nocnymi gwiazdami internetu. Ale jest też inna strona najpopularniejszej aplikacji na świecie: od rasistowskich kanałów, które usuwają osoby kolorowe, po filmy promujące zaburzenia odżywiania, pod zabawną powierzchnią platformy kryją się problematyczne treści. Tymczasem czy wiele technik używanych przez TikTok, w tym rozpoznawanie twarzy, stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa danych? Być może nadszedł czas, aby spojrzeć dalej, niż na filmy o tańcu i poznać, co dzieje się za zabawną fasadą. 02:25 KINO NOCNE - MROCZNE WODY (DARK WATERS) Dramat, 121 min, USA, 2019 Reżyseria: Todd Haynes Scenariusz: Nathaniel Rich, Mario Correa Aktorzy: Mark Ruffalo, Anne Hathaway, Tim Robbins, Bill Pullman, John Newberg, Michael Lineman, Wynn Reichert Scenariusz filmu zainspirowany aferą, o której pisał w amerykańskim The New York Times jeden z dziennikarzy pisma, Nathaniel Rich. Chodzi o skandaliczną sprawę związaną z zatruwaniem środowiska. Historia dotyczy adwokata Roberta Bilotta, prowadzącego przez dwie dekady sądową walkę z jednym z największych koncernów chemicznych na świecie. Spółka była oskarżona o przyczynienie się do groźnych chorób pracowników w wyniku kontaktu z trującymi substancjami używanymi przy produkcji oraz permanentne niszczenie środowiska naturalnego. Akcja filmu rozpoczyna się w latach 90. ubiegłego wieku. Wtedy to z adwokatem Bilotttem kontaktuje się rolnik, który w tajemniczych okolicznościach stracił wiele krów ze swego stada. Choć początkowo Bilott nie jest zainteresowany taką sprawą, ostatecznie udaje się do gospodarstwa rolnika i w rezultacie wszczyna prywatne śledztwo. To co odkryje, przechodzi jego najśmielsze wyobrażenia. Dochodzenie ujawnia długą historię zanieczyszczania środowiska. 05:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 3 NA STRAŻY GDAŃSKA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Posiadanie Gdańska jest ważniejsze od wszystkich pieniędzy - tak mawiał dawniej pruski książę Karl August von Hardenberg. Historia pokazała, że nie pomylił się w tej ocenie ani trochę. Co jeszcze ciekawsze, aby bronić tego niezwykle ważnego miasta, wybudowano jeden z najbardziej tajemniczych i najpiękniejszych obiektów obronnych w Europie - Twierdzę Wisłoujście. Jak wyglądało życie dawnego obrońcy Gdańska? Co jadł? Jak spędzał czas wolny? Radosław Kotarski jedzie na miejsce, aby odpowiedzieć na te pytania i zrekonstruować dawne życie, jedzenie oraz sposoby obrony Gdańska. W tym celu uruchamia czynną armatę!