TVP Historia Środa, 14.02.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 14 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1879 - "Marsylianka" hymnem Francji; 1942 - powstanie Armii Krajowej; 1974 - banicja Aleksandra Sołżenicyna; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 66 "WEZWANIE" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Rok 1946. Oddział Władka nie złożył broni. Kilkuosobowa grupa partyzantów zmaga się z brakiem żywności, amunicji oraz wsparcia. Całe antykomunistyczne podziemie pogrąża się w chaosie. Do leśnego obozowiska Władka przybywa kurier z wiadomością o planowanym spotkaniu dowódców oddziałów w Warszawie. Ruda ukrywa się w Warszawie przed UB, stara się prowadzić normalne życie, pracując w archiwum. Tymczasem Marii Konarskiej, zatrudnionej w jednym z działających na terenie Warszawy szpitali, trafia się niecodzienna pacjentka - ważna postać z samych szczytów władzy. Konarska próbuje wykorzystać sytuację. Lena samotnie wychowuje Jasia. Stara się jakoś ułożyć sobie życie po stracie Janka. Studiuje architekturę i pracuje w Biurze Odbudowy Stolicy pod okiem profesora Majerskiego. Helena jest regularnie wzywana przez UB, gdzie spotyka starego znajomego z czasów okupacji. Wanda z Bronkiem mieszkają w Londynie. Bronek pracuje jako tragarz, Wanda chciałaby związać swoją przyszłość z Anglią, liczy, że uda jej się znaleźć tu zajęcie odpowiadające jej wykształceniu. Bronek nie jest szczęśliwy, chce walczyć. Pewne spotkanie w pubie spowoduje zwrot w losach Bronka i jego żony. Celina i Michał mieszkają w Monachium. Celina pracuje jako tłumaczka przy procesach norymberskich, Michał zajmuje się sprawami biurowymi w przedstawicielstwie emigracyjnej organizacji Polska Niepodległa. Nie jest zadowolony, czuje się jak sekretarka. Niespodziewanie dostaje od swoich szefów szansę wykazania się w tajnej misji. 08:40 HISTORIA POLSKI - SENATOR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Paweł Woldan Zdjęcia: Jerzy Rudziński, Andrzej Adamczak Muzyka: Andrzej Krauze Film przedstawia Zbigniewa Romaszewskiego, jednego z najwybitniejszych działaczy opozycji demokratycznej. Główny temat to portret bohatera, ale z drugiej strony film ma skłaniać do refleksji, kim jest i kim powinien być polityk we współczesnym świecie. Autor dokumentu zadaje pytanie widzom, czego oczekują od polityków dzisiaj. Czy polityk, który jest członkiem innej partii, może być tylko wrogiem. Czy oceny polityków można sprowadzić wyłącznie do ocen zero - jedynkowych. Kim powinien być polityk i jakie kryteria mają go obowiązywać. Połowę życia bohater filmu poświęcił na walkę o demokrację i prawa człowieka, a drugą już w innej rzeczywistości na działalność jako parlamentarzysta i polityk. Jak nikt inny poznał te rzeczywistości najlepiej od strony działalności politycznej. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - PREZYDENT DZIĘKUJE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kulisy wybuchu wojny w Wietnamie, która rozpoczęła się w wyniku eskalacji działań amerykańskich po bitwie w Zatoce Tonkińskiej. Bitwa ta została przeprowadzona na papierze, było to kłamstwo wymyślone przez doradców prezydenta Johnsona. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA LENINA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony kulisom zamachu na Włodzimierza Lenina. Wydarzenie to miało miejsce 30 sierpnia 1918 roku. Zamachowczyni, która strzelała do Lenina, stwierdziła, że jest on zdrajcą. Audycja przedstawia nieznane dotąd fakty dotyczące współpracy Lenina z Niemcami. 10:40 PRZERWANA MISJA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Petro Aleksowski Scenariusz: Petro Aleksowski Pierwszy polski dokument pokazujący misję Afganistan przez pryzmat strat poniesionych przez trwale poszkodowanych polskich żołnierzy. Głównymi bohaterami dokumentu są czterej młodzi mężczyźni, dla których marzeniem życia była armia i spełnieniu tego marzenia podporządkowali swoje życie. Sprawdzianem męskości i żołnierskich umiejętności miał być wyjazd na misję. Utrzymywane w tajemnicy, skrywane w pamięci żołnierzy prawdziwe oblicze polskiej misji jest bazą dla konstrukcji akcji i dramaturgii filmu. Bohaterowie podejmując decyzję o wyjeździe na misje byli w związkach rodzinnych, a mimo to zdecydowali sami, bez konsultacji z najbliższymi. Dziś, kiedy trzeba zapłacić za swoją decyzję, kosztami tej spłaty obciążają właśnie najbliższych. Autor filmu, nawiązując dialog, w którym zadaje pytania niewygodne dla weteranów, staje się dla nich kolejnym wyzwaniem zmuszając do pierwszych od czasu w ypadku tak szczerych wyznań. Film bogato zobrazowany oryginalnymi zdjęciami nakręconymi przez żołnierzy w Afganistanie. 11:40 KORONA GÓR POLSKI - BABIA GÓRA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które naszym zdaniem nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. W dobie załamania się ruchu turystycznego, związanego z pandemią koronawirusa, mikroturystyka staje się jednym z popandemicznych kierunków rozwoju, który, jak się wydaje, będzie przez najbliższe lata preferowanym przez Polaków sposobem na spędzanie wolnego czasu. 12:15 DORASTANIE - ODC. 1/7 - 1972 Serial społeczno - obyczajowy, 60 min, Polska 1987 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Tadeusz Zając Zdjęcia: Ryszard Janowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Występują: Cezary Morawski, Dorota Pomykała, Tomasz Dedek, Marcin Sosnowski, Wojciech Pokora, Wojciech Adamczyk, Marek Bargiełowski, Dariusz Biskupski, Adam Ferency, Piotr Grabowski, Mieczysław Hryniewicz, Marek Kondrat, Krzysztof Kumor, Piotr Machalica, Bogusław Sochnacki i i inni Debiut telewizyjny Mirosława Gronowskiego, znanego wcześniej z interesujących filmów dokumentalnych i budzącej wiele emocji i kontrowersji kinowych "Weryfikacji". Serial "Dorastanie" opowiada o trzech młodych ludziach - inteligencie, robotniku i rolniku, których połączyło wspólne zamiłowanie do sportu. W siedmioodcinkowym cyklu Gronowski nakreślił ich dzieje od roku 1972 po 1980. W tym czasie bohaterowie startują w dorosłe życie, zakładają rodziny, doświadczają smaku pierwszych sukcesów i porażek. Ich energia, pragnienie przekształcania świata, poczucie sprawiedliwości, wrażliwość moralna, lecz także niecierpliwość oraz brak doświadczenia zderzają się z obojętnością, cynizmem i oportunizmem starszych. Witalność i idealizm natrafiają na barierę skostniałych układów i nieformalnych, niejasnych powiązań. Młodzi bohaterowie czują, że są sobie nawzajem potrzebni. Wspierają się w ciężkich chwilach, ich przyjaźń dojrzewa wraz z nimi. Serial otrzymał wyróżnienie jury na festiwalu w Chianciano (Włochy) w 1988 roku. Tadeusz Leszkiewicz przygotowuje się do pracy doktorskiej. Proponowany przez niego temat: "Partia Kongresowa pod przewodnictwem Indiry Gandhi" zostaje odrzucony przez promotora. Jako specjalista od spraw brytyjskich proponuje on młodemu doktorantowi, by wybrał temat z tej właśnie dziedziny. Mimo niesprzyjającej atmosfery na uczelni Leszkiewicz buntuje się i szuka innego promotora. Zajęty pracą zaniedbuje swoją dziewczynę Baśkę - studentkę wydziału dziennikarskiego. Coraz rzadziej bywa też na treningach siatkówki w miejscowym klubie "Tęcza". Tymczasem pojawia się tam nowy zawodnik - dziewiętnastoletni robotnik Jan Braniak. Leszkiewicz pomaga mu zaaklimatyzować się w zespole. Udaje mu się też znaleźć nowego promotora. Niestety jest nim docent Koliński, źle widziany przez władze uniwersytetu. Praca doktorska Leszkiewicza staje pod znakiem zapytania. 15:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SPALIĆ LONDYN CZ. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim przygotowaniom do zniszczenia Londynu. W audycji wykorzystano materiały archiwalne. 15:50 OKRĘTY PODWODNE - CZ. 1/2 PŁYWAJĄCE LEGENDY (SUBMARINES) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 2 - częściowa seria dokumentalna. Dzisiejsze okręty podwodne to skomplikowane maszyny naszpikowane technologią i bronią. Ich konstrukcja jest równie imponująca, co ich niszczycielska siła. Mało która broń wywołuje tyle emocji co okręt podwodny. Uderza z zaskoczenia i może wystrzelić pociski nuklearne, wciągając cały świat w dramatyczny konflikt. Okręty podwodne powstały z zupełnie innego powodu - z chęci ludzi do oglądania świata pod wodą. Jednak zainteresowanie wojskowym wykorzystaniem łodzi podwodnych wkrótce przeważyło. 16:50 HISTORIA POLSKI - POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE 1939 - 1945 Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2002 Reżyseria: Andrzej Sapija Scenariusz: Andrzej Sapija Wykonawcy: Zofia Korobińska, Maria Staszewska, Kazimierz Łodziński, Władysław Bartoszewski Zdjęcia: Henryk Janas Film dokumentalny "Polskie Państwo Podziemne" w odróżnieniu od innych produkcji filmowych poświęconych okresowi II wojny światowej skupia się nie tylko na działaniach wojennych, ale ma ambicję objęcia i opisania całości unikatowego w skali europejskiej zjawiska tamtego okresu, jakim w rzeczywistości okupowanej Polski lat 1939 - 45 były struktury cywilne, administracyjne, polityczne tworzące Polskie Państwo Podziemne (PPP). Mowa jest więc w tym filmie m. in. o strukturach administracyjno - politycznych Delegatury Rządu na Kraj, o tajnym nauczaniu, tajnej prasie i wydawnictwach, działaności Rady Pomocy Żydom "Żegota", podziemnym wymiarze sprawiedliwości i programie "działań przyszłościowych". O fenomenie Polskiego Państwa Podziemnego mówią świadkowie, uczestnicy tamtych wydarzeń, m. in. Maria Dmochowska, Maria Staszewska, Krystyna Grostal, Kazimierz Łodziński, Józef Garliński i Władysław Bartoszewski. W dyskusji uczestniczą także historycy, zarówno polscy, jak i zagraniczni: Andrzej Ajnenkiel, Janusz Tazbir, Norman Davies (Wielka Brytania) i Bernd Martin (Niemcy). 18:00 SPÓR O HISTORIĘ - GUŁAG Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Tuż po pokonaniu przewrotu i obaleniu caratu bolszewicy rozpoczęli rządy terroru. Powstawał system obozów koncentracyjnych i obozów pracy przymusowej. Niewolnicza praca milionów ludzi w kopalniach, kamieniołomach, na budowie kolei i przy wyrębie lasu wspierała gospodarkę Związku Sowieckiego. Byli wśród nich zarówno przestępcy kryminalni, jak i osoby zesłane z powodów politycznych. Nie brakowało osadzonych bez powodu. Trafiali tu także obywatele innych krajów, miedzy innymi Polacy. Główny Zarząd Obozów, po rosyjsku Gławnoje Uprawlenie Łagieriej - instytucja powołana do tworzenia i kierowania siecią obozów dał temu nieludzkiemu systemowi represji nazwę Gułag. Kwestie do poruszenia w dyskusji: kiedy bolszewicy przystąpili do budowy systemu obozów pracy przymusowej? Czy mieli jakiś wzorzec? Kto trafiał do obozów? System sądownictwa; jak odbywały się procesy? Czy w ogóle były; na jakim poziomie zapadały wyroki? Pomysł na wykorzystanie niewolniczej pracy milionów ludzi do budowy potęgi Związku Sowieckiego. Gułag - hasło wzbudzające grozę. Gdzie znajdowały się obozy? NEP - jak wykorzystano pracę niewolniczą? Warunki panujące w obozach. Kobiety i dzieci - odbieranie matkom dzieci; przestępstwa seksualne. Czy świat wiedział o Gułagu? Kiedy zaczęły dochodzić pierwsze sygnały? Trafiali tu nie tylko Rosjanie, ale i inne narody. Jak? Do kiedy działał system? Skala ofiar; czy możliwe jest oszacowanie? 18:35 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 7 SEZON I - WIELKA KROKIEW Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel-Bułecka Wykonawcy: Sebastian Karpiel-Bułecka Jednym z najbardziej znanych obiektów architektury sportowej jest Wielka Krokiew. Ten obiekt to przede wszystkim wspaniała, niemal 100-letnia historia, mnóstwo anegdot i ciekawostek sportowych, o których opowiada kustosz Muzeum Tatrzańskiego, Wojciech Szatkowski. W historycznym rysie przypomnimy postać Stanisława Marusarza, legendy Wielkiej Krokwi. Był skoczkiem, dwuboistą i alpejczykiem, pięciokrotnym rekordzistą Polski i dwukrotnym rekordzistą świata w długości skoku narciarskiego. Także czterokrotnym olimpijczykiem i siedmiokrotnym uczestnikiem mistrzostw świata. Był także kurierem tatrzańskim, podporucznikiem Armii Krajowej oraz kawalerem m.in. Orderu Virtuti Militari. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 67 "PROSTY WYBÓR" Serial wojenny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Ranny Janisz trafia do szpitala pod opiekę Marii. Pułkownik Jabłoński z UB jest zdeterminowany, by uczynić wszystko dla ratowania życia Janisza. W Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego trwa burza po nieudanej próbie przejęcia Janisza. Do Tajnego Ośrodka Rządowego na dywanik radzieckiego pułkownika Lebiediewa wzywani są na zmianę Lewińska z Jabłońskim. Jabłoński ma dla Lewińskiej bardzo cenną prywatną informację Władek przychodzi na konspiracyjne spotkanie dowódców oddziałów partyzanckich, gdzie miał dojechać Janisz. W zaistniałych okolicznościach musiał zastąpić go Michał. Michał przekonuje Władka o konieczności odbicia Janisza z rąk komunistów. Władek się waha. Michał opowiada mu o wartościowej przesyłce, którą przywiózł z Niemiec Celina otrzymuje od Amerykanów propozycję: w zamian za wizę do Stanów Zjednoczonych, musi pojechać do Polski z tajną misją, w której ma jej pomagać pewien znajomy z dawnych lat Również przed Bronkiem otwierają się możliwości działania dostaje atrakcyjną ofertę od przedstawicieli rządu londyńskiego... Władek przed powrotem do lasu postanawia raz jeszcze spotkać się z Rudą 21:00 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.I - GRA SOJUSZY. 1461 - 1483. ODC. 3/4 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 3/4) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew - ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach: "The Accursed Kings", "The Tudors" czy w największym hicie współczesnej telewizji "Game of Thrones". 22:00 MISTRZ I MAŁGORZATA - MAŁGORZATA Serial fantasy, groteska filmowa, 81 min, Polska, 1988 Reżyseria: Maciej Wojtyszko Scenariusz: Maciej Wojtyszko Zdjęcia: Dariusz Kuc Muzyka: Zbigniew Karnecki Scenografia: Małgorzata Spychalska Występują: Anna Dymna, Gustaw Holoubek, Zbigniew Zapasiewicz, Władysław Kowalski, Tadeusz Bradecki, Janusz Michałowski, Mariusz Benoit, Marek Gołebiowski, Igor Przegrodzki, Jan Jankowski, Krystyna Feldman, Jan Englert, Jerzy Bończak, Jan Tesarz, Zdzisław Wardejn, Wiesław Drzewicz i inni Osamotniona Małgorzata tęskni za swym ukochanym Mistrzem. Niebawem odwiedza ją Asasello z propozycją przewodzenia corocznemu szatańskiemu balowi. Małgorzata zgadza się zostać królową uroczystości, ale tylko pod warunkiem uzyskania informacji o losie Mistrza. Gdy nadchodzi stosowna pora, naciera ciało czarodziejskim kremem Asasella, siada na miotłę i nocą wylatuje na bal. Po drodze wpada do mieszkania krytyka, który zniszczył jej ukochanego, i demoluje je. 23:40 SENSACJE XX WIEKU - PREZYDENT DZIĘKUJE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kulisy wybuchu wojny w Wietnamie, która rozpoczęła się w wyniku eskalacji działań amerykańskich po bitwie w Zatoce Tonkińskiej. Bitwa ta została przeprowadzona na papierze, było to kłamstwo wymyślone przez doradców prezydenta Johnsona. 00:15 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA LENINA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony kulisom zamachu na Włodzimierza Lenina. Wydarzenie to miało miejsce 30 sierpnia 1918 roku. Zamachowczyni, która strzelała do Lenina, stwierdziła, że jest on zdrajcą. Audycja przedstawia nieznane dotąd fakty dotyczące współpracy Lenina z Niemcami. 00:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MACIEJOWICE 1794 - NIEDOPISANE KARTY Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Maciejowice 1794 - niedopisane karty" Dziś jest dzień wyjątkowy od czasów Przyborowskiego - szukane są groby powstańców poległych w czasie insurekcji kościuszkowskiej. Zakładamy, że może to być od trzech do pięciu tysięcy osób. Podążając śladami Tadeusza Kościuszki, wspierani pamiętnikarskim zapisem Juliana Ursyna Niemcewicza, analizujemy krok po kroku przebieg bitwy pod Maciejowicami i wspólnie z regionalistami szukamy mogił poległych powstańców. 01:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 2 Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Druga część programu poświęconego obronie Helu w 1939 roku.